Không có hình thức giao hợp nào đảm bảo chắc chắn sẽ xảy ra quá trình mang thai, ngay cả khi các đối tác có khả năng sinh sản, khỏe mạnh và không sử dụng biện pháp tránh thai nào.
“Tình dục” bao gồm nhiều hình thức khác nhau. Trong bài viết, chúng tôi sử dụng thuật ngữ này để chỉ quan hệ tình dục có xuất tinh vào âm đạo.
Dưới đây là các yếu tố ảnh hưởng đến việc quan hệ bao lâu thì có thai, thời điểm thử thai, dấu hiệu mang thai sớm, các biện pháp giúp tăng khả năng thụ thai và khi nào thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả.
Khả năng mang thai
Rất ít nghiên cứu đã điều tra xem các hành vi tình dục cụ thể có ảnh hưởng đến cơ hội mang thai hay không. Trong khi đó, một nghiên cứu từ năm 2000 đã tiến hành đánh giá khả năng thụ thai của các cặp vợ chồng trẻ quan hệ tình dục không dùng biện pháp tránh thai trong suốt chu kỳ kinh nguyệt.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng các cặp vợ chồng có khoảng 1/20 cơ hội thụ thai khi họ không cố ý chọn thời gian giao hợp để có khả năng thụ thai tối ưu.
Theo Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ, một phụ nữ 30 tuổi khỏe mạnh có 20% khả năng mang thai mỗi tháng nếu quan hệ tình dục trong thời kỳ dễ thụ thai - ngay trước hoặc trong thời kỳ rụng trứng.
Các chuyên gia ước tính ở tuổi 40, khả năng thụ thai theo cách này giảm xuống còn 5%. Mặc dù khả năng sinh sản rất khác nhau ở mỗi phụ nữ nhưng tỉ lệ này sẽ giảm dần theo tuổi tác.
Quá trình thụ tinh diễn ra trong bao lâu?
Sự thụ tinh chỉ có thể xảy ra nếu trứng và tinh trùng gặp nhau. Thời gian phụ thuộc vào việc cơ thể phụ nữ đã rụng trứng chưa và thời gian tinh trùng gặp trứng.
Tinh trùng có thể sống trong đường sinh sản của nữ giới khoảng 5 ngày, vì vậy việc thụ thai sau khi quan hệ có thể diễn ra trước ngày rụng trứng 1 tuần.
Trứng tồn tại trong 12–24 giờ sau khi rụng trứng. Điều này có nghĩa là quá trình thụ tinh có thể xảy ra nếu quá trình giao hợp diễn ra từ vài ngày trước khi rụng trứng đến khoảng 1 ngày sau khi rụng trứng.
Sau khi tinh trùng thụ tinh với trứng, trứng bắt đầu phân chia nhanh chóng, di chuyển xuống ống dẫn trứng và vào tử cung.
Trong các chu kỳ tự nhiên [không liên quan đến kỹ thuật hỗ trợ sinh sản], khoảng một nửa số trứng đã thụ tinh không làm tổ. Trong những trường hợp này, thụ tinh không dẫn đến mang thai.
Trứng làm tổ ở tử cung trong bao lâu?
Cơ thể bắt đầu sản xuất nhiều hormone Human Chorionic Gonadotropin [HCG] sau khi trứng thụ tinh làm tổ trong niêm mạc tử cung xảy ra từ 6-12 ngày sau khi rụng trứng.
Quá trình làm tổ không thể diễn ra ngay sau khi thụ tinh vì trứng đã thụ tinh cần có thời gian để đến được tử cung.
Nghiên cứu cũ hơn từ năm 1999 cho thấy trứng thụ tinh làm tổ càng muộn thì khả năng sảy thai sớm càng cao. Nghiên cứu cho thấy rằng việc trứng làm tổ xảy ra vào ngày 8-10 sau khi rụng trứng đối với 84% người tham gia. Trong số những trứng làm tổ sau ngày thứ 11, 82% dẫn đến sẩy thai trước 6 tuần.
Khi nào nên thử thai
Các xét nghiệm mang thai kiểm tra nồng độ hormone HCG. Chúng ta không thể can thiệp cho đến khi xảy ra hai trường hợp:
Trứng đã làm tổ trong tử cung.
Khi này, nồng độ HCG đã tăng lên đủ cao để có thể phát hiện được. Điều này có nghĩa là hầu hết mọi người không thể có kết quả thử thai dương tính cho đến ít nhất 10 ngày sau khi rụng trứng. Đối với một số người, kết quả dương tính chỉ có thể đạt được vào ngày có kinh hoặc muộn hơn một chút.
Các xét nghiệm nhạy hơn có nhiều khả năng cho kết quả âm tính giả sớm hơn.
Dấu hiệu mang thai sớm
Một số phụ nữ không có thay đổi sớm trong thai kỳ, trong khi những người khác nhận thấy sự khác biệt ngay lập tức. Có thể gặp những thay đổi ban đầu như:
- Sưng, đau núm vú;
- Buồn nôn;
- Mệt mỏi;
- Nôn mửa;
- Đau đầu;
- Chảy máu âm đạo dạng vết;
- Thèm ăn, thay đổi sở thích ăn uống;
- Thay đổi tâm trạng hoặc cảm xúc;
- Đi tiểu thường xuyên hơn.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý không phải ai có các triệu chứng trên cũng đều mang thai. Cách kiểm tra thai chính xác nhất là dùng que thử thai.
Có thể cải thiện tỉ lệ đậu thai không?
Các lưu truyền trong dân gian về những cách cải thiện tỷ lệ mang thai có rất nhiều. Một số nói rằng áp dụng một số biện pháp tăng cường hoặc nằm xuống sau khi quan hệ tình dục làm tăng khả năng mang thai. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học hỗ trợ những tuyên bố này hoặc những tuyên bố tương tự.
Một đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp năm 2017 đã đánh giá liệu việc nằm xuống sau khi thụ tinh trong tử cung [IUI] có làm tăng khả năng mang thai hay không. IUI là một thủ thuật bao gồm đưa tinh trùng vào âm đạo. Các nhà nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy việc nằm nghiêng giúp cải thiện cơ hội mang thai sau IUI.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ [CDC] khuyến khích tất cả phụ nữ đang muốn mang thai nên bổ sung ít nhất 400 microgam axit folic mỗi ngày. Việc này không phải để cải thiện khả năng mang thai - mục đích là để giảm nguy cơ bất thường ống thần kinh ở thai nhi nếu có thai.
Ngừa thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp hoặc thuốc tránh thai buổi sáng, sử dụng hormone để ngăn rụng trứng. Nếu sự rụng trứng xảy ra, thuốc tránh thai khẩn cấp làm giảm khả năng làm tổ thành công.
Thuốc tránh thai khẩn cấp không gây phá thai - không gây sẩy thai ở người đã mang thai.
Người uống thuốc tránh thai khẩn cấp càng sớm thì hiệu quả càng cao. Thuốc hoạt động tốt nhất khi sử dụng trong vòng 12 giờ sau khi quan hệ tình dục không dùng biện pháp tránh thai, thuốc có thể có tác dụng lên đến 72 giờ sau khi quan hệ tình dục.
Tìm hiểu thêm: Chuỗi bài viết về các phương pháp tránh thai
Tóm lược
Có một khoảng thời gian tương đối rộng để có thể thụ tinh, đồng thời một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến quá trình này.
Mọi người có thể xác định khoảng thời gian sinh sản bằng cách sử dụng các xét nghiệm sinh sản và các biện pháp theo dõi khác. Bác sĩ sản khoa có thể tư vấn thêm về các cách tránh thai hoặc các biện pháp giúp tăng cường khả năng sinh sản.
Thử tìm hiểu: Đau vùng kín sau khi quan hệ- 20 nguyên nhân có thể gặp
Có thể bạn quan tâm: đau dương vật sau khi quan hệ
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
Sau khi quan hệ bao lâu thì biết có thai là vấn đề thắc mắc của đa số phụ nữ, đặc biệt là ở những người đang mong muốn thụ thai. Để xác định thời điểm thử thai thích hợp, bạn có thể tham khảo một số thông tin cơ bản trong bài viết bên dưới.
Sau khi quan hệ tình dục, trứng và tinh trùng có thể gặp nhau trong vòng vài phút đến khoảng 12 giờ, phụ thuộc vào nhiều điều kiện và tư thế quan hệ. Tuy nhiên, để xác định sau khi quan hệ bao lâu thì có thai, bạn có thể cần mất nhiều thời gian hơn. Cụ thể quá trình thụ thai diễn ra như sau:
Sự thụ tinh diễn ra khi trứng và tinh trùng gặp nhau bên trong ống dẫn trứng. Để điều này xảy, người phụ nữ cần ở cửa sổ thụ thai, điều này có nghĩa là người phụ nữ đã rụng trứng hoặc sắp rụng trứng trong ngày quan hệ tình dục.
Sau khi rời khỏi buồng trứng, một quả trứng chỉ có thể được thụ tinh trong khoảng 12 – 24 giờ. Nếu không được thụ tinh, trứng bắt đầu bị phá vỡ, hormone thay đổi và dẫn đến kinh nguyệt.
Bất cứ hoạt động tình dục không được bảo vệ nào trong ngày rụng trứng và trước ngày rụng trứng 5 ngày để có thể dẫn đến quá trình thụ thai. Bên cạnh đó, việc thụ thai cũng có thể diễn ra rất sớm, sau 30 phút kể từ lúc xuất tinh vào ống dẫn trứng.
Sau khi thụ tinh, hợp tử sẽ đi dọc theo ống dẫn trứng và phát triển thành bào thai. Hợp tử này sẽ phát triển thành một khối tế bào giống như quả bóng và sau đó là phôi nang. Khi đạt đến một giai đoạn phôi thai nhất định, các nang sẽ bám vào niêm mạc tử cung và phát triển thành phôi thai.
Quá trình bám vào thành tử cung của phôi thai là điều cần thiết và quan trọng. Nếu điều này không xảy ra, phôi thai sẽ bị phá vỡ và bị trục xuất ra khỏi tử cung như một phần niêm mạc của kinh nguyệt.
Đối với hầu hết mọi người, quá trình hình thành bào thai mất khoảng 6 – 10 ngày sau khi thụ tinh. Các triệu chứng có thể bao gồm đau quặn bụng nhẹ hoặc xuất hiện đốm máu nhỏ ở quần lót. Tuy nhiên, một số phụ nữ có thể không có bất cứ dấu hiệu nhận biết nào.
Các xét nghiệm thử thai tại nhà thường dựa vào nồng độ gonadotropin màng đệm ở người [hCG] trong nước tiểu. Hormone này được tạo ra sau khi hình thành bào thai nhưng nồng độ không quá cao cho đến khi bào thai được 6 – 14 ngày sau khi thụ tinh. Do đó, bạn có thể tiến hành thử thai sau 6 ngày kể từ lúc quan hệ tình dục.
Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo, để có kết quả thử thai chính xác nhất, bạn nên đợi ít nhất là hai tuần để tránh tình trạng âm tính giả khi thử thai. Thực hiện xét nghiệm sớm, khi các hormone thai kỳ chưa tích tụ đầy đủ, có thể cho kết quả âm tính ngay cả khi bạn đã mang thai.
Bên cạnh đó, hiện tại không có phương pháp phát hiện dấu hiệu mang thai trong vòng 2 – 3 ngày sau khi quan hệ. Do đó, đừng thực hiện xét nghiệm hoặc thử thai tại nhà quá sớm.
Mỗi phụ nữ có các triệu chứng thai kỳ khác nhau. Tuy nhiên không phải tất cả phụ nữ mang thai đều có triệu chứng, một số người thậm chí không biết bản thân mang thai cho đến thực hiện xét nghiệm.
Ngoài ra, các triệu chứng sớm của thai kỳ thường tương tự như các dấu hiệu tiền kinh nguyệt, do đó một số phụ nữ có thể không nhận ra mình đang mang thai.
Bạn có thể lưu ý một số dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của thai kỳ để có biện pháp chăm sóc sức khỏe phù hợp. Các dấu hiệu có thể bao gồm:
Sau khi thụ thai, trứng đã được thụ tinh sẽ tự gắn vào thành tử cung. Điều này có thể dẫn đến các cơn đau bụng hoặc chuột rút hoặc đốm máu màu đỏ nhạt hoặc hồng. Đây có thể là dấu hiệu sớm nhất của thai kỳ, khi bào thai bám vào thành tử cung.
Dấu hiệu này thường xuất hiện sau 6 – 12 ngày kể từ lúc trứng được thụ tinh. Cơn đau có thể tương tự như đau bụng kinh, do đó một số phụ nữ có thể nhầm lẫn dấu hiệu có kinh và mang thai.
Bên cạnh đó, một số phụ nữ có thể xuất hiện chất dịch màu trắng đục ở âm đạo. Điều này là do sự dày lên của thành niêm mạc tử cung khi quá trình thụ thai diễn ra. Sự tăng trưởng này có thể gây tăng tiết dịch âm đạo trong suốt trong suốt thai kỳ.
Chất dịch này thường trong suốt, không mùi và không gây khó chịu. Do đó, nếu cảm thấy có mùi hôi ở âm đạo, ngứa, nóng rát hoặc đau ở âm đạo, bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra nhiễm trùng vi khuẩn hoặc nấm men.
Thay đổi ngực và vú là dấu hiệu rất sớm của thai kỳ, thường xảy ra khi nồng độ hormone ở phụ nữ thay đổi đột ngột sau khi thụ thai.
Vì những thay đổi này, ngực ở phụ nữ có thể bị sưng, đau hoặc mềm mại sau một hoặc hai tuần sau khi thụ thai. Một số phụ nữ có thể cảm thấy nặng ngực hoặc ngực đầy đặn hơn khi chạm vào. Bên cạnh đó quầng vú cũng có thể thay đổi, tối màu và to hơn bình thường.
Những thay đổi về ngực có thể là dấu hiệu sớm của thai kỳ và có thể được cải thiện khi cơ thể đã quen với nồng độ hormone mới. Do đó, nếu các cơn đau không được cải thiện, bạn nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Buồn nôn [ốm nghén] là dấu hiệu phổ biến của thai kỳ. Tuy nhiên không phải tất cả bà bầu đều gặp dấu hiệu này.
Nguyên nhân chính xác dẫn đến các cơn ốm nghén vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên việc thay đổi hormone có thể góp phần dẫn đến triệu chứng này. Buồn nôn liên quan đến thai kỳ có thể xuất hiện bất cứ lúc nào trong ngày, tuy nhiên thường phổ biến vào buổi sáng.
Ngoài ra, một số phụ nữ có thể thèm ăn mất kiểm soát hoặc các ác cảm với một số loại thực phẩm cụ thể. Điều này cũng có liên quan đến sự thay đổi nội tiết trong thai kỳ. Đôi khi các triệu chứng này có thể nghiêm trọng đến mức có thể gây kích thích dạ dày và đau dạ dày.
Các cơn buồn nôn, thèm ăn hoặc ác cảm với thức ăn có thể kéo dài toàn bộ thời gian của thai kỳ. Tuy nhiên đôi khi các triệu chứng có thể tự cải thiện khi đến tuần thứ 13 – 14 của thai kỳ.
Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh để đảm bảo các chất dinh dưỡng phù hợp và cần thiết cho sự phát triển của bé.
Triệu chứng sớm rõ ràng nhất của thai kỳ là mất chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, một không phải tất cả phụ nữ đều mất chu kỳ kinh nguyệt khi mang thai. Một số người có thể bị chảy máu trong lúc mang thai. Đến bệnh viện nếu bạn nghi ngờ mang thai và bị chảy máu từ âm đạo, điều này có thể là dấu hiệu của các tình trạng nghiêm trọng.
Ngoài mang thai, một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến trễ kinh hoặc mất chu kỳ kinh nguyệt có thể bao gồm:
- Tăng hoặc giảm cân không rõ lý do
- Có các vấn đề về nội tiết tố
- Mệt mỏi, căng thẳng quá mức
- Sử dụng thuốc tránh thai hoặc ngừng sử dụng thuốc tránh thai
- Thay đổi biện pháp tránh thai
Mang thai gây thay đổi cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Điều này dẫn đến một số thay đổi như:
- Đi tiểu thường xuyên hơn: Đối với nhiều phụ nữ, nhu cầu đi tiểu có thể tăng lên vào tuần thứ 6 – 8 sau khi thụ thai. Tuy nhiên, đôi khi tình trạng này có thể là do viêm đường tiết niệu, tiểu đường, sử dụng thuốc lợi tiểu.
- Táo bón: Khi mang thai, nồng độ hormone progesterone cao khiến thức ăn di chuyển chậm hơn qua đường ruột và có thể khiến bạn bị rối loạn tiêu hóa hoặc táo bón. Để cải thiện tình trạng này, bạn nên uống nhiều nước, tập thể dục và sử dụng các loại thực phẩm giàu chất xơ.
- Thay đổi tâm trạng: Đây là một thay đổi phổ biến ở phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong 3 tháng đầu tiên của thai kỳ. Điều này cũng có liên quan đến việc thay đổi hormone.
- Đau đầu và đau lưng: Nhiều phụ nữ mang thai có thể bị đau đầu nhẹ thường xuyên trong khi một số phụ nữ khác có thể bị đau lưng.
- Chóng mặt và ngất xỉu: Nhiều phụ nữ mang thai có thể bị giãn mạch máu, dẫn đến tình trạng hạ đường huyết và huyết áp. Tình trạng này có thể gây ngất xỉu và chóng mặt.
Các xét nghiệm mang thai thường là kiểm tra nước tiểu và nồng độ máu để xác định hormone gonadotropin màng đệm ở người [hCG]. Cơ thể tạo ra hormone này sau khi trứng được thụ tinh và bám vào thành tử cung. Các loại xét nghiệm thai phổ biến thường bao gồm:
Xét nghiệm nước tiểu trong thai kỳ có thể chính xác đến 97% nếu được thực hiện đúng phương pháp và thời điểm. Các xét nghiệm có thể được thực hiện tại nhà thông qua thử thai hoặc thực hiện tại bệnh viện.
Xét nghiệm thai bằng nước tiểu thường nhằm mục đích kiểm tra nồng độ hormone gonadotropin màng đệm ở người [HCG] trong nước tiểu.
Có nhiều cách khác nhau để thực hiện thử thai thông qua nước tiểu. Khi thực hiện tại nha, bạn có thể tham khảo một số phương pháp cụ thể như:
- Thu thập nước tiểu vào một chiếc cố và nhúng que thử thai vào nước tiểu
- Thu thập nước tiểu vào cốc và sử dụng ống nhỏ dung dịch để di chuyển một lượng nhỏ chất lỏng vào que thử thai
- Đặt que thử thai vào dòng nước tiểu khi bạn đang ở giữa dòng nước tiểu
Tuy nhiên, xét nghiệm thai thông qua nước tiểu chỉ được thực hiện khi bạn có các dấu hiệu thai kỳ như mất chu kỳ kinh nguyệt, buồn nôn, đau ngực, mệt mỏi.
Xét nghiệm máu thường được thực hiện tại bệnh viện và không phổ biến như xét nghiệm nước tiểu. Tuy nhiên xét nghiệm máu có thể được thực hiện sớm hơn, khoảng từ 6 – 8 ngày sau khi trứng được thụ tinh.
Hai loại xét nghiệm máu cho thai kỳ phổ biến bao gồm:
- Xét nghiệm định lượng nồng độ hCG chính xác có trong máu, thậm chí ở nồng độ rất thấp. Bệnh có xét nghiệm này cũng được sử dụng để theo dõi các vấn đề trong thai kỳ bao gồm thai ngoài tử cung, sẩy thai sớm hoặc khi nồng độ hCG giảm đột ngột.
- Một xét nghiệm hCG định tính là xét nghiệm được thực hiện để kiểm tra nồng độ hCG để xác định tình trạng có thai hoặc không có thai. Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm này để xác định dấu hiệu mang thai sớm nhất là 10 ngày sau khi thụ thai, mặc dù một số xét nghiệm có thể cho phát hiện hCG sớm hơn.
Một xét nghiệm thai có thể phát hiện nồng độ hCG khi một người phụ nữ mất chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, kết quả sẽ chính xác hơn nếu bạn đợi 2 tuần sau khi quan hệ tình dục để thực hiện kiểm tra. Nếu bạn có bất cứ nghi ngờ hoặc câu hỏi nào liên quan, hãy đến bệnh viện và trao đổi với bác sĩ chuyên môn.