| Bác sĩ Trương Lê Anh Tuấn đang khám cho một bệnh nhân bị mụn trứng cá tại Bệnh viện Da liễu TP.HCM - Ảnh: L.TH.H. |
Điều trị mụn không đơn giản. Rất nhiều người mệt mỏi vì... mụn trứng cá!
Phải đeo khẩu trang
Mới đây, anh V.H.P. [19 tuổi, Đồng Tháp] đến khoa khám bệnh Bệnh viện Da liễu TP với khẩu trang che kín mít khuôn mặt. Anh cho biết bị mụn trứng cá đã lâu và nổi nhiều ở da mặt hai bên hàm, trên trán và cổ.
Do không tự tin khi ra đường với gương mặt nhiều mụn, anh P. luôn đeo khẩu trang để tránh cái nhìn của người khác.
Theo anh P., trước đây khi bị mụn anh thường tự mua thuốc bôi. Người bán thường bán cho anh một tuýp thuốc nhỏ, giá vài chục ngàn đồng và dặn thoa lên mặt, vùng có mụn vào mỗi tối. Anh P. không nhớ tên thuốc này nhưng đêm nào cũng đều đặn thoa như vậy.
Tuy dùng thuốc kéo dài nhưng mụn không giảm khiến anh luôn mệt mỏi, lo lắng. Lần này anh P. lên Bệnh viện Da liễu TP.HCM khám chuyên khoa cho chắc ăn.
Nhiều sai lầm
Bác sĩ CK2 Trương Lê Anh Tuấn - trưởng khoa khám bệnh Bệnh viện Da liễu TP - cho biết người bị mụn trứng cá hay mắc sai lầm trong điều trị, làm cho tình trạng mụn trứng cá nặng thêm. Cụ thể là:
Không biết vệ sinh da đúng cách: khi da bị bụi bẩn bám vào sẽ kết hợp với bã nhờn làm bít các lỗ chân lông và từ đó da sẽ bị mụn trứng cá triền miên. Các bạn nữ có cơ địa da nhờn nếu để tóc dài phủ lên da trán cũng sẽ làm tăng bít tắc lỗ chân lông làm mụn trầm trọng thêm.
Do vậy, nên rửa mặt hai lần/ngày bằng sữa rửa mặt hỗ trợ điều trị mụn trứng cá theo chỉ định của bác sĩ da liễu để kiểm soát nhờn, ngăn chặn sự gia tăng, lan tỏa của mụn.
Không biết giữ ẩm cho da: da bị giảm độ ẩm sẽ kích thích sự tăng tiết bã nhờn. Khi sử dụng kem dưỡng ẩm theo chỉ định của bác sĩ sẽ giúp da cân bằng độ ẩm bên ngoài, giảm thiểu sự tăng tiết bã nhờn, hạn chế mụn phát triển.
Không uống đủ lượng nước cần thiết 2 lít/ngày: nước làm mát cơ thể, giúp hệ tuần hoàn của toàn cơ thể và ở da lưu thông tốt, giúp làm sạch da qua việc toát mồ hôi. Các độc tố trong cơ thể cũng được thải ra bên ngoài qua bài tiết, từ đó làm giảm nguy cơ gây mụn.
Dinh dưỡng chưa được cân đối và hợp lý: ăn quá mức cần thiết các chất bột, béo, ngọt và cay nóng sẽ khiến da gia tăng tiết bã. Nên ăn đủ các loại rau xanh, hoa quả để cơ thể có nhiều chất xơ và vitamin giúp tăng sức sống cho da.
Thức quá khuya: sẽ gây tăng tiết bã nhờn do gây xáo trộn chuyển hóa và nội tiết của cơ thể, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe chung toàn cơ thể và làm tăng thêm mụn.
Hay dùng tay bóp nặn mụn trứng cá: nặn mụn không đúng cách sẽ gây nhiễm trùng, có khi gây nguy hiểm, gia tăng tình trạng bệnh.
Tự ý bôi các loại thuốc không theo chỉ định của bác sĩ da liễu: các loại thuốc bệnh nhân tự ý bôi có thể làm nặng thêm bệnh, gây biến chứng hoặc di chứng lâu dài.
Thiếu kiên trì trong điều trị: khi thay đổi liên tục biện pháp điều trị, uống nhiều loại thuốc dễ đưa đến thất bại và có thể để lại hậu quả xấu. Vì vậy người bệnh cần được điều trị và theo dõi bởi các thầy thuốc lành nghề.
| Tại hội nghị khoa học “Cập nhật về mụn trứng cá” do Bệnh viện Da liễu TP.HCM tổ chức cuối tháng 9-2016, TS.BS Nguyễn Trọng Hào - giám đốc Bệnh viện Da liễu TP.HCM - cho biết mụn trứng cá là bệnh da phổ biến ở cả nam và nữ, với tỉ lệ khoảng 85% thanh, thiếu niên bị mụn trứng cá. Tại Bệnh viện Da liễu TP, trung bình mỗi năm có gần 90.000 lượt bệnh nhân đến khám vì bệnh này. |
Điều trị phối hợp
TS.BS Lê Thái Vân Thanh - bộ môn da liễu Đại học Y dược TP.HCM - cho biết khi bị mụn trứng cá, người bệnh thường bị rơi vào tình trạng khó khăn trong việc kiểm soát bệnh vì đây là bệnh mãn tính của đơn vị nang lông - tuyến bã và việc đáp ứng với điều trị của bệnh lại rất thay đổi.
Ngoài ra, mụn trứng cá còn làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh như thay đổi hành vi xã hội, sự bất mãn về bản thân, thậm chí là tổn thương tâm lý.
Theo TS Nguyễn Trọng Hào, có ba nhóm biện pháp điều trị chính. Một là điều trị nhằm mục đích loại bỏ các thương tổn viêm hoặc không viêm hiện diện trên lâm sàng, đây là giai đoạn cấp của bệnh. Hai là điều trị duy trì làm giảm thiểu khả năng tái phát. Ba là điều trị hỗ trợ nhằm cải thiện các di chứng như sẹo và tăng sắc tố do viêm.
Ngoài thuốc kháng sinh còn sử dụng thuốc bôi kết hợp. Để kiểm soát lâu dài mụn trứng cá, thuốc bôi là lựa chọn tốt nhất nhờ khả năng tiêu nhân mụn và chống hình thành nhân mụn mới.
Bên cạnh những thuốc điều trị truyền thống, mỹ phẩm cũng đóng vai trò ngày càng quan trọng trong hỗ trợ điều trị với những tác dụng như làm sạch, dưỡng ẩm, giảm nhờn và chống nắng.
Tuy nhiên, mỹ phẩm cũng là yếu tố góp phần gây ra mụn trứng cá nên việc sử dụng phải đúng cách để tránh bị mụn thêm.
| Sáu thể bệnh trứng cá Mụn trứng cá thông thường: biểu hiện bắt đầu là tăng tiết bã nhờn ở da, sau đó xuất hiện nhân trứng cá [đầu đen], các sẩn, các mụn mủ. Kế tiếp là bọc đầu trắng, thương tổn thường thấy ở mặt, ngực, phần trên của lưng. Mụn trứng cá bọc [nang]: thương tổn là các nang màu sẫm dưới da, khi khỏi thường để lại sẹo, đây là thể nặng của trứng cá. Mụn trứng cá cụm: biểu hiện bệnh đa dạng với cồi mụn, sẩn, mụn mủ, cục, ápxe và sẹo, thường ở vị trí lưng, mông, ngực; ít gặp hơn là bụng, vai, cổ, mặt, cánh tay và đùi. Mụn trứng cá ác tính: là dạng mụn trứng cá rất nặng, thường gặp ở thiếu niên. Bệnh thường xuất hiện đột ngột với sang thương viêm, kích thước lớn và rất đau ở ngực và lưng [ít gặp ở mặt]. Sang thương nhanh chóng loét ra và khi lành sẽ để lại sẹo lõm hoặc lồi. Bệnh nhân thường sốt, bạch cầu tăng cao, đau khớp, đau cơ và các triệu chứng toàn thân khác. Mụn trứng cá mạch lươn: là thể nặng nhất, tiến triển mãn tính đến nhiều năm sau tuổi dậy thì, trưởng thành, cần được điều trị đầy đủ và liên tục cho đến khi khống chế được bệnh. Mụn trứng cá tuổi trung niên: biểu hiện là các sẩn mủ ở má, cằm. |
LÊ THANH HÀ,
Nguyên nhân gây mụn có thể đến từ 3 yếu tố chính:
- Thứ nhất do vệ sinh: tay không vệ sinh thường xuyên sờ mặt, rửa mặt không đúng cách khiến da bị bít lỗ chân lông.
- Thứ 2 do gen di truyền: yếu tố di truyền, quyết định bằng gene quy định chất da dầu và lỗ chân lông to.
- Thứ 3 do hormone: Tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ ở độ tuổi dậy thì tạo điều kiện cho các vi khuẩn ưa môi trường dầu phát triển, khiến lỗ chân lông tắc nghẽn hình thành nhân mụn.
Nội tiết tố là điều đầu tiên bạn cần nghĩ đến.
Phụ nữ trưởng thành nếu hội đủ các yếu tố như: Dáng người tròn trịa, rụng tóc nhiều và tay chân rậm lông có khả năng cao là gặp vấn đề rối loạn nội tiết. Nếu song hành với đó là hội chứng buồng trứng đa nang, môi trường sống ô nhiễm, tình trạng căng thẳng, thói quen sử dụng mỹ phẩm thiếu thận trọng… thì mụn có thể bùng phát nặng hơn ngay cả khi bạn đã qua tuổi dậy thì.
Hạn chế dung nạp sữa bò và các chế phẩm từ sữa bò vì có chất khiến tình trạng mụn nặng hơn.
Hạn chế dung nạp đường ngọt [kể cả đường tự nhiên từ trái cây nhiệt đới như vải, nhãn, xoài chín, mít, sầu riêng] vì đây cũng là nguyên nhân hàng đầu khiến ổ mụn viêm thêm sưng, căng tức.
Không có chế độ ăn nào có thể giúp bạn trị mụn mà chỉ hỗ trợ để thuốc điều trị hoạt động tốt hơn. Những thực phẩm vẫn được dân gian sử dụng để làm mát cơ thể, hỗ trợ điều trị mụn như rau diếp cá, thổ phục linh, cá đầu ngựa, mật ong, bí xanh… quả thật có tác dụng. Tuy nhiên, nếu muốn dùng như thuốc điều trị. bạn vẫn cần bác sĩ tư vấn liều lượng thích hợp.
Yếu tố căng thẳng thần kinh cũng kích thích tuyến thượng thận tiết ra những hormone khiến da nổi mụn. Sau những chấn động tâm lý như thất bại trong cuộc sống, tình yêu, công việc… chúng ta có thể bị nổi mụn là bởi lẽ này. Do đó, thư giãn tinh thần, rèn luyện thể chất cũng là cách gián tiếp giúp bạn khắc phục tình trạng mụn.
Không nên, bởi đa số các mặt nạ làm bằng thành phần tự nhiên [rau củ, trái cây] không có tác dụng dưỡng da và trị mụn như chúng ta vẫn lầm tưởng. Lý do là bởi hoạt chất không thể vượt qua lớp sừng để ngấm vào da. Mặt khác, một số loại trái cây giàu acid như dứa, chanh xanh thậm chí có thể gây kích ứng bề mặt da.
Mặc dù kem chống nắng có thể bảo vệ da, giúp chống lão hóa nhưng một số sản phẩm cũng có thể chứa hoạt chất gây kích ứng da mụn.
Bạn nên hạn chế bôi kem chống nắng nếu đang trong tình trạng mụn nặng, mụn viêm. Thay vào đó là các biện pháp chống nắng khác như quần áo, khẩu trang, kính mát. Hạn chế ra đường khi trời nắng cường độ cao.
Kem chống nắng vật lý hay hóa học cũng đều tạo phản ứng hóa học. Tuy nhiên kem chống nắng thiên về vật lý có thể “hiền” hơn trên làn da vốn đã bị kích ứng sẵn. Dù vậy, nếu vốn đang bị mụn thì bạn nên tìm kiếm loại kem chống nắng được điều chế chuyên biệt để tương thích với da mụn nhạy cảm.
Không tồn tại loại thuốc đẩy mụn. Cồi tự đẩy từ lớp đáy lên sừng trong chu kỳ trung bình là 28 ngày, không cần bất kỳ thuốc nào để đẩy cồi lên. Thuốc trị mụn thực chất hoạt động theo cách thức bào mòn hoặc tiêu hủy cồi/sừng mụn. AHA và BHA chính là sản phẩm tiêu cồi/bong sừng chứ không phải “đẩy cồi”.
AHA và BHA có tác dụng như mong muốn hay không phụ thuộc vào độ nghiêm trọng của mụn và nồng độ sản phẩm. Khi sử dụng sản phẩm này chúng ta cần kiên nhẫn bởi không thể thấy kết quả ngay trong 2-3 ngày.
Sống mũi có thể được coi như “ống cống” thải hết bã nhờn trên tổng thể khuôn mặt. Vì vậy không cách nào xóa bỏ hoàn toàn tình trạng mụn đầu đen trên mũi. Cách duy nhất là chúng ta phải duy trì sản phẩm đặc trị tiêu cồi liên tục. Trong giai đoạn mụn đầu đen nặng thì cần sử dụng thuốc bôi hằng ngày. Khi mụn đã bớt thì giảm bớt tần suất xuống còn 1-2 lần/tuần. Bên cạnh đó, bạn cũng cần chú ý lựa chọn các sản phẩm dưỡng da phù hợp, hạn chế dầu để không vô tình hình thành ổ mụn đầu đen mới.
Bổ sung collagen có thể giúp da săn chắc hơn và nên sử dụng khi muốn chống lão hóa, tuy nhiên collagen không thể giúp bạn trị mụn.
Bên cạnh đó, collagen qua đường uống cũng không thể giúp bạn làm đầy sẹo rỗ. Với loại sẹo này, bạn chỉ có thể dùng các biện pháp cơ học công nghệ cao để kích thích da tăng sợi collagen và làm đầy vết lõm.
Chỉ có ba nhóm thuốc điều trị mụn được bác sĩ kê toa:
+ Kháng sinh cho đa số mụn viêm
+ Thuốc uống nội tiết tố
+ Thuốc trị mụn bọc kháng trị với điều trị thông thường
Các viên uống thực phẩm chức năng khác [vitamin E, kẽm…] có thể hỗ trợ điều trị nhưng không phải thuốc. Bạn vẫn nên uống nếu có điều kiện tài chính và cảm thấy cần thiết, tuy nhiên không nên kỳ vọng hết mụn chỉ nhờ uống loại viên này.
//www.youtube.com/watch?v=YBgH0LqVidM
Lời khuyên là không nên.
Các phương pháp này hiện chưa hề dựa trên căn cứ khoa học đáng tin cậy nào. Mặt khác, rượu thuốc còn có thể chứa nồng độ cồn cao và thậm chí cả corticoid khiến da bùng mụn nhiều hơn. Nếu bạn phải hứng chịu hậu quả, các cơ sở bán rượu thuốc không rõ nguồn gốc cũng sẽ không hỗ trợ điều trị cho bạn.
Bác sĩ da liễu không ủng hộ nặn mụn trong trường hợp mụn non để giới hạn nhiễm trùng và tạo sẹo.
Khi mụn đã già cồi, khô và có chấm đen trên đầu thì nên thực hiện xông mặt và nặn để lấy ổ viêm ra ngoài.
Xem hướng dẫn cách lấy mụn viêm mới nhất từ bác sĩ da liễu:
Còn với mụn đầu trắng mưng mủ, sưng viêm kích thước lớn thì cần đến phòng khám chuyên khoa để được điều trị thoát mủ an toàn nhất.
Khi chưa tiện đi khám bác sĩ thì đây là những việc cơ bản cần làm ngay:
- Hạn chế sữa bò, ngọt và chất béo
- Không dưỡng hay trang điểm mà trước mắt là cần vệ sinh, làm sạch mặt đầy đủ với sản phẩm lành tính.
Sử dụng thuốc chấm mụn đặc trị tại các nhà thuốc Tây theo đúng toa hướng dẫn
Sau khoảng một, hai tháng mà mụn vẫn không bớt thì cần thiết đi thăm khám bác sĩ chuyên khoa.
QUY TRÌNH ĐIỀU TRỊ MỤN BẰNG IPL TẠI PENSILIA:
//www.youtube.com/watch?v=sH93Le3MM9g