Trong những năm gần đây, chúng ta đã và đang được chứng kiến sự chuyển mình phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thế giới. Và thực tế cho thấy, không ri
êng gì thế giới mà Việt Nam cũng đang hòa nhập với xu thế toàn cầu hóa, đẩy mạnh phát triển nền kinh tế quốc gia. Một lực lượng không thể thiếu góp ph�
��n trong sự phát triển ấy chính là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ thương mại. Tuy nhiên để hoạt động một cách có hiệu quả, mạng lợi lợi ích kinh tế cao thì các doanh nghiệp này phải nắm bắt và quản lý tốt quá trình lưu thông hàng hóa từ bước nhập đến bước xuất hàng hóa. Hàng tồn kho là một bộ phận tài sản lưu động chiếm giá trị lớn và có vị trí quan trọng trong toàn bộ quá trình sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp thương mại.Hàng tồn kho ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình lưu thông hàng hóa trong doanh nghiệp thương mại. Vì thế việc thông tin chính xác kịp thời về hàng tồn kho sẽ vô cùng quan trọng, nó giúp cho mọi hoạt động của doanh nghiệp diễn ra bình thường. Ngoài ra, việc quản lý tốt hàng tồn kho còn đảm bảo doanh nghiệp không bị ứ đọng vốn, không gián đoạn kinh doanh. Bên cạnh đó việc tính đúng giá hàng tồn kho sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra các chỉ tiêu tài chính chuẩn xác. Chính vì lý do trên mà việc nâng cao hiệu quả công tác quản lý và hạch toán hàng tồn kho là rất cần thiết đối với doanh nghiệp thương mại. Cần đưa ra được các chiến lược, biện pháp giúp doanh nghiệp hoàn thiện hơn công tác kế toán hàng tồn kho để từ đó góp phần giúp doanh nghiệp phát triển hơn. Từ những nhận thức nêu trên và những kiến thức đã được học trên ghế nhà trường, trong quá trình thực tập tại Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại Chấn Phong em đã đi sâu vào tìm hiểu, nghiên cứu hàng tồn kho và chọn đề tài làm khóa luận tốt nghiệp cho mình là: “Hoàn thiện công tác kế toán hàng tồn kho tại Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại Chấn Phong”. Đặc biệt có sự giúp đỡ của các thầy cô trong khoa Quản trị kinh doanh nhất là dưới sự hướng dẫn của Thạc sĩ Trần Thị Thanh Thảo và các cô chú anh chị trong Công ty đã giúp em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Sinh viên: Trần Thị Phương – Lớp QTTN201 1 Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Khóa luận ngoài mở đầu và kết luận gồm 3 chương sau: Chương I: Những vấn đề lý luận cơ bản về tổ chức kế toán hàng tồn kho trong doanh nghiệp vừa và nhỏ Chương II: Thực trạng công tác hàng tồn kho tại Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại Chấn Phong Chương III: Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán hàng tồn kho tại Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại Chấn Phong Mặc dù bản thân em đã cố gắng nghiên cứu và tìm hiểu song do thời gian có hạn, vấn đề nghiên cứu rộng, phức tạp nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em mong nhận được sự chỉ bảo, góp ý của các thầy cô giáo để khóa luận của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Hải Phòng, ngày 20 tháng 7 năm 2016 Sinh viên Trần Thị Phương Sinh viên: Trần Thị Phương – Lớp QTTN201 2 Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp CHƯƠNG I NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI VƯA VÀ NHỎ 1.1 Những vấn đề chung về công tác kế toán hàng tồn kho trong doanh nghiệp thương mại vừa và nhỏ 1.1.1 Sự cần thiết của công tác kế toán hàng tồn kho trong doanh nghiệp Hàng tồn kho là tất cả những nguồn lực dự trữ nhằm đáp ứng cho nhu cầu hiện tại hoặc tương lai, nó chiếm tỷ trọng khá lớn trong cơ cấu tài sản lưu động của doanh nghiệp – nhất là đối với doanh nghiệp kinh doanh thương mại. Hay nói cách khác nó là một khâu không thể thiếu trong quá trình luân chuyển vốn lưu động của doanh nghiệp. Giá trị hàng tồn kho cho thấy tình hình sử dụng vốn của doanh nghiệp có bị ứ đọng hay không? Hàng tồn kho quá nhiều hay quá ít đều gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất kinh doanh đặc biệt là các doanh nghiệp thương mai. Trong quá trình kinh doanh thì các doanh nghiệp thường phải kinh doanh nhiều loại mặt hàng. Mỗi mặt hàng đều có các đặc điểm và khả năng lưu chuyển khác nhau. Vì vậy đòi hỏi doanh nghiệp cần phải thường xuyên nắm bắt được tình hình lưu chuyển hàng hóa để từ đó quản lý hàng tồn kho một cách tốt nhất. Kế toán là công cụ không thể thiếu để phục vụ cho viêc quản lý hàng tồn kho. Nó góp phần giúp doanh nghiệp kiểm kê, giảm sát hàng hóa trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp. Kế toán hàng tồn kho giúp cho lãnh đạo doanh nghiệp nắm bắt được tình hình lưu chuyển hàng hóa để từ đó có hướng chỉ đạo kinh doanh kịp thời và chính xác. Do vậy, hàng tồn kho cũng như mọi tài sản khác của doanh nghiệp cần phải được quản lý chặt chẽ để đảm bảo doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả và tạo tiền đề cho việc thực hiện mục tiêu lợi nhuận. 1.1.2 Khái niệm, đặc điểm của hàng tồn kho 1.1.2.1 Khái niệm hàng tồn kho Theo chuẩn mực số 02 – Hàng tồn kho [Ban hành theo QĐ 149/2001/QĐBTC ngày 31 tháng 12 năm 2001] hàng tồn kho là: - Tài sản được bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường - Tài sản đang trong quá trình kinh doanh sản xuất dở dang - Là nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng cụ được sử dụng trong quá trình sản xuất kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ. Sinh viên: Trần Thị Phương – Lớp QTTN201 3 Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp Hàng tồn kho trong doanh nghiệp là một bộ phận tài sản ngắn hạn dự trữ cho sản xuất lưu thông hoặc đang trong quá trình sản xuất chế tạo ở doanh nghiệp. Hàng tồn kho của doanh nghiệp bao gồm: - Hàng hoá mua về để bán [hàng hoá tồn kho, hàng mua đang đi trên đường, hàng gửi đi bán, hàng hoá gửi đi gia công chế biến] - Thành phẩm tồn kho, thành phẩm gửi đi bán, sản phẩm dở dang [sản phẩm chưa hoàn thành và sản phẩm hoàn thành chưa làm thủ tục nhập kho thành phẩm] - Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ tồn kho, gửi đi gia công chế biến và đã mua đang đi trên đường - Chi phí dở dang Trong doanh nghiệp thương mại hàng tồn kho là toàn bộ hàng hóa mua về để bán [hàng hóa tồn trong kho, hàng mua đang đi đường, hàng gửi đi bán]. 1.1.2.2 Đặc điểm hàng tồn kho trong doanh nghiệp thương mại - Hàng tồn kho là một bộ phận của tài sản ngắn hạn trong doanh nghiệp và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản lưu động của doanh nghiệp. Việc quản lý và sử dụng có hiệu quả hàng tồn kho có ảnh hưởng lớn đến việc nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Hàng tồn kho được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau nên chi phí cấu thành nên giá gốc hàng tồn kho cũng khác nhau. Xác định đúng, đủ các yếu tố chi phí cấu thành nên giá gốc hàng tồn kho sẽ góp phần tính toán và hạch toán làm cơ sở xác định lợi nhuận thực hiện trong kỳ. - Hàng tồn kho tham gia toàn bộ vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, trong đó có các nghiệp vụ xảy ra thường xuyên với tần suất lớn, qua đó hàng tồn kho luôn biến đổi về mặt hình thái hiện vật và chuyển hóa thành những tài sản ngắn hạn khác như tiền tệ, sản phẩm dở dang hay thành phẩm… - Hàng tồn kho có thể bị hao mòn hữu hình hoặc vô hình thông qua các biểu hiện của hàng hóa như hư hỏng, lỗi thời… - Giá trị nhập kho của hàng tồn kho thường được cộng [hoặc trừ] các chi phí thu mua, các khoản giảm giá, bớt giá,… - Nhiều phương pháp đánh giá, tính giá thực tế xuất hàng tồn kho nên khác nhau về trị giá hàng tồn kho thực tế và lợi nhuận kinh doanh. Sinh viên: Trần Thị Phương – Lớp QTTN201 4 Trường Đại học Dân lập Hải Phòng Khóa luận tốt nghiệp - Việc xác định chất lượng, tình trạng và giá trị hàng tồn kho luôn là công việc khó khăn và phức tạp. Có rất nhiều loại hàng tồn kho rất khó phân loại và xác định giá trị như các tác phẩm nghệ thuật, các loại linh kiện điện tử, đồ cổ, kim khí quý,… 1.1.3 Phân loại hàng tồn kho trong doanh nghiệp Hàng tồn kho trong các doanh nghiệp có nhiều loại, nhiều thứ có vai trò, công dụng khác nhau trong quá trình sản xuất kinh doanh. Việc xác định và ghi nhận hàng tồn kho đòi hỏi phải được quan tâm thường xuyên vì hàng tồn kho chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số các tài sản lưu động của các doanh nghiệp. Để quản lý tốt hàng tồn kho cần phải phân loại, sắp xếp hàng tồn kho theo những nhóm và theo tiêu thức nhất định. a. Phân loại hàng hóa tồn kho theo nguồn gốc hình thành - Hàng tồn kho được mua vào bao gồm: + Hàng mua từ bên ngoài: là toàn bộ hàng tồn kho được doanh nghiệp mua từ các nhà cung cấp ngoài hệ thống tổ chức kinh doanh của doanh nghiệp. + Hàng mua nội bộ: là toàn bộ hàng tồn kho được doanh nghiệp mua từ các nhà cung cấp thuộc hệ thống tổ chức kinh doanh của doanh nghiệp như mua hàng giữa các đơn vị trực thuộc trong cùng một Công ty, Tổng công ty… + Hàng tồn kho tự sản xuất, gia công là toàn bộ hàng tồn kho được gia công sản xuất tạo thành. + Hàng tồn kho được nhập từ các nguồn khác như: hàng tồn kho được nhập từ liên doanh, liên kết, hàng tồn kho được biếu tặng… Các phân loại này giúp cho việc xác định các yếu tố cấu thành trong giá gốc hàng tồn kho, nhằm tính đúng, tính đủ giá gốc hàng tồn kho theo từng nguồn hình thành. Qua đó, giúp doanh nghiệp đánh giá đúng mức độ ổn định của nguồn hàng trong quá trình xây dựng kế hoạch, dự toán về hàng tồn kho. Đồng thời, việc phân loại chi tiết tiền hàng tồn kho được mua từ bên ngoài và hàng mua nội bộ giúp cho việc xác định chính xác giá trị hàng tồn kho của doanh nghiệp khi lập báo cáo tài chính [BCTC] hợp nhất. b. Phân loại hàng kho theo yêu cầu sử dụng Hàng hóa tồn kho sử dụng cho kinh doanh: phản ánh giá trị hàng tồn kho được dự trữ hợp lý đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh được tiến hành bình thường.