Đánh giá đáp ứng corticoid trong hội chứng thận hư năm 2024

Hội chứng thận hư, hội chứng thận hư tiên phát, trẻ em, kháng corticoid

Hội chứng thận hư là bệnh lý phổ biến. Bệnh điều trị rất phức tạp. Cách điều trị hội chứng thận hư yêu cầu kiểm soát tốt những triệu chứng, điều trị các nguyên nhân gây bệnh, đồng thời phải tránh được những biến chứng từ thuốc.

Tổng quan về hội chứng thận hư

Hội chứng thận hư là tình trạng cơ thể bị mất protein qua nước tiểu với lượng trên 3g protein một ngày, dẫn tới giảm albumin máu gây ra phù. Nguyên nhân là tổn thương các cầu thận. Tình trạng này gặp ở cả trẻ em và người lớn. Hội chứng thận hư có cả nguyên nhân nguyên phát và nguyên nhân thứ phát. (1)

Hội chứng thận hư xảy ra khi cầu thận tổn thương dẫn tới giảm albumin máu, phù

1. Nguyên nhân

Hội chứng thận hư là do màng lọc của các cầu thận bị viêm và tổn thương. Màng lọc cầu thận giúp lọc máu trong cơ thể khi máu đi qua thận. Các cầu thận khỏe mạnh có thể giữ lại protein trong máu (albumin) không đi qua màng lọc.

Khi bị viêm, màng lọc cầu thận sẽ cho phép quá nhiều protein trong máu thấm qua màng lọc, gây ra hội chứng thận hư. Phần lớn trường hợp mắc hội chứng thận hư ở người trẻ thường không có nguyên nhân (hội chứng thận hư nguyên phát).

2. Triệu chứng

Hội chứng thận hư đặc trưng với những triệu chứng như:

• Sưng phù: Tình trạng sưng phù thường xuất hiện xung quanh vùng mắt, mắt cá chân, bàn chân. Người bệnh có thể gặp những triệu chứng kèm theo như tràn dịch màng bụng, màng phổi, màng tinh hoàn (ở nam giới).
• Xuất hiện bọt trong nước tiểu.
• Trọng lượng cơ thể tăng vì lượng nước dư thừa không thể thoát ra ngoài.
• Mệt mỏi.
• Chán ăn, ăn mất ngon.

Hội chứng thận hư có nguy hiểm không?

Người bệnh hội chứng thận hư có thể mắc các biến chứng như: (2)

• Nhiễm khuẩn: Người bệnh bị nhiễm khuẩn cấp hoặc mạn tính, thường gặp là viêm mô tế bào và viêm phúc mạc.
• Tắc mạch (huyết khối): Biến chứng này gồm tắc tĩnh mạch thận cấp hoặc mạn, tắc tĩnh mạch và động mạch chi, tắc động – tĩnh mạch chậu và tĩnh mạch lách, hiếm gặp hơn là tắc mạch phổi.
• Suy thận cấp.
• Rối loạn điện giải.
• Suy dinh dưỡng.
• Suy thận mạn.
• Biến chứng do sử dụng thuốc: Biến chứng này thường là do sử dụng nhóm thuốc corticoid trong thời gian dài hoặc do dùng các thuốc ức chế miễn dịch khác hay do dùng thuốc lợi tiểu.

  Xem thêm: 12 biến chứng hội chứng thận hư cực kỳ nguy hiểm bạn cần biết rõ

Hội chứng thận hư có chữa khỏi được không?

Hội chứng thận hư khi được phát hiện sớm và điều trị đúng có thể đạt được tình trạng bệnh ổn định. Khi bệnh ổn định người bệnh có thể được dừng thuốc và tiếp tục theo dõi bởi bác sĩ. Những trường hợp bệnh ổn định 5 năm thì khả năng tái phát ít, có thể coi như khỏi. Tuy nhiên, nhiều trường hợp bệnh tái phát khi ngưng thuốc và phải điều trị lâu dài.

Những phương pháp điều trị thận hư hiện nay với mục tiêu thuyên giảm triệu chứng, giảm nguy cơ xuất hiện biến chứng và đạt được tình trạng bệnh ổn định lâu dài. Người bệnh có thể áp dụng nhiều phương pháp điều trị thận hư khác nhau. Tuy nhiên, dù là phương pháp nào cũng cần tuân theo chỉ định từ bác sĩ.

Chẩn đoán hội chứng thận hư

1. Tiêu chuẩn để chẩn đoán hội chứng thận hư

Một số tiêu chuẩn để chẩn đoán hội chứng thận bao gồm:

• Phù.
• Protein niệu nhiều hơn 3,5g trong 24 giờ.
• Protein máu giảm dưới 60g/lít, đi kèm albumin máu giảm dưới 30g/lít.
• Tăng cholesterol máu từ 6,5mmol/lít trở lên.
• Có hạt mỡ lưỡng chiết và trụ mỡ trong nước tiểu.

Khi chẩn đoán hội chứng thận hư, tiêu chuẩn 2 và 3 là bắt buộc. Các tiêu chuẩn còn lại có thể không đầy đủ.

2. Chẩn đoán thể lâm sàng

• Hội chứng thận hư thể đơn thuần: Khi xác định các tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứng thận hư, không có kèm những biểu hiện như tăng huyết áp, tiểu ra máu, suy thận.
• Hội chứng thận hư thể không đơn thuần: Ngoài các tiêu chuẩn để chẩn đoán hội chứng thận hư, người bệnh còn bị tăng huyết áp, tiểu máu đại thể hoặc vi thể, hoặc đi kèm suy thận.

3. Chẩn đoán hội chứng thận hư theo nguyên nhân

Những nguyên nhân gây hội chứng thận hư nguyên phát bao gồm bệnh cầu thận thay đổi tối thiểu, bệnh thận màng, bệnh xơ hóa cầu thận ổ cục bộ, bệnh viêm cầu thận màng tăng sinh, viêm cầu thận tăng sinh gian mạch và viêm cầu thận tăng sinh ngoại mạch.

Những nguyên nhân thứ phát gây hội chứng thận hư gồm sử dụng thuốc, độc chất, bệnh tự miễn như lupus ban đỏ rải rác, bệnh ác tính, bệnh di truyền, rối loạn chuyển hóa, nhiễm trùng và ký sinh trùng…

4. Chẩn đoán qua mô bệnh học

Chẩn đoán hội chứng thận hư qua mô bệnh học gồm bệnh cầu thận thay đổi tối thiểu, bệnh thận màng, bệnh xơ hóa cầu thận ổ cục bộ, bệnh viêm cầu thận màng tăng sinh, viêm cầu thận tăng sinh ngoại mạch, viêm cầu thận tăng sinh gian mạch.

Các cách điều trị hội chứng thận hư khoa học

1. Điều trị hội chứng thận hư thứ phát

Với các trường hợp điều trị hội chứng thận hư thứ phát, bác sĩ sẽ điều trị theo nguyên nhân.

2. Điều trị đặc hiệu hội chứng thận hư nguyên phát

Điều trị đặc hiệu hội chứng thận hư nguyên phát hay dùng liệu pháp corticoid. Ở đợt phát bệnh đầu tiên, trong giai đoạn tấn công, sử dụng prednisolon (nhóm corticoid) ít nhất 4 tuần. Nếu người bệnh đáp ứng điều trị tốt (xét nghiệm nước tiểu trong 24 giờ không có protein niệu, hoặc nếu còn chỉ ở dạng vết), bác sĩ sẽ giảm dần liều prednisolon.

Tuy vậy, người bệnh vẫn cần duy trì sử dụng prednisolon kéo dài hằng năm theo chỉ định của bác sĩ. Nếu người bệnh không đáp ứng với prednisolon, bác sĩ có thể chỉ định tiến hành sinh thiết thận, dựa trên kết quả mô bệnh học để xác định phương pháp điều trị tiếp theo.

Đối với điều trị đợt tái phát, ở thể ít tái phát (dưới 1 lần trong khoảng 6 tháng), bác sĩ áp dụng điều trị như đợt đầu. Ở thể thường xuyên tái phát (hơn 2 lần tái phát trở lên trong khoảng 6 tháng) hay phụ thuộc corticoid, bác sĩ dùng liều tấn công như đợt đầu cho tới khi tình trạng protein niệu chấm dứt. Sau đó, người bệnh cần dùng liều duy trì kéo dài, giảm liều dần cho đến một năm sau.

Thông thường với thể tái phát, thường phải kết hợp corticoid và thuốc ức chế miễn dịch. Có nhiều trường hợp khi sử dụng thuốc ức chế miễn dịch có thể thành công thay thế hoàn toàn corticoid, đạt được kết quả lui bệnh hoàn toàn và sau đó người bệnh có thể được ngưng sử dụng thuốc lâu dài. Cũng có thể xảy ra trường hợp người bệnh phụ thuộc corticoid và không thể dừng thuốc mà phải dùng một lượng corticoid kéo dài rất nhiều năm.

Các loại thuốc ức chế miễn dịch thường được chỉ định đối với những trường hợp điều trị hội chứng thận hư hay tái phát, phụ thuộc, kháng thuốc hoặc xuất hiện biểu hiện có tác dụng phụ nghiêm trọng khi dùng corticoid.

3. Điều trị triệu chứng

Trong giai đoạn đầu, người bệnh hội chứng thận hư chưa đáp ứng với điều trị đặc hiệu. Lúc này, các phương pháp điều trị triệu chứng có thể cần thiết để giảm thiểu các triệu chứng khó chịu cho người bệnh. Đôi khi điều trị triệu chứng phải kéo dài do người bệnh có triệu chứng dai dẳng, không đáp ứng với điều trị đặc hiệu. Các lựa chọn điều trị triệu chứng bao gồm:

• Giảm phù: Trong giai đoạn phù nặng, bác sĩ chỉ định người bệnh cần ăn nhạt tuyệt đối. Đối với trường hợp phù ít, người bệnh chỉ cần ăn nhạt tương đối, khoảng 5g muối mỗi ngày. Lưu ý các nước mắm và mì chính vì cũng có một lượng muối nhất định.
• Dùng thuốc lợi tiểu, cần đảm bảo tuân thủ dùng thuốc lợi tiểu theo chỉ định của bác sĩ.
• Giảm đạm trong khẩu phần ăn trong giai đoạn đái ra nhiều protein, trung bình một người nặng 50kg sẽ được ăn 50g đạm tương đương 250g thịt/ngày.
• Hạ huyết áp: Những biện pháp giảm huyết áp trung bình hoặc ít nhất giảm huyết áp tâm thu sẽ giúp bảo vệ thận. Các nhóm thuốc hạ huyết áp thường được chỉ định như nhóm ức chế men chuyển hay ức chế thụ thể angiotensin 2. Một số trường hợp không có tăng huyết áp vẫn có thể dùng hai nhóm thuốc này do có khả năng làm giảm protein niệu.
• Sử dụng kháng sinh khi nhiễm khuẩn.
• Các nhóm thuốc khác gồm ức chế tiết axit dạ dày, vitamin D2, D3, canxi, các yếu tố vi lượng… giúp hạn chế tác dụng phụ từ corticoid và hậu quả của protein niệu.

Những điều cần lưu ý khi điều trị hội chứng thận hư

• Đảm bảo tuân thủ đúng theo chỉ định điều trị từ bác sĩ, thực hiện chế độ sinh hoạt khoa học.
• Hạn chế bổ sung chất béo, ăn ít mỡ, ăn ít đường trong các bữa ăn hàng ngày.
• Hạn chế dùng muối, mì chính, nước mắm, nước tương, các loại nước chấm khác… trong mỗi bữa ăn.
• Giảm lượng nước uống khi đang trong giai đoạn phù nhiều. Khi hết phù uống đủ nước, trung bình 2 lít/ngày.
• Những loại thuốc điều trị bệnh (corticoid, thuốc lợi tiểu, thuốc kháng sinh…) cần được sử dụng đúng cách. Những thuốc này khi sử dụng đúng liều lượng và chỉ định có thể giúp cải thiện tình trạng bệnh nhanh chóng, rút ngắn thời gian điều trị.
• Không hút thuốc lá, sử dụng uống rượu bia hoặc những chất kích thích khác.
• Trong chế độ ăn hàng ngày, người bệnh nên bổ sung vitamin và khoáng chất từ hoa quả, rau xanh và những loại thực phẩm chứa lượng canxi dồi dào.

Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu của Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ các chuyên gia đầu ngành, Nội khoa và Ngoại khoa, giỏi chuyên môn, tận tâm.

Nhà giáo nhân dân GS.TS.BS Trần Quán Anh, Thầy thuốc ưu tú PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên là những cây đại thụ trong ngành Tiết niệu Thận học Việt Nam. Cùng với các tên tuổi Thầy thuốc ưu tú TS.BS Nguyễn Thế Trường, TS.BSCC Mai Thị Hiền, Thầy thuốc ưu tú BS.CKII Tạ Phương Dung, TS.BS Nguyễn Hoàng Đức, TS.BS Từ Thành Trí Dũng, ThS.BS.CKI Nguyễn Đức Nhuận, BS.CKII Nguyễn Lê Tuyên, ThS.BS Nguyễn Tân Cương, BS.CKII Đinh Cẩm Tú, BS.CKII Ngô Đồng Dũng, BS.CKII Võ Thị Kim Thanh ThS.BS Tạ Ngọc Thạch, BS.CKI Phan Trường Nam…

Các chuyên gia, bác sĩ của Trung tâm luôn tự tin làm chủ những kỹ thuật mới nhất, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý về thận, đường tiết niệu, giúp người bệnh rút ngắn thời gian nằm viện, hạn chế nguy cơ tái phát, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Với hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại hàng đầu trong nước và khu vực; Phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế; Cùng với khu nội trú và dịch vụ cao cấp 5 sao… Trung tâm Tiết niệu Thận học nổi bật với các dịch vụ thăm khám, tầm soát và điều trị tất cả các bệnh lý đường tiết niệu. Từ các thường gặp cho đến các cuộc đại phẫu thuật kỹ thuật cao.

Có thể kể đến phẫu thuật nội soi sỏi thận, ghép thận, cắt bướu bảo tồn nhu mô thận; cắt thận tận gốc; cắt tuyến tiền liệt tận gốc; cắt toàn bộ bàng quang tạo hình bàng quang bằng ruột non; cắt tuyến thượng thận; tạo hình các dị tật đường tiết niệu… Chẩn đoán – điều trị nội khoa và ngoại khoa tất cả các bệnh lý.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể đặt hẹn trực tuyến qua các cách sau đây:

Hội chứng thận hư là bệnh lý tổn thương màng lọc cầu thận dẫn đến protein từ máu bị thoát ra ngoài qua nước tiểu. Bệnh khi không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm. Phía trên là tổng hợp các cách điều trị hội chứng thận hư chuẩn bộ ý tế, bên cạnh đó hãy đến bệnh viện Tâm Anh để thăm khám và chẩn đoán tình trạng bệnh chính xác nhất