Home | Kiến thức | Phân tích báo cáo tài chính | Chi phí khấu hao, Capex, và PPE và mối liên hệ?
Công ty bạn muốn mở rộng kinh doanh bằng việc đầu tư vào máy móc hoặc nhà xưởng. Những tài sản này thường sẽ có giá trị sử dụng dài hạn [vài năm trở lên]. Và chúng ta sẽ phân bổ chi phí cho việc mua sắm đó trong nhiều năm.
Chi phí [tài sản cố định] được phân bổ trong nhiều năm gọi là chi phí khấu hao [depreciation].
Chi phí để mua tài sản đó gọi là chi phí vốn tài sản cố định [capital expenditure: Capex]
Tài sản bạn mua được gọi là tài sản cố định hữu hình [tangible fixed assets hoặc Property, Plant & Equitment: PP&E]
Công thức tính capex: Capex = PP&E + Depreciation
Cũng giống như những khoản mục mà chúng ta đã tìm hiểu như là: khoản phải thu, khoản phải trả, chi phí trả trước.,..việc xuất hiện capex sẽ làm cho có sự chênh lệch giữa tiền mặt sinh ra [ở cash flow statement] và lợi nhuận [ở income statement]. Nhưng điểm khác đây là tài sản có giá trị sử dụng dài hạn [như là máy móc, nhà xưởng, xe tải,…], nên chúng ta sẽ phân bổ chi phí trong nhiều năm thay vì chỉ vài tháng trở lại như những khoản mục nêu trên.
Tác động lên báo cáo tài chính?
Đối với income statement: Sẽ xuất hiện khoản mục chi phí khấu hao. Và khi chi phí khấu hao được ghi nhận sẽ làm giảm lợi nhuận trong năm đó.
Đối với balance sheet: sẽ xuất hiện khoản mục tài sản cố định [PP&E] ở mục tài sản dài hạn [long-term assets]
Đối với cashflow statement: chi phí khấu hao sẽ xuất hiện một lần nữa. Nhưng ở “income statement” chúng ta ghi nhận nó là chi phí [và trừ đi trước khi tính lợi nhuận]. Còn ở “cash flow statement” thì chúng ta “cộng lại”. Bởi vì chí phí khấu hao không phải là chi phí tiền mặt thật sự [non-cash expenses].
Lí do là chúng ta đã thanh toán tiền cho việc mua tài sản cố định [máy móc thiết bị,…]. Và bây giờ chúng ta chỉ phân bổ chi phí đó ra [theo nguyên tắc kế toàn] dựa trên thời hạn sử dụng của tài sản cố định đó. Chứ chúng ta không phải trả thêm bất cứ khoản tiền mặt nào nữa.
Key takeaways
Lúc đầu, khi chưa ghi nhận “depreciation” thì lợi nhuận ghi nhận [ở income statement] sẽ lớn hơn khoản tiền mặt sinh ra [ở cash flow statement]. Nhưng khi ghi nhận depreciation thì lợi nhuận sẽ bắt đầu giảm đi và tiền mặt sẽ được tăng lên. Bởi vì như mình đã nói depreciation không phải là chi phí tiền mặt. Do đó, sẽ được “cộng lại” ở bảng cash flow và làm cho tiền mặt sẽ tăng lên.
Phân biệt giữa chi phí vốn tài sản cố định [capex], và chi phí hoạt động kinh doanh [operating expenses: Opex]:
Opex: là chi phí ngắn hạn đảm bảo cho hoạt động kinh doanh công ty được diễn ra thông suốt.
Capex: khoản đầu tư tài sản cố định dài hạn [> 1 năm] để duy trì hoặc phát triển kinh doanh.
Chỉ số liên quan đến capex:
hoặc là: CFO/Capex
* CFO: cash flow from operations
Chỉ số này sẽ cho biết dòng tiền tạo ra từ hoạt động kinh doanh của công ty có đáp ứng được nhu cầu mua sắm tài sản cố định hay không? Nhìn vào chỉ số này sẽ cho bạn biết sức khỏe tài chính của công ty.
Nếu CFO/Capex > 1: có nghĩa là công ty có dư tiền mặt để phục vụ cho việc đầu tư tài sản cố định.
Nếu CFO/Capex Giá trị trên sổ sách [NBV]: Doanh nghiệp có lãi
Lợi nhuận thu được từ việc thanh lý tài sản dài hạn được trình bày trên Báo cáo Thu nhập [Income Statement] trong phần Thu nhập khác. Lỗ từ việc thanh lý tài sản dài hạn được trình bày trong phần Chi phí trên Báo cáo Thu nhập [Income Statement]. Bút toán ghi nhận: Kế toán ghi nhận đồng thời 3 bút toán khi thanh lý: Nợ Thanh lý tài sản dài hạn [Disposal of non-current asset] Có Tài sản dài hạn tại nguyên giá [Non-current asset at cost] Nợ Khấu hao lũy kế [Accumulated depreciation] Có Thanh lý tài sản dài hạn tại giá trị của khấu hao tại ngày thanh lý [Disposal of non-current asset with the accumulated depreciation on the asset á at the date of sale]
- Ghi nhận tiền thu được từ thanh lý
Nợ Phải thu khách hàng/Tiền
Có Thanh lý tài sản dài hạn tại giá bán [Disposal of non-current asset at price]
7. Trình bày Tài sản dài hạn [Disclosure of non-current assets]
IAS 16 yêu cầu đối chiếu giữa giá trị ghi sổ đầu kỳ và cuối kỳ của tài sản dài hạn trước khi được trình bày trên báo cáo tài chính.
Việc đối chiếu cần phải trình bày sự dịch chuyển của số dư của tài sản dài hạn, bao gồm những khoản:
- Thêm tài sản
- Thanh lý tài sản
- Tăng/Giảm giá trị từ việc đánh giá lại tài sản
- Giảm giá trị ghi sổ tài sản
- Khấu hao tài sản
- Các khoản thay đổi giá trị khác
Báo cáo tài chính phải trình bày:
Một diễn giải chính sách kế toán trình bày cơ sở đo lường để xác định giá trị mà tài sản được khấu hao, cùng với các chính sách kế toán khác
Với mỗi loại Đất đai, nhà xưởng và thiết bị:
- Phương pháp khấu hao được sử dụng
- Thời gian sử dụng hữu ích và tỷ lệ khấu hao được sử dụng
- Tổng khấu hao được phân bổ từng kỳ
- Khấu hao lũy kế đầu kỳ và cuối kỳ
Đối với tài sản được đánh giá lại:
- Cơ sở đánh giá lại tài sản
- Ngày có hiệu lực của việc đánh giá lại
- Người định giá [nếu không độc lập với công ty]
- Giá trị ghi sổ của mỗi loại đất đai, nhà xưởng và thiết bị đã được bao gồm trong báo cáo tài chính
Sự thay đổi thặng dư đánh giá lại tài sản trong kỳ và mọi hạn chế trong việc phân phối số dư tới chủ sở hữu
8. Bảng danh mục Tài sản cố định [The fixed assets register]
Bảng danh mục tài sản cố định được sử dụng để ghi chép toàn bộ tài sản cố định. Bảng danh mục tài sản cố định phục vụ cho việc kiểm soát nội bộ dựa trên tính chính xác của sổ cái.
Bảng danh mục tài sản cố định cần phải được kiểm tra theo các ghi chép kế toán. Bất kỳ một sự khách nhau nào giữa bảng danh mục và các ghi chép kế toán cũng cần phải được xác định và ghi chép một cách chính xác. Điều này giúp cho doanh nghiệp ngặn chặn được các sự cố mất cắp.
Bài tập minh họa:
A car was purchase by a newsagent business in May 20X0 for:
The business adopts a date of 31 December as its year end. The car was traded in for replacement vehicle in August 20X3 at an agreed value of $5000. It has been depreciated at 25% per annum on the reducing balance method, changing a full year’s depreciation in the year of purchase and non in the year of sale.
What was the profit and loss on disposal of the vehicle during the year ended December 20X3?
Hướng dẫn giải:
B1: Tính giá trị còn lại tại năm thứ 3 từng năm sử dụng của tài sản
B2: Tính lợi nhuận/lỗ khi thanh lý
Lãi/Lỗ khi thanh lý = Giá trị có thể thu hồi được – Giá trị ghi sổ năm cuối = 5000 – 4,218.75 = 781.25
Vậy: Lãi $781.25
Author: Quang Khanh