Trong một số trường hợp phong cách lãnh đạo tự do vẫn có thể đem lại hiệu quả cao nhất.
Lãnh đạo tự do hay còn được gọi là lãnh đạo ủy quyền. Phong cách lãnh đạo này cho phép các thành viên có quyền đưa ra quyết định và đóng góp ý kiến. Trong tất cả các phong cách lãnh đạo thì phong cách tự do thường có hiệu quả kém nhất.
Các đặc điểm của phong cách lãnh đạo tự do
Phong cách này bao gồm các đặc điểm sau:
- Không có sự can thiệp.
- Lãnh đạo chỉ hỗ trợ và đào tạo
- Quyền quyết định thuộc về nhân viên.
- Không gay gắt với sai lầm.
- Trách nhiệm giải trình thuộc về người lãnh đạo.
Mặc dù tên phong cách này là "tự do" hay "ủy quyền" nhưng nhiều nhà lãnh đạo vẫn cởi mở và sẵn sàng giúp đỡ các thành viên nếu cần. Họ có thể đưa ra định hướng khi bắt đầu dự án, nhưng sau đó cho phép các thành viên trong nhóm tự thực hiện công việc mà không cần giám sát chặt chẽ.
Phong cách lãnh đạo này đòi hỏi rất nhiều sự tin tưởng. Các nhà lãnh đạo phải chắc chắn các thành viên trong nhóm sở hữu các kỹ năng và kiến thức liên quan để có thể hoàn thành một dự án mà không cần quản lý.
Ưu điểm
Giống như các phong cách lãnh đạo khác, phong cách lãnh đạo tự do cũng có những ưu điểm riêng:
- Khuyến khích phát triển cá nhân. Bởi vì các nhà lãnh đạo rất ít khi can thiệp nên các nhân viên có nhiều cơ hội thực hành. Phong cách lãnh đạo này tạo ra một môi trường thuận lợi cho các cá nhân trưởng thành và phát triển.
- Khuyến khích sáng tạo và đổi mới. Phong cách lãnh đạo giúp đẩy nhanh quá trình ra quyết định. Vì không bị quản lý nên nhân viên có quyền tự đưa ra quyết định. Họ có thể ra quyết định nhanh chóng mà không cần chờ đợi hàng tuần để được phê duyệt.
Tuy nhiên để có thể tận dụng được những lợi thế này, thì nhóm của bạn bắt buộc phải đáp ứng một số điều kiện cơ bản. Ví dụ: Nếu nhóm của bạn gồm những người có kỹ năng, giàu kinh nghiệm, có khả năng tự làm việc, thì phương pháp này có thể hiệu quả. Bởi vì họ là các chuyên gia có khả năng làm việc độc lập, nên họ có thể hoàn thành nhiệm vụ mà không cần hướng dẫn rất nhiều.
Ngoài ra, phong cách này sẽ vô cùng hiệu quả nếu các thành viên trong nhóm đều giỏi hơn người lãnh đạo về lĩnh vực họ đang làm.
Phong cách lãnh đạo tự do cũng cho phép các thành viên thể hiện kiến thức và kỹ năng chuyên môn của mình. Ngoài ra, quyền tự chủ này cũng làm cho họ cảm thấy tự do và hài lòng khi làm việc. Thêm vào đó, phong cách tự do có thể hoạt động tốt nhất nếu các thành viên trong tổ chức có động lực và đam mê với công việc.
Nhược điểm
Bởi vì phong cách tự do phụ thuộc quá nhiều vào khả năng cá nhân nên nếu các thành viên thiếu kiến thức và kĩ năng thì chắc chắn hiệu suất công việc sẽ kém đi.
Phong cách lãnh đạo này cũng không phù hợp nếu hiệu quả và năng suất cao là mục tiêu chính. Vì nếu một số người không có kỹ năng làm việc độc lập thì khả năng cao là các dự án sẽ đi chệch hướng và quá thời hạn. Điều này có thể dẫn đến những hậu quả vô cùng khủng khiếp.
Dưới đây là một số nhược điểm của phong cách lãnh đạo tự do:
- Vai trò không rõ ràng: Vì các thành viên trong nhóm thường không hoặc ít được hướng dẫn nên trong một số tình huống, phong cách tự do làm cho họ cảm thấy không thực sự chắc chắn về vai trò của mình trong nhóm.
- Ít tham gia: Các nhà lãnh đạo tự do thường bị coi là thiếu trách nhiệm. Điều này có thể dẫn đến thiếu sự gắn kết giữa các thành viên. Vì người lãnh đạo gần như không quan tâm đến những gì đang xảy ra dẫn đến các thành viên đôi khi ít quan tâm và lo lắng cho dự án.
- Trách nhiệm giải trình thấp: Một số nhà lãnh đạo lợi dụng phong cách này như một cách để trốn tránh trách nhiệm. Khi không đạt được mục tiêu, thì mọi nguyên nhân đều được cho là do các thành viên chứ không phải do người lãnh đạo.
- Thụ động: Ở mức độ tồi tệ nhất, lãnh đạo theo kiểu này thể hiện sự thụ động hoặc thậm chí là hoàn toàn né tránh trách nhiệm. Nhiều khi họ sẽ không làm gì cả, không cố gắng thúc đẩy các thành viên mà cũng không công nhận nỗ lực của người khác.
Nếu các thành viên trong nhóm chưa quen với công việc, thì tốt hơn hết người lãnh đạo nên chọn một cách khác để hướng dẫn họ. Sau này nếu các thành viên đã có nhiều kinh nghiệm hơn thì có thể quay trở lại sử dụng cách lãnh đạo tự do.
Lĩnh vực của phong cách lãnh đạo tự do
Nếu bạn có xu hướng tiếp cận lãnh đạo theo kiểu tự do, thì có một số lĩnh vực sẽ rất phù hợp với bạn. Đó là những lĩnh vực cần sự sáng tạo. Ở đó mọi người thường có kỹ năng và tận tâm với công việc chính vì thế kết quả mà họ mang lại sẽ là tốt nhất.
Các nhà lãnh đạo tự do thường rất giỏi trong việc cung cấp thông tin cơ bản khi bắt đầu dự án. Điều này đặc biệt hữu ích cho các nhóm tự quản lý. Bằng cách cung cấp cho các thành viên trong nhóm tất cả những thứ cần thiết ngay từ đầu, sau đó với kiến thức có sẵn, họ có thể hoàn thành nhiệm vụ một cách tốt nhất.
Ví dụ: Trong lĩnh vực thiết kế sản phẩm, nếu các thành viên trong nhóm được đào tạo bài bản và có khả năng sáng tạo cao thì họ chỉ cần người lãnh đạo đưa ra định hướng cơ bản là đủ. Vậy trong trường hợp này phong cách lãnh đạo tự do lại mang lại hiệu quả tốt nhất.
Không chỉ riêng thiết kế sản phẩm mà đối với tất cả các lĩnh vực khác, việc sử dụng nhiều phương pháp lãnh đạo khác nhau ở các giai đoạn khác nhau sẽ giúp ích rất nhiều. Ví dụ: lãnh đạo theo kiểu tự do có thể hiệu quả nhất trong giai đoạn đầu. Đó là khi một thiết kế hay ý tưởng đang trong giai đoạn hình thành. Nhưng khi sản phẩm đã bắt đầu chuyển sang giai đoạn sản xuất thì tốt hơn hết nên sử dụng cách lãnh đạo mà có nhiều sự chỉ đạo và giám sát hơn.
Một nhà lãnh đạo tự do có thể gặp khó khăn trong những tình huống đòi hỏi kỹ năng giám sát cao. Vì vậy nếu trong môi trường làm việc đòi hỏi mọi thứ bắt buộc phải hoàn hảo đến từng chi tiết thì phong cách dân chủ hoặc chuyên quyền có thể sẽ phù hợp hơn.
Còn nếu sử dụng cách tiếp cận tự do trong môi trường đòi hỏi sự chuyên nghiệp cao như vậy thì có thể dẫn những hậu quả như hiệu suất kém, quá thời hạn, năng suất không đạt yêu cầu,... Đặc biệt, nếu các thành viên trong nhóm không biết mình phải làm gì hoặc không có chuyên môn thì hậu quả có thể tồi tệ hơn thế.
Các nhà lãnh đạo nổi tiếng với phong cách lãnh đạo tự do
Có khá nhiều nhà lãnh đạo theo cách này và người đầu tiên phải kể đến là Steve Jobs. Ông được biết đến là người luôn đưa ra định hướng cho cấp dưới nhưng sau đó lại để họ tự mình thực hiện mà không can thiệp.
Cựu Tổng thống Mỹ Herbert Hoover cũng nổi tiếng về phong cách lãnh đạo tự do. Ông cho phép các cố vấn có kinh nghiệm đảm nhận các nhiệm vụ mà ông thiếu kiến thức và chuyên môn.
Mặc dù thường bị đánh giá là cách lãnh đạo dẫn đến kết quả kém, nhưng lãnh đạo tự do vẫn có thể làm tốt trong nhiều tình huống khác nhau. Nếu bạn có xu hướng trở thành một nhà lãnh đạo tự do thì bạn nên xem xét và sử dụng cách lãnh đạo này một cách hợp lý.
Bên cạnh đó, trong môi trường đòi hỏi phải quản lý và giám sát nhiều, bạn nên xem xét việc sử dụng phong cách lãnh đạo dân chủ và chuyên quyền để có được kết quả tốt nhất.
Có một kỹ năng bạn sẽ không bao giờ hoàn toàn thành thạo: Có nó bạn trở nên vượt trội, thiếu nó bạn khó mà thành công
Người ta thường nói rằng sai lầm là cơ hội tốt để học tập. Tuy nhiên, nếu không mắc sai lầm ngay từ đầu thì tốt hơn! Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét 10 sai lầm phổ biến trong lãnh đạo và quản trị nhân sự. Đồng thời, bài viết cũng sẽ đưa ra những giải pháp cụ thể để tránh mắc phải những sai lầm đó. Nếu có thể biết trước các sai lầm qua bài viết này thay vì phải trải nghiệm chúng trong thực tế, bạn sẽ tránh khỏi được rất nhiều vấn đề!
Xem thêm:
1. Không đưa ra ý kiến phản hồi Sarah là một nhân viên bán hàng tài năng, nhưng cô có thói quen trả lời điên thoại thiếu chuyên nghiệp. Cấp trên của cô biết điều này, nhưng ông này chờ đến buổi đánh giá thành tích để chỉ ra sai lầm của Sarah. Làm vậy, Sarah sẽ tiếp tục làm mất lòng khách hàng tiềm năng cho đến khi có người chỉ ra lỗi của cô. Theo cuộc khảo sát 1.400 các cán bộ cấp cao được thực hiện bởi Ken Blanchard, thiếu phản hồi là sai lầm mà các nhà lãnh đạo hay gặp phải nhất. Khi không nhanh chóng đưa ra những phản hồi cho nhân viên của mình, bạn đang lấy đi cơ hội cải thiện hiệu quả của người nhân viên.
Để tránh mắc sai lầm này, hãy học cách đưa ra ý kiến phản hồi thường xuyên hơn với những nhân viên của mình.
2. Không dành thời gian cho đội ngũ
Trong vai trò nhà quản lý hay quản trị nhân sự, bạn dễ bị cuốn vào công việc của mình đến mức không còn thời gian cho đội ngũ. Đúng là bạn có những dự án cần phải thực hiện nhưng nhân viên là một ưu tiên quan trọng. Nếu không có mặt khi nhân viên cần đến bạn, họ sẽ không biết phải làm gì, và họ cũng sẽ không có sự hỗ trợ cũng như sự chỉ dẫn cần thiết để có thể hoàn thành mục tiêu công việc.
Hãy tránh sai lầm này bằng cách đưa vào lịch làm việc của bạn những khoảng thời gian dành riêng cho nhân viên, và học cách tích cực lắng nghe đội ngũ của mình. Hãy phát triển trí tuệ xúc cảm để bạn có thể nhận biết những nhu cầu của đội ngũ, và dành ra một khoảng thời gian nhất định mà những nhân viên cần sự giúp đỡ có thể tìm đến bạn. Bạn cũng có thể áp dụng phương pháp Quản Lý Bằng Quan Sát. Đây là một cách hiệu quả để hiểu rõ nhân viên của bạn.
Khi đã ở vị trí lãnh đạo hoặc quản trị nhân sự, nhân viên phải là ưu tiên một. Đây chính là mấu chốt của thực hành lãnh đạo tốt!
3. Quá buông lỏng Một thành viên trong nhóm của bạn vừa hoàn thành một dự án quan trọng. Vấn đề là anh này hiểu sai yêu cầu dự án, và bạn không giữ liên lạc với người này khi dự án đang diễn ra. Giờ đây dự án đã cho ra kết quả sai và bạn phải giải trình với một khách hàng không hài lòng.
Nhiều nhà lãnh đạo muốn tránh việc quản lý tiểu tiết. Nhưng áp dụng một chính sách trái ngược hoàn toàn [phong cách quản lý buông lỏng] cũng không phải là một ý hay. Bạn cần tìm ra sự cân bằng giữa hai thái cực này.
4. Quá thân thiện Hầu hết lãnh đạo đều muốn được nhìn nhận là thân thiện và dễ gần với những người trong đội nhóm của mình. Xét cho cùng, nhân viên cảm thấy thoải mái hơn khi làm việc cho những quản lý mà họ sẵn có một quan hệ tốt. Dù vậy, đôi khi bạn cũng cần phải đưa ra những quyết định khó khăn, và một vài người sẽ muốn lợi dụng mối quan hệ với bạn nếu như bạn quá thân thiện với họ. Điều này không có nghĩa rằng bạn không được giao tiếp với nhân viên. Nhưng bạn cần phải tìm ra được sự cân bằng giữa việc làm bạn và làm sếp.
Hãy học cách tránh khỏi sai lầm này với bài viết của chúng tôi, Giờ Bạn Là Sếp. Đồng thời, hãy vạch ra ranh giới rõ ràng, để đội ngũ của bạn hiểu rằng họ không thể lợi dụng bạn.
Xem thêm:
5. Không định rõ mục tiêu Khi nhân viên không có mục tiêu rõ ràng, họ sẽ làm việc mất định hướng. Nhân viên không thể làm việc hiệu quả nếu không rõ mình đang làm gì, hay không biết ý nghĩa của công việc. Họ cũng không thể ưu tiên khối lượng công việc một cách có hiệu quả, và điều này có nghĩa là những dự án và nhiệm vụ sẽ hoàn thành theo những thứ tự sai.
Bạn nên tránh sai lầm này bằng cách thiết lập mục tiêu theo mô hình SMART. Hãy sử dụng công cụ Team Charter để định hướng đường đi cho đội ngũ, và chi tiết hóa các nguồn lực khả dụng. Thêm vào đó, hãy áp dụng các nguyên tắc Quản Lý Theo Mục Tiêu để sắp xếp mục tiêu của đội ngũ của bạn nhất quán với mục tiêu của cả tổ chức.
6. Hiểu sai động cơ Bạn có thật sự hiểu động cơ làm việc của các nhân viên? Đây là một gợi ý nhỏ: nhiều khả năng không phải vì tiền đâu! Nhiều lãnh đạo và quản trị nhân sự sai lầm khi cho rằng nhân viên làm việc vì tiền. Tiền chưa chắc đã là động cơ duy nhất thúc đẩy nhân viên làm việc.
Ví dụ như những người muốn tìm sự cân bằng cuộc sống/công việc có khả năng sẽ được thúc đẩy bởi khả năng làm việc từ xa hoặc làm việc linh hoạt. Những người khác lại thích các yếu tố như thành tích, thêm trách nhiệm, sự tán thưởng, hoặc tình đồng nghiệp.
7. Tuyển mộ gấp gáp Khi khối lượng công việc quá lớn, sẽ cần phải có đủ người để xử lý chúng. Tuy vậy, lấp vị trí trống quá vội vàng có thể sẽ đem lại nhiều kết quả rất tai hại. Tuyển mộ gấp gáp có thể dẫn đến tình trạng tuyển sai người: ví dụ những người không sẵn sàng hợp tác, làm việc không hiệu quả hay năng suất kém. Những nhân viên mới cũng có thể cần được huấn luyện bổ sung, và làm chậm bước của những người khác trong nhóm. Với nhân sự sai, bạn sẽ mất thời gian và nguồn lực quý báu nếu mọi việc không thành và người này nghỉ việc. Tệ hơn nữa, những thành viên khác sẽ cảm thấy căng thẳng và bất bình khi phải “chống đỡ” cho người mới.
Để tránh sai lầm này, bạn có thể học cách tuyển dụng hiệu quả và kén cá chọn canh hơn khi chọn lựa thành viên trong đội nhóm của bạn.
Xem thêm:
8. Không làm gương Nếu bạn dùng thời gian làm việc để gọi điện thoại cá nhân, hoặc nói xấu giám đốc của mình, bạn có thể hy vọng nhân viên không làm những hành động tương tự không? Câu trả lời có lẽ là không! Là một lãnh đạo, bạn cần phải làm gương cho đội ngũ của mình. Có nghĩa là nếu nhân viên phải làm việc ngoài giờ, bạn cũng nên ở lại trễ để giúp đỡ họ. Hoặc nếu tổ chức của bạn có luật cấm không được ăn uống tại bàn làm việc, bạn nên làm gương và đi đến phòng nghỉ giải lao để ăn trưa mỗi ngày. Trong thái độ công việc cũng vậy. Nếu đôi khi bạn thể hiện cảm xúc tiêu cực, bạn không thể hy vọng nhân viên của mình không làm vậy.
Vì thế hãy nhớ rằng, đội ngũ của bạn luôn luôn quan sát bạn. Nếu bạn muốn uốn nắn hành vi của họ, hãy bắt đầu từ chính bản thân mình. Rồi họ sẽ làm theo bạn thôi.
9. Không giao việc Vài quản lý không giao việc vì cảm thấy rằng chỉ có bản thân họ mới có thể làm những công việc quan trọng một cách đúng đắn. Điều này có thể gây ra những vấn đề lớn khi công việc bị tắc nghẽn ở khâu của họ, và chính bản thân họ sẽ trở nên căng thẳng và quá tải. Ban đầu, hoạt động giao việc sẽ tốn nhiều sức lực, và bạn có thể cảm thấy khó tin tưởng đội ngũ của mình. Nhưng nếu không giao việc cho người khác, bạn sẽ không bao giờ có thời gian để tập trung vào công việc quản lý hay lãnh đạo: nhìn bao quát vấn đề. Thêm nữa, bạn sẽ không thể phát triển nhân viên để những người này có thể giúp bạn giải tỏa áp lực công việc.
Để biết liệu bạn có đang gặp phải vấn đề này không, hãy làm bài kiểm tra tương tác, Bạn Có Giao Việc Tốt Hay Không?
10. Hiểu sai vai trò của mình Một khi đã trở thành người lãnh đạo hay quản trị nhân sự, vai trò của bạn sẽ hoàn toàn khác.
Tuy vậy, sẽ rất dễ quên rằng công việc của bạn đã thay đổi, và giờ đây bạn phải sử dụng những kỹ năng khác để có thể lãnh đạo hiệu quả. Điều này có thể khiến cho bạn quên không hoàn thành nghĩa vụ của bạn – lãnh đạo và quản lý.
Thay lời kết
Chúng ta ai cũng mắc phải sai lầm, và có những sai lầm mà các nhà lãnh đạo và quản lý luôn gặp phải. Những sai lầm này bao gồm không cho ý kiến phản hồi, quá buông lỏng, không giao việc hiệu quả, và hiểu sai vai trò của mình. Sai lầm là cơ hội để học tập. Nhưng, dành thời gian để nhận biết và tránh những lỗi thường gặp có thể giúp bạn làm việc hiệu quả và thành công hơn. Đồng thời cũng giúp bạn giành được sự kính trọng từ nhân viên.
[Lược dịch từ Mindtools]