Lí do vì sao bị nổ điện thoại

Vấn đề smartphone phát nổ đang trở lại và nóng hơn bao giờ hết khi Samsung đã phải ra lệnh thu hồi flagship Galaxy Note 7 trên phạm vi toàn cầu vì lí do trên. Vậy tại sao smartphone lại có thể phát nổ và chúng ta có cách nào để tự bảo vệ trước mối nguy hiểm tiềm tàng tồn tại ngay bên cạnh này không?

Nguyên nhân

1 trong số 35 chiếc Galaxy Note 7 bị phát nổ được báo cáo.

Trong thông báo chính thức của mình, Samsung đã xác nhận nguyên nhân phát nổ là do pin Lithium-ion trên Galaxy Note 7. Trong điều kiện bình thường, pin Lithium-ion khó có thể bị phồng hay phát nổ được. Tuy nhiên, có hai nguyên nhân cơ bản có thể khiến cho pin Lithium-ion rơi vào tình trạng nguy hiểm. Theo Android Authority, nguyên nhân đầu tiên đó là viên pin bị thủng, chủ yếu do lực va chạm mạnh khi smartphone bị rơi vỡ. Một lỗ thủng có thể phá vỡ các tấm ngăn cách mỏng giữa các cell pin và gây nên hiện tượng đoản mạch, phồng pin và phát nổ. Ngoài ra, một số loại pin rẻ tiền hay không rõ nguồn gốc có thể vô tình để lẫn một số mảnh kim loại nhỏ trong pin khi chế tạo. Điều này có thể dẫn tới việc đoản mạch khi nguồn điện truyền qua các cell pin bị các mảnh kim loại làm cho sai cách. Tuy nhiên, trong trường hợp Galaxy Note 7 của Samsung hay một số smartphone phát nổ khác trong thời gian vừa qua, các báo cáo cho thấy vấn đề thường xảy đến khi người dùng đang sạc. Điều này đưa chúng ta tới gợi ý của nguyên nhân thứ 2, đó là nhiệt. Khi nhiệt độ tăng cao tới mức nào đó sẽ đủ để phá vỡ trạng thái của các cell pin, gây hiện tượng đoản mạch và phát nổ. Tuy nhiên, pin chỉ nổ được khi nhiệt độ lên quá cao hoặc pin bị lỗi. Ngoài ra, việc sạc quá mức cũng có thể là một vấn đề khi pin phải nhận một lượng điện quá nhiều so với mức an toàn có thể xử lí, từ đó làm cho pin nóng lên rất nhanh. Việc một khu vực trên pin trở nên quá nóng so với các khu vực khác có thể dẫn tới hiện tượng "thermal runaway" (tạm dịch là thoát nhiệt). Theo đó, khi một khu vực trên pin không hạ nhiệt đủ nhanh, nó sẽ truyền nhiệt cho các khu vực khác và tạo ra phản ứng dây chuyền khiến nhiệt độ chung của pin tăng dần lên. Nói cách khác, pin càng nóng, tốc độ gia tăng nhiệt càng cao. Quá trình này cứ diễn ra cho tới khi pin trở nên nóng quá mức cho phép và phát nổ. Thông thường, các pin chất lượng cao đều có các tính năng an toàn giúp ngăn chặn phản ứng dây chuyền nguy hiểm trên xảy ra. Tuy nhiên, lí do gì đã khiến cho flagship hàng đầu của năm nay là Galaxy Note 7 lại có tới 35 vụ nổ pin chỉ trong vòng chưa đầy 1 tháng. Samsung cho biết rằng họ đã mua pin từ nhiều nhà cung ứng khác nhau và một trong số này đã có vấn đề về sản xuất. Nghi vấn hiện đang được đặt ra cho một số nhà cung ứng Hàn Quốc mới được thuê trong năm nay.

Sạc và nhiệt

Có một số nguyên nhân khiến cho việc các thông tin về những vụ nổ pin trên smartphone xuất hiện ngày càng nhiều. Đầu tiên, phải kể đến cuộc chạy đua về công nghệ sạc nhanh của các hãng sản xuất trong những năm qua khiến pin lithium-ion (vốn không có thay đổi gì nhiều về công nghệ) ngày càng phải chịu thêm áp lực. Sạc nhanh hơn nghĩa là lượng điện truyền vào nhiều hơn nhưng lại trong thời gian ngắn hơn. Điều này đồng nghĩa với việc nhiệt sẽ tăng nhanh hơn. Được biết, ở các smartphone được trang bị công nghệ sạc nhanh, pin của chúng đều có một mạch quản lí và chuyển đổi nguồn điện giúp giảm nhiệt và thường nằm ở một bên cạnh của pin. Tuy nhiên, điều này lại dẫn tới việc cạnh còn lại của pin trở nên nóng hơn hẳn. Ngoài ra, trái với công nghệ pin, các vi xử lí luôn được cải tiến công nghệ theo hướng mạnh hơn và tỏa nhiều nhiệt hơn qua mỗi năm. Ngoài ra, vì nhu cầu tiết kiệm không gian trong smartphone, các vi xử lí thường được bố trí nằm gần pin. Điều này vô tình đã làm khu vực chứa pin đang ngày càng trở nên nóng hơn. Quay trở lại vấn đề của Galaxy Note 7, chúng ta nên hiểu rõ rằng Samsung cho biết chỉ có pin là nguyên nhân gây ra các vụ nổ chứ không phải các phần khác. Điều đó nghĩa là hãng khẳng định Galaxy Note 7 đủ an toàn để chạy với một viên pin đạt tiêu chuẩn bên trong. Ngoài nguyên nhân Samsung đã mua phải một số pin sản xuất kém chất lượng như đã nêu trên, việc nổ pin có thể còn do thiết lập sai thông số sạc hoặc do một lô sản phẩm bị lỗi.

Cách tự bảo vệ khỏi mối nguy nổ smartphone

Mặc dù sự việc của Galaxy Note 7 là do lỗi nhà sản xuất nhưng người dùng cũng có thể khiến nguy cơ nổ smartphone tăng lên khi để máy gần nguồn nhiệt hay sạc sai cách. Dưới đây là một số lời khuyên của trang công nghệ Android Authority để giúp bạn và smartphone của mình được an toàn hơn: Đừng sạc khi điện thoại quá nóng: Đừng ngại ngần dừng sạc và để nguội đi một lúc khi bạn thấy máy đang có dấu hiệu quá nóng. Ngoài ra, hãy chắc chắn rằng không có thứ gì đang làm cản trở quá trình thoát nhiệt của điện thoại khi sạc. Dùng bộ sạc đi kèm điện thoại: Sử dụng bộ sạc được nhà sản xuất cho đi kèm khi mua là cách để sạc smartphone một cách tối ưu nhất. Kể cả khi smartphone của bạn dùng công nghệ sạc nhanh hay cổng USB Type-C, việc dùng các phụ kiện sạc đi kèm vẫn là một sự lựa chọn khôn ngoan. Không sạc trên giường: Nếu bạn có thói quen vừa sạc, vừa sử dụng điện thoại trên giường để xem phim hay đọc truyện trước khi ngủ thì bạn nên bỏ ngay từ hôm nay. Bạn có thể ngủ quên và nằm đè lên smartphone trong khi đang sạc, một điều thật sự nguy hiểm nếu nó phát nổ. Ngoài ra, việc sạc dưới chăn hay gối có thể khiến máy của bạn bị nóng lên rất nhanh. Quan sát nơi bạn sạc: Tránh sạc điện thoại trong một thời gian dài ở gần nơi có nhiệt độ cao như để ở gần một bộ tản nhiệt hay nơi có ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp vào.

Được biết, một số dấu hiệu cho thấy pin của bạn đã bị hư hỏng và có nguy cơ phát nổ đó là có tiếng động lạ khi cầm hoặc tháo pin, sần và phồng to. Nếu thấy các dấu hiệu trên, bạn nên lập tức thay pin mới ngay. Tuy nhiên, đừng vội vàng vứt viên pin cũ vào thùng rác vì điều này thật sự có hại cho môi trường. Thay vào đó, bạn nên đưa tới cơ sở xử lí có ủy quyền hoặc một số nơi nhận tái chế pin.

Nhiều vụ hỏa hoạn và thương tích do điện thoại phát nổ đã diễn ra gần đây. Đâu là nguyên nhân và làm thế nào để ngăn ngừa sự cố này?

Thông thường các vụ nổ điện thoại xảy ra riêng lẻ, ngẫu nhiên, đưa đến những hậu quả khác nhau. Nhẹ thì hỏng thiết bị, nặng hơn có thể gây thương tích cho người dùng, hỏa hoạn thậm chí dẫn đến chết người.

Các vụ nổ điện thoại tiềm ẩn nguy hiểm khó lường. Ảnh: Maketecheasier.

Vậy đâu mới là nguyên nhân dẫn đến các vụ nổ điện thoại mà thỉnh thoảng chúng ta vẫn nghe thấy trên phương tiện thông tin đại chúng và làm cách nào để bảo vệ bản thân trước nguy cơ này?

Những nguyên nhân gây nổ điện thoại

Lỗi từ nhà sản xuất

Đầu tiên là những khiếm khuyết trong quá trình sản xuất. Lỗi pin (như trường hợp của Galaxy Note 7), sử dụng sai linh kiện hoặc lỗi dây chuyền lắp ráp có thể khiến cho linh kiện bên trong điện thoại bị hỏng.

Nếu xảy ra tình trạng này, có khả năng điện thoại sẽ phát nổ một cách ngẫu nhiên mà người dùng không thể phòng tránh được.

Thiết kế lỗi hoặc sản phẩm bị làm giả cũng là nguyên nhân dẫn đến nổ pin. Vấn đề này hay gặp trên các điện thoại giá rẻ của những nhà sản xuất ít tên tuổi, hoặc những sản phẩm bán trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ, bị làm giả, thay thế linh kiện.

Hỏng hóc bên trong điện thoại

Việc đánh rơi điện thoại có thể làm nứt linh kiện bên trong, chập các mạch điện tử, khiến cho pin phồng lên và kết thúc với một vụ nổ.

Thông thường khi làm rơi điện thoại, mọi người sẽ đi đến cửa hàng để thay màn hình hoặc vỏ máy mà không chú ý tới pin. Ít người biết rằng tác động từ cú rơi sẽ làm thay đổi cấu trúc cơ học và hóa học của viên pin, làm vỡ các cell bên trong. Điều này khiến cho pin bị phồng và tiềm ẩn nguy cơ phát nổ.

Pin phồng là một dấu hiệu nguy hiểm. Ảnh: Maketecheasier.

Để đảm bảo an toàn, mọi người nên thường xuyên kiểm tra tình trạng pin điện thoại, đặc biệt là trong trường hợp hay làm rơi. Các dấu hiệu cần chú ý gồm: máy biến dạng, pin phồng, máy quá nóng, đặc biệt là khi sạc, điện thoại tự khởi động lại, điện thoại hết pin rất nhanh, điện thoại sạc lúc được lúc không.

Nếu có một trong những dấu hiệu đó, người dùng nên thay pin điện thoại để đảm bảo an toàn, tránh những vụ nổ nguy hiểm.

Điện thoại quá nóng

Ở trong môi trường nhiệt độ cao có thể khiến cho các cell pin bị vỡ và gây chập mạch điện tử. Lỗi không tự ngắt pin khi sạc đầy cũng có thể xuất hiện nếu điện thoại được sạc ở nơi quá nóng.

Sạc một viên pin đang ở trong tình trạng nóng sẽ gây ra hiện tượng cộng hưởng nhiệt. Tức là thay vì hạ nhiệt thì pin sẽ ngày càng nóng hơn. Đây là chất xúc tác cho một vụ nổ pin.

Sạc điện thoại trong điều kiện quá nóng có thể dẫn đến nổ pin. Ảnh: Maketecheasier.

Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng này. Điển hình nhất là vừa sạc pin vừa chơi các game đồ họa nặng. Mặc dù một chiếc smartphone mạnh có thể làm đồng thời nhiều việc, nó vẫn tỏa ra một lượng nhiệt lớn, ảnh hưởng xấu đến tuổi thọ và độ an toàn của pin.

Ngoài ra, những trường hợp thường gặp khác như mở nhạc, xem phim liên tục ở ngoài trời, ánh nắng chiếu trực tiếp vào điện thoại cũng là cách dùng nguy hiểm.

Sử dụng sai bộ sạc

Việc sử dụng sai bộ sạc có thể gây lỗi hoặc nổ pin vì bộ sạc cung cấp dòng điện lớn hơn khả năng tiếp nhận của máy. Các bộ sạc giá rẻ cũng không đáp ứng những tiêu chuẩn an toàn, sử dụng vật liệu rẻ tiền, dễ hỏng hóc.

Những nhà sản xuất nhỏ cũng thường bỏ qua tính năng tự điều chỉnh cường độ dòng ra phù hợp với thiết bị và ngắt sạc khi pin đầy.

Cách phòng ngừa và bảo vệ bản thân

Khi đã tìm hiểu các nguyên nhân cơ bản dẫn đến điện thoại nổ, người dùng có thể đề ra biện pháp bảo vệ cho bản thân. Những mẹo đơn giản sau đây có thể loại trừ hầu hết khả năng dẫn đến chát nổ điện thoại.

Thứ nhất, không sạc điện thoại trên giường. Nhiều người có thói quen sạc điện thoại trên giường ngủ, vừa sạc điện thoại vừa xem video. Điều này dẫn đến rủi ro phát nổ vì điện thoại quá nóng hoặc người dùng ngủ quên sẽ đánh rơi hoặc chèn ép làm hỏng máy.

Bỏ những thói quen xấu như sử dụng điện thoại trên giường sẽ giúp bạn hạn chế được nguy cơ cháy nổ. Ảnh: PhoneRadar.

Thứ hai, luôn dùng sạc điện thoại chính hãng. Nếu có thể, bạn chỉ nên dùng bộ sạc được nhà sản xuất điện thoại bán kèm. Điều này sẽ giúp cho máy luôn nhận được dòng điện tối ưu khi sạc. Trường hợp mua bộ sạc của bên thứ ba, hãy chọn những nhà sản xuất uy tín, được nhiều người đánh giá tốt và bộ sạc có khả năng tự điều chỉnh dòng điện ra phù hợp với thiết bị.

Thứ ba, bạn nên mua điện thoại từ những nhà cung cấp uy tín. Ngày nay tràn ngập những cửa hàng bán điện thoại lớn nhỏ trên mạng Internet, bạn khó lòng phân biệt được hàng thật với hàng giả. Vì vậy hãy chọn những nhà phân phối lớn, có uy tín, được chứng nhận bởi hãng sản xuất và cơ quan chức năng.

Thứ tư, luôn tìm cách để hạ nhiệt điện thoại. Nếu đang sạc điện thoại và nhận thấy nó quá nóng, bạn hãy rút bộ sạc và để nhiệt độ từ từ hạ xuống. Nên hạn chế hoặc tránh sử dụng, cất giữ điện thoại trong những môi trường quá nóng.

Cuối cùng, nếu nhà sản xuất xác định sản phẩm bị lỗi và thu hồi, bạn hãy trả lại nó càng sớm càng tốt.