Bài thơ Bánh Trôi Nước nói về bánh trôi một thứ bánh được làm từ bột nếp, khi chín thì nổi trên mặt nước, khi chưa chín thì chìm. Đó chính là nghĩa đen. Khi so sánh bánh trôi nước với người phụ nữ thời phong kiến thì rất có nhiều điều giống như: Người phụ nữ rất vất vả, nổi vết chai cứng ngắc, giống như bánh trôi khi lặn quá dày, số phận của người chìm nổi, không được bình đẳng, giống như bánh trôi khi chín thì nổi, khi sống thì chìm. Vậy bài thơ ''Bánh trôi nước'' có hai lớp nghĩa bóng và đen: Bóng tả về hình bóng người phụ nữ ngày xưa, đen nói về bánh trôi.
Soạn bài Bánh trôi nước trang 94 SGK Ngữ văn 7 tập 1. Câu 1. Bài thơ Bánh trôi nước thuộc thể thơ gì? Vì sao lại xác định như vậy?
Câu 2
Trả lời câu 2 [trang 95 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1]
Nghĩa thứ nhất của bài thơ thuộc về nội dung miêu tả bánh trôi nước khi đang được luộc chín. Nghĩa thứ 2 thuộc về nội dung phản ánh vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ. Từ sự gợi ý trên em hãy trả lời các câu hỏi sau:
a. Với nghĩa thứ nhất, bánh trôi nước được miêu tả như thế nào?
b. Với nghĩa thứ hai vẻ đẹp phẩm chất cao quý và thân phận chìm nổi của người phụ nữ được gợi lên như thế nào?
c. Trong hai nghĩa, nghĩa nào quyết định giá trị bài thơ? Vì sao?
Lời giải chi tiết:
a] Với nghĩa thứ nhất, bánh trôi nước đã được miêu tả như một vật thể có màu trắng của bột, hình dạng viên tròn, nếu nhào bột mà nhiều nước quá thì nát [nhão], ít nước quá thì rắn [cứng]. Khi luộc trong nước sôi, bánh chín thì nổi lên, bánh chưa chín thì còn chìm xuống.
b] Với nghĩa thứ hai, người phụ nữ được gợi lên qua một số nét:
- Hình thể: trắng, đẹp
- Phẩm chất: không bị cảnh ngộ chi phối, luôn giữ lòng son sắt, thủy chung
- Thân phận: chìm nổi bấp bênh giữa cuộc đời.
c. Trong hai nghĩa này, nghĩa thứ hai là nghĩa chính. Nghĩa trước là phương tiện để nhà thơ chuyển tải nghĩa thứ hai. Nhờ có nghĩa thứ hai mà bài thơ mới có giá trị tư tưởng.
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Văn 7 - Xem ngay
Bài thơ vừa miêu tả hình ảnh cái bánh trôi nước vừa trắng, vừa tròn, khi sống thì chìm, chín thì nổi. Dù sao, bánh vẫn giữ chất lượng tốt. Qua phép ẩn dụ, bài thơ còn miêu tả về người phụ nữ xã hội phong kiến xinh đẹp nhưng không tự chủ được bản thân, phải lệ thuộc hoàn toàn vào lễ giáo phong kiến. Bài thơ là một lời tự hào về vẻ đẹp, phấm chất tốt đẹp của người phụ nữ nhưng cũng là một lời đồng cảm, xót thương cho số phận người phụ nữ..
Câu 1: Bài Bánh trôi nước thuộc thể thơ gì? Vì sao?
Bài Bánh trôi nước thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. Vì bài thơ có bốn câu, mỗi câu bảy chữ, hiệp vần ở chữ cuối câu 1, câu 2 và câu 4.
Câu 2: Nghĩa thứ nhất của bài thơ thuộc về nội dung miêu tả bánh trôi nước khi đang được luộc chín. Nghĩa thứ hai thuộc về nội dung phản ánh vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ. Từ sự gợi ý trên, em hãy trả lời các câu hỏi sau:
a] Với nghĩa thứ nhất, bánh trôi nước đã được miêu tả như thế nào? Chú ý các từ ngữ: trắng, tròn, chìm, nổi, rắn nát, lòng son.
b] Với nghĩa thứ hai, vẻ đẹp, phẩm chất cao quý và thân phận chìm nổi của người phụ nữ được gợi lên như thế nào? Chú ý cụm từ: vừa trắng lại vừa tròn, bảy nổi ba chìm, rắn nát mặc dầu, giữ tấm lòng son.
c] Trong hai nghĩa, nghĩa nào quyết định giá trị bài thơ? Tại sao?
Trả lời:
a] Với nghĩa thứ nhất, bánh trôi nước đã được miêu tả như một vật thể có màu trắng của bột, hình dạng viên tròn, nếu nhào bột mà nhiều nước quá thì nát [nhão], ít nuớc quá thì rắn [cứng]. Khi luộc trong nước sôi, bánh chín thì nổi lên, bánh chưa chín thì còn chìm xuống.
b] Với nghĩa thứ hai, người phụ nữ được gợi lên qua một số nét:
– Hình thể: trắng, đẹp
– Phẩm chất: không bị cảnh ngộ chi phối, luôn giữ lòng son sắt thủy chung, tình nghĩa
– Thân phận: chìm nổi bấp bênh giữa cuộc đời.
c] Trong hai nghĩa, nghĩa thứ hai b] quyết định giá trị bài thơ. Vì đó là mục đích sáng tác của tác giả, phải thông qua nghĩa a] ta mới hiểu được nghĩa b].
Luyện tập
Câu 1: Hãy ghi lại những câu hát than thân mà em đã học ở Bài 4 [kể cả phần Đọc thêm] bắt đầu bằng hai từ “Thân em”. Từ đó, tìm mối liên quan trong cảm xúc giữa bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương với các câu hát than thân thuộc ca dao, dân ca.
– Những câu hát than thân mở đầu bằng hai từ ‘Thân em’.
+ Thân em như trái bần trôi
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.
+ Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày.
+ Thân em như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng hạt vào vườn hoa.
– Mối liên quan cảm xúc về những câu hát than thân và bài thơ:
+ Đều viết về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
+ Đều đề cập đến nỗi khổ đau vì bị phụ thuộc, không có quyền quyết định được số phận và cuộc đời của mình. Đều bị số phận đưa đẩy theo may rủi
+ Như vậy từ những tiếng than của người phụ nữ trong ca dao, Hồ Xuân Hương đã cất lên tiếng thơ của mình, vì vậy mà tiếng thơ của Xuân Hương dù được làm bằng thể thơ Đường luật vẫn rất gắn bó gần gũi với đời sống, với mọi người.
Bằng cách đăng ký, bạn đồng ý với Điều khoản sử dụng và Chính sách Bảo mật của chúng tôi.
GỢI Ý
1. Thể thơ
Bài Bánh trôi nước thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt [bốn câu, mỗi câu 7 chữ], trong đó các câu 1, 2, 4 hiệp vần với nhau ở chữ cuối [tròn, non, son].
2. Nghĩa của bài thơ
a. Nghĩa thứ nhất:
Câu 1
tả những nét đặc sắc về hình dáng của bánh trôi nước. Trắng vì bánh được làm bằng bột nếp đã giã lọc kĩ. Tròn vì người làm bánh theo kiểu dáng tròn trĩnh. Vừa trắng lại vừa tròn nên bánh thật xinh xắn, tạo nên vẻ đẹp riêng để phân biệt với các loại bánh khác.
Câu 2
tả tình trạng cái bánh được thả vào nước dang sôi, nổi lên chìm xuống một lúc mới chín: bảy nổi ba chìm.
Câu 3, 4
cho thấy cái bánh rắn hay nát tùy thuộc vào sự khéo léo hay vụng về của người làm bánh. Nhưng dù sao, bánh vẫn nổi rõ cái nhân đỏ ngon ngọt, dược mọi người ưa chuộng: lòng son.
b. Nghĩa thứ hai:
Câu 1
miêu tả dáng sắc của người phụ nữ: vừa gọn gàng [tròn], vừa xinh đẹp nõn nà [trắng]. Tính từ trắng cũng chỉ phẩm chất thanh cao của người phụ nữ.
Câu 2
diễn tả thân phận bấp bênh, chìm nổi của người phụ nữ.
Hai câu
3, 4 khẳng định phẩm chất của người phụ nữ. Đối với họ, cuộc đời sung sướng hay đau khổ, hanh phúc hay bất hanh tùy thuộc vào hoàn cảnh, vào sự rủi may, nhưng họ vẫn giữ vẹn phẩm chất cao đẹp, tấm lòng son sắt của mình.
c. Nghĩa quyết định giá trị bài thơ:
Đó là nghĩa thứ hai. Nghĩa thứ nhất là phương tiện chuyển tải nghĩa thứ hai. Bài thơ viết về bánh trôi nước nhưng chủ yếu đề cập đến vẻ đẹp và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ.
Các Bài Viết Cùng Chuyên Mục
Những Bài Văn Hay - Nhung Bai Van Hay
Trong hai nghĩa của bài thơ "Bánh trôi nước", nghĩa nào quyết định giá trị bài thơ? Vì sao?
Trong hai nghĩa, nghĩa nào quyết định giá trị của bài thơ?
A. Nghĩa thực
B. Nghĩa ẩn dụ
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Câu hỏi: Bài thơ “Bánh trôi nước” có mấy lớp nghĩa?
Trả lời:
Quảng cáo
Bài thơ có 2 lớp nghĩa:
• Lớp nghĩa 1: nghĩa thực: hình ảnh bánh trôi nước
• Lớp nghĩa 2: nghĩa tượng trưng: nhà thơ mượn hình ảnh bánh trôi để nói về thân phận của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Quảng cáo
Xem thêm các câu hỏi về các tác phẩm Ngữ văn lớp 7 chọn lọc, có đáp án chi tiết hay khác:
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn lớp 7 hay khác:
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 7 có đáp án
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k9: fb.com/groups/hoctap2k9/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Các bài Soạn văn lớp 7 siêu ngắn được biên soạn bám sát câu hỏi sgk Ngữ Văn lớp 7 Tập 1, Tập 2 giúp bạn dễ dàng soạn bài Ngữ Văn 7 hơn.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.