Vì sao hở van tim, bệnh có nguy hiểm không, triệu chứng như thế nào… là những thắc mắc được nhiều người quan tâm.
ThS.BS Nguyễn Thị Oanh - Khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, trong đó bệnh hở van tim phổ biến. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, bệnh có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm và thậm chí có thể tử vong.
Hệ thống van tim có cấu tạo gồm van 2 lá, van 3 lá, van động mạch chủ, van động mạch phổi. Các van tim có vai trò điều hướng dòng chảy của máu ra - vào tim theo nguyên tắc một chiều. Cụ thể, khi máu từ buồng tâm nhĩ chảy xuống buồng tâm thất thì van 2 lá và van 3 lá sẽ mở ra, khi đó van động mạch phổi, van động mạch chủ sẽ đóng lại. Khi máu được bơm từ buồng tâm thất lên phổi, hệ thống tuần hoàn thì hai van động mạch phổi, van động mạch chủ mở còn van 2 lá và van 3 lá đóng lại, ngăn không cho máu trào ngược vào 2 buồng tâm nhĩ.
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Oanh, bệnh van tim là bệnh lý xảy ra khi một hoặc nhiều van tim gặp vấn đề về mặt chức năng, không thực hiện tốt chức năng đóng - mở, ảnh hưởng khả năng điều hướng máu lưu thông theo một chiều. Có hai dạng bệnh van tim thường gặp, đó là bệnh hở van tim, hẹp van tim.
Bệnh hở van tim là tình trạng các van tim đóng lại không kín, khiến dòng máu trào ngược trở lại buồng tim mỗi khi tim co bóp. Do đó, tim phải làm việc nhiều hơn để bù đắp khối lượng máu bị thiếu do trào ngược. Hở van tim có 4 loại, tương ứng với 4 loại van tim:
Hở van tim 2 lá: máu trào ngược từ tâm thất trái về tâm nhĩ trái.
Hở van tim 3 lá: máu trào ngược từ tâm thất phải về tâm nhĩ phải.
Hở van động mạch chủ: máu trào ngược từ động mạch chủ về tâm thất trái.
Hở van động mạch phổi: máu trào ngược từ động mạch phổi về tâm thất phải.
"Với mỗi dạng hở van tim sẽ kèm theo 4 mức độ hở van 1/4, 2/4, 3/4 và 4/4. Mức độ hở 4/4 là nặng nhất, kèm theo nhiều biến chứng nguy hiểm với sức khỏe của người bệnh", bác sĩ Oanh cho biết.
Van ba lá và van động mạch phổi thường có tình trạng hở van nhẹ do sinh lý. Ảnh: Shutterstock
Nguyên nhân gây ra hiện tượng hở van tim
Các tổn thương khiến van tim bị hở có thể chia làm hai nhóm là nguyên nhân bẩm sinh và nhóm nguyên nhân do người bệnh có những bệnh lý mắc phải.
Hở van tim do nguyên nhân bẩm sinh: thường gặp do bất thường cấu trúc van động mạch chủ, van hai lá. Đối với nhóm nguyên nhân gây bệnh lý hở van tim do mắc phải bao gồm 2 dạng bệnh thường gặp:
Bệnh lý van tim mắc phải do hậu thấp: Tình trạng hở van tim xảy ra sau khi bị thấp khớp. Đây cũng là dạng hở van tim chiếm tỷ lệ cao nhất ở Việt Nam và những nước đang phát triển.
Bệnh lý van tim mắc phải do thoái hóa: Nguyên nhân có thể do quá trình thoái hóa của tuổi già, van dày vôi hóa, đóng không kín.
Hở van tim do nhồi máu cơ tim, bệnh cơ tim giãn, phình/tách động mạch chủ, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn,...
Hở van hai lá do sa van, đứt dây chằng van hai lá,...
Các dấu hiệu thường thấy của hở van tim
Bác sĩ Nguyễn Thị Oanh cho biết, bệnh hở van tim có triệu chứng khá đa dạng, phụ thuộc vào mức độ hở van tim. Với hở van tim mức độ 1/4, người bệnh gần như không có triệu chứng, rất khó phát hiện. Vì vậy, hở van mức độ 1/4 còn gọi là hở van sinh lý, thường ít gây ảnh hưởng tới sức khỏe.
Từ hở van mức độ 2/4 thì người bệnh có thể gặp những triệu chứng như: khó thở, đặc biệt là khi nằm hay hoạt động mạnh, có thể có cơn khó thở về đêm; mệt mỏi kéo dài liên tục ngay cả khi không hoạt động [giảm khả năng gắng sức]; tim đập nhanh, đánh trống ngực liên tục ngay cả khi không hoạt động; ho khan, nhất là về đêm; không nằm thấp đầu được; choáng ngất; phù mắt cá chân hoặc bàn chân.
Đau ngực, khó thở là những triệu chứng điển hình cảnh báo bệnh hở van tim. Ảnh: Shutterstock
"Người bệnh hở van mức độ 2/4 ở giai đoạn đầu thường không thấy những biểu hiện rõ ràng. Khi mức độ hở van tăng lên 3/4, bệnh tiến triển qua nhiều năm, thường sẽ xuất hiện triệu chứng hoặc biến chứng như suy tim, rối loạn nhịp tim,... Nguy cơ suy tim ở người bệnh hở van ở mức 4/4 thường cao hơn so với 3 mức độ hở van tim còn lại. Ngoài ra, người bệnh hở van tim ở mức độ này còn có thể bị rối loạn nhịp tim, phù phổi, sốc tim...", bác sĩ Oanh nhấn mạnh.
Hở van tim có nguy hiểm không?
Bệnh hở van tim nói riêng, các bệnh lý tim mạch nói chung đều gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh. Những biến chứng phổ biến của bệnh hở van tim đa dạng, phổ biến là các biến chứng liên quan tới chức năng hoạt động của tim. Bên cạnh đó bệnh hở van tim cũng có thể làm suy giảm chức năng của nhiều cơ quan khác.
Người bệnh cần kiểm tra sức khỏe tim mạch định kỳ, phòng ngừa bệnh tiến triển nặng. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Suy tim: Đây là biến chứng thường gặp ở người bệnh hở van tim do tim phải hoạt động nhiều hơn để bù đắp lượng máu bị thiếu hụt do tình trạng hở van tim. Lâu ngày, buồng tim bị giãn, dẫn đến suy tim.
Rối loạn nhịp tim: Đây là tình trạng nhịp tim đập bất thường, khi quá nhanh [tần số >100 lần/phút] hoặc quá chậm [tần số < 60 lần/phút], nhịp tim không đều hoặc lúc nhanh lúc chậm. Loạn nhịp tim là nguyên nhân của 80% trường hợp đột tử.
Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, biến chứng thường gặp ở hở van động mạch chủ, tình trạng này xảy ra do dòng máu phụt ngược từ động mạch chủ về thất trái, dễ gây tổn thương lớp nội mạc tim. Khu vực này lại là nơi vi khuẩn dễ dàng bám dính, gây nhiễm trùng hay áp-xe.
Tai biến mạch máu não: Người bệnh hở van tim gặp phải các biến chứng suy tim, giãn buồng tim, rối loạn nhịp tim sẽ tạo điều kiện hình thành các cục máu đông đi đến não, gây ra tai biến mạch máu não.
Do đó, bác sĩ Oanh lưu ý người bệnh cần tuân thủ điều trị, tái khám đúng hẹn để được theo dõi diễn tiến bệnh và can thiệp kịp thời.
Lê Nguyễn
Bệnh hở van tim là bệnh lý phổ biến nhất trong các bệnh về tim mạch hiện nay. Nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời, các biến chứng của bệnh sẽ phát triển vô cùng nhanh chóng và có thể gây tử vong bất cứ khi nào.
Bệnh hở van tim là gì
Tim bao gồm bốn van tim: van 2 lá, van 3 lá, van động mạch chủ và van động mạch phổi. Thông thường máu sẽ lưu thông theo một chiều, từ tĩnh mạch chạy về tim và đi ra động mạch mà không chảy theo chiều ngược lại nhờ các van tim.
Nếu một trong bốn van này bị hở, sẽ khiến dòng máu bị chạy ngược trở lại buồng tim mỗi khi co bóp. Đó chính là bệnh hở van tim.
Chắc hẳn, bạn đã từng nghe về nhiều loại hở van tim khác nhau. Vậy hãy cùng tìm hiểu nội dung tiếp theo để xem rốt cuộc hở van tim có bao nhiêu loại và đặc điểm của chúng là gì.
Hở van tim là một trong những bệnh lý về tim vô cùng nguy hiểm
[ Ảnh minh họa Internet]
Phân loại
Như đã nói ở trên, tim bao gồm bốn van tim và mỗi van sẽ biểu hiện bệnh lý bệnh khác nhau:
Máu mang oxy từ thất trái đi vào động mạch chủ mang máu đi nuôi cơ thể chịu sự kiểm soát của van động mạch chủ. Vì vậy, đây chính là van tim có vai trò quan trọng nhất.
Hở van động mạch chủ tức là một phần lượng máu được bơm vào động mạch chủ sẽ trào ngược lại thất trái trong, thì tâm thu làm giảm dòng máu đi nuôi cơ thể.
Van động mạch phổi cho phép máu đi từ tâm thất phải lên động mạch phổi để trao đổi oxy. Khi hở van động mạch phổi, một lượng máu đáng lẽ đi vào động mạch phổi lại trào ngược lại thất phải.
Ở người bình thường, tâm nhĩ phải đi qua van ba lá xuống tâm thất phải rồi sau đó được bơm vào động mạch phổi để phổi trao đổi oxy. Nếu van ba lá hở, một phần máu sẽ từ thất phải trào ngược lại nghĩ phải.
Van hai lá có chức năng kiểm soát dòng máu mang oxy chảy một chiều từ tâm nhĩ trái xuống tâm thất trái. Hở van hai lá tức là một lượng máu xuống thất trái sẽ bị trào ngược trở lại nhĩ trái.
Hở van tim được chia thành nhiều loại với nhiều cấp độ khác nhau [ Ảnh minh họa Internet]
Nguyên nhân bệnh hở van tim
Đây là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về tim và bệnh hở van tim cũng không phải là ngoại lệ.
Khi cơ thể bị nhiễm khuẩn Streptococus và không được điều trị kịp thời sẽ gây tổn thương van tim.
Khi tuổi càng cao, hình dạng và sự linh hoạt của van tim sẽ thay đổi. Lúc này, các nắp van sẽ không thể đóng kín được bởi do sự “ xâm nhập” của canxi và các chất lỏng khác lắng đọng lại tại van tim.
Xơ vữa động mạch, tiểu đường...đều có thể là “ tác nhân” gây nên bệnh hở van tim.
Bên cạnh những nguyên nhân chính nêu ở trên, còn rất nhiều nguyên nhân khác mà chỉ khi tới bệnh viện khám trực tiếp mới có thể xác định được cụ thể và chính xác.
Phương pháp chẩn đoán như thế nào và khám ở đâu sẽ được bật mí ở phần tiếp theo.
Tới bệnh viện kiểm tra là cách chính xác nhất để chẩn đoán bệnh [ Ảnh minh họa]
Hình ảnh chưa đúng khoa
Triệu chứng
Dưới đây là những biểu hiện điển hình “tố cáo” bạn đang bị bệnh hở van tim và cần được điều trị ngay lập tức:
Là biểu hiện đầu tiên khi bạn bị bệnh hở van tim. Bạn sẽ luôn có cảm giác khó thở, nhất là khi nằm thẳng hoặc hoạt động mạnh thì tình trạng này càng trở nên trầm trọng.
Cũng tương tự như các bệnh lý khác về tim, bạn sẽ thấy mệt mỏi kéo dài liên tục ngay cả khi không hoạt động.
- Tim đập nhanh, đánh trống ngực liên hồi
- Ho khan
Triệu chứng này thường gặp ở bệnh hở van 2 lá và 3 lá.
Tức ngực, khó thở là một trong những triệu chứng bệnh ở van tim [ Ảnh minh họa Internet]
Biến chứng
Bệnh hở van tim, khi nghe ai cũng sẽ giật mình. Nhưng không phải ai cũng hiểu được sự nguy hiểm của căn bệnh này.
Những biến chứng được nêu ra dưới đây sẽ khiến bạn phải thay đổi hoàn toàn cách nhìn về bệnh hở van tim. Chỉ khi bạn nhận thức được mức độ trầm trọng của nó, bạn mới có thể tự bảo vệ bản thân mình.
1/ Suy tim
Lúc này tim sẽ phải hoạt động nhiều hơn để duy trì máu nuôi cơ thể. Lâu ngày, buồng tim giãn và nhanh chóng dẫn đến suy tim.
2/ Rối loạn nhịp tim
Bệnh hở van tim cũng có thể dẫn tới tình trạng rối loạn nhịp tim. Nếu không được điều trị ngay lập tức, nguy cơ tử vong vô cùng cao.
Nếu không được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân hở van tim có nguy cơ tử vong rất cao
[ Ảnh minh họa]
3/ Phù phổi cấp:
4/ Tai biến mạch máu não
Là nguyên nhân lớn nhất gây tàn phế, liệt và nằm trong top 3 nguyên nhân gây tử vong lớn nhất thế giới. Một khi biến chứng này tái phát, thời gian cấp cứu của bạn sẽ chỉ còn được tính bằng giây.
Phương pháp chẩn đoán bệnh hở van tim
Các phương pháp phổ biến để chẩn đoán bệnh hở van tim hiện nay gồm:
- Điện tâm đồ
- X quang ngực
- Siêu âm tim
- Định lượng nồng độ B-type natriuretic peptide [BNP] trong máu
Phương pháp điều trị
Tùy vào mức độ nặng nhẹ của bệnh, các bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị khác nhau, cụ thể:
- Mức độ nhẹ: Bạn chỉ cần điều chỉnh và duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh.
- Mức độ vừa: Điều trị thuốc
- Mức độ nặng: Bắt buộc phải phẫu thuật để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh.
Hiện nay, khám tầm soát tim đang được rất nhiều bệnh nhân hở van tim lựa chọn. Trong đó, điển hình phải kể đến gói khám tầm soát tim mạch tại Bệnh viện Gia An 115.
Với 2 lộ trình: tầm soát bệnh và tư vấn lộ trình điều trị, Bệnh viện Gia An 115 là bệnh viện đầu tiên áp dụng cả 2 lộ trình điều trị vào trong một gói khám. Đó chính là lý do tại sao, Bệnh viện Gia An 115 lại được người dân tin tưởng và lựa chọn nhiều đến như vậy.
Người bệnh đến khám tầm soát bệnh tim mạch tại Bệnh viện Gia An 115 [ Ảnh minh họa]
Phương pháp phòng ngừa
Bệnh hở van tim là căn bệnh vô cùng nguy hiểm và phổ biến. Tuy nhiên, chỉ cần biết được biện pháp phòng ngừa đúng cách, bạn hoàn toàn bảo vệ mình khỏi căn bệnh này. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả cũng như dễ dàng thực hiện nhất:
- Chế độ ăn uống khoa học
- Luyện tập thể thao thường xuyên
- Thường xuyên kiểm tra huyết áp và lượng cholesterol
- Hạn chế sử dụng thuốc lá
Với những kiến thức vừa chia sẻ ở trên, hy vọng bạn đã hiểu hơn về bệnh hở van tim cũng như biết phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này. Không phải là căn bệnh hiếm gặp, vì vậy đừng quá lo lắng nếu bạn đã và đang mắc bệnh, hãy đến ngay Bệnh viện Gia An 115 để được khám và tư vấn lộ trình điều trị phù hợp.