Tên miền chưa được coi là đối tượng sở hữu trí tuệ
- In bài này
- Gửi Email bài này
Đa số những vụ tranh chấp tên miền ở Việt Nam thời gian qua diễn ra giữa bên chủ sở hữu nhãn hiệu hàng hóa và bên nắm giữ tên miền trùng với nhãn hiệu đó.
Theo thông lệ chung trên thế giới, Bộ Thông tin và Truyền thông áp dụng việc quản lý tên miền theo nguyên tắc "đăng ký trước được quyền sử dụng trước". Tổ chức, cá nhân đăng ký sử dụng tên miền phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về mục đích sử dụng và tính chính xác của các thông tin đăng ký nhằm đảm bảo không xâm phạm các quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức cá nhân khác.
Chính vì nguyên tắc "đăng ký trước được xét cấp trước" nên nhiều năm qua đã diễn ra khá nhiều vụ tranh chấp liên quan đến tên miền của các nhãn hiệu nổi tiếng như toyotavn.vn; samsungmobile.vn; ibm.com.vn; fanta.com.vn; bitis.vn...
Trong khi đó, không ít chủ nhãn hiệu chủ quan nghĩ "tên liên quan đến tôi, chỉ tôi được sử dụng" và tin rằng nếu đã đăng ký bảo hộ thương hiệu thì ắt sẽ đòi lại được tên miền liên quan. Tuy nhiên, bảo hộ nhãn hiệu trên thực tế là một vấn đề khác vì theo thông lệ trên thế giới, tên miền không nằm trong phạm vi và đối tượng điều chỉnh của Luật sở hữu trí tuệ, như vậy không có nghĩa việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu trên thực tế sẽ đồng thời được bảo hộ trên Internet.
Các vụ tranh chấp tên miền liên quan đến nhãn hiệu liên tục xảy ra.
Thông tư số 10/2008/TT-BTTTT ngày 24/12/2008 của Bộ TT-TT quy định đối với các trường hợp tranh chấp tên miền không thương lượng được thì hoàn toàn có thể giải quyết triệt để thông qua hình thức khởi kiện tại tòa án hoặc thông qua trọng tài. Tuy nhiên, website của Tòa án nhân dân tối cao cũng đã ghi rõ nếu muốn khởi kiện đòi tên miền, nội dung đơn khởi kiện của chủ thể có tranh chấp phải đáp ứng đầy đủ 3 yêu cầu: Tên miền trùng hoặc giống đến mức nhầm lẫn với nhãn hiệu thương mại mà người khiếu kiện có quyền và lợi ích hợp pháp; người bị khiếu kiện không có quyền và lợi ích hợp pháp liên quan đến tên miền đó; và tên miền được người bị khiếu kiện sử dụng với ý đồ xấu đối với người khiếu kiện. Có nghĩa, nếu bên nguyên đơn không chứng minh được bên bị có ý đồ xấu hoặc không có quyền và lợi ích hợp pháp liên quan đến tên miền thì họ khó đòi được tên miền.
Hiện nay, để hoàn thiện hơn về chính sách quản lý, Bộ TT&TT cũng đã trình Thủ tướng ban hành quyết định về đấu giá, chuyển nhượng tài nguyên viễn thông và Internet, trong đó gồm các quy định cụ thể hơn, rõ ràng hơn về trình tự, thủ tục chuyển nhượng tên miền… Khi đó, giao dịch tên miền được hợp pháp hóa, công bằng để tài nguyên được phân bổ bình đẳng và đảm bảo hiệu quả.
Dù vậy, trong khi chờ dự thảo mới có hiệu lực, để tránh bị tranh chấp và có nguy cơ phải bỏ ra số tiền lớn để mua lại tên miền, các doanh nghiệp cần có ý thức đăng ký sớm tên miền liên quan tới thương hiệu của họ. Theo thống kê của Trung tâm Internet Việt Nam [VNNIC] từ đầu năm 2012, có 181.000 tên miền .vn được đăng ký, trong số này có 124.000 tên liên quan đến các tổ chức và doanh nghiệp. Thế nhưng, số doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam là trên 500.000 [theo số liệu của VCCI]. Có nghĩa, chỉ khoảng 20% doanh nghiệp trong nước đã đăng ký và thực sự sở hữu tên miền quốc gia.
Tranh chấp tên miền xảy ra trong trường hợp một chủ thể tiến hành đăng ký tên miền và phát hiện thấy tên miền này đã được sử dụng bởi một chủ thể khác. Cho nên có thể thấy rằng khi xảy ra tranh chấp tên miền liên quan đến tên thương mại, nhãn hiệu của mình, lỗi đầu tiên thuộc về chính các tổ chức, doanh nghiệp.
Theo quy định của WIPO [Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới] cũng như quy định chung về bảo vệ sở hữu trí tuệ theo phạm vi lãnh thổ quốc gia, theo khu vực thì nhãn hiệu được đăng ký sở hữu trí tuệ tại quốc gia này có thể không được bảo vệ ở quốc gia khác trừ trường hợp chủ nhãn hiệu có thể lựa chọn cách thức bảo vệ khu vực hoặc quốc tế thông qua Hiệp ước quốc tế.
Bản chất của bảo vệ sở hữu trí tuệ là phạm vi lãnh thổ biên giới các quốc gia trên thực tế khác với tên miền là đại diện thay thế địa chỉ IP để định danh máy tính trên Internet toàn cầu với phạm vi quốc tế. Với thông lệ quốc tế thì tên miền sẽ không được điều chỉnh theo quy định sở hữu trí tuệ mà tuân thủ theo quy định của ICANN [Tổ chức quản lý tên miền và số hiệu mạng thế giới], Nhà quản lý tên miền và Nhà đăng ký tên miền, hợp đồng đăng ký tên miền và một số quy định liên quan.
Cách thức xử lý tranh chấp tên miền tại Việt Nam
Hiện nay, văn bản pháp lý Việt Nam có hai hình thức quy định xử lý thuộc về lĩnh vực quản lý của hai Bộ [Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Khoa học và Công nghệ] đối với cùng một vấn đề liên quan tới tên miền trùng hoặc giống tới mức nhầm lẫn với tên thương hiệu.
Việc đăng ký tên miền được thực hiện theo nguyên tắc bình đẳng, không phân biệt. Thông lệ chung quốc tế hiện được áp dụng cho cả tên miền quốc tế lẫn tên miền quốc gia Việt Nam “.vn”. Tên miền “.vn” không nằm trong đối tượng điều chỉnh của Luật Sở hữu trí tuệ, quy định này được thể hiện xuyên suốt từ Luật Công nghệ thông tin, Nghị định số 72/2013/NĐ-CP, Thông tư số 09/2008/TT-BTTTT ngày 24/12/2008. Điều này hoàn toàn phù hợp với thông lệ chung của quốc tế, thương hiệu và tên miền là hai đối tượng độc lập, do đó các vấn đề tranh chấp tên miền phải giải quyết bằng thương lượng hòa giải, giải quyết thông qua Trọng tài hoặc khởi kiện tại Tòa án.
Theo điểm d Điều 130 Luật sở hữu trí tuệ 2005 quy định về các hành vi sau đây bị coi là hành vi cạnh tranh không lành mạnh: “Đăng ký, chiếm giữ quyền sử dụng hoặc sử dụng tên miền trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, tên thương mại được bảo hộ của người khác hoặc chỉ dẫn địa lý mà mình không có quyền sử dụng nhằm mục đích chiếm giữ tên miền, lợi dụng hoặc làm thiệt hại đến uy tín, danh tiếng của nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý tương ứng”.
Cần thống nhất các văn bản quy định về xử lý tranh chấp tên miền trùng tên thương hiệu
Thực tế, nhiều nhãn hiệu hàng hóa khi chuyển sang dạng text có thể trùng nhau trong khi tên miền chỉ có thể là duy nhất do đặc trưng kỹ thuật trên mạng Internet. Ví dụ, nhãn hiệu “Kinh đô” có thể được quyền sở hữu trí tuệ cho nhiều tổ chức, doanh nghiệp khác nhau theo các loại hình bảo hộ khác nhau theo đặc thù loại hình kinh doanh của họ [bánh kẹo, xây dựng, khách sạn, giáo dục qua mạng] cho các bảo hộ, màu sắc khác nhau. Khi chuyển sang tên miền tương ứng thì chỉ có duy nhất dãy ký tự KINHDO được đăng ký trong tên miền. Ví dụ là kinhdo.vn, …
Một chủ thể Kinh đô bánh kẹo đăng ký sử dụng tên miền kinhdo.vn thì có được coi là chiếm giữ tên miền của công ty Kinh đô kinh doanh xây dựng hay giáo dục hay không? Ai chiếm giữ tên miền của ai và làm ảnh hưởng đến chủ thể nào? Trong trường hợp này không thể gắn việc đăng ký tên miền với hành vi cạnh tranh không lành mạnh, chưa kể đến một số tên miền được đăng ký trước khi nhãn hiệu được bảo hộ.
Ông Nguyễn Văn Bảy, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo, Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã đưa ra quan điểm: “Không nên coi tên miền trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, tên thương mại được bảo hộ của người khác là vi phạm hoặc làm ảnh hưởng đến danh tiếng, nhãn hiệu của người khác. Việc kết luận hành vi sử dụng tên miền với ý đồ xấu phải dựa trên nhiều yếu tố trong đó xem xét đến việc sử dụng tên miền cụ thể như thế nào.”
Cùng với tình hình phát triển Internet cũng như số lượng tên miền quốc gia Việt Nam .VN được đăng ký mới và cấp phát theo nguyên tắc “đăng ký trước, xét cấp trước” hàng tháng là trên 8000 tên miền như hiện nay, các vụ việc tranh chấp về tên miền do có sự trùng hợp với các đối tượng được bảo hộ sở hữu trí tuệ sẽ ngày càng xảy ra nhiều hơn và là xu thế tất yếu trong quá trình phát triển.
Để giải quyết triệt để tình trạng này, Chính phủ cần chỉ đạo các Bộ liên quan phối hợp ban hành chính sách thống nhất các văn bản quy định về xử lý tranh chấp tên miền trùng hoặc giống tên thương hiệu nhằm khắc phục tình trạng khiếu kiện kéo dài, khó giải quyết như hiện nay.
Ông Trần Minh Tân – Phó Giám đốc Trung tâm Internet Việt Nam đã đưa ra khuyến cáo chung với các tổ chức doanh nghiệp, các chủ nhãn hiệu/thương hiệu đã đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ là nên đăng ký tên miền sớm và sử dụng đúng mục đích để phát huy hiệu quả quảng bá nhãn hiệu và tránh các rắc rối phát sinh.
Em có thắc mắc muốn hỏi là Tên miền là gì? Tên miền có là đối tượng sở hữu trí tuệ không? Hiện nay việc khai thác, sử dụng tên miền được điều chỉnh bởi những văn bản nào? Mong nhận được sự giải đáp từ Luật sư.
Trả lời:
Về câu hỏi của bạn, NHƯ Ý LAW FIRM xin đưa ra lời giải đáp như sau:
Theo wikipedia: Tên miền được định nghĩa như sau:
Theo định nghĩa [RFC 1034, được cập nhật bằng RFC 1123], tên miền được tạo thành từ các nhãn không rỗng phân cách nhau bằng dấu chấm [.]; những nhãn này giới hạn ở các chữ cái ASCII từ a đến z [không phân biệt hoa thường], chữ số từ 0 đến 9, và dấu gạch ngang [-], kèm theo những giới hạn về chiều dài tên và vị trí dấu gạch ngang. Đó là dấu gạch ngang không được xuất hiện ở đầu hoặc cuối của nhãn, và chiều dài của nhãn nên trong khoảng từ 1 đến 63 và tổng chiều dài của một tên miền không được vượt quá 255 [đây là hạn chế của DNS, xem RFC 2181, tiết đoạn 11]. Vì định nghĩa này không cho phép sử dụng nhiều ký tự thường thấy trong các ngôn ngữ không phải tiếng Anh, và không có các ký tự nhiều byte trong đa số ngôn ngữ châu Á, hệ thống Tên miền quốc tế hóa [IDN] đã được phát triển và hiện đang ở giai đoạn thử nghiệm với một tập tên miền cấp cao nhất được tạo ra vì mục đích này.
Ký tự gạch dưới thường được sử dụng để đảm bảo bằng một tên miền không bị nhận lầm là một hostname, ví dụ như trong cách dùng bản ghi SRV, mặc dù một số hệ thống cũ hơn như NetBIOS cho phép điều này. Để tránh nhầm lẫn và vì các lý do khác, tên miền có ký tự gạch dưới đôi khi được dùng vào những khi bắt buộc phải có hostname.
Người đăng ký tên miền thường được gọi là chủ tên miền, mặc dù việc một người đăng ký một tên miền không phải là người sở hữu hợp pháp cái tên đó, mà chỉ là độc quyền sử dụng nó mà thôi.
Tên miền được đề cập trong Luật sở hữu trí tuệ, Thông tư 10/2008/TT-BTTTT ngày 24/12/2008 do Bộ Thông tin và truyền thông ban hành ngày 24/12/2008 quy định về giải quyết tranh chấp tên miền quốc gia Việt Nam viết tắt là “thông tư 10/2008” và Luật Công nghệ thông tin năm 2006. Theo đó, tên miền được hiểu là tên được sử dụng để định danh các địa chỉ internet.
- Tên miền không là một đối tượng quyền sở hữu trí tuệ: Tên miền thực chất là một dấu hiệu phân biệt nhưng không được bảo hộ với tư cách là đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ
- Hiện nay việc khai thác, sử dụng tên miền được điều chỉnh bởi những văn bản:
- Luật Công nghệ thông tin 2006
- Thông tư 10/2008 về giải quyết tranh chấp tên miền quốc gia
- Nghị định 27/2018/NĐ-CP nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 72/2013/nđ-cp ngày 15 tháng 7 năm 2013 của chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng.
- Thông tư 24/2015/TT-BTTTT thông tư quy định về quản lý và sử dụng tài nguyên Internet.
- Nghị định 72/2013/NĐ-CP ngày 15/7/2013 về quản lý sử dụng tên miền và ai đăng ký trước sử dụng trước.
Trên đây là thông tin NHU Y LAW FIRM tư vấn về việc vấn đề của bạn thắc mắc. Trường hợp cần hỗ trợ chi tiết về vấn đề trên, bạn có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi để nhận được tư vấn. Rất mong bài viết sẽ giúp ích cho nhu cầu của quý khách trong thời gian tới.
NHU Y LAW FIRM chuyên tư vấn thành lập doanh nghiệp, thay đổi thông tin doanh nghiệp, tư vấn khởi nghiệp. Nếu như đâu đó trong bạn đang nung nấu một ý tưởng kinh doanh, muốn thành lập một doanh nghiệp phù hợp nhất với ý tưởng đó, bạn cần một nhà tư vấn chuyên nghiệp, đảm bảo và nhanh chóng và hãy liên hệ cho chúng tôi, chúng tôi sẽ sẵn sàng giúp đỡ bạn vào bất cứ thời điểm nào.
_HL_