Trang chủ
Sách ID
Khóa học miễn phí
Luyện thi ĐGNL và ĐH 2023
I. AXIT ĐÊÔXIRIBÔNUCLÊIC [ADN]
1. Cấu trúc hóa học của ADN
- ADN được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, gồm nhiều đơn phân là nuclêôtit.
- Cấu tạo của một nuclêôtit: Đường đêôxiribôzơ [C5H10O4], Axit phôtphoric [H3PO4], một trong 4 loại bazơ nitơ [A, T, G, X].
- Các nuclêôtit liên kết với nhau theo một chiều xác định [3’ – 5’] tạo thành chuỗi pôlinuclêôtit.
- 2 chuỗi pôlinuclêôtit liên kết với nhau bằng các liên kết hiđrô:
+ A – T bằng 2 liên kết hiđrô.
+ G – X bằng 3 liên kết hiđrô.
- Trên mỗi mạch có các liên kết hóa trị giữa đường và axit phôtphoric.
2. Cấu trúc không gian của ADN
- ADN có 2 chuỗi pôlinuclêôtit xoắn kép song song quanh trục, tạo nên xoắn kép đều và giống 1 cái cầu thang xoắn.
- Mỗi bậc thang là một cặp bazơ, tay thang là phân tử đường và axit phôtphoric.
- Khoảng cách giữa 2 cặp bazơ là 3,4 A0.
- Mỗi chu kì xoắn gồm 10 cặp nuclêôtit,
- Đường kính vòng xoắn là 20A0.
3. Chức năng của ADN
- Mang, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền.
- Làm khuôn để tổng hợp ARN.
ADN tự sao → ARN → Prôtêin → Tính trạng
II. AXIT RIBÔNUCLÊIC [ARN]
1. Cấu trúc hóa học của ARN
- Cấu tạo theo nguyên tắc đa phân. Đơn phân là các ribônuclêôtit.
- Cấu tạo của một ribônuclêôtit: Đường ribôzơ [C5H10O5], Axit phôtphoric [H3PO4], một trong 4 loại bazơ nitơ [A, U, G, X].
- Các nuclêôtit liên kết với nhau theo một chiều xác định [3’ – 5’] tạo thành chuỗi pôliribônuclêôtit.
- Chuỗi pôliribônuclêôtit có các liên kết hóa trị giữa đường và axit phôtphoric.
2. Cấu trúc không gian ARN
- Gồm một mạch pôliribônuclêôtit.
- ARN gồm có 3 loại: mARN, tARN, rARN.
3. Cấu trúc và chức năng của các loại ARN
a] ARN thông tin [mARN]
- Dạng mạch thẳng gồm một chuỗi pôliribônuclêôtit.
- Truyền thông tin di truyền từ ADN đến ribôxôm.
b] ARN vận chuyển [tARN]
- Có cấu trúc với 3 thùy, 1 thùy mang bộ 3 đối mã, 1 đầu đối diện là vị trí gắn kết axit amin → giúp liên kết với mARN và ribôxôm.
- Vận chuyển axit amin đến ribôxôm để tổng hợp prôtêin.
c] ARN ribôxôm [rARN]
- Chỉ có một mạch, nhiều vùng các nu liên kết bổ sung với nhau tạo nên các vùng xoắn cục bộ.
- Cùng prôtêin tạo nên ribôxôm. Là nơi tổng hợp prôtêin.
Phân tích thành phần hoá học của một axit nuclêic cho thấy tỉ lệ các loại nuclêôtit như sau : A = 20%; G = 35% ; T = 20%. Axit nuclêic này là
A.
B.
C.
D.
Câu hỏi : Phân tích thành phần hoá học của một axit nuclêic cho thấy tỉ lệ các loại nuclêôtit như sau : A = 20%; G = 35% ; T = 20%. Axit nuclêic này là
A.ARN có cấu trúc mạch kép
B.ARN có cấu trúc mạch đơn
C.ADN có cấu trúc mạch kép
D.ADN có cấu trúc mạch đơn
Lời giải
Đáp án đúng:D. ADN có cấu trúc mạch đơn
Ta có phân tử axit nuclêic có tỉ lệ các loại nuclêôtit như sau : A = 20%; G = 35% ; T = 20%. => axit nuclêic đó là ADN ,
Ta có %X = 100 – [ %A+%T+%G] = 25%
=> Mẫu ADN đó là mạch đơn [do %X khác %G]
Để nắm rõ hơn về AND, ARN cũng như cách giải các bài tập liên quan , xin mời các bạn cùng Toploigiai đi tìm hiểu sâu hơn về ADN , ARN và các phương pháp giải AND, ARN dưới đây :
A. Tóm tắt lí thuyết ADN
1. Thành phần cấu tạo ADN:
ADN được cấu tạo từ 5 nguyên tố hoá họclà C, H, O, P, N. ADN là loại phân tử lớn [đại phân tử], có cấu trúc đa phân, bao gồm nhiều đơn phân là nuclêôtit. Mỗi nuclêôtit gồm:
- Đường đêôxiribôluzơ:C5H10O4
-Axit phôtphoric:H3PO4
- 1 trong 4 loại bazơ nitơ [A, T, G, X ]. Trong đó A, G có kích thước lớn còn T, X có kích thước bé hơn.
2. Cấu trúc ADN:
ADN là một chuỗi xoắn kép gồm 2 mạch pôlinuclêôtit xoắn đều quanh một trục theo chiều từ trái sang phải [xoắn phải]: 1 vòng xoắn có: – 10 cặp nuclêôtit. – Dài 34 Ăngstrôn – Đường kính 20 Ăngstrôn.
-Liên kết trong 1 mạch đơn: nhờ liên kết hóa trị giữa axít phôtphôric của nuclêôtit với đường C5 của nuclêôtit tiếp theo.
-Liên kết giữa 2 mạch đơn: nhờ mối liên kết ngang [liên kết hyđrô] giữa 1 cặp bazơ nitríc đứng đôi diện theo nguyên tắc bổ sung [A liên kết với T bằng 2 liên kết hyđrô hay ngược lại; G liên kết với X bằng 3 liên kết hyđrô hay ngược lại].
-Hệ quả của nguyên tắc bổ sung:
+ Nếu biết được trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong một mạch đơn này à trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong mạch còn lại.
+ Trong phân tử ADN: tỉ số: A+T/ G+X là hằng số nhất định đặc trưng cho mỗi loài.
3. Tính chất của ADN
-ADN có tính đặc thù: ở mỗi loài, số lượng + thành phần + trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong phân tử ADN là nghiêm ngặt và đặc trưng cho loài.
-ADN có tính đa dạng: chỉ cần thay đổi cách sắp xếp của 4 loại nuclêôtit -> tạo ra các ADN khác nhau.
Tính đa dạng + tính đặc thù của ADN là cơ sở cho tính đa dạng và tính đặc thù của mỗi loài sinh vật.
4. Chức năng của ADN
Lưu trữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền về cấu trúc và toàn bộ các loại prôtêin của cơ thể sinh vật, do đó quy định các tính trạng của cơ thể sinh vật.
->Thông tin di truyền: được chứa đựng trong ADN dưới hình thức mật mã [bằng sự mã hóa bộ 3] cứ 3 nuclêôtit kế tiếp nhau trên 1 mạch đơn quy định 1 axít amin [aa] [= mã bộ 3] hay bộ 3 mã hóa = mã di truyền = đơn vị mã = 1 codon]. Vậy trình tự sắp xếp các axít amin trong phân tử prôtêin được quy định bởi trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong ADN. Mỗi đoạn của phân tử ADN mang thông tin di truyền quy định cấu trúc của 1 loại prôtêin được gọi là gen cấu trúc.
B. Tóm tắt lí thuyết ARN
là bản sao từ một đoạn của ADN [tương ứng với một gen], ngoài ra ở một số virút ARN là vật chất di truyền.
1. Thành phần ARN
Cũng như ADN, ARNlà đại phân tử sinh học được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân lànuclêôtit. Mỗi đơn phân [nuclêôtit] được cấu tạo từ 3 thành phần sau:
-Đường ribôluzơ:C5H10O5[còn ở ADN là đường đềôxi ribôluzơC5H10O4].
-Axit photphoric:H3PO4
-1 trong 4 loại bazơ nitơ[A, U, G, X].
Các nuclêôtit chỉ khác nhau bởi thành phần bazơ nitơ, nên người ta đặt tên của nuclêôtit theo tên bazơ nitơ mà nó mang.
2. Cấu trúc ARN:
ARN có cấu trúc mạch đơn:
-Các ribônuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa trị giữaH3PO4của ribônuclêôtit này vớiđườngC5H10O5của ribônuclêôtit kế tiếp. Tạo nên một chuỗi pôli nuclêôtit [kích thước của ARN ngắn hơn rất nhiều so với kích thước của ADN.
-Có 3 loại ARN:
-ARN thông tin[mARN]: sao chép đúng một đoạn mạch ADN theo nguyên tắc bổ sung nhưng trong đó A thay cho T.
-ARN ribôxôm[rARN]: là thành phần cấu tạo nên ribôxôm.
-ARN vận chuyển[tARN]: 1 mạch pôlinuclêôtit nhưng cuộn lại một đầu
+ Ở một đầu của tARN có bộ ba đối mã, gồm 3 nuclêôtit đặc hiệu đối diện với aa mà nó vận chuyển.
+ Đầu đối diện có vị trí gắn aa đặc hiệu.
3. Chức năng ARN:
-ARN thông tin: truyền đạt thông tin di truyền từ ADN [gen cấu trúc] tới ribôxôm.
-ARN vận chuyển: vận chuyển aa tương ứng tới ribôxôm [nơi tổng hợp protein].
-ARN ribôxôm: thành phần cấu tạo nên ribôxôm.