Thao tác lập luận diễn dịch là gì năm 2024
|
là gì? Đó là câu hỏi mà nhiều học sinh băn khoăn. Để trả lời được câu hỏi này, mời các em tìm hiểu kiến thức trong phần nội dung dưới đây. Thông báo: Giáo án, tài liệu miễn phí, và các giải đáp sự cố khi dạy online có tại Nhóm giáo viên 4.0 mọi người tham gia để tải tài liệu, giáo án, và kinh nghiệm giáo dục nhé! Để mở bài một bài văn có rất nhiều cách trình bày. Cụ thể như: diễn dịch, quy nạp, móc xích, song hành, tổng phân tích. Tuy nhiên, diễn dịch vẫn là hình thức được nhiều học sinh lựa chọn nhất. Bởi nó là cách viết quen thuộc, phổ thông, đi thẳng vào vấn đề. Tất cả các học sinh không phân biệt năng lực ai cũng có thể viết được. Đoạn văn diễn dịch là đoạn văn trong đó mở đầu là một chủ đề chính, khái quát. Các câu tiếp theo sẽ minh họa, phân tích, giải thích, lập luận, làm rõ cho câu chủ đề. Hay nó còn bộc lộ cảm xúc, nhận xét, tư tưởng của người viết. Cấu tạo như sau:– Câu chủ đề + Câu triển khai 1 + Câu triển khai 2 + Câu triển khai 3 + Câu triển khai n… Một vài ví dụVí dụ 1: Tôi rất thích trồng hoa hồng, bởi nó có mùi thơm và màu sắc rất đặc biệt. Ở vườn nhà tôi, loài hoa hồng chiếm phần lớn diện tích. Ví dụ 2: Câu tục ngữ “Đói cho sạch, rách cho thơm” muốn khuyên chúng ta phải giữ gìn phẩm chất tốt đẹp. Cho dù đói nghèo cũng phải sạch sẽ, dù mặc rách cũng phải thơm tho. Nếu muốn đạt điểm cao môn Văn, đồng thời thu hút, tạo ấn tượng với người đọc. Các em không nên chọn cách viết đoạn văn diễn dịch đơn giản, truyền thống này. Nếu có thể, học sinh viết mở bài bằng cách diễn dịch, quy nạp hoặc song hành. Chắc chắn sẽ tạo được sự khác biệt, xây dựng lối hành văn riêng độc đáo cho mình. - Là cắt nghĩa một sự vật, hiện tượng, khái niệm để người khác hiểu rõ, hiểu đúng vấn đề. Giải thích trong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ được tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ cần được giải thích nhằm nâng cao nhận thức, trí tuệ, bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm. - Cách giải thích: Tìm đủ lí lẽ để giảng giải, cắt nghĩa vấn đề đó. Đặt ra hệ thống câu hỏi để trả lời. 2. Thao tác lập luận phân tích: - Là cách chia nhỏ đối tượng thành nhiều yếu tố bộ phận để đi sâu xem xét một cách toàn diện về nội dung, hình thức của đối tượng. - Cách phân tích: Chia tách đối tượng thành nhiều yếu tố bộ phận theo những tiêu chí, quan hệ nhất định. 3. Thao tác lập luận chứng minh: - Dùng những bằng chứng chân thực, đã được thừa nhận để chứng tỏ đối tượng. - Cách chứng minh: Xác định vấn đè chứng minh để tìm nguồn dẫn chứng phù hợp. Dẫn chứng phải phong phú, tiêu biểu, toàn diện sát hợp với vấn đề cần chứng minh, sắp xếp dẫn chứng phải lô gic, chặt chẽ và hợp lí. 4. Thao tác lập luận so sánh: - Làm sáng tỏ đối tượng đang nghiên cứu trong mối tương quan với đối tượng khác. - Cách so sánh: Đặt đối tượng vào cùng một bình diện, đánh giá trên cùng một tiêu chí, nêu rõ quan điểm, ý kiến của người viết. 5. Thao tác lập luận bình luận: - Bình luận là bàn bạc, nhận xét, đánh giá về một vấn đề. - Cách bình luận: Trình bày rõ ràng, trung thực vấn đề được bình luận, đề xuất và chứng tỏ được ý kiến nhận định, đánh giá là xác đáng. Thể hiện rõ chủ kiến của mình. Thao tác lập luận bác bỏ: - Là cách trao đổi, tranh luận để bác bỏ ý kiến được cho là sai . - Cách bác bỏ: Nêu ý kiến sai trái, sau đó phân tích, bác bỏ, khẳng định ý kiến đúng; nêu từng phần ý kiến sai rồi bác bỏ theo cách cuốn chiếu từng phần. Thao tác được dùng để chỉ việc thực hiện những động tác theo trình tự và yêu cầu kỹ thuật nhất định. Thao tác lập luận là quá trình triển khai lí lẽ một cách lô gic nhằm phát hiện thêm một chân lí mới từ chân lí đã có. Phân biệt thao tác lập luận với các khái niệm khác:
Sơ đồ thao tác lập luận 1/ Thao tác lập luận giải thích – Là cắt nghĩa một sự vật, hiện tượng, khái niệm để người khác hiểu rõ, hiểu đúng vấn đề. – Giải thích trong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ được tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ cần được giải thích nhằm nâng cao nhận thức, trí tuệ, bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm. – Cách giải thích: Tìm đủ lí lẽ để giảng giải, cắt nghĩa vấn đề đó. Đặt ra hệ thống câu hỏi để trả lời. 2/ Thao tác lập luận phân tích -Là cách chia nhỏ đối tượng thành nhiều yếu tố bộ phận để đi sâu xem xét một cách toàn diện về nội dung, hình thức của đối tượng. – Cách phân tích: Chia tách đối tượng thành nhiều yếu tố bộ phận theo những tiêu chí, quan hệ nhất định. 3/ Thao tác lập luận chứng minh – Dùng những bằng chứng chân thực, đã được thừa nhận để chứng tỏ đối tượng. – Cách chứng minh: Xác định vấn đè chứng minh để tìm nguồn dẫn chứng phù hợp. Dẫn chứng phải phong phú, tiêu biểu, toàn diện sát hợp với vấn đề cần chứng minh, sắp xếp dẫn chứng phải lô gic, chặt chẽ và hợp lí. 4/ Thao tác lập luận so sánh – Làm sáng tỏ đối tượng đang nghiên cứu trong mối tương quan với đối tượng khác. – Cách so sánh: Đặt đối tượng vào cùng một bình diện, đánh giá trên cùng một tiêu chí, nêu rõ quan điểm, ý kiến của người viết. 5/ Thao tác lập luận bình luận – Bình luận là bàn bạc, nhận xét, đánh giá về một vấn đề . – Cách bình luận: Trình bày rõ ràng, trung thực vấn đề được bình luận, đề xuất và chứng tỏ được ý kiến nhận định, đánh giá là xác đáng. Thể hiện rõ chủ kiến của mình. 6/ Thao tác lập luận bác bỏ – Là cách trao đổi, tranh luận để bác bỏ ý kiến được cho là sai . – Cách bác bỏ: Nêu ý kiến sai trái, sau đó phân tích, bác bỏ, khẳng định ý kiến đúng; nêu từng phần ý kiến sai rồi bác bỏ theo cách cuốn chiếu từng phần. |
