Top các nước xuất khẩu gạo 2022

Tình hình xuất khẩu gạo của thị trường thế giới

Top 3 xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới là các nước châu Á, có truyền thống trồng lúa từ lâu đời như Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan.

Năm 2015, kim ngạch xuất khẩu gạo đạt gần 18 tỷ USD, có sự suy giảm sau một thời gian tăng trưởng ổn định từ năm 2011-2014. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng bình quân của sản lượng gạo xuất khẩu toàn thế giới vẫn đạt 3%/ năm. Điều đó cho thấy nhu cầu về gạo của thế giới vẫn còn nhiều tiềm năng, trong khi giá thành có chiều hướng ngược lại.

Ấn Độ là nước có thị phần xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm gần 32% tổng kim ngạch toàn thế giới. Đây là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng kim ngạch khá ấn tượng trong top các nước xuất khẩu lớn nhất thế giới với bình quân 12%/ năm.

Thái Lan là nước xếp thứ hai trên bảng xếp hạng. Năm 2015, kim ngạch xuất khẩu gạo của Thái Lan đạt gần 4.1 tỷ USD, giảm gần 1.7 tỷ USD so với năm 2011. Nguyên nhân chính được chỉ ra là do giá gạo xuất khẩu giảm, cùng với tình trạng khô hạn kéo dài và sự sụt giảm của giá dầu dẫn đến giá hàng hoá giảm.

Theo sau Thái Lan trên bảng xếp hạng là Việt Nam. Sau quá trình tăng trưởng trong những năm 2011­2014, kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam có sự sụt giảm nhẹ trong năm 2015. Thống kê trong giai đoạn 2011-2015 cho thấy xuất khẩu gạo Việt Nam giảm về cả sản lượng lẫn giá trị. Phân tích chi tiết về xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ được trình bày ở phần 3 dưới đây.

Các nước còn lại trên bảng xếp hạng đều có thị phần xuất khẩu <10%, lần lượt là Pakistan, Hoa Kỳ, Italy, Uruguay, Australia và Cam-pu-chia. Đáng chú ý nhất là Cam-pu-chia, khác với xu hướng chung của thị trường xuất khẩu gạo thế giới, kim ngạch xuất khẩu gạo của Cam-pu-chia có sự tăng trưởng mạnh qua từng năm trong khoảng thời gian 2011-2015 với tốc độ tăng trưởng kim ngạch bình quân hằng năm lên đến 29% và tốc độ tăng trưởng sản lượng đạt 30%/ năm. Tốc độ tăng trưởng ấn tượng này được cho là bởi sự đầu tư vào các nhà máy, máy móc để gia tăng năng suất và chất lượng của nền nông nghiệp Cam-pu-chia. Tuy nhiên, báo cáo của Bộ Nông nghiệp Cam-pu-chia cho thấy nước này đang gặp khó khăn trong thị trường xuất khẩu do thiếu nguồn lực tài chính cũng như bị cạnh tranh gay gắt về giá cả. Mặc dù vậy, có thể nhận thấy, Cam-pu-chia sẽ là một trong những đối thủ cạnh tranh chính của Việt Nam trong thời gian sắp đến. Thống kê cho thấy, tuy chỉ mới là thành viên non trẻ trong thị trường xuất khẩu gạo thế giới, Cam-pu-chia đã có những bước tiến dài hơn khi tiếp cận 53 thị trường khác nhau, kể cả các thị trường khó tính như Hoa Kỳ hay EU11. Ngoài ra, có thể kể đến Nhật Bản, mặc dầu gạo Việt chưa tiếp cận được thị trường này, Cam-pu-chia đã bước đầu thiết lập quan hệ giao thương mặt hàng này.

Exporters

Value exported in 2015(USD thousand)

Trade balance in 2015(USD thousand)

Quantity exported in 2015

Quantity

Unit

Unit value (USD/unit)

Annual growth in value between 2011-2015 (%)

Annual growth in quantity between 2011-2015 (%)

Annual growth in value between 2014-2015 (%)

Share in world exports (%)

World

18,849,000

2,020,105

33,948,396

Tons

555

0

3

-15

100

India

5,976,789

5,975,652

9,662,945

Tons

619

12

16

-21

31.7

Thailand

4,078,187

4,064,407

8,617,535

Tons

473

-5

4

-16

21.6

Viet Nam

2,620,651

2,611,957

6,048,016

Tons

433

-8

-4

-8

13.9

Pakistan

1,416,145

1,415,626

2,673,349

Tons

530

-4

-1

-25

7.5

USA

1,354,682

653,796

1,987,991

Tons

681

-1

-1

4

7.2

Italy

497,792

438,916

564,883

Tons

881

-1

0

-17

2.6

Uruguay

288,317

288,260

520,909

Tons

553

-4

-5

-31

1.5

Australia

285,112

145,328

307,282

Tons

928

2

0

-8

1.5

Cambodia

282,985

272,128

461,014

Tons

614

29

30

24

1.5

Trích nguồn: Trung tâm Xúc tiến thương mại Đà Nẵng

Top các nước xuất khẩu gạo 2022

Gạo được chuyển đến cảng Kakinada Anchorage tại bang Andhra Pradesh của Ấn Độ - Ảnh: REUTERS

Theo Hãng tin Reuters, 22 triệu tấn gạo mà Ấn Độ xuất đi trong năm nay nhiều hơn cả 3 nhà xuất khẩu gạo lớn của thế giới là Thái Lan, Việt Nam và Pakistan cộng lại.

Bộ Nông nghiệp Mỹ trong khi đó ước tính xuất khẩu gạo toàn thế giới sẽ đạt 48,5 triệu tấn trong mùa vụ 2021-2022.

"Cùng với các bên mua truyền thống, năm nay Trung Quốc, Việt Nam và Bangladesh cũng mua gạo từ Ấn Độ" - ông Nitin Gupta, phó chủ tịch công ty kinh doanh gạo Olam India, tiết lộ với Hãng tin Reuters. 

Ấn Độ là nước sản xuất gạo lớn thứ 2 thế giới, sau Trung Quốc. Theo thống kê, Trung Quốc sản xuất 147 triệu tấn gạo trong mùa 2019-2020, tiếp theo là Ấn Độ với 116 triệu tấn.

Theo dữ liệu từ Bộ Thương mại Ấn Độ, xuất khẩu gạo của Ấn Độ trong 7 tháng đầu năm 2021 đã tăng 65% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 12,84 triệu tấn. Trước đó, xuất khẩu gạo của Ấn Độ trong năm 2020 đã tăng gần 50%, lên mức kỷ lục 14,7 triệu tấn.

Gạo của Ấn Độ đã chiếm ưu thế giá rẻ hơn các nhà xuất khẩu Thái Lan và Việt Nam từ tháng 3-2021, trong khi nhu cầu gạo của thế giới tăng cao kỷ lục trong dịch COVID-19.

Trước đây, khó khăn lớn với Ấn Độ là về hạ tầng cảng biển Kakinada Anchorage, "cửa ngõ" chính để xuất gạo đi nước ngoài của Ấn Độ. Hạ tầng cảng chưa tốt đã gây ùn ứ và chậm trễ khiến Ấn Độ mất nhiều đơn hàng.

Tuy nhiên, từ tháng 2-2021, Ấn Độ đưa vào sử dụng cảng nước sâu Kakinada ở bang Andhra Pradesh phục vụ cho xuất khẩu gạo.

"Thời gian tàu đợi đã giảm sau khi cảng nước sâu này bắt đầu xuất khẩu gạo" - chủ tịch B.V. Krishna Rao của Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ nói.

Cảng Kakinada dự kiến giúp xuất đi 1 triệu tấn gạo trong năm 2021 và ông Rao cho rằng con số có thể tăng gấp đôi nếu hạ tầng cảng được nâng cấp và cải thiện quy trình xuất khẩu.

Top các nước xuất khẩu gạo 2022
Thái Lan dự báo triển vọng xuất khẩu gạo vẫn ảm đạm trong năm 2021

TRẦN PHƯƠNG