Thế giới quan giữ một vai trò vô cùng quan trọng trong việc định hướng cho toàn bộ cuộc sống của con người, từ nhận thức cho đến hoạt động thực tiễn. Vậy thế giới quan là gì? Vai trò và phân loại như thế nào? Hãy khám phá những thông tin hữu ích trong bài viết dưới đây của chúng tôi.
Bạn đang xem: Thế giới quan duy vật là gì
Thế giới quan là gì?
Thế giới quan là gì? Thế giới khách quan là gì?
Thế giới quan là toàn bộ những quan niệm của con người về thế giới, bản thân, con người và vị trí của con người trong thế giới đó. Nó đóng vai trò định hướng đối với toàn bộ cuộc sống của con người, từ thực tiễn cho đến hoạt động nhận thức thế giới cũng như tự nhận thức bản thân, xác định lý tưởng, hệ giá lối sống cũng như nếp sống của mình.
Khái niệm thế giới quan thể hiện cái nhìn bao quát về thế giới trong ý thức của mỗi chủ thể bao gồm thế giới bên ngoài, con người và mối quan hệ giữa con người với thế giới đó. Đây chính là kim chỉ nam cho thái độ, hành vi của con người đối với thế giới bên ngoài.
Nguồn gốc của thế giới quan ra đời từ sự sống. Tất cả các hoạt động của con người đều bị chi phối bởi thế giới quan nhất định. Yếu tố cấu thành nên thế giới quan đó chính là tri thức, lý chí, tình cảm và niềm tin; chúng sẽ liên kết với nhau tạo thành một thể thống nhất, chi phối đến nhận thức và hành động thực tiễn của con người.
thế giới quan
Phương pháp luận là lý luận về phương pháp, hệ thống các quan điểm, nguyên tắc chỉ đạo con người tìm tòi, xây dựng và lựa chọn, vận dụng phương pháp trong thực tiễn và nhận thức. Phương pháp luận có nhiều cấp độ, trong đó phương pháp luận triết học và phương pháp luật chung nhất.
Thế giới quan và phương pháp luận triết học là lý luận nền tảng cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin: là sự kế thừa, phát triển tinh hóa chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng trong lịch sử tư tưởng của nhân loại.
Chủ nghĩa duy vật của chủ nghĩa Mác- Lênin là chủ nghĩa duy vật biện chứng với tư cách là hạt nhân lý luận của thế giới quan. Các quan điểm duy vật biện chứng về nguồn gốc, động lực và những quy luật chung nhất chi phối sự vận động, phát triển của con người.
Xem thêm: Kamigui Âm Dương Sư - Tỷ Đệ Enenra Và Kamigui Đã Lên Đồ Chuẩn
Thế giới khách quan duy vật biện chứng
Khi bạn nắm vững nội dung cơ bản về thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác – Lênin không chỉ là điều kiện tiên quyết để nghiên cứu toàn hộ hệ thống lý luận mà còn là điều kiện để vận dụng nó một cách sáng tạo trong hoạt động nhận thức và thực tiễn để giải quyết vấn đề đời sống, xã hội.
Chủ nghĩa duy vật biện chứng – sự thống nhất hữu cơ giữa thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng
– Sự thống nhất hữu cơ giữa thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng của chủ nghĩa duy vật biện chứng
| Thế giới quan | Phương pháp luận | Ví dụ | |
| Các nhà duy vật trước Mác [L.Phoiơbắc, 1804 – 1872, nhà triết học cổ điển Đức] | Duy vật | Siêu hình | Phoiơbắc có thế giới quan duy vật khi chứng minh rằng, bản chất thế giới là vật chất, giới tự nhiên tồn tại ngoài con người, không phụ thuộc vào ý thức con người… Tuy nhiên, ông lại có phương pháp luận siêu hình khi tuyệt đối hóa mặt sinh học mà không thấy mặt xã hội của con người, chia cắt con người ra khỏi các quan hệ xã hội hiện thực. |
| Các nhà biện chứng trước Mác [G.Hêghen, 1770 – 1831, nhà triết học cổ điển Đức] | Duy tâm, thần bí | Biện chứng | Hêghen có thế quan duy tâm khi khẳng định rằng, khởi nguyên của thế giới là một “ý niệm tuyệt đối”, thần bí nào đó, thế giới tự nhiên là tư duy đã tha hóa. Nhưng, ông có phương pháp luận biện chứng vì đã trình bày toàn bộ thế giới tự nhiên, lịch sử và tư duy dưới dạng một quá trình vận động, biến đổi, phát triển không ngừng và cố gắng vạch ra mối liên hệ bên trong của sự vận động và phát triển ấy. |
| Triết học Mác – Lênin [những năm 40 của thế kỷ XIX]. | Duy vật | Biện chứng | Bản chất thế giới là vật chất, thế giới vật chất tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người [thế giới quan duy vật] và luôn vận động, phát triển tuân theo quy luật khách quan [phương pháp luận biện chứng]. |
– Các nhà triết học duy vật trước Mác: có thế giới quan duy vật nhưng bị sự chi phối của phương pháp tư duy siêu hình.
– Các nhà biện chứng trước Mác: có phương pháp nhận thức biện chứng nhưng lại có thế giới quan duy tâm.
– Triết học Mác – Lênin đã khắc phục được những hạn chế về thế giới quan duy tâm và phương pháp luận siêu hình; đồng thời kế thừa, cải tạo, phát triển các yếu tố duy vật và biện chứng của các hệ thống triết học trước đó, thực hiện được sự thống nhất hữu cơ giữa thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng.
Hiện thực khách quan là gì?
Hiện thực khách quan là khái niệm được sử dụng để chỉ các sự vật, hiện tượng tồn tại độc lập với ý thức của con người. Còn hiện thực sẽ bao gồm cả những sự vật, hiện tượng vật chất đang tồn tại một cách khách quan trong thực tế và những gì đang tồn tại chủ quan trong ý thức của con người.
Thế giới quan khoa học là gì?
Thế giới quan khoa học là một thế giới khách quan, hiện hữu độc lập với con người, thế giới đó sẽ biến đổi chuyển theo quy luật nhân quả mà con người có tiền năng hiểu được. Thế giới quan đó không trực tiếp hay gián tiếp mà nằm trong tất cả tư duy, cảm quan và xử thế của con người.
Thành phần của thế giới quan khoa học
Thế giới quan hình thành gồm nhiều yếu tố phụ thuộc và tất cả thuộc về ý thức xã hội, đó là:
Quan điểm triết họcQuan điểm khoa học, chính trị, đạo đức và thẩm mỹQuan điểm tôn giáo: sản phẩm của thâm thức mô tả kiến thức qua trực giác cảm nhận.Kiến thức khoa học nhắm đến mục tiêu và phương hướng thực tiễn, trực tiếp cho người trong tự nhân, xã hội dựa theo quan sát và dữ kiện từ thực tiễn, phân tích tổng hợp chặt chẽ và có kiểm nghiệm đối với sự khách quan với thực tiễn.Nguyên tắc về tiêu chuẩn đạo đức đóng vai trò điều chỉnh các quan hệ qua lại và hành vi của con người.Những quan điểm thẩm mỹ quy định những quan hệ với môi trường xung quanh với hình thức, mục tiêu và kết quả của hoạt động.
Xem thêm: Tin Tức Tiểu Sử Donald Trump Sinh Năm Bao Nhiêu, Di Sản Tổng Thống Trump Để Lại Với Người Việt
Phân loại thế giới quan
Phân loại thế giời quan
Thế giới quan huyền thoại
Thế giới quan huyền thoại xuất có nguồn gốc xã hội nguyên thủy trong giai đoạn sơ khai lịch sử bằng cách xây dựng nên các huyền thoại nhằm phản ánh các kết quả cảm nhận ban đầu của người nguyên thủy về nhận thức khách quan tự nhiên, đời sống xã hội. Ví dụ như dân tộc Việt Nam có truyền thuyết Lạc Long Quân- Âu Cơ để giải thích về nguồn gốc của dân tộc hay truyền thuyết Sơn Tinh- Thủy Tinh,….
Đặc điểm của thế giới quan huyền thoại là yếu tố thực và ảo, cái thần và cái người, lý trí và tín ngưỡng hòa quyện với nhau. Do con người không giải thích được các hiện tượng đặc trưng trong xã hội nên thường đưa ra các yếu tố tưởng tượng có tính huyền bí để giải thích. Thế giới quan huyền thoại không phản ánh hiện thực một cách khách quan.
Thế giới quan tôn giáo
Thế giới quan tôn giáo phản ánh hiện thực khách quan một cách hư ảo, ra đời trong bối cảnh trình độ nhận thức của con người còn hạn chế. Thế giới quan tôn giáo giải thích dựa trên cơ sở thừa nhận sự sáng tạo của một loại năng lực thần bí, siêu nhiên.
Đặc trưng cơ bản của thế giới quan này đó chính là niềm tin dựa vào sự tồn tại và sức mạnh của lực lượng siêu nhiên, thần thánh và con người hoàn toàn bất lực và hoàn toàn phụ thuộc vào thế giới siêu nhiên đó.
Trong thế giới quan tôn giáo, con người là kẻ cầu xin và phục tùng. Ở một khía cạnh nào đó, thế giới quan tôn giáo thể hiện khát vọng được giải thoát khỏi đau khổ, hướng đến một cuộc sống hạnh phúc. Bởi vậy, đã giúp cho thế giới quan tôn giáo tồn tại trong đời sống tinh thần ngày nay.
Thế giới quan triết học
Thế giới quan triết học được ra đời trong điều kiện trình độ tư duy và thực tiễn của con người và có bước phát triển cao hơn so với thế giới quan khoa học của tôn giáo và huyền thoại. Điều đó làm cho tính tích cực trong tư duy của con người có bước thay đổi về chất.
Thế giới quan triết học được xây dựng dựa trên hệ thống lý luận, phạm trù, quy luật. Không đơn giản chỉ là khái niệm, phạm trù, quy luật; thế giới quan triết học còn nỗ lực tìm cách giải thích, chứng minh tính đúng đắn của các quan điểm bằng lý luận, logic.
Vai trò của thế giới quan trong cuộc sống
Vai trò của thế giới quan trong cuộc sống hiện nay
Thế giới khách quan khoa học được coi là kim chỉ nam giúp con người đến với các hoạt động tích cực theo sự phát triển của xã hội. Đóng vai trò quan trọng đối với mỗi con người, cộng đồng và xã hội nói chung. Thế giới quan đúng đắn sẽ hướng con người hoạt động theo những tư duy phát triển, góp phần vào sự tiến bộ của xã hội. Đây chính là cơ sở cho sự hình thành tư tưởng về mặt nhân cách, chính trị, hành vi và đạo đức.
Vai trò của thế giới quan trong cuộc sống được thể hiện qua những yếu tố cụ thể sau:
Việc xác định được các mối liên kết chung giữa thế giới và con người đã giúp chúng ta tạo nên những định hướng về lý tưởng sống thông qua các mục tiêu và định hướng phương pháp hoạt động cụ thể.Thông qua tri thức chung về thế giới, bản chất của con người, niềm tin, tình cảm trong thế giới quan mà chúng ta nhận thức được sẽ sâu sắc hơn thông qua các hoạt động thực tiễn đang diễn ra.
Với các thông tin trong bài viết “Thế giới quan là gì, Phân loại và vai trò của các thế giới quan” hy vọng sẽ giúp ích bạn. Xã hội ngày càng phát triển nên vai trò của thế giới quan cũng trở nên quan trọng, giúp hình thành nhân cách con người một cách toàn diện.