Câu 7: Hãy trình bày những căn cứ chứng tỏ Trái Đất là hành tinh duy nhất trong hệ Mặt Trời có sự sống tồn tại.
Lời giải
Trong hệ Mặt Trời, Trái Đất là hành tinh có sự sống là do:
– Vị trí: Khoảng cách trung bình từ Trái Đất đến Mặt Trời là 149,6 triệu km. Khoảng cách đó cùng với sự tự quay quanh trục và quanh Mặt Trời làm cho Trái Đất nhận được lượng nhiệt và ánh sáng phù hợp để sự sống có thể phát sinh và phát triển.
– Khối lượng và kích thước: vừa đủ lớn để tạo ra lực hấp dẫn để giữ tầng khí quyển bao quanh Trái Đất, làm cho Trái Đất có sự sống tồn tại.
+ Cung cấp cho sinh vật: nitơ, ôxy, hơi nước,…
+ Điều hòa nhiệt độ: ngày – đêm, giữa các mùa.
+ Bảo vệ sinh vật trên mặt đất: hấp thụ tia tử ngoại, tránh sự phá hoại của các thiên thạch,…
– Chuyển động tự quay quanh trục: Thời gian Trái Đất tự quay một vòng quanh trục là 24 giờ, vừa đủ để tạo nhịp điệu ngày – đêm, do đó mà nhiệt độ giữa ngày – đêm được điều hòa, tạo điều kiện cho sự sống tồn tại.
– Chuyển động Trái Đất xung quanh Mặt Trời:
+ Trái Đất chuyển động tịnh tiến quanh Mặt Trời theo một quỹ đạo có hình elip gần tròn.
+ Trong khi chuyển động trên quỹ đạo [quanh Mặt Trời], trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo một góc là 66°33 và không đổi phương, đã tạo điều kiện cho góc nhập xạ của ánh sáng Mặt Trời vào các ngày chí lên tới 1 góc 90° ở đường chí tuyến Bắc hoặc Nam, làm cho các vùng vĩ độ cao có nhiệt độ điều hòa, tạo cho sự sống tồn tại và phát triển.
Mọi hình thức sống, từ vi khuẩn tới con người, đều không thể tồn tại nếu thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh và nếu không có khí quyển để hô hấp. Trái Đất là hành tinh duy nhất của hệ mặt trời có đủ các điều kiện để tồn tại và phát triển sự sống.
Sự sống trên Trái Đất được hình thành bắt đầu từ những phần tử nhỏ: các tế bào. Các tế bào này chứa nhiều nguyên tử cacbon, nhưng cũng có cả oxy, hydro, nito. Đó là mầm sống của sự sống, chúng là gốc của chất sống.
Mặc dù người ta cũng tìm thấy các nguyên tố ở những hành tinh khác của hệ mặt trời, song trái đất là hành tinh duy nhất chứa nhiều nước và oxy, hai chất không thể thiếu được đối với sự sống.
Trong hệ Mặt Trời bao gồm 9 hành xoay xung quanh nó, và Trái Đất là hành tinh đứng thứ 3 cùng với Mặt Trăng tạo ra hệ thống hành tinh kép đặc biệt. Nhưng trong 9 hành tinh này chỉ có duy nhất là Trái Đất là hành tinh có sự sống. Hãy cùng Kiến thức Tổng hợp đi tìm lời giải đáp cho câu hỏi “Vì sao Trái Đất là hành tinh duy nhất có sự sống?”
Tìm hiểu về đặc điểm của Trái Đất trong hệ Mặt Trời
Giải thích vì sao Trái Đất là hành tinh duy nhất có sự sống?
Hệ Mặt Trời là hệ hành tinh có mặt trời nằm ở vị trí trung tâm với các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời. Tất cả những thiên thể này đều được hình thành từ sự suy sụp của 1 đám mây phân tử khổng lồ cách đây khoảng 4.6 tỷ năm.
Trái Đất được xác định là hành tinh thứ ba tính từ Mặt Trời, và cũng là hành tinh lớn nhất bên trong hệ Mặt Trời với đường kính xích đạo khoảng 12756 km. Bề mặt Trái Đất có 1 đặc tính mà không có 1 hành tinh nào có đó là 2 trạng thái của vật chất cùng tồn tại bên nhau cả ở thể lỏng và thể rắn.
Theo ước tính thì tháng Giêng là khoảng thời gian trong năm mà Trái Đất gần Mặt Trời hơn so với tháng 7 là 5 triệu Km. Còn trong thực tế thì chúng ta sẽ không thể nào cảm nhận được sự khác biệt này trong vòng quay của Trái Đất hay trong 1 năm do sự khác biệt này không quá ảnh hưởng tới các mùa của Trái Đất. Chỉ có điều, khi vào mùa Đông thì chúng ta sẽ ở gần với Mặt Trời hơn so với mùa hè.
Trái đất là hành tinh quay quanh chính mình
Theo nghiên cứu khoa học, Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời và nó cũng tự chuyển động quanh trục của nó. Trong thời gian quay 1 vòng quanh Mặt Trời thì Trái Đất cũng quay 365 và ¼ vòng quanh trục.
Trái Đất là hành tinh chuyển động quanh Mặt Trời và tự quanh quanh chính mình
Chính chuyển động quay quanh Mặt Trời này sẽ tạo ra hiện tượng 4 mùa trong 1 năm. Còn chuyển động quay quanh trục sẽ tạo nên hiện tượng đêm và ngày trên Trái Đất. Trục quay của Trái Đất không thẳng góc với mặt phẳng quỹ đạo, do đó trên Trái Đất sẽ xuất hiện mùa Hè và mùa Đông.
Chuyển động quay của Trái Đất sẽ không quá nhanh để lực ly tâm của nó có thể bắn chúng ta ra bên ngoài không gian. Mà lực ly tâm sẽ tác dụng lên mọi vật cùng quay theo Trái Đất với lực vô cùng nhỏ. Lực ly tâm lớn nhất ở xích đạo sẽ kéo mọi vật thể lên phía trên và làm chúng nhẹ đi chút ít. Do đó, mọi vật thể ở xích đạo sẽ cân nhẹ hơn 5/ 1000 so với ở 2 cực.
Hậu quả của quá trình chuyển động quay này sẽ làm cho Trái Đất không còn là quả cầu tròn đều nữa. Mà lực ly tâm sẽ làm cho nó phình ra ở xích đạo 1 chút. Và sự sai lệch này không đáng kể, bán kính trái đất ở xích đạo là 6.378.140 km và lớn hơn khoảng cách từ 2 cực tới tâm Trái Đất gần 22km.
Sự sống cùng các đại dương có khả năng tạo ra sự sống chỉ hiện hữu duy nhất trên Trái Đất. Trên những hành tinh khác gần Trái Đất như sao Hỏa thì quá lạnh, còn sao Kim thì quá nóng. Và đặc biệt, nước trên sao Hỏa thì đóng băng thành băng bên dưới bề mặt của nó, còn nước trên sao Kim đã bốc hơi thành nước. Chỉ có hành tinh của Trái Đất là phù hợp cho nước ở thể lỏng với nhiệt độ từ 0 – 100 độ C
Vì sao trái đất là hành tinh duy nhất có sự sống?
Từ những đặc điểm trên mà chúng ta có thể lý giải vì sao Trái Đất là hành tinh duy nhất có sự sống trong hệ Mặt Trời. Bởi:
Trái Đất có khoảng cách hợp lý nhất với nền nhiệt độ phù hợp để tồn tại sự sống
Vị trí
Như đã tìm hiểu ở trên thì Trái Đất nằm ở vị trí thứ 3 tính từ Mặt Trời. Và đây được xác định là vị trí phù hợp nhất. Bởi:
- Trái Đất xoay quanh Mặt Trời ở khoảng cách “hợp lý” nhất với nền nhiệt độ không quá lạnh như sao Hải Dương hoặc quá nóng như sao Thủy.
- Vùng sinh sống chứa nước tồn tại ở trạng thái chất lỏng và đây được xác định là yếu tố cơ bản nhất để hình thành sự sống. Ngay cả trên sao Hỏa hay sao Kim là 2 hành tinh cận kề Trái Đất nhưng vẫn không đảm bảo được sự tồn tại.
Vì thế, có thể khẳng định vị trí của Trái Đất là vị trí “hợp lý” nhất tồn tại sự sống cho loài người.
Có vòng quay ổn định nhất
Trong hệ Mặt Trời thì Trái Đất chính là hành tinh có vòng quay ổn định nhất. Vòng quay của Trái Đất sẽ đưa Mặt Trời lên cao chiếu ánh sáng xuống hành tinh vào buổi sáng, và hạ Mặt Trời xuống để màn đêm thế chỗ vào ban đêm. Vì thế, trên Trái Đất sẽ có sự phân biệt rõ nét giữa đêm và ngày.
Nếu vòng quay này mà ngừng hoạt động thì một nửa thế giới sẽ chìm trong biển lửa. Còn 1 nửa lại chìm trong băng giá và kết quả là tất cả mọi sinh vật trên thế giới sẽ bị diệt vong.
Ngoài ra, Mặt Trăng còn hấp thụ 1 lượng năng lượng quay nhất định từ Trái Đất. Điều này khiến cho Trái Đất bị chậm mất khoảng 1.5mms trong mỗi thế kỷ. Do đó, lượng nhiệt của Trái Đất nhận được sẽ luôn giữ ở mức ổn định từ Tây sang Đông, từ Bắc xuống Nam.
Trái Đất có trọng lực ổn định phù hợp để hình thành và định dạng mọi vật thể sống
Có trọng lực ổn định
Cho tới nay, các nhà khoa học vẫn chưa thực sự hiểu rõ phương thức hoạt động của trọng lực. Song một điều có thể nhận thấy rõ ràng là Trọng lực có tác dụng định hình chính mình.
Lực hút sẽ tạo ra sức mạnh của con người, góp phần hình thành và định dạng mọi vật thể sống. Trong khi đó, các hành tinh khác không có nguồn trọng lực phù hợp để tồn tại sự sống.
Có nhiều tài nguyên nước, khoáng chất
Trên Trái Đất có tài nguyên nước và các khoáng chất quan trọng cho việc hình thành sự sống. Trái Đất có lượng nước dồi dào và phong phú, với ¾ Trái Đất là đại dương cùng các hồ lớn.
Trái Đất có nhiều tài nguyên nước, khoáng chất cùng khí hậu đa dạng
Khí hậu đa dạng, phân bố rõ ràng
Trái Đất là hành tinh duy nhất trong hệ Mặt Trời có khí hậu đa dạng nhất và được phân bố xác định theo từng vành đai khí hậu rõ ràng. Chẳng hạn như Nam Cực là nơi nhiệt độ hạ xuống tới -89, 2 độ C và cả các khu vực nóng nhất hành tinh như vùng El Azizia là nơi nhiệt độ từng lên tới 57.8 độ C.
Nhưng mức độ đa dạng sinh vật thì lại thuộc về khu vực nhiệt đới chính là nơi nhiệt độ được điều tiết phù hợp với những cá thể sống.
Hy vọng với nội dung chia sẻ trên đã giúp các bạn hiểu rõ lý do “Vì sao Trái Đất là hành tinh duy nhất có sự sống?”. Trong quá trình tổng hợp kiến thức không thể tránh khỏi sai sót, nên các bạn hãy góp ý và bổ sung để bài viết trở nên hoàn hảo hơn nhé!
||Ôn tập kiến thức khác: