Bài 16: Sự suy sụp của nhà Trần cuối the kỷ 14

Trong bài học này Top lời giải sẽ cùng các bạn tóm lược kiến thức cơ bản của Bài 16.Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV trong sách giáo khoa Lịch sử 7 đồng thờichúng ta sẽ cùng nhau đi đến phần Soạn sử 7 bài 16 phần 1 ngắn nhất bằng việc trả lời toàn bộ câu hỏi trong nội dung bài. Cuối cùng sẽ là các câu hỏi mở rộng và các bài tập trắc nghiệm áp dụng trong đề kiểm tra.

Vậy bây giờ chúng ta cùng nhau bắt đầu nhé:

Mục tiêu bài học

- Sự yếu kém của vua quan nhà Trần trong việc quản lí và điều hành đất nước, tình hình kinh tế, xã hội các cuộc đấu tranh của nông nô, nô tì đã diễn ra ngày càng rầm rộ

- Giải thích sự sụp đổ của nhà Trần – nhà Hồ thành lập

- Nêu nội dung chính sách cải tổ của Hồ Quý Ly. Tác dụng của cải cách này.

Kiến thức lý thuyết Bài 16:Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV

I. TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI

1. Tình hình kinh tế

- Cuối thế kỷ XIV nhà nước không quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, không chăm lo đê điều, thủy lợi,...nên mất mùa, đói kém nhiều năm.

- Nông dân phải bán ruộng đất, vợ, con cho quý tộc, rồi họ trở thành nô tì, bị bóc lột nặng nề.

=> Ruộng đất công ngày càng thu hẹp, ruộng đất tư [trong tay vương hầu, quý tộc, địa chủ,...] ngày càng nhiều.

- Đời sống nhân dân ngày càng khổ cực, nhưng hàng năm vẫn phải nộp thuế cho triều đình.

2. Tình hình xã hội

- Mặc dù đời sống nhân dân vô cùng khốn khó như vậy nhưng vua, quan, quý tộc nhà Trần vẫnăn chơi sa đọa, kỉ cương phép nước rối loạn, triều đình bị lũng đoạn.

- Bên ngoài Champa xâm lược, nhà Minh yêu sách, và nhà Trần thì tỏ ra bất lực trong việc đối phó với kẻ thù.

- Đời sống nhân dân cực khổ, mâu thuẫn với giai cấp thống trị ngày càng sâu sắc

=> Nông dân đã vùng dậyđấu tranhmạnh mẽ.

- Tiêu biểu là các cuộc khởi nghĩa:

+Khởi nghĩa Ngô Bệ [1344- 1360] ở Hải Dương, kết quả thất bại.

+Khởi nghĩa Nguyên Thanh, Nguyễn Kỵ ở Thanh Hóa [1379]

+Khởi nghĩa Phạm Sư Ôn [1390] ở Hà Tây.

+Khởi nghĩa Nguyễn Như Cái [1399] ở Sơn Tây, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang.

Lược đồ khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỷ XIV

II. NHÀ HỒ VÀCẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LY

1. Nhà Hồ thành lập [1400]

- Cuối Thế kỉXIV, nhà Trần suy yếu: làng xã tiêu điều, nhà Trần không đủ sức giữ vai trò quản lí đất nước.

=> Năm 1400, Hồ Quý Ly lật đổ nhà Trần lập ra nhà Hồ, đổi quốc hiệu là Đại Ngu - nhà Hồ thành lập

2. Những biện pháp cải cách của Hồ Quý Ly

- Về chính trị: cải tổ hàng ngũ võquan, thay thế các quý tộc nhà Trần bằng những người không thuộc họ Trần nhưng thân cận và có tài năng; đổi tên một số đơn vị hành chính cấp trấn và quy định chế độ làm việc các cấp; cử quan triều đình về các lộ thăm hỏi đời sống nhân dân và tình hình làm việc của quan lại.

- Kinh tế: phát hành tiền giấy thay tiền đồng, ban hành chính sách hạn điền, quy định lại thuế đinh, thuế ruộng.

- Xã hội: ban hành chính sách hạn nô [hạn chế số nô tìtrong gia đình các vương hầu, quý tộc, quan lại]. Năm có nạn đói thì lệnh cho quan địa phương khám xét, bắt nhà giàu thừa thóc phải bán cho dân đói và tổ chức nơi chữa bệnh cho dân.

- Văn hóa giáo dục: dịch sách chữ Hán ra chữ Nôm để dạy cho vua, phi tần và cung nữ,sửa đổi quy chế thi cử, học tập, bắt các nhà sư chưa đến 50 tuổi phải hoàn tục.

- Quốc phòng: tăng quân số, chế tạo nhiều loại súng mới, phòng thủ nơi hiểm yếu, xây dựng thành kiên cố.

3. Tác dụng, ý nghĩa, hạn chếcủa cải cách Hồ Quý Ly

* Ý nghĩa:Trước tình hình đất nước khủng hoảng và rối ren cuối thế kỉ XIV, cuộc cải cách khá toàn diện của Hồ Quý Ly đã đưa nước ta thoát khỏi tình trạng khủng hoảng. Điều đó cho thấy ông là một nhà cải cách tài ba và là người yêu nước tha thiết.

* Tác dụng:

+Góp phần hạn chế tập trung ruộng đất của giai cấp quý tộc địa chủ.

+Làm suy yếu thế lực nhà Trần.

+Tăng nguồn thu nhập cho đất nước.

+Tăng cường quyền lực nhà nước

* Hạn chế:Các chính sách đó chưa triệt để [gia nô, nô tì chưa được giải phóng thân phận], phù hợp với tình hình thực tế và chưa hợp lòng dân

Hướng dẫn Soạn sử 7 Bài 16 phần 1 ngắn nhất

Câu hỏi trang 74 Sử 7 Bài 16 ngắn nhất:Tình trạng kinh tế nước ta ở nửa cuối thế kỉ XIV như thế nào? Tại sao có tình trạng đó?

Trả lời:

- Tình hình kinh tế:

+ Nông nghiệp nhiều năm bị mất mùa, đói kém. Nhiều nông dân phải bán ruộng đất, vợ, con cho các quý tộc, đại chủ giàu có, biến thành nô tì.

+ Vương hầu, quý tộc nắm trong tay rất nhiều ruộng đất, ruộng đất công ngày càng bị thu hẹp.

+ Ruộng đất cày cấy của nông dân càng ngày càng ít, đời sống bấp bênh, cực khổ.

- Nguyên nhân: Nhà nước không còn quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, không chăm lo tu sửa, bảo vệ đê điều, các công trình thủy lợi mà chỉ biết hưởng thụ, ăn chơi.

Câu hỏi trang 75 Sử 7 Bài 16 ngắn nhất: Em có nhận xét gì về cuộc sống của vua quan nhà Trần nửa cuối thể kỉ XIV?

Trả lời:

Nhận xét về cuộc sống của vua quan nhà Trần nửa cuối thế kỉ XIV:

- Vua, quan, quý tộc Trần không quan tâm đến tình hình đất nước mà chỉ biết ăn chơi sa đọa.

- Trong triều xuất hiện nhiều kẻ tham quan, nịnh thần làm rối loạn kỉ cương phép nước.

=> Triều đình thối nát, làm tình hình đất nước bất ổn đời sống nhân dân cực khổi. Mâu thuẫn xã hội ngày càng trở nên gay gắt, nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân đã diễn ra.

Câu hỏi trang 76 Sử 7 Bài 16 ngắn nhất: Em hãy nêu tên, thời gian, địa bàn hoạt động của các cuộc khởi nghĩa ở nửa cuối thế kỉ XIV?

Trả lời:

Bài 1 trang 77 Sử 7 Bài 16 ngắn nhất:Em hãy trình bày tóm tắt tình hình kinh tế xã hội nước ta ở nửa sau thế kỉ XIV.

Trả lời:

- Tình hình kinh tế:

+ Nông nghiệp nhiều năm bị mất mùa, đói kém. Nhiều nông dân phải bán ruộng đất, vợ, con cho các quý tộc, đại chủ giàu có, biến thành nô tì.

+ Vương hầu, quý tộc nắm trong tay rất nhiều ruộng đất, ruộng đất công ngày càng bị thu hẹp.

+ Ruộng đất cày cấy của nông dân càng ngày càng ít, đời sống bấp bênh, cực khổ.

- Tình hình xã hội:

+ Vua, quan, quý tộc Trần không quan tâm đến tình hình đất nước mà chỉ biết ăn chơi sa đọa.

+ Trong triều xuất hiện nhiều kẻ tham quan, nịnh thần làm rối loạn kỉ cương phép nước.

+ Đời sống của nhân dân ngày càng cực khổ.

=> Mâu thuẫn xã hội trở nền ngày càng gay gắt, không thể điều hòa được nhiều cuộc đấu tranh của nhân dân đã diễn ra.

Bài 2 trang 77 Sử 7 Bài 16 ngắn nhất: Em có nhận xét gì về vương triều Trần ở nửa cuối thế kỉ XIV?

Trả lời:

- Vào nửa cuối thế kỉ XIV, vua, quan, quý tộc Trần không còn quan tâm đến vấn đề đất nước mà chỉ biết ăn chơi, sa đọa, hưởng lạc.

- Triều đình rối ren, kinh tế đất nước ngày càng kiệt quệ, đói kém mất mùa liên tiếp xảy ra, xã hội bất ổn.

- Đời sống của nhân dân vô cùng cực khổ, đẩy mâu thuẫn xã hội lên cao. Do đó các phong trào đấu tranh của nhân dân liên tiếp nổ ra chống lại triều đình phong kiến thối nát.

⇒ Nhà Trần đã suy yếu, không còn đóng vai trò tích cực đối với sự phát triển của đất nước, tất yếu sẽ bị sụp đổ.

Bài 3 trang 77 Sử 7 Bài 16 ngắn nhất: Sự bùng nổ của các cuộc khởi nghĩa nông dân, nô tì ở nửa sau thế kỉ XIV nói lên điều gì? Tại sao?

Trả lời:

- Vào nửa sau thế kỉ XIV, hàng loạt phong trào khởi nghĩa của nông dân, nô tì nổ ra ở khắp mọi nơi trên đất nước, nói lên tình trạng đất nước rối ren, xã hội bất ổn định, mâu thuẫn xã hội ngày càng trở nên sâu sắc.

- Nguyên nhân là do vua, quan, quý tộc Trần không quan tâm đến tình hình đất nước chỉ lo ăn chơi, hưởng lạc. Nhân dân ngày càng cực khổ phải vùng lên đấu tranh