Bài tập Quản trị chuỗi cung ứng - Chương 5

BÀI TẬP QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG CHƯƠNG Đề :Bài 1: Công ty Thành Tâm chuyên doanh máy vi tính. Sản lượng bán trong sáu tháng qua minh họa ở biểu sauTháng Doanh số1 180002 220003 160004 180005 200006 24000a. Vẽ dữ liệu trên.b. Dự báo nhu cầu cho tháng 7 sử dụng các kỹ thuật sau:[1] Bình quân trượt 4 giai đoạn[2] Bình quân trượt có trọng số với trọng số tương ứng 0.5 cho tháng 6, 0.3 cho tháng 5 và 0.2 cho tháng 4.[3] Dự báo xu hướng tuyến tính[4] San bằng mũ với hệ số san bằng 0.4, giả sử rằng nhu cầu dự báo cho tháng 2 là 18000.[5] Phương pháp san bằng mũ có điều chỉnh xu hướng [giả sử bình quân trượt cho tháng 2 là 22000 và xu hướng trượt là 1300, Sử dụng hệ số san bằng 0.2 và hệ số trượt xu hướng là 0.4].Bài 2: Số liệu dự báo từ hai kỹ thuật được sử dụng tương ứng như sau: Tháng Sản lượng Dự báo 1 Dự báo 21 269 275 1682 289 266 2873 294 290 2924 278 284 2985 268 270 2746 269 268 2707 261 261 2598 275 271 275Tính các chỉ tiêu MSE, MAD và MAPE và tín hiệu theo dõi cho mỗi phương pháp dự báo. Phương pháp nào tốt hơn? Tại sao?Bài GiảiCâu 1:a]vẽ dữ liệu trên:b] Dự báo nhu cầu có tháng 7 sử dụng các kỹ thuật sau:1. Bình quân trượt 4 giai đoạn: Dự báo nhu cầu cho tháng 7 sử dụng bình quân trượt 4 giai đoạn: Áp dụng công thức Ft+1= nAtntii∑+−=1 ta có dự báo nhu cầu cho tháng 7 : F7==+++42400020000180001600019500 Vậy nhu cầu dự báo cho tháng 7 là 19500.2. Bình quân trượt có trọng số tương ứng 0.5 cho tháng 6 , 0.3 cho tháng 5 và 0.2 cho tháng 4Áp dụng công thức dự báo F t+1=itntiiAw *1∑+−=Ta có dự báo nhu cầu cho tháng 7 : F7=0.2*18000+0.3*20000+0.5*24000=21600Vậy nhu cầu dự báo cho tháng 7 là 216003. Dự báo xu hướng tuyến tính: Tháng[ x] Nhu cầu [y] x2xy1 18000 1 180002 22000 4 440003 16000 9 480004 18000 16 720005 20000 25 1000006 24000 36 144000∑=x21∑=y118000∑2x=91∑=xy426000b1=∑ ∑∑ ∑ ∑−−22][][xxnyxxyn=2]21[]91[6]118000[21]426000[6−−=742.857bo==−∑ ∑nxby1=−621*857.74211800017066.667Đường dự báo là :=^Y17066.667+742.857XDự báo cho tháng 7 ta thay x=7 vào phương trình xu thế trên và ta có:Vậy nhu cầu dự báo cho tháng 7 là=17066.667+742.857*7=22266.6664. San bằng mũ với hệ số san bằng 0.4 giả sử nhu cầu dự báo cho tháng 2 là 18000Áp dụng công thức F t+1=αAt +[1-α]Ft với α=0.4 và F2=18000 TF3=αA2+[1-α]F2=0.4*22000+[1-0.4]*18000=19600F4=αA3+[1-α]F3=0.4*16000+[1-0.4]*19600=18160F5=αA4+[1-α]F4=0.4*18000+[1-0.4]*18160=18096F6=αA5+[1-α]F5=0.4*20000+[1-0.4]*18096=18857.6F7=αA6+[1-α]F6=0.4*24000+[1-0.4]*18857.6=20914.56Vậy nhu cầu dự báo cho tháng 7 là 20914.565. Phương pháp san bằng mũ có điều chỉnh xu hướng[giả sử bình quân trượt cho tháng 2 là 22000 và xu hướng trượt là 1300,sử dụng hệ số san bằng là 0.2 và hệ số trượt xu hướng là 0.4Áp dụng các công thức : Ft= α*At+[1- α][Ft-1+Tt-1] Tt= [Fẞt-Ft-1]+[1- ]Tẞt-1Và dự báo điều chỉnh xu hướng TAF t+m=Ft+mTt với F2=22000,T2=1300, =0.4, ẞα=0.2, A3=16000Ta có F3=0.2*16000+[1-0.2]*[22000+1300]=21840T3=0.4*[21840-22000]+[1-0.4]*1300=716 Vậy TAF7=F3+4*T3=21840+4*716=24704Vậy dự báo có điều chỉnh xu hướng cho tháng 7 là 24704Bài 2:Đối với kỹ thuật dự báo 1:Giai đoạnSản lượngDự báo 1Sai số [e]Sai số tuyệt đốiSai số bình phươngtrung bìnhSai số phần trăm tuyệt đối1 269 275 -6 6 4.5 0.278812 289 266 23 23 66.125 0.994813 294 290 4 4 2 0.1700684 278 284 -6 6 4.5 0.2697845 268 270 -2 2 0.5 0.0932846 269 268 1 1 0.125 0.0464687 261 261 0 0 0 08275 2714 4 2 0.181818 Tổng cộng 46 79.75 2.035042 Trung bình 5.75 9.96875 0.25438 MAD MSE MAPETổng sai số dự báo: RSFE1 = 18Tín hiệu theo dõi = RSFE1/MAD = 18/5.75=3.13Đối với kỹ thuật dự báo 2:

Page 2

ThS. NGUYỄN PHI KHANHThS. NGUYỄN PHI KHANH

[email protected]

[email protected]Ho Chi Minh City Open University © 2011 by Faculty of Business Administration Phần 2. Hoạt động chuỗi cung ứng Lập kế hoạch và nguồn cung ứngSCOR [Supply Chain Operations Research]Hoạch định• Dự báo nhu cầu• Định giá sản phẩm• Quản lý tồn khoSản xuất• Thiết kế sản phẩm• Lịch trình sản xuất• Quản lý dây chuyền máy móc thiết bịPhân phối• Quản lý đơn hàng• Lịch giao hàngNguồn cung ứng• Cung ứng• Tín dụng và khoản phải thu1.1 Dự báo nhu cầu trong lập kế hoạcha] Nhu cầu thị trườngThị trường đang tăng trưởng hay suy thoáiThị trường đang bảo hòa hay nhu cầu ổn địnhSản phẩm có nhu cầu theo mùaThị trường đang phát triểna] Cung ứngXác định qua số lượng nhà sản xuất và thời gian sản xuất ra sản phẩm đóÍt nhà sản xuất và thời gian sản xuất dài sẽ tìm ẩn sự không chắc chắnThời gian sản xuất dài nên cần dự báoThể hiện liên kết các thành phần để tạo thành phẩm1.1 Dự báo nhu cầu trong lập kế hoạch [t.t]c] Đặc tính sản phẩmĐặc điểm của sản phẩm ảnh hưởng đến nhu cầu của khách hàngSản phẩm có hay không có sản phẩm thay thếSản phẩm này được sử dụng để thay thế sản phẩm khácc] Môi trường cạnh tranhLiên quan đến hoạt động công ty và đối thủ cạnh tranhThị phần công ty và thị phần của đối thủ cạnh tranhCuộc chiến giá cả, hoạt động khuyến mãi thực hiện như thế nàoDự báo phải giải thích hoạt động khuyến mãi và cuộc chiến giá cả của đối thủ1.2 Phương pháp dự báoĐỊNH TÍNHMÔ PHỎNGCHUỖI THỜI GIANNHÂN QUẢPhỏng theo quan điểm của một cá nhân [trực giác, quan sát hay ý kiến chủ quan]Nhu cầu có liên quan mạnh đến các yếu tố thị trườngDựa vào mô hình dữ liệu trong quá khứ là cơ sở để dự báo nhu cầu trong tương laiKết hợp giữa hai phương pháp nhân quả và chuỗi thời gian để mô phỏng hành vi tiêu dùng1.3 Lưu ý khi dự báoDự báo trong ngắn hạn luôn cho kết quả chính xác hơn dài hạnDự báo tổng hợp luôn cho kết quả chính xác hơn dự báo những sản phẩm đơn lẻ, phân khúc thị trườngDự báo luôn có sai số1.4 Kế hoạch tổng hợpKế hoạch tổng hợp trở thành khung công việc trong những quyết định ngắn hạn và được thực hiện ở các lĩnh vực như sản xuất, tồn kho và phân phối.

Page 3

Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 1 -CHƯƠNG 1 : GIỚI THIỆU VỀ QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG I. TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG 1. Định nghĩa về chuỗi cung ứng Cạnh tranh một cách thành công trong bất kỳ môi trường kinh doanh nào hiện nay đòi hỏi các doanh nghiệp phải tham gia vào công việc kinh doanh của nhà cung cấp cũng như khách hàng của nó. Điều này yêu cầu các doanh nghiệp khi đáp ứng sản phẩm hoặc dịch vụ mà khách hàng cần phải quan tâm sâu sắc hơn đến dòng dịch chuyển nguyên vật liệu, cách thức thiết kế và đóng gói sản phẩm và dịch vụ của nhà cung cấp, cách thức vận chuyển và bảo quản sản phẩm hoàn thành và những điều mà người tiêu dùng hoặc khách hàng cuối cùng thực sự yêu cầu [ví dụ như có nhiều doanh nghiệp có thể không biết sản phẩm của họ được sử dụng như thế nào trọng việc tạo ra sản phẩm cuối cùng mà khách hàng sử dụng]. Hơn nữa, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt ở thị trường toàn cầu hiện nay, việc giới thiệu sản phẩm mới với chu kỳ sống ngày càng ngắn hơn, cùng với mức độ kỳ vọng ngày càng cao của khách hàng đã thúc đẩy các doanh nghiệp phải đầu tư, và tập trung nhiều vào chuỗi cung ứng của nó. Điều này, cùng với những tiến bộ liên tục trong công nghệ truyền thông và vận tải [ví dụ, truyền thông di động, Internet và phân phối hàng qua đêm], đã thúc đẩy sự phát triển không ngừng của chuỗi cung ứng và những kỹ thuật để quản lý nó. Trong một chuỗi cung ứng điển hình, nguyên vật liệu được mua ở một hoặc nhiều nhà cung cấp; các bộ phận được sản xuất ở một nhà máy hoặc nhiều hơn, sau đó được vận chuyển đến nhà kho để lưu trữ ở giai đoạn trung gian và cuối cùng đến nhà bán lẻ và khách hàng. Vì vậy, để giảm thiểu chi phí và cải tiến mức phục vụ, các chiến lược chuỗi cung ứng hiệu quả phải xem xét đến sự tương tác ở các cấp độ khác nhau trong chuỗi cung ứng. Chuỗi cung ứng, cũng được xem như mạng lưới hậu cần, bao gồm các nhà cung cấp, các trung tâm sản xuất, nhà kho, các trung tâm phân phối, và các cửa hàng bán lẻ, cũng như nguyên vật liệu, tồn kho trong quá trình sản xuất và sản phẩm hoàn thành dịch chuyển giữa các cơ sở [xem hình 1-1] Hình 1-1: Chuỗi cung ứng điển hình Nhà cung cấp nguyên vật liệu Nhà sản xuất linh kiện trung gian Nhà sản xuất sản phẩm cuối cùngNhà kho và trung tâm phân phối Khách hàng Chi phí vận chuyển Chi phí sản xuấtChi phí nguyên vật liệu Chi phí tồn kho Dòng sản phẩm và dịch vụThu hồi và tái chế Quản trị chuỗi cung ứng - 2 - Có rất nhiều định nghĩa về quản trị chuỗi cung ứng, nhưng chúng ta bắt đầu sự thảo luận với chuỗi cung ứng. Chuỗi cung ứng là gì? Chuỗi cung ứng bao gồm tất cả các doanh nghiệp tham gia, một cách trực tiếp hay gián tiếp, trong việc đáp ứng nhu cầu khách hàng. Chuỗi cung ứng không chỉ bao gồm nhà sản xuất và nhà cung cấp, mà còn công ty vận tải, nhà kho, nhà bán lẻ và khách hàng của nó. Ví dụ một chuỗi cung ứng, còn được gọi là mạng lưới hậu cần, bắt đầu với các doanh nghiệp khai thác nguyên vật liệu từ đất- chẳng hạn như quặng sắt, dầu mỏ, gỗ và lương thực – và bán chúng cho các doanh nghiệp sản xuất nguyên vật liệu. Các doanh nghiệp này, đóng vai trò như người đặt hàng và sau khi nhận các yêu cầu về chi tiết kỹ thuật từ các nhà sản xuất linh kiện, sẽ dịch chuyển nguyên vật liệu này thành các nguyên liệu dùng được cho các khách hàng này [nguyên liệu như tấm thép, nhôm, đồng đỏ, gỗ xẻ và thực phẩm đã kiểm tra]. Các nhà sản xuất linh kiện, đáp ứng đơn hàng và yêu cầu từ khách hàng của họ [nhà sản xuất sản phẩm cuối cùng] tiến hành sản xuất và bán linh kiện, chi tiết trung gian [dây điện, vải, các chi tiết hàn, những chi tiết cần thiết ]. Nhà sản xuất sản phẩm cuối cùng [các công ty như IBM, General Motors, Coca-Cola] lắp ráp sản phẩm hoàn thành và bán chúng cho người bán sỉ hoặc nhà phân phối và sau đó họ sẽ bán chúng lại cho nhà bán lẻ và nhà bán lẻ bán sản phẩm đến người tiêu dùng cuối cùng. Chúng ta mua sản phẩm trên cơ sở giá, chất lượng, tính sẵn sàng, sự bảo quản và danh tiếng và hy vọng rằng chúng thỏa mãn yêu cầu mà mong đợi của chúng ta. Sau đó chúng ta cần trả sản phẩm hoặc các chi tiết cần sửa chữa hoặc tái chế chúng. Các hoạt động hậu cần ngược này cũng bao gồm trong chuỗi cung ứng. Bên trong mỗi tổ chức, chẳng hạn nhà sản xuất, chuỗi cung ứng bao gồm tất cả các chức năng liên quan đến việc nhận và đáp ứng nhu cầu khách hàng. Những chức năng này bao gồm, nhưng không bị hạn chế, phát triển sản phẩm mới, marketing, sản xuất, phân phối, tài chính và dịch vụ khách hàng. Khi nghiên cứu hình 1-1, các doanh nghiệp nằm ở khu vực giữa được xem như doanh nghiệp trung tâm. Trong khi doanh nghiệp trung tâm dược giới thiệu ở phần này và ở cuối chương như là doanh nghiệp lắp ráp sản phẩm cuối cùng, nó có thể là bất cứ doanh nghiệp nào tham gia trong chuỗi cung ứng, tùy thuộc vào phạm vi tham chiếu của nhà quản trị khi xem xét mô hình. Tất cả các sản phẩm đến tay người tiêu dùng thông qua một vài hình thức của chuỗi cung ứng, có một số thì lớn hơn và một số thì phức tạp hơn rất nhiều. Với ý tưởng chuỗi cung ứng này, chúng ta dễ dàng nhận thấy rằng chỉ có một nguồn tạo ra lợi nhuận duy nhất cho toàn chuỗi đó là khách hàng cuối cùng. Khi các doanh nghiệp riêng lẻ trong chuỗi cung ứng ra các quyết định kinh doanh mà không quan tâm đến các thành viên khác trong chuỗi, điều này rốt cuộc dẫn đến giá bán cho khách hàng cuối cùng là rất cao, mức phục vụ chuỗi cung ứng thấp và điều này làm cho nhu cầu khách hàng tiêu dùng cuối cùng trở nên thấp. Có rất nhiều doanh nghiệp khác liên quan một cách gián tiếp đến hầu hết các chuỗi cung ứng, và họ đóng vai trò quan trọng trong việc phân phối sản phẩm cuối cùng cho khách hàng. Họ chính là các nhà cung cấp dịch vụ, chẳng hạn như các công ty vận tải đường không và đường bộ, các nhà cung cấp hệ thống thông tin, các công ty kinh doanh kho bãi, các hãng môi giới vận tải, các đại lý và các nhà tư vấn. Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ này đặc biệt hữu ích đối với các doanh nghiệp trong đa số chuỗi cung ứng, vì họ có thể mua sản phẩm ở nơi họ cần, cho phép người mua và người bán giao tiếp một cách hiệu quả, cho phép doanh nghiệp phục vụ các thị trường xa xôi, giúp các doanh nghiệp tiết kiệm tiền trong vận tải nội địa và quốc tế, và nói chung cho phép doanh nghiệp phục vụ tốt khách hàng với chi phí thấp nhất có thể. Xem xét khi một khách hàng đi vào cửa hàng bán lẻ G7 của Trung Nguyên để mua bột giặt. Chuỗi cung ứng bắt đầu với khách hàng và nhu cầu về bột giặt. Giai đoạn kế tiếp của chuỗi cung ứng này là cửa hàng bán lẻ G7 mà khách hàng ghé đến. G7 lưu trữ tồn kho để phục vụ nhu cầu của khách hàng cho những sản phẩm G7 tự quản lý hoặc được cung cấp từ một nhà phân phối. Nhà phân phối nhận hàng từ các công ty sản xuất, chẳng hạn như P&G. Nhà máy sản xuất của P&G nhận nguyên vật liệu từ rất nhiều nhà cung cấp khác nhau mà chính những nhà cung cấp này lại nhận hàng từ các nhà cung cấp khác nữa. Ví dụ, nguyên liệu đóng gói bao bì đến từ Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 3 -công ty bao bì Thanh Tâm trong khi chính công ty này nhận nguyên vật liệu để sản xuất bao bì cho từ các nhà cung cấp khác. Chuỗi cung cấp này được minh họa ở hình 1-2. Hình 1-2: Các giai đoạn của chuỗi cung ứng bột giặt Chuỗi cung ứng là năng động và liên quan đến dòng thông tin nhất định, sản phẩm và tài chính giữa các giai đoạn khác nhau. Trong ví dụ của chúng tôi, G7 cung cấp sản phẩm, cũng như giá cả và sự sẵn sàng về thông tin, cho khách hàng. Khách hàng sẽ trả tiền cho G7. G7 sẽ truyền tải dữ liệu bán hàng cũng như đơn đặt hàng đến nhà kho hoặc nhà phân phối, và họ sẽ chuyển hàng đến cửa hàng. Đổi lại G7 sẽ chuyển tiền cho nhà phân phối sau khi nhận được hàng. Nhà phân phối cũng cung cấp thông tin về giá cả và gởi lịch trình giao hàng cho G7. Dòng thông tin, nguyên vật liệu và tài chính sẽ luân chuyển trong toàn chuỗi cung ứng. Trong một ví dụ khác, khi khách hàng mua trực tuyến máy tính Dell, bên cạnh các thành viên khác, chuỗi cung cấp bao gồm khách hàng. Trang web của công ty Dell sẽ nhận đơn đặt hàng của khách hàng, nhà máy lắp ráp của Dell, và tất cả nhà cung cấp của Dell. Trang web cung cấp cho khách hàng thông tin về sản phẩm, chủng loại sản phẩm và tính sẵn sàng của sản phẩm. Khách hàng khi truy cập vào trang web, tìm hiểu thông tin về sản phẩm, giá cả và thực hiện việc đặt hàng đi kèm với thủ tục và phương thức thanh toán qua mạng. Sau đó khách hàng sẽ trở lại trang web để kiểm tra tình trạng của đơn hàng. Các giai đoạn sâu hơn trong chuỗi cung cấp sử dụng thông tin về đơn hàng của khách hàng để đáp ứng yêu cầu. Tiến trình liên quan đến dòng thông tin thêm, về sản phẩm và tài chính giữa các giai đoạn khác nhau của chuỗi cung ứng. Những ví dụ này minh họa rằng khách hàng là thành tố tiên quyết của chuỗi cung ứng. Mục đích then chốt cho sự hiện hữu của bất kỳ chuỗi cung ứng nào là để thỏa mãn nhu cầu khách hàng, trong tiến trình tạo ra lợi nhuận cho chính nó. Các hoạt động chuỗi cung ứng bắt đầu với đơn đặt hàng của khách hàng và kết thúc khi khách hàng thanh toán đơn đặt hàng của họ. Thuật ngữ chuỗi cung ứng gợi nên hình ảnh sản hẩm hoặc cung cấp dịch chuyển từ nhà cung cáp đến nhà sản xuất đến nhà phân phối đến nhà bán lẻ đến khách hàng dọc theo chuỗi cung ứng. Điều quan trọng là phải mường tượng dòng thông tin, sản phẩm và tài chính dọc cả hai hướng của chuỗi này. Trong thực tế, nhà sản xuất có thể nhận nguyên liệu từ vài nhà cung cấp và sau đó cung ứng đến nhà phân phối. Vì vậy, đa số các chuỗi cung ứng thực sự là các mạng lưới. Có rất nhiều định nghĩa về quản trị chuỗi cung ứng. Theo Viện quản trị cung ứng mô tả quản trị chuỗi cung ứng là việc thiết kế và quản lý các tiến trình xuyên suốt, tạo giá trị cho các tổ chức để đáp ứng nhu cầu thực sự của khách hàng cuối cùng. Sự phát triển và tích hợp nguồn lực con người và công nghệ là then chốt cho việc tích hợp chuỗi cung ứng thành công.1 1 The Institute for supply management, “Glossary of key purchasing and supply terms”, 2000. Công ty gỗ Doanh nghiệp giấy Công ty Thanh TâmCông ty hóa chất P&G và nhà sản xuất khácG7 hoặc công ty phân phối Cửa hàng G7 Khách hàng Nhà sản xuất chất dẻo Quản trị chuỗi cung ứng - 4 - Theo Hội đồng chuỗi cung ứng thì quản trị chuỗi cung ứng là việc quản lý cung và cầu, xác định nguồn nguyên vật liệu và chi tiết, sản xuất và lắp ráp, kiểm tra kho hàng và tồn kho, tiếp nhận đơn hàng và quản lý đơn hàng, phân phối qua các kênh và phân phối đến khách hàng cuối cùng.1 Theo hội đồng quản trị hậu cần, một tổ chức phi lợi nhuận thì quản trị chuỗi cung ứng là “…sự phối hợp chiến lược và hệ thống các chức năng kinh doanh truyền thống và các sách lược xuyên suốt các chức năng này trong một công ty cụ thể và giữa các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng với mục đích cải thiện thành tích dài hạn của các công ty đơn lẻ và của cả chuỗi cung ứng”.2 Theo TS. Hau Lee và đồng tác giả Corey Billington trong bài báo nghiên cứu thì quản trị chuỗi cung ứng như là việc tích hợp các hoạt động xảy ra ở các cơ sở của mạng lưới nhằm tạo ra nguyên vật liệu, dịch chuyển chúng vào sản phẩm trung gian và sau đó đến sản phẩm hoàn thành cuối cùng, và phân phối sản phẩm đến khách hàng thông qua hệ thống phân phối.3 Trong cuốn sách này, chúng tôi giới thiệu và giải thích tại sao các khái niệm, các công cụ và hệ thống hỗ trợ ra quyết định lại quan trọng cho việc quản trị hiệu quả chuỗi cung ứng. Nhưng quản trị chuỗi cung ứng thực chất là gì? Chúng tôi định nghĩa nó như sau: Quản trị chuỗi cung ứng là tập hợp những phương thức sử dụng một cách tích hợp và hiệu quả nhà cung cấp, người sản xuất, hệ thống kho bãi và các cửa hàng nhằm phân phối hàng hóa được sản xuất đến đúng địa điểm, đúng lúc với đúng yêu cầu về chất lượng, với mục đích giảm thiểu chi phí toàn hệ thống trong khi vẫn thỏa mãn những yêu cầu về mức độ phục vụ. Tính nhất quán thể hiện trong các định nghĩa này đó chính là ý tưởng của sự phối hợp và hợp nhất số lượng lớn các hoạt động liên quan đến sản phẩm trong số các thành viên của chuỗi cung cấp nhằm cải thiện năng suất hoạt động, chất lượng, và dịch vụ khách hàng nhằm đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững cho tất cả các tổ chức liên quan đến việc cộng tác này. Vì thế, để quản trị thành công chuỗi cung ứng, các doanh nghiệp phải làm việc với nhau bằng cách chia sẻ thông tin về những điều liên quan chẳng hạn như dự báo nhu cầu; các kế hoạch sản xuất; những thay đổi về công suất; các chiến lược marketing mới; sự phát triển mới sản phẩm và dịch vụ; sự phát triển công nghệ mới; các kế hoạch thu mua; ngày giao hàng và bất kỳ điều gì tác động đến các kế hoạch phân phối, sản xuất và thu mua. Về mặt lý thuyết, chuỗi cung cấp hoạt động như một đơn vị cạnh tranh riêng biệt và cố hữu, thực hiện những việc mà nhiều doanh nghiệp lớn, các doanh nghiệp hội nhập dọc cố gắng đạt được và đã thất bại trong việc thực hiện mục tiêu này. Điểm khác biệt chính là các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng hoàn toàn tự do trong việc quyết định thâm nhập hoặc rời khỏi mối quan hệ chuỗi nếu quan hệ này không còn đem lại lợi ích cho họ; đó chính là tổ chức thị trường tự do nhằm giúp đỡ chuỗi cung cấp vận hành một cách hiệu quả hơn các khối liên kết dọc. Ví dụ, khi một nguyên liệu hoặc sản phẩm cụ thể có giá tăng trong cung ngắn hạn thì một doanh nghiệp có thể nhận thấy sẽ có lợi nếu chọn lựa trong số nhà cung ứng một doanh nghiệp thích hợp nhằm đảm bảo nguồn cung liên tục chi tiết khan hiếm này. Việc cân nhắc này có thể có lợi cho cả đôi bên- thị trường mới cho nhà cung cấp, điều này dẫn đến cơ hội kinh doanh sản phẩm mới trong tương lai; và việc cung ứng tiếp tục trong dài hạn với mức giá ổn định cho người mua. Sau đó, khi đối thủ cạnh tranh mới bắt đầu sản xuất sảm phẩm khan hiếm hoặc khi nhu cầu sụt giảm, nhà cung cấp có thể không được các hãng mua đánh giá cao; thay vào đó, doanh nghiệp có thể nhận thấy sẽ có lợi hơn trong việc thương lượng với người mua tiềm năng khác và sau đó chấm dứt 1 Courtesy of Supply chain Council, Inc. 2 Courtesy of the Council of Logistics Management. 3 H.L. Lee and C.Billington, “The evolution of supply chain management models and practice at Hewlett-packard”, Interfaces 25, No. 5[1995]; 41-63. Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 5 -với người mua ban đầu. Thông qua ví dụ này, chúng ta có thể nhận thấy rằng chuỗi cung cấp và động và linh hoạt và vì thế nảy sinh nhiều vấn đề trong việc quản lý chúng một cách hiệu quả. Trong khi quản trị chuỗi cung cấp có thể cho phép các tổ chức nhận thức rõ thuận lợi của việc tích hợp dọc trên cơ sở những điều kiện chính yếu cho việc quản trị hiệu quả việc này. Có lẽ một yếu tố quan trọng nhất đó chính là sự thay đổi về văn hóa tổ chức của tất cả thành viên tham gia trong chuỗi cung ứng làm cho họ có lợi hơn và quản lý hiệu quả quản trị chuỗi cung ứng. Với các công ty có văn hóa tổ chức theo kiểu truyền thống, quan tâm đến lợi ích ngăn hạn vì thế hành động theo định hướng thành tích theo nhiều cách có thể tạo ra xung đột với mục tiêu của việc quản trị chuỗi cung ứng. Quản trị chuỗi cung ứng nhấn mạnh đến việc định vị các tổ chức theo cách thức giúp cho tất cả các thành viên trong chuỗi đều được lợi. Vì thế, quản trị chuỗi cung ứng một cách hiệu quả lệ thuộc rất lớn vào mức độ tin tưởng, sự hợp tác, sự cộng tác và thông tin một cách trung thực và chính xác. Các nhà quản trị phụ trách thu mua, sản xuất, hậu cần và vận tải không chỉ phải được trang bị những kiến thức cần thiết về các chúc năng chuỗi cung ứng quan trọng mà còn phải đánh giá và am hiểu mức độ tương tác và ảnh hưởng của các chức năng này đến toàn chuỗi cung ứng. Rebecca Morgan, chủ tịch của Fulcrum Consulting Works, một công ty tư vấn về quản trị chuỗi cung ứng có trụ sở ở bang Ohio, phát biểu rằng rất nhiều công ty đi đến các thỏa thuận mà họ gọi là sự cộng tác, sau đó cố gắn kiểm soát mối quan hệ này từ đầu đến cuối.” Nhiều công ty sản xuất xe hơi thực hiện điều này ở giai đoạn bắt đầu”, bà ta nói. “Họ đưa ra nguyên tắc đơn phương: anh sẽ thực hiện điều này cho tôi nếu anh muốn làm ăn với tôi, không cần biết nó có ý nghĩa gì với anh hay không”1. Cách tiếp cận quản trị chuỗi cung ứng kiểu này sẽ không bao giờ thực hiện được. Ranh giới của các chuỗi cung ứng tích hợp cũng rất linh động. Mọi người thường nói rằng ranh giới chuỗi cung ứng kéo dài từ “nhà cung cấp cho nhà cung cấp của doanh nghiệp đến khách hàng của khách hàng của họ”; ngày nay, hầu hết những nỗ lực phối hợp quản trị chuỗi cung ứng của doanh nghiệp không vượt ra giới hạn này. Thực ra, trong nhiều trường hợp, các doanh nghiệp nhận thấy rằng thực sự khó khăn để gia tăng nỗ lực phối hợp ngoài những khách hàng và nhà cung cấp trực tiếp quan trọng nhất của doanh nghiệp [thực ra trong một nghiên cứu khảo sát các doanh nghiệp thì rất nhiều đại diện của doanh nghiệp phát biểu rằng đa số các nỗ lực trong chuỗi cung ứng chỉ đối với khách hàng và nhà cung cấp bên trong của doanh nghiệp mà thôi].2 Tuy nhiên, theo thời gian và những kết quả thành công bước đầu, nhiều doanh nghiệp đang mở rộng ranh giới chuỗi cung ứng của nó. 2. Chuỗi giá trị và chuỗi cung ứng Mọi người sử dụng những tên gọi khác nhau cho các chuỗi hoạt động và tổ chức. Khi con người nhấn mạnh đến họat động sản xuất, họ xem chúng như là các quy trình sản xuất; khi họ nhấn mạnh đến khía cạnh marketing, họ gọi chúng là kênh phân phối; khi họ nhìn ở góc độ tạo ra giá trị, họ gọi chúng là chuỗi giá trị, khi họ nhìn nhận về cách thức thỏa mãn nhu cầu của khách hàng, họ gọi nó là chuỗi nhu cầu. Ở đây chúng ta tập trung vào sự dịch chuyển nguyên vật liệu và thuật ngữ chung nhất là chuỗi cung cấp. Một câu hỏi thường đặt ra nhưng chưa có câu trả lời rõ ràng- liên quan đến việc phân biệt và làm rõ sự khác nhau giữa chuỗi giá trị và chuỗi cung cấp. Micheal Porter- người đầu tiên phát biểu khái niệm chuỗi giá trị vào thập niên 1980, biện luận rằng chuỗi giá trị của một doanh nghiệp bao gồm các hoạt động chính và các hoạt động bổ trợ tạo nên lợi thế cạnh tranh khi được cấu hình một cách thích hợp. Tuy nhiên khái niệm chuỗi giá trị cũng đã được phát triển như là một công cụ để phân tích cạnh tranh và chiến lược. Porter phân biệt các hoạt động chính và hoạt động bổ trợ. Các hoạt động chính là những hoạt động hướng đến việc chuyển đổi về mặt vật lý 1 A. Zieger, “Don’t Choose the Wrong Supply Chain Partner,” Frontline Solutions 4, no. 6 [2003]: 10–14. 2 K.C. Tan, S.B. Lyman, and J.D. Wisner, “Supply Chain Management: A Strategic Perspective,” International Journal of Operations and Production Management 2, no. 6 [2002]: 614–31. Quản trị chuỗi cung ứng - 6 - và quản lý sản phẩm hoàn thành để cung cấp cho khách hàng. Như được minh họa ở hình 1-3 thì hậu cần đến và hậu cần ra ngoài là các thành tố quan trọng và then chốt của chuỗi giá trị, đây chính là yếu tố tạo ra “giá trị” cho khách hàng của doanh nghiệp và mang lại lợi ích tài chính cho công ty. Việc tích hợp một cách sâu rộng các chức năng sản xuất, bán hàng, marketing với hậu cần cũng là một tiêu thức quan trọng của chuỗi giá trị. Các hoạt động bổ trợ cho phép hoặc hỗ trợ các hoạt động chính. Chúng có thể hướng đến việc hỗ trợ một hoạt động chính cũng như hỗ trợ các tiến trình chính. Hình 1-3: Chuỗi giá trị chung1 Porter phân biệt và nhóm gộp thành năm hoạt động chính: • Hậu cần đến [inbound logistics]. Những hoạt động này liên quan đến việc nhận, lưu trữ và dịch chuyển đầu vào vào sản phẩm, chẳng hạn như quản trị nguyên vật liệu, kho bãi, kiểm soát tồn kho, lên lịch trình xe cộ và trả lại sản phẩm cho nhà cung cấp. • Sản xuất. Các họat động tương ứng với việc chuyển đổi đầu vào thành sản phẩm hoàn thành, chẳng hạn như gia công cơ khí, đóng gói, lắp ráp, bảo trì thiết bị, kiểm tra, in ấn và quản lý cơ sở vật chất. • Hậu cần ra ngoài [outbound logistics]. Đây là những hoạt động kết hợp với việc thu thập, lưu trữ và phân phối hàng hóa vật chất sản phẩm đến người mua, chẳng hạn như quản lý kho bãi cho sản phẩm hoàn thành, quản trị nguyên vật liệu, quản lý phương tiện vận tải, xử lý đơn hàng và lên lịch trình-kế hoạch. • Marketing và bán hàng. Những hoạt động này liên quan đến việc quảng cáo, khuyến mãi, lựa chọn kênh phân phối, quản trị mối quan hệ giữa các thành viên trong kênh và định giá. • Dịch vụ khách hàng. Các hoạt động liên quan đến việc cung câp dịch vụ nhằm gia tăng hoặc duy trì giá trị của sản phẩm, chẳng hạn như cài đặt, sửa chữa và bảo trì, đào tạo, cung cấp thiết bị thay thế và điều chỉnh sản phẩm. Các hoạt động bổ trợ được nhóm thành bốn loại: • Thu mua. Thu mua liên quan đến chức năng mua nguyên vật liệu đầu vào được sử dụng trong chuỗi giá trị của công ty. Việc này bao gồm nguyên vật liệu, nhà cung cấp và các thiết bị khác cũng như tài sản chẳng hạn như máy móc, thiết bị thí nghiệm, các dụng cụ văn phòng và nhà xưởng. Những ví dụ này minh họa rằng các đầu vào được mua có thể liên hệ với các họat động chính cũng như các hoạt động bổ trợ. Đây chính là lý do khiến Porter phân loại thu mua như một hoạt động bổ trợ chứ không phải là họat động chính 1 Michael Porter, Competitive Advantage [New York: The Free Press, 1985], 37. Cơ sở hạ tầng của doanh nghiệp Quản trị nguồn nhân lực Phát triển công nghệ Thu mua Hậu cần đến Sản xuất Hậu cần ngoài raMarketing và bán hàng Dịch vụ khách hàng Các hoạt động chính Các hoạt động bổ trợ Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 7 -• Phát triển công nghệ. “Công nghệ” có ý nghĩa rất rộng trong bối cảnh này, vì theo quan điểm của Porter thì mọi họat động đều gắn liền với công nghệ, có thể là bí quyết, các quy trình thủ tục hoặc công nghệ được sử dụng trong tiến trình hoặc thiết kế sản phẩm. Đa phần các họat động giá trị sử dụng một công nghệ kết hợp một số lượng lớn các tiểu công nghệ khác nhau liên quan đến các lĩnh vực khoa học khác nhau • Quản trị nguồn nhân lực. Đây chính là những hoạt động liên quan đến việc chiêu mộ, tuyển dụng, đào tạo, phát triển và quản trị thù lao cho toàn thể nhân viên trong tổ chức, có hiệu lực cho cả các họat động chính và hoạt động bổ trợ. • Cơ sở hạ tầng công ty. Công ty nhìn nhận ở góc độ tổng quát chính là khách hàng của những hoạt động này. Chúng không hổ trợ chỉ cho một hoặc nhiều các hoạt động chính- mà thay vào đó chúng hỗ trợ cho cả tổ chức. Các ví dụ của những hoạt động này chính là việc quản trị, lập kế hoạch, tài chính, kế toán, tuân thủ quy định của luật pháp, quản trị chất lượng và quản trị cơ sở vật chất. Trong các doanh nghiệp lớn, thường bao gồm nhiều đơn vị hoạt động, chúng ta có thể nhận thấy rằng các hoạt động này được phân chia giữa trụ sở chính và các công ty hoạt động. Cơ sở hạ tầng chính là đề tài được bàn cải nhiều nhất về lý do tại sao nó thay đổi quá thường xuyên đến vậy. Như đã thảo luận, quản trị chuỗi cung ứng trở nên thịnh hành trong suốt thập niên 1990 và tiếp tục là tâm điểm giúp các tổ chức nâng cao khả năng cạnh tranh trong thị trường toàn cầu. Quản trị chuỗi cung ứng được xem như đường ống hoặc dây dẫn điện nhằm quản trị một cách hữu hiệu và hiệu quả dòng sản phẩm/nguyên liệu, dịch vụ, thông tin và tài chính từ nhà cung cấp của nhà cung cấp xuyên qua các tổ chức/ công ty trung gian nhằm đến với khách hàng của khách hàng hoặc một hệ thống mạng lưới hậu cần giữa nhà cung cấp đầu tiên đến khách hàng cuối cùng. Chúng ta có thể xem chi tiết hơn ở hình 1-4 Hình 1-4: Chuỗi cung ứng tổng quát Như vậy chúng ta có thể thấy được phần nào mối liên hệ giữa chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị ở hai hình trên. Kế tiếp chúng tôi giới thiệu một phiên bản điều chỉnh về mô hình chuỗi giá trị của Porter. Mô hình hiệu chỉnh cũng xác định một vài chuỗi cung ứng quan trọng- các khái niệm liên quan và vị trí của chúng trong bối cảnh riêng.[hình 1-5 ở trang sau] Cách thức nhằm xem xét sự khác biệt giữa chuỗi giá trị và chuỗi cung ứng là khái niệm hóa chuỗi cung ứng như là tập hợp con của chuỗi giá trị. Tất cả nhân viên bên trong một tổ chức là một phần của chuỗi giá trị. Điều này lại không đúng đối với chuỗi cung ứng. Các hoạt động chính đại diện cho bộ phận hoạt động của chuỗi giá trị, và đây chính là những điều ám chỉ đến chuỗi cung ứng. Ở cấp độ tổ chức, chuỗi giá trị là rộng hơn chuỗi cung ứng vì nó bao gồm tất cả các hoạt động dưới hình thức của các hoạt động chính và hoạt động bổ trợ. Hơn nữa, khái niệm chuỗi giá trị ban đầu tập trung chủ yếu vào các hoạt động nội bộ, trong khi chuỗi cung ứng, theo định nghĩa, tập trung vào cả nội bộ và bên ngoài. Để phản ánh ý kiến hiện tại, chúng ta phải mở rộng mô hình chuỗi giá trị ban đầu, tập trung chủ yếu vào các thành phần nội bộ, bao gồm cả nhà cung cấp và khách hàng nằm ở vị trí ngược dòng và xuôi dòng của chuỗi so với tổ chức trọng tâm. Các cấp độ của nhà cung cấp và khách hàng hình thành cơ sở của chuỗi giá trị mở rộng hoặc khái niệm doanh nghiệp mở rộng, với tuyên bố rằng sự thành công chính là chức năng quản lý một cách hiệu quả nhóm các doanh nghiệp liên kết với nhau qua khách hàng và nhà cung cấp ở cấp độ đầu tiên [nghĩa rằng doanh nghiệp chỉ xem xét nhà cung cấp và khách hàng của mình mà thôi]. Thực ra, các doanh nghiệp ttiến bộ thấu hiểu rằng quản lý chi phí, chất lượng và phân Nhà cung cấp/ nhà buôn Nguồn Lưu trữ/vận chuyển đến Sản xuất Lưu trữ/vận chuyển ra ngoài Phân phối tiêu dùng Khách hàng Quản trị chuỗi cung ứng - 8 - phối yêu cầu phải quan tâm đến nhà cung cấp ở cấp độ khá xa so với doanh nghiệp [nhà cung cấp cấp hai, ba ]. Hình 1-5: Chuỗi giá trị mở rộng 3. Mục tiêu của chuỗi cung ứng Định nghĩa về quản trị chuỗi cung ứng ở trên dẫn đến một vài điểm then chốt. Trước hết, quản trị chuỗi cung ứng phải cân nhắc đến tất cả các thành tố của chuối cung ứng; những tác động của nó đến chi phí và vai trò trong việc sản xuất sản phẩm phù hợp với nhu cầu khách hàng; từ nhà cung ứng và các cơ sở sản xuất thông qua các nhà kho và trung tâm phân phối đến nhà bán lẻ và các cửa hàng. Thực ra, trong các phân tích chuỗi cung ứng, thực sự là cần thiết phải xét đến người cung cấp của các nhà cung ứng và khách hàng của khách hàng bởi vì họ có tác động đến kết quả và hiệu quả của chuỗi cung ứng. Thứ hai, mục tiêu của quản trị chuỗi cung ứng là hữu hiệu và hiệu quả trên toàn hệ thống; tổng chi phí của toàn hệ thống từ khâu vận chuyển, phân phối đến tồn kho nguyên vật liệu, tồn kho trong sản xuất và thành phẩm, cần phải được tối thiểu hóa. Nói cách khác, mục tiêu của mọi chuỗi cung ứng là tối đa hóa giá trị tạo ra cho toàn hệ thống. Giá trị tạo ra của chuỗi cung cấp là sự khác biệt giữa giá trị của sản phẩm cuối cùng đối với khách hàng và nỗ lực mà chuỗi cung cấp dùng vào việc đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Đối với đa số các chuỗi cung ứng thương mại, giá trị liên quan mật thiết đến lợi ích của chuỗi cung ứng, sự khác biệt giữa doanh thu mà khách hàng phải trả cho công ty đối với việc sử dụng sản phẩm và tổng chi phí của cả chuỗi cung ứng. Ví dụ, khách hàng khi mua máy tính từ công ty Dell phải trả 2.000 USD, đại diện cho doanh thu mà chuỗi cung ứng nhận được. Dell và các giai đoạn khác của chuỗi cung ứng phát sinh chi phí để thu thập thông tin, sản xuất bộ phận và sản phẩm, lưu trữ chúng, vận tải, dịch chuyển tài chính…Sự khác biệt giữa 2.000 USD mà khách hàng trả và tổng chi phí phát sinh trong chuỗi cung ứng trong việc sản xuất và phân phối máy vi tính đến khách hàng đại diện cho lợi nhuận của chuỗi cung ứng. Lợi nhuận của chuỗi cung ứng là tổng lợi nhuận được chia sẻ xuyên suốt chuỗi. Lợi nhuận của chuỗi cung ứng càng cao chứng tỏ sự thành công của chuỗi cung cấp càng lớn. Thành công của chuỗi cung ứng nên được đo lường dưới góc độ lợi nhuận của chuỗi chứ không phải đo lượng lợi nhuận ở mỗi giai đoạn riêng lẻ. Vì vậy, trọng tâm không chỉ đơn giản là Các hoạt động bổ trợ Cơ sở hạ tầng doanh nghiệp Quản trị nguồn nhân lực Phát triển công nghệ Thu mua Hậu cần đến Sản xuất Hầu cần ra ngoài Marketing & bán hàngDịch vụ khách hàng Các hoạt động chính Khách hàng C2C2C2C3C3C3C3C3C3Nhà cung cấp S2 S2 S2 S3 S3 S3 S3 S3 S3 Nguyên liệu/Dịch vụ Thông tin/tài chính/kiến thức Quản trị vật liệu/cung ứng Quản trị kênh/phân phối vật chất Quản trị hậu cần/chuỗi cung ứng Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 9 -việc giảm thiểu đến mức thấp nhất chi phí vận chuyển hoặc cắt giảm tồn kho mà hơn thế nữa chính là vận dụng cách tiếp cận hệ thống vào quản trị chuỗi cung ứng. Một khi chúng ta đã thống nhất về cách thức đánh giá sự thành công của chuỗi cung cấp dưới góc độ lợi nhuận của toàn chuỗi, bước kế tiếp là tìm hiểu xem nguồn gốc của doanh thu và chi phí. Đối với bất kỳ chuỗi cung ứng nào, chỉ có một nguồn doanh thu: khách hàng. Tại hệ thống siêu thị bán lẻ G7, khách hàng mua chất tẩy rửa đơn thuần chỉ là một nguồn của dòng ngân quỹ dương của chuỗi cung ứng. Tất cả các dòng ngân quỹ khác chỉ là những thay đổi ngân quỹ đơn giản xảy ra trong chuỗi ở những giai đoạn khác nhau và với những chủ sở hữu khác nhau. Khi G7 trả tiền cho nhà cung cấp của nó, nó lấy một phần từ nguồn của khách hàng và chuyển cho nhà cung cấp. Tất cả dòng thông tin, sản phẩm và tài chính tạo ra chi phí của chuỗi cung ứng. Vì vậy quản lý một cách hiệu quả các dòng này là yếu tố then chốt làm nên sự thành công của chuỗi. Quản trị chuỗi cung ứng liên quan đến việc quản lý các dòng dịch chuyển giữa và trong suốt các giai đoạn của chuỗi nhằm tối đa hóa lợi nhuận của toàn chuỗi. Cuối cùng, bởi vì quản tri chuỗi cung ứng tập trung vào việc tích hợp một cách hiệu quả nhà cung cấp, người sản xuất, nhà kho và các cửa hàng, nó bao gồm những hoạt động của công ty ở nhiều cấp độ, từ cấp độ chiến lược đến chiến thuật và tác nghiệp. • Cấp độ chiến lược xử lý với các quyết định có tác động dài hạn đến tổ chức. Những quyết định này bao gồm số lượng, vị trí và công suất của nhà kho, các nhà máy sản xuất, hoặc dòng dịch chuyển nguyên vật liệu trong mạng lưới • Cấp độ chiến thuật điển hình bao gồm những quyết định được cập nhật ở bất cứ nơi nào ở thời điểm của quý hoặc năm. Điều này bao gồm các quyết định thu mua và sản xuất, các chính sách tồn kho và các chiến lược vận tải kể cả tần suất viếng thăm khách hàng. • Cấp độ tác nghiệp liên quan đến các quyết định hàng ngày chẳng hạn như lên thời gian biểu, lộ trình của xe vận tải… 4. Quản trị hậu cần Trong suốt những năm qua, hậu cần đã được đề cập khá nhiều trên trang nhất của các tạp chí nổi tiếng như: Wall Street Journal, Forbes, Fortune và Business Week. Hậu cần được nhìn nhận có lẽ như là ranh giới cuối cùng đối với các công ty lớn nhằm gia tăng đáng kể giá trị của khách hàng và cổ đông. Một minh chứng sinh động là ví dụ của tập đoàn Coca-Cola. Được nhìn nhận như một thương hiệu nổi tiếng nhất thế giới, Coke chính là sự ghen tỵ của thế giới trong lĩnh vực marketing. Thông qua việc xử lý và đáp ứng đơn hàng phát sinh ở mọi khu vực khách hàng trên cơ sở hàng ngày, dịch vụ khách hàng của Coke được đánh giá là tuyệt hảo. Được chế tạo từ đường, nước, cacbonat và hương liệu, sản phẩm Coca vẫn giữ nguyên giá trị hơn một trăm năm qua, công suất lý thuyết vê chất lượng sản xuất và tính hiệu quả đang dần đạt được. Kết nối các điều này: hoạt động marketing trên bình diện thế giới, dịch vụ khách hàng và các quy trình sản xuất, hậu cần, chính là biên giới to lớn kế tiếp đối với Coca-Cola và nhiều công ty khác. Chúng ta có thể thấy vai trò của hậu cần trong nền kinh tế thế giới và tỷ lệ so với các ngành khác. Chi tiêu dành cho hoạt động hậu cần toàn cầu đã vượt con số 3,5 nghìn tỷ USD hàng năm và chiếm gần 20% tổng GDP của cả thế giới [xem hình 1-6]. Quản trị hậu cần là gì? [Logistics management]. Sự khác nhau giữa quản trị hậu cần và quản trị chuỗi cung ứng là gì? Trong khi trả lời câu hỏi này lệ thuộc vào ai đang đánh giá vấn đề này, chúng tôi sẽ không phân biệt giữa quản trị hậu cần và quản trị chuỗi cung ứng trong cuốn sách này. Thực ra, định nghĩa của chúng tôi về quản trị chuỗi cung ứng là tương tự như định nghĩa quản trị hậu cần do Hội đồng quản trị hậu cần: Tiến trình hoạch định, thực thi và kiểm soát hiệu quả và hữu hiệu dòng dịch chuyển và lưu trữ nguyên vật liệu, tồn kho sản xuất, hàng hóa thành phẩm và những thông tin liên quan từ điểm khởi đầu đến nơi sử dụng nhằm mục đích làm cho thích ứng với những yêu cầu của khách hàng. Quản trị chuỗi cung ứng - 10 - Hình 1-6: Chi phí dành cho hậu cần toàn cầu1 ĐVT: tỷ US D6529169419155166628778370 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000Tất cả nơi khác [12.9%]Châu Á/Thái BìnhDương [11.6%]Châu Âu [11.8%]Bắc Mỹ [10.8%]19921996 Hơn nữa, hầu hết các công ty ở Hoa kỳ dành khoảng 8% đến 15% doanh thu cho các hoạt động liên quan đến hậu cần [hình 1-7]. Hình 1-7: Chi phí hậu cần so với doanh thu trong các ngành khác nhau27.77%7.60%7.82%8.49%7.44%4.31%7.99%11.68%5.34%39.3931.388.228615.1986.1544.1138.2233.360.00%2.00%4.00%6.00%8.00%10.00%12.00%14.00%Sản xuấtKỹ nghệ Hànghóa tiêudùngThựcphẩm &nướcuốngThươngmạiDượcphẩmTạp hóa Bán sỷ Bán lẻ0102030405060708090100Tỷ lệ chi phí hậu cần trên doanh thuChi phí hậu cần trên 100 trọng lượng Điều gì làm cho quản trị chuỗi cung ứng lại khó khăn đến vậy? Mặc dầu chúng ta sẽ thảo luận những lý kho khác nhau xuyên suốt cuốn sách, tất cả chúng có thể liên hệ với một hoặc hai trong số các nhận xét sau: Thực sự là thách thức để thiết kế và vận hành một chuỗi cung ứng nhằm làm tối thiểu hóa chi phí toàn bộ hệ thống trong khi vẫn duy trì một mức phục vụ của cả hệ thống. Chúng Thực ra, điều khó khăn thường thấy là vận hành một cơ sở riêng lẻ để chi phí được tối thiểu hóa và mức độ phục vụ được duy trì. Sự khó khăn gia tăng theo hàm mũ khi xem xét toàn bộ hệ thống. Chiến lược tìm ra một chiến lược toàn cục được biết đến như là tối ưu hóa toàn bộ. Tính không chắc chắn là cố hữu trong mỗi chuỗi cung ứng; nhu cầu của khách hàng có thể không bao giờ được dự báo chính xác, thời gian vận chuyển sẽ không bao giờ chắc chắn; và máy móc và phương tiện sẽ bị hỏng. Các chuỗi cung ứng cần phải được thiết kế để giảm thiểu càng nhiều tính không chắc chắn khi có thể và xử lý một cách hiệu quả những nhân tố không chắc chắn còn lại. 1 Nguồn: Michigan State University 2 Nguồn: Herb Davis & Associates Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 11 -II. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG Trong suốt thập niên 1950 và 1960, các công ty sản xuất của Mỹ áp dụng công nghệ sản xuất hàng loạt để cắt giảm chi phí và cải tiến năng suất, trong khi ít chú ý đến việc tạo ra mối quan hệ với nhà cung cấp, cải thiện việc thiết kế quy trình và tính linh hoạt, hoặc cải thiện chất lượng sản phẩm. [xem biểu 1-1] Biểu 1-1: Những sự kiện lịch sử về quản trị chuỗi cung ứng Thiết kế và phát triển sản phẩm mới diễn ra chậm chạp và lệ thuộc chủ yếu vào nguồn lực nội bộ, công nghệ và công suất. Chia sẻ công nghệ và chuyên môn thông qua sự cộng tác chiến lược giữa người mua và người bán là một thuật ngữ hiếm khi nghe giai đoạn bấy giờ. Các quy trình sản xuất được đệm bởi tồn kho nhằm làm cho máy móc vận hành thông suốt và quy trì cân đối dòng nguyên vật liệu, điều này dẫn đến tồn kho trong sản xuất tăng cao. Trong thập niên 1960 và 1970, hệ thống hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu [MRP] và hệ thống hoạch định nguồn lực sản xuất [MRPII] được phát triển và tầm quan trọng của quản trị nguyên vật liệu hiệu quả càng được nhấn mạnh khi nhà sản xuất nhận thức tác động của mức độ tồn kho cao đến chi phí sản xuất và chi phí lưu giữ tồn kho. Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, đặc biệt là máy tính làm gia tăng tính tinh vi của các phần mềm kiểm soát tồn kho dẫn đến làm giảm đáng kể chi phí tồn kho trong khi vẫn cải thiện truyền thông nội bộ về nhu cầu của các chi tiết cần mua cũng như nguồn cung. Thập niên 1980 được xem như là thời kỳ bản lề của quản trị chuỗi cung ứng. Thuật ngữ quản trị chuỗi cung ứng lần đầu tiên sử dụng một cách rộng rãi trên nhiều tờ báo cụ thể là ở tạp chí vào năm 1982.1 Cạnh tranh trên thị trường toàn cầu trở nên khốc liệt vào đầu thập niên 1980 [và tiếp tục đến ngày nay] gây áp lực đến các nhà sản xuất phải cắt giảm chi phí nâng cao chất lượng sản phẩm cùng với việc gia tăng mức độ phục vụ khách hàng. Các hãng sản xuất vận dụng JIT và chiến lược quản trị chất lượng toàn diện [TQM] nhằm cải tiến chất lượng, nâng cao hiệu quả sản xuất và thời gian giao hàng. Trong môi trường sản xuất JIT với việc sử dụng ít tồn kho 1 O. R. Keith and M. D. Webber, “Supply-Chain Management: Logistics Catches Up with Strategy,” Outlook [1982] Sản xuất khối lượng lớn truyền thống Quản trị tồn kho và kiểm soát chi phí JIT, TQM, BPR, liên minh nhà cung cấp & khách hàng Mở rộng và hình thành mối quan hệ chuỗi cung ứng Gia tăng năng lực của chuỗi cung cấp 1950 1960 1970 1980 1990 2000 Tương lai Quản trị chuỗi cung ứng - 12 - làm đệm cho lịch trình sản xuất, các doanh nghiệp bắt đầu nhận thấy lợi ích tiềm tàng và tầm quan trọng của mối quan hệ chiến lược và hợp tác của nhà cung cấp- người mua- khách hàng. Khái niệm về sự cộng tác hoặc liên minh càng nổi bật khi các doanh nghiệp thực hiện JIT và TQM. Khi cạnh tranh ở thị trường Mỹ gia tăng nhiều hơn vào thập niên 1990 kèm với việc gia tăng chi phí hậu cần và tồn kho cũng như khuynh hướng toàn cầu hóa nền kinh tế làm cho thách thức của việc cải thiện chất lượng, hiệu quả sản xuất, dịch vụ khách hàng và thiết kế và phát triển sản phẩm mới cũng gia tăng. Để giải quyết với những thách thức này, các nhà sản xuất bắt đầu mua sản phẩm từ các nhà cung cấp chất lượng cao, có danh tiếng và được chứng thực. Hơn nữa các doanh nghiệp sản xuất kêu gọi các nhà cung cấp tham gia vào việc thiết kế và phát triển sản phẩm mới cũng như đóng góp ý kiến cào việc cải thiện dịch vụ, chất lượng và giảm chi phí chung. Mặt khác, các công ty nhận thấy rằng nếu họ cam kết mua hàng từ những nhà cung cấp tốt nhất cho họat động kinh doanh của mình thì đổi lại họ sẽ hưởng lợi gia tăng doanh số thông qua sự cải tiến chất lượng, phân phối và thiết kế sản phẩm cũng như cắt giảm chi phí nhờ vào việc quan tâm nhiều đến tiến trình, nguyên vật liệu và các linh kiện được sử dụng trong hoạt động sản xuất. Nhiều liên minh giữa nhà cung cấp và người mua đã chứng tỏ sự thành công của mình. Tái thiết kế quy trình kinh doanh [BPR] [suy nghĩ một cách triệt để và tái thiết kế quy trình kinh doanh nhằm giảm các lãng phí và gia tăng thành tích được giới thiệu vào đầu thập niên 1990 là kết quả của những quan tâm to lớn trong suốt giai đoạn này với mục đích cắt giảm chi phí và nhấn mạnh đến những năng lực then chốt của doanh nghiệp nhằm đạt được lợi thế cạnh tranh dài hạn. Khi xu hướng này mất dần vào giữa cuối thập niên 1990 [thuật ngữ trở nên đồng nghĩa với việc thu hẹp quy mô], quản trị chuỗi cung cấp trở nên phổ quát hơn như là nguồn lực tạo ra lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Cũng trong thời gian này, các nhà quản trị, nhà tư vấn và các học giả hàn lâm bắt đầu nhận thức sâu sắc hơn sự khác biệt giữa hậu cần và quản trị chuỗi cung ứng. Mãi cho đến thời điểm đó thì quản trị chuỗi cung cấp mới được nhìn nhận như là hoạt động hậu cần bên ngoài doanh nghiệp. Khi các doanh nghiệp bắt đầu ứng dụng các sáng kiến của quản trị chuỗi cung cấp, họ bắt đầu hiểu được sự cần thiết phải tích hợp tất cả các quy trình kinh doanh then chốt giữa các bên tham gia trong chuỗi cung cấp, cho phép chuỗi cung cấp vận hành và phản ứng như một thể thống nhất. Ngày nay, hậu cần được xem như là một thành tố quan trọng của khái niệm quản trị chuỗi cung cấp rộng hơn rất nhiều. Cùng thời đó, các doanh nghiệp cũng nhận thấy lợi ích trong việc tạo ra các liên minh hoặc sự cộng tác với khách hàng của nó. Doanh nghiệp trung tâm trở thành nhà cung cấp giá trị cao và được sử dụng chủ yếu cho khách hàng. Phát triển mối quan hệ mật thiết và dài hạn với khách hàng nghĩa rằng doanh nghiệp sẽ giữ ít tồn kho bảo hiểm sản phẩm hoàn thành hơn [như được thảo luận ở hiệu ứng Bullwhip] và cho phép doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào việc cung ứng tốt hơn các sản phẩm hoặc dịch vụ cho khách hàng. Cuối cùng khi thị phần đối với sản phẩm của khách hàng được cải thiện thì sẽ có lợi cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này nghĩa rằng trong một liên minh hoặc cộng tác chiến lược thì khi một doanh nghiệp trung tâm làm gia tăng thị phần của khách hàng điều này hàm ý rằng công việc kinh doanh của doanh nghiệp đang theo chiều huớng thuận lợi. . Vì vậy, quản trị chuỗi cung cấp phát triển song song theo hai hướng: [1] quản trị cung cấp và thu mua nhấn mạnh đến khách hàng công nghiệp hoặc khách hàng tổ chức và [2] vận tải và hậu cần nhấn mạnh từ nhà bán sỉ và nhà bán lẻ. Mức độ phổ biến của các liên minh với nhà cung cấp và khách hàng [nhà cung cấp của nhà cung cấp và khách hàng của khách hàng] vào cuối thập niên 1990 và tiếp tục đến ngày nay cũng mang hàm ý rằng một lệ thuộc nhiều vào vận tải, tồn kho và dịch vụ hậu cần tạo ra các dịch vụ vận tải, tồn kho, tư liệu cho nhiều doanh nghiệp trong chuỗi cung cấp. Xây dựng mối quan hệ cũng xảy ra đối với nhiều nhà cung cấp dịch vụ thứ ba hoặc các doanh nghiệp sử dụng chúng để đảm bảo việc cung ứng liên tục và không bị gián đoạn hàng hóa. Sự cần thiết phải đánh giá hiệu suất và thành tích của mối quan hệ này theo từng giai Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 13 -đoạn cũng đồng hành với sự phát triển của quản trị chuỗi cung cấp. Một trong những thách thức mà nhiều doanh nghiệp đối diện hiện nay liên quan đến quản trị chuỗi cung cấp chính là cách thức đánh giá đầy đủ hiệu suất toàn diện trong một chuỗi cung cấp toàn cầu và thường là cực kỳ phức tạp. Đối với ngành bán sỉ và bán lẻ, trọng tâm của quản trị chuỗi cung cấp là những vấn đề về vị trí và hậu cầu hơn là vấn đề sản xuất. Quản trị chuỗi cung ứng trong những ngành này thường liên quan đến việc đáp ứng nhanh chóng hoặc hậu cần tích hợp. Thành tựu của hệ thống chuyển đổi dữ liệu điện tử nội bộ [EDI], hệ thống mã vạch, Internet và công nghệ quét sóng băng tầng trong hai thập kỷ qua được hỗ trợ cho sự phát triển của khái niệm chuỗi cung ứng tích hợp. Các doanh nghiệp trong ngành bán lẻ đã sử dụng quản trị chuỗi cung cấp nhằm đương đầu với tính phức tạo và không chắc chắn chưa từng có của thị trường và để giảm thiểu tồn kho xuyên suốt chuỗi cung cấp. Việc phát triển nhanh chóng phần mềm quản trị chuỗi cung cấp khách hàng/máy chủ mà điển hình bao gồm việc tích hợp quản trị chuỗi cung cấp và các cấu thành của thương mại điện tử đã hỗ trợ đắc lực cho sự phát triển và ứng dụng quản trị chuỗi cung ứng. Chia sẻ thông tin với các đối tác chuỗi cung ứng thông qua EDI và Internet cho phép doanh nghiệp tích hợp chức năng tồn kho, hậu cần, mua nguyên vật liệu, vận chuyển và các chức năng khác nhằm tạo ra phương thức quản trị tiên phong và hiệu quả hơn. Trong tương lai, chúng ta sẽ hy vọng rằng quản trị chuỗi cung cấp nhấn mạnh đến việc mở rộng chuỗi cung cấp, gia tăng trách nhiệm của chuỗi và nhấn mạnh hơn nữa vào chuỗi cung cấp “xanh” cũng như cắt giảm đáng kể chi phí của chuỗi. III. TỐI ƯU HÓA TOÀN BỘ Điều gì khiến cho việc tìm kiếm hệ thống tốt nhất hoặc giải pháp tích hợp tối ưu toàn bộ lại khó như vậy? Có rất nhiều nhân tố tác động đến vấn đề này: 1. Tính phức tạp Chuỗi cung ứng là một mạng lưới phức tạp những cơ sở phân tán trên một khu vực địa lý rộng, và trong nhiều trường hợp, trên phạm vi toàn cầu. Hơn nữa, mỗi khu vực địa lý lại có những đặc điểm riêng của nó, nhu cầu của từng vùng cũng khác nhau trên cơ sở khác biệt về văn hóa, tập quán và thói quen tiêu dùng 2. Sự khác biệt về mục tiêu Các đơn vị khác nhau trong chuỗi cung ứng thường có những mục tiêu khác biệt, mâu thuẫn nhau. Ví dụ, các nhà cung cấp đơn thuần muốn nhà sản xuất cam kết mua số lượng lớn và ổn định với thời hạn giao hàng linh hoạt. Thực không may là mặc dầu hầu hết các nhà sản xuất muốn chu kỳ sản xuất dài, họ cần phải linh hoạt đối với nhu cầu của khách hàng và những thay đổi từ nhu cầu. Vì vậy, mục tiêu của nhà cung cấp trực tiếp mâu thuẫn với mong muốn của người sản xuất đối với sự linh hoạt. Thực ra, những quyết định sản xuất điển hình được đưa ra mà không có thông tin chính xác về nhu cầu khách hàng, vì thế khả năng của nhà sản xuất để cân bằng cung và cầu lệ thuộc phần lớn vào khả năng thay đổi sản lượng cung ứng khi có thông tin về nhu cầu. Tương tự, mục tiêu của nhà sản xuất là sản xuất theo lô lớn sẽ mâu thuẫn với mục tiêu của các kho hàng và các trung tâm phân phối nhằm giảm thiểu chi phí tồn kho. Mục tiêu giảm thiểu mức độ tồn kho của các kho bãi và trung tâm phân phối dẫn đến việc gia tăng chi phí vận chuyển và điều này khiến cho tình hình tồi tệ hơn. 3. Tính thay đổi theo thời gian Chuỗi cung ứng là một hệ thống năng động phát triển qua thời gian. Thực ra, không chỉ nhu cầu của khách hàng và khả năng của nhà cung cấp thay đổi theo thời gian, mà mối quan hệ chuỗi cung ứng cũng tiến triển qua thời gian. Ví dụ, khi quyền lực của khách hàng gia tăng sẽ Quản trị chuỗi cung ứng - 14 - dẫn đến áp lực đặt lên các nhà sản xuất và người cung cấp để sản xuất ra những sản phẩm chất lượng cao và đa dạng, và về mặt cơ bản tạo ra những sản phẩm chuyên biệt. Hệ thống biến đổi theo thời gian cũng là một xem xét đáng kể. Thậm chí ngay khi nhu cầu được biết một cách chính xác [ví dụ do các hợp đồng], tiến trình hoạch định cần cân nhắc đến những thông số nhu cầu và chi phí thay đổi theo thời gian do tác động của yếu tố thời vụ, các khuynh hướng mới, chiến dịch quảng cáo và cổ động, các chiến lược giá của đối thủ cạnh tranh, và Các thông số thay đổi này từ nhu cầu và chi phí đã tạo ra sự khó khăn để xác định chiến lược chuỗi cung ứng hiệu quả nhất, đó là, một chiến lược sẽ tối thiểu hóa chi phí toàn bộ hệ thống nhưng vấn đáp ứng những yêu cầu của khách hàng. IV. QUẢN TRỊ TÍNH KHÔNG CHẮC CHẮN Tối ưu hóa toàn bộ là rất khó thực hiện bởi vì chuỗi cung ứng cần đuợc thiết kế, và vận hành trong môi trường không chắc chắn. Có rất nhiều nhân tố tác động đến điều này. 1. Cân bằng giữa cung và cầu là một thách thức đáng kể [a] Hãng máy bay Boeing công bố bản mô tả doanh số đến tháng 10 năm 1997 là 2,6 tỷ USD do “sự thiếu hụt về nguyên vật liệu, các bộ phận cung cấp từ nhà cung ứng và tính không hiệu quả của sản xuất ”1 [b] “Doanh thu trong quý hai của tập đoàn phẫu thuật Hoa Kỳ giảm sút 25%, kết quả là làm sút 22 triệu USD. Sự thâm hụt về doanh số và lợi nhuận bị quy cho là lớn hơn tồn kho dự báo về kế hoạch của các bệnh viện”2 [c] “IBM bán New Aptiva PC; Sự thiếu hụt có thể tiêu tốn hàng triệu USD về doanh thu tiềm tàng”.3 Trước tiên, điều khó khăn này xuất phát từ thực tế rằng những dữ liệu về nhu cầu cho những tháng trước là biết được và người sản xuất dựa vào những dữ liệu này để cam kết mức độ sản xuất cụ thể. Điều này hàm chứa những rủi ro cao về cung ứng và tài chính. 2. Sự thay đổi của mức tồn kho và đặt hàng Mức tồn kho và đặt hàng lại thay đổi xuyên suốt chuỗi cung ứng, thậm chí ngay khi nhu cầu khách hàng về một sản phẩm cụ thể là không khác biệt đáng kể. Để minh họa điều này, hãy xem xét hình 1-2, gợi ý rằng trong một chuỗi cung ứng điển hình, nhà phân phối đặt hàng cho nhà sản xuất khác biệt nhiều so với nhu cầu của người bán lẻ. Hình 1-8: Sự khác biệt về đơn hàng trong chuỗi cung ứng Người phân phối đặt hàng nhà máy050100150200250300350400Tháng1Tháng2Tháng3Tháng4Tháng5Tháng6Tháng7Tháng8Tháng9Tháng10Tháng11Tháng12 1 The Wall Street Journal, October 23, 1997. 2 U.S. Surgical Quarterly Report, July 15, 1993. 3 The Wall Street Journal, October 7, 1994. Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 15 -Trong năm 1962, Sam Walton mở một cửa hiệu chiết khấu ở Rogers, Arizona. Ông thu hút khách hàng bằng sự kết hợp giá thấp và cung ứng số lượng lớn các sản phẩm cùng với thái độ phục vụ thân thiện. Sam gọi cửa hàng đó là Wal-Mart và việc kinh doanh thành công nhanh chóng đến nỗi ông mở nhiều chi nhánh sau đó. Trong năm 1983, ông thành lập câu lạc bộ Sam cho các thành viên và sau đó là siêu trung tâm bán hàng tạp hóa đầu tiên vào năm 1998. Đến 1991, Wal-Mart trở thành nhà bán lẻ dẫn đầu ỏ Mỹ, và bắt đầu lộ trình mở rộng ra quốc tế. Nó mở rộng hoạt động sang Mexico, PuertoRico và Canada, và sau đó đến Nam Phi, Châu Á và Châu Âu. Hầu hết các hoạt động mở rộng sau này thông qua việc mua lại các doanh nghiệp địa phương, chẳng hạn như ASDA ở Anh. Wal-Mart vẫn tiếp tục nhấn mạnh vào giá thấp, sự đa dạng về hàng hóa và thái độ phục vụ dễ gần. Những giá trị này được dán trước mỗi cửa hiệu, nơi các nhân viên của công ty đón tiếp khách hàng và thông báo cho họ về những hàng họa chiết khấu hoặc hoạt động khuyến mãi. Đến năm 2000, Wal-Mart trở thành nhà bán lẻ dẫn đầu thế giới với 4000 cửa hàng phục vụ cho 100 triệu khách hàng mỗi tuần với 1,2 triệu nhân viên và doanh thu hàng năm 175 tỷ USD cùng với lợi nhuận 6 tỷ USD. Bạn có thể tưởng tượng quy mô chuỗi cung cấp và hoạt động quản lý của Wal-Mart. Công ty mẹ ở Mỹ có 85.000 nhà cung cấp dịch chuyển nguyên vật liệu với trị giá 1,5 tỷ USD đến cho 62 trung tâm phân phối chính, đến 1800 cửa hàng Wal-Mart, 800 siêu trung tâm, 460 câu lạc bộ SAM và 13 thị trường lân cận. Một phần lớn chi phí hoạt động của Wal-Mart lệ thuộc vào tính hiệu quả của chuỗi cung cấp. Một sự thay đổi nhỏ về hiệu suất của chuỗi cung cấp và chi phí ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận. Wal-Mart đã quản trị chuỗi cung cấp một cách hiệu quả và chúng ta có thể nhận thấy thông qua hệ thống phân phối tinh vi và sản lượng gia tăng doanh thu hàng năm đến 20%. TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN U P P Y C H A IS MN A G E M E N TNANgười bán lẻ đặt hàng người phân phối050100150200250300350400Tháng1Tháng2Tháng3Tháng4Tháng5Tháng6Tháng7Tháng8Tháng9Tháng10Tháng11Tháng12 3. Khả năng của dự báo Việc dự báo không giải quyết được vấn đề. Thực ra, chúng ta tranh luận về nguyên tắc đầu tiên của tất cả các dự báo, được trình bày ở chương sau, rằng “dự báo thì luôn luôn sai”. Vì vậy, thực sự là không thể để dự báo nhu cầu chính xác cho một chi tiết cụ thể, ngay cả với những kỹ thuật dự báo tân tiến nhất. 4. Nguồn của sự không chắc chắn Nhu cầu không chỉ là nguồn của tính không chắc chắn. Thời gian giao hàng, sản lượng sản xuất, thời gian vận chuyển và sự sẵn sàng của các bộ phận cũng có những tác động đáng kể đến chuỗi cung ứng. Khi chuỗi cung ứng trở nên lớn hơn và phân bố trên phạm vi rộng lớn hơn, những tai họa từ thiên nhiên và chính con người có tác động to lớn. Mặc dầu sự không chắc chắn không thể bị loại bỏ, chúng ta sẽ nghiên cứu nhiều cách tiếp cận để tối thiểu hóa tác động của tính không chắc chắn trong chuỗi cung ứng. Khi không thể giảm thiểu tác động của chúng, chúng ta sẽ xác định các chiến lược mà những đối tác trong chuỗi cung ứng có thể áp dụng để duy trì, hoặc gia tăng mức độ phục vụ. V. TẠI SAO QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG Quản trị chuỗi cung ứng - 16 - Trong thập niên 1980, các công ty phát hiện ra rằng các chiến lược và công nghệ sản xuất mới cho phép họ giảm chi phí và cạnh tranh tốt hơn ở các thị trường khác nhau. Các chiến lược như sản xuất vừa đúng lúc, kanban, sản xuất gọn nhẹ [lean manufacturing], quản trị chất lượng toàn diện, và các chiến lược khác trở nên phổ biến, và nhiều nguồn lực đã được đầu tư để thực hiện các chiến lược này. Tuy nhiên trong một vài năm gần đây, sự thật là nhiều công ty đã cắt giảm chi phí sản xuất càng nhiều khi có thể. Nhiều trong số các công ty này đang khám phá rằng quản trị chuỗi cung ứng hiệu quả là bước kế tiếp họ cần phải thực hiện để gia tăng lợi nhuận và thị phần. Thực ra, trong năm 1988 các công ty Mỹ đã tiêu tốn 898 tỷ USD, hoặc khoảng 10% của tổng sản phẩm quốc nội của Mỹ, chi cho các hoạt động liên quan đến việc cung ứng. Trong năm 2000, chi phí này tăng lên 1006 tỷ USD. Con số này kết luận rằng chi phí vận chuyển, lưu trữ và kiểm soát sản phẩm trong chuỗi cung ứng, cả trong các nhà máy sản xuất, nhà kho và giữa các cấu thành khác nhau của chuỗi cung ứng. Không may mắn là mức đầu tư khổng lồ này điển hình bao gồm nhiều cấu thành chi phí không cần thiết do tồn kho thừa, các chiến lược vận tải không hiệu quả và các hoạt động lãng phí khác trong chuỗi cung ứng. Ví dụ, các chuyên gia tin rằng ngành buôn bán tạp hóa có thể tiết kiệm khoảng 30 tỷ USD, hoặc 10% chi phí hoạt động thường niên của nó bằng việc sử dụng các chiến lược chuỗi cung ứng hiệu quả hơn. Để minh họa điều này, xem xét các ví dụ sau: • Điển hình là mất nhiều hơn 3 tháng để một hộp bột ngũ cốc đi từ nhà máy đến siêu thị • Trung bình thì cần 15 ngày để giao một xe hơi mới từ nhà máy đến nhà phân phối. Thời gian này nên được so sánh với thời gian thực tế vận chuyển mà không nhiều hơn 4 đến 5 ngày. Vì vậy nhiều cơ hội hiện có để cắt giảm chi phí trong chuỗi cung ứng. Không có gì đáng ngạc nhiên là có khá nhiều công ty có thể gia tăng sản lượng một cách đáng kể hoặc giảm chi phí thông qua việc quản trị chuỗi cung ứng hiệu quả. P&G ước tính rằng nó tiết kiệm 65 triệu USD từ khách hàng bán lẻ thông qua một sáng kiến về chuỗi cung ứng trong vòng 18 tháng gần đây. “Theo P&G, sự hiện diện của cách tiếp cận dựa vào mối quan hệ làm việc mật thiết giữa người sản xuất và nhà cung cấp tạo ra các kế hoạch kinh doanh để loại bỏ nguồn của các hoạt động lãng phí trên toàn chuỗi cung ứng”. Ví dụ này gợi ý rằng đối tác chiến lược giữa nhà cung cấp và người sản xuất có tác động quan trọng đến thành tích hiệu quả của chuỗi cung ứng. Thế loại kế hoạch kinh doanh và đối tác nào có thể cắt giảm chi phí nhiều nhất và cải thiện mức độ phục vụ? Thế điều nào là thích hợp nhất cho một tình huống cụ thể? Phần thưởng khuyến khích và cách thức đo lường thành tích nào nên được sử dụng làm cho doanh nghiệp thành công? Cuối cùng, lợi ích có được từ đối tác chiến lược được phân chia như thế nào? Và liệu chi phí tiết kiệm có được chuyển cho khách hàng, phân chia giữa các đối tác khác nhau, hoặc do đối tác có quyền lực nhất nắm giữ? Trong hai năm qua, hãng National Semiconductor giảm chi phí phân phối 2,5%, rút ngắn thời hạn giao hàng đến 47% và gia tăng doanh số 34% bằng việc đóng cửa 6 nhà kho trên toàn thế giới và vận chuyển bộ vi mạch bằng đường hàng không đến cho khách hàng từ một trung tâm phân phối hàng mới ở Singapore. Dĩ nhiên, bằng cách chuyển đổi phương tiện vận tải, National Semiconductor gia tăng chi phí vận chuyển một cách đáng kể. Việc gia tăng này được bù đắp nhờ việc giảm thiểu chi phí tồn kho thông qua việc chuyển đổi từ một hệ thống phân phối trung tâm với nhiều nhà kho đến một hệ thống trung tâm với duy nhất một nhà kho. Ví dụ này thúc đẩy việc trả lời câu hỏi: Sự cân bằng thích hợp nào giữa chi phí tồn kho và chi phí vận tải? Nabisco, Inc. phân phối 500 loại bánh và hơn 10.000 loại kẹo cho hơn 80.000 khách hàng và tiêu tốn hơn 200 triệu USD mỗi năm cho việc vận chuyển. Đáng tiếc là có quá nhiều xe tải chở hàng đến hoặc xuất phát từ nơi đến với công suất 50%. Điều này lý giải tại sao Nabisco đi tiên phong trong nỗ lực cộng tác nhằm giảm chi phí vận tải, để mà Nabisco có thể chia sẻ Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 17 -các xe chở hàng và nhà kho với các công ty khác. Trong một chương trình thí điểm gần đây, Nabisco chia sẻ nhà kho và xe chở hàng với 25 nhà sản xuất khác, bao gồm Dole và Lea & Perins. Trong một cuộc kiểm tra bao gồm 8.000 đơn hàng, các cửa hàng tạp hóa của Lucky giảm chi phí tồn kho đến 4,8 triệu USD. Bản thân Nabisco tiết kiệm 78.000 USD cho chi phí vận chuyển và tổng chi phí của các nhà sản xuất tham gia vào thử nghiệm là gần 900.000 USD. Dĩ nhiên, kiểu hợp tác này với các công ty khác cần một hệ thống thông tin tân tiến và hàm chứa nhiều rủi ro. Thế hệ thống nào là cần thiết để đảm bảo sự thành công của việc hợp tác này? Khi nào một công ty nên đảm trách kiểu đối tác phức tạp này? Các cửa hàng trọng điểm [Target] của công ty Dayton Hudson lệ thuộc vào mối quan hệ phức tạp với nhà cung cấp. Ví dụ, Target có thể nhất trí rằng nhà sản xuất đồ đất nung sẽ cung cấp số lượng lớn các chai bát của Ý, mà không có những yêu cầu cụ thể về kiểu dáng và màu sắc. Khi gần đến ngày giao hàng, Target dự báo những kiểu dáng có khả năng bán chạy. Dựa trên dự báo này, nhà sản xuất có thể sản xuất những lô hàng thử, mà có thê được bán ở một số cửa hàng chọn lọc của Target để quyết định xem kiểu sản phẩm đó có thực sự được khách hàng chấp nhận không. Rõ ràng mức độ linh hoạt này gia tăng tính phức tạp của chuỗi cung ứng đối với nhà cung cấp. Tại sao nhà cung cấp sẽ đồng ý với kiểu thỏa thuận này? Target có lợi bao nhiêu từ kiểu đặt hàng linh hoạt này? Liệu Target có sẵn sàng trả giá cao hơn cho mỗi sản phẩm do tính linh họat này mang lại? Nếu có thì bao nhiêu? Và cuối cùng, loại hệ thống thông tin nào cần được sử dụng cho cả Target và nhà cung cấp của nó để hỗ trợ cho mức độ linh hoạt này? Vào năm 1979, Kmart là một trong số những công ty hàng đầu trong ngành bán lẻ, với 1.891 của hàng và doanh số trung bình mối cửa hàng là 7,25 triệu USD. Vào thời gian đó, Wal-Mart chỉ là một nhà bản lẻ nhỏ ở miền Nam chỉ với 229 cửa hiệu và doanh thu bình quân khoảng một nửa so với cửa hàng của Kmart. Trong 10 năm, Wal-Mart đã thay đổi chính bản thân mình; vào năm 1992, Wal-Mart đạt kỷ lục về doanh số cao nhất cho mỗi mét vuông diện tích cửa hàng, vòng quay tồn kho lớn nhất và lợi nhuận hoạt động lớn nhất trong cửa hàng bán lẻ chiết khấu. Ngày nay Wal-Mart là nhà bán lẻ lớn nhất và lợi nhuận cao nhất trên toàn thế giới. Thực ra, vào năm 1999, Wal-Mart chiếm gần 5% chi tiêu về bán lẻ của toàn nước Mỹ. Wal-Mart đã thực hiện được điều đó như thế nào? Khởi điểm chính là nhờ tập trung thường xuyên vào việc thỏa mãn nhu cầu của khách hàng; mục tiêu của Wal-Mart là đảm bảo cho khách hàng có được hàng hóa bất cứ khi nào và bất cứ nơi đâu họ muốn và xây dựng cấu trúc chi phí cho phép có một mức giá cạnh tranh. Yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu này là tạo ra cách thức giúp công ty bổ sung tồn kho trên cơ sở chiến lược về tồn kho. Việc này được thực hiện bằng cách sử dụng kỹ thuật về hậu cần có tên gọi là dịch chuyển chéo[cross-docking]. Trong chiến lược này, hàng hóa liên tục được phân phối đến các kho hàng của Wal-Mart, từ đây chúng được gửi đến các cửa hàng mà không tồn kho. Chiến lược này làm giảm đáng kể chi phí bán hàng của Wal-Mart và giúp nó đưa ra mức giá thấp cho khách hàng. Nếu chiến lược dịch chuyển chéo rất hữu ích cho Wal-Mart, tất cả các công ty có nên sử dụng cùng một chiến lược? Thực ra, nhiều nhà bán lẻ thành công vận dụng các chiến lược phân phối khác nhau: một số giữ tồn kho tại kho hàng trong khi một số khác vận chuyển trực tiếp đến các cửa hàng. Các ví dụ trên mô tả nhiều câu chuyện thành công về quản trị chuỗi cung ứng. Chúng gợi ý rằng trong một số ngành, quản trị chuỗi cung ứng có lẽ là một nhân tố quan trọng nhất quyết định thành công của doanh nghiệp. Thực ra, trong ngành công nghiệp máy tính và máy in, nơi mà hầu hết các nhà sản xuất sử dụng cùng các nhà cung cấp và các công nghệ điển hình, các công ty cạnh tranh với nhau về giá cả và mức độ phục vụ, hai thành tố trong định nghĩa của chúng tôi về quản trị chuỗi cung ứng. Quản trị chuỗi cung ứng - 18 - Các ví dụ cũng nêu bật một câu hỏi quan trọng. Nếu các công ty này cải thiện hiệu quả chuỗi cung ứng bằng cách tập trung vào sự hợp tác chiến lược, sử dụng các kho hàng tập trung hoặc sử dụng chiến lược dịch chuyển chéo, điều gì ngăn cản công ty khác trong việc áp dụng các kỹ thuật giống nhau để thiện hiệu quả chuỗi cung ứng của họ? Thảo luận trước đây gợi ý câu trả lời liên quan đến hai vấn đề chính: • Khả năng thay thế các chiến lược chuỗi cung ứng truyền thống, mà trong đó mỗi bộ phận hoặc đối tác trong chuỗi ra quyết định ít quan tâm đến tác động của họ đến các đối tác khác trong chuỗi cung ứng, và điều này tạo ra chuỗi cung ứng tối ưu toàn bộ. • Khả năng quản trị hiệu quả tính không chắc chắn. Đáng tiếc là mức độ không chắc chắn về nhu cầu đã gia tăng trong một vài năm qua. Thực ra, trong các ngành công nghệ cao, chu kỳ sống của sản phẩm ngày càng ngắn lại. Cụ thể, nhiều loại máy tính và máy in có chu kỳ sống chỉ một vài tháng, vì thế nhà sản xuất có thể chỉ có một cơ hội sản xuất hoặc đặt hàng. Thực không may là vì có nhiều sản phẩm mới, không có dữ liệu quá khứ nào về các sản phẩm này cho phép nhà sản xuất dự báo chính xác nhu cầu khách hàng. Cùng thời gian đó, sự phát triển nhanh chóng của các sản phẩm trong ngành công nghiệp ngày càng gia tăng tính khó khăn trong việc dự báo nhu cầu cho một mô hình cụ thể. Cuối cùng, sự giảm giá đáng kể trong các ngành này là phổ biến, giảm thiểu giá trị của sản phẩm trong suốt chu kỳ sống của nó. Chỉ một vài năm trước, đa số các nhà phân tích phát biểu rằng hai mục tiêu này, cải thiện mức độ tồn kho và dịch vụ, không thể đạt được cùng một lúc. Thực ra, lý thuyết tồn kho truyền thống nói cho chúng ta biết rằng để gia tăng mức độ phục vụ, doanh nghiệp phải gia tăng tồn kho và vì thế tăng chi phí. Thực đáng ngạc nhiên là những phát triển gần đây trong công nghệ thông tin và truyền thông, cùng với việc am hiểu về các chiến lược chuỗi cung ứng, đã dẫn đến nhiều cách tiếp cận đột phá cho phép doanh nghiệp cải thiện được cả hai mục tiêu này cùng lúc. Xuyên suốt cuốn sách này, chúng tôi cố gắng giới thiệu các cách tiếp cận này và các chiến lược ở mức chi tiết. Chúng ta sẽ tập trung vào việc minh họa và giải thích tại sao các chiến lược chính được áp dụng, điều gì cân bằng giữa các chiến lược khác nhau này và các chiến lược cụ thể được thực hiện trong thực tế như thế nào. VI. NHỮNG VẤN ĐỀ CHÍNH TRONG QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG Trong phần này, chúng tôi giới thiệu một vài vấn đề quản trị chuỗi cung ứng mà chúng ta sẽ thảo luận chi tiết ở các chương sau. Những vấn đề này mở rộng ra một phạm vi rộng về các hoạt động của doanh nghiệp, từ góc độ chiến lược đến chiến thuật và tác nghiệp. • Cấp độ chiến lược giải quyết các quyết định có tác động dài hạn đến doanh nghiệp. Điều này bao gồm những quyết định liên quan đến số lượng, vị trí và công suất của nhà kho và các nhà máy sản xuất và dòng nguyên vật liệu xuyên suốt mạng lưới hậu cần. • Cấp độ chiến thuật bao gồm các quyết định được cập nhật theo quý hoặc theo năm. Những điều này bao gồm các quyết định mua và sản xuất, các chính sách tồn kho, và các chiến lược vận tải, bao gồm mức độ thường xuyên viếng thăm của khách hàng. • Cấp độ tác nghiệp liên quan đến các quyết định thường nhật chẳng hạn như lên tiến độ, giới hạn thời gian sản xuất, lịch trình và chất hàng lên xe. Phần tiếp theo chúng tôi giới thiệu và thảo luận một vài các vấn đề then chốt, các câu hỏi và sự cân bằng tương ứng với các quyết định khác nhau. 1. Cấu hình mạng lưới phân phối. Xem xét một vài nhà máy sản xuất các sản phẩm để phục vụ cho các nhà bán lẻ phân bổ ở những khu vực địa lý khác nhau. Các nhà kho hiện tại thấy rằng không thích hợp, và giới quản trị muốn tổ chức lại hoặc tái thiết kế mạng lưới phân phối. Điều này có thể là do, ví dụ, sự thay đổi Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 19 -của nhu cầu hoặc việc chấm dứt hợp đồng thuê các nhà kho hiện tại. Hơn nữa, sự thay đổi về nhu cầu có thể dẫn đến sự thay đổi về mức độ sản xuất, lựa chọn nhà cung cấp mới và dòng dịch chuyển mới của sản phẩm xuyên suốt mạng lưới phân phối. Nhà quản trị nên lựa chọn vị trí và công suất của nhà kho như thế nào, quyết định về sản lượng sản xuất cho mối sản phẩm tại mỗi nhà máy như thế nào, và thiết đặt dòng dịch chuyển giữa các đơn vị, hoặc từ nhà máy đến kho hàng hoặc từ kho hàng đến người bán lẻ, theo cách thức tối thiểu hóa tổg chi phí sản xuất, tồn kho và vận chuyển và thỏa mãn mức độ dịch vụ yêu cầu? Đây là một bài toán tối ưu phức tạp và đòi hỏi công nghệ tân tiến và cách tiếp cận đổi mới để giải quyết. 2. Kiểm soát tồn kho Hãy xem xét trường hợp một người bán lẻ duy trì tồn kho một sản phẩm cụ thể. Vì nhu cầu khách hàng thay đổi theo thời gian, nhà bán lẻ có thể sử dụng những dữ liệu quá khứ để dự báo nhu cầu. Mục tiêu của nhà bán lẻ là phải quyết định điểm đặt hàng lại và mức đặt hàng để tối thiểu chi phí đặt hàng và chi phí tồn kho sản phẩm. Về cơ bản, tại sao người bán lẻ nên giữ tồn kho ở vị trí đầu tiên? Điều này có phải do sự không chắc chắn về nhu cầu kháhc hàng, hay quy trình cung ứng, hoặc do lý do nào khác? Nếu do sự không chắc chắn về nhu cầu khách hàng, thế có điều gì để giảm thiểu việc này không? Tác động của các công cụ dự báo được sử dụng trong việc dự báo nhu cầu khách hàng là gì? Nhà bán lẻ có nên đặt hàng nhiều hơn, ít hơn hay chính xác nhu cầu dự báo? Và cuối cùng, vòng quay tồn kho nào nên được sử dụng? Điều này có thay đổi giữa các ngành khác nhau không? 3. Các hợp đồng cung ứng Trong các chiến lược chuỗi cung ứng truyền thống, mối bên trong chuỗi tập trung vào lợi nhuận riêng và vì thế ra các quyết định ít quan tâm đến tác động của chúng đến các đối tác khác trong chuỗi cung ứng. Mối quan hệ giữa nhà cung cấp và người mua được thiết lập thông qua phương tiện là các hợp đồng cung cấp cụ thể hóa về giá cả và chiết khấu số lượng, thời hạn giao hàng, chất lượng, hàng hóa gởi trả lại và Dĩ nhiên câu hỏi là liệu có hợp đồng cung ứng nào có thể được sử dụng để thay thế chiến luợc chuỗi cung ứng truyền thống với một chiến lược khác nhằm tối ưu hóa hiệu quả chuỗi cung ứng của toàn hệ thống? Cụ thể, tác động của chiết khấu số lượng và các hợp đồng chia sẻ doanh số đến thành tích của chuỗi cung ứng là gì? Có chiến lược định giá nào mà nhà cung ứng có thể sử dụng để khuyến khích khách hàng mua nhiều sản phẩm hơn trong khi vẫn gia tăng lợi nhuận của nhà cung cấp? 4. Các chiến lược phân phối Câu chuyện thành công của Wal-Mart đã phản ánh tầm quan trọng của chiến lược phân phối cụ thể được biết đến là dịch chuyển chéo. Như đã đề cập ở phần trước, đây là chiến lược phân phối mà qua đó các cửa hàng được cung cấp bởi các nhà kho trung tâm hoạt động như nhà điều phối quy trình cung ứng và như điểm trung chuyển cho các đơn hàng đến từ các nhà buôn bán bên ngoài, nhưng bản thân nó không giữ tồn kho. Chúng tôi xem những nhà kho như vậy như là điểm dịch chuyển. Xem xét các câu hỏi sau: Bao nhiêu điểm dịch chuyển là cần thiết? Khoản tiết kiệm là gì khi sử dụng chiến lược dịch chuyển chéo? Chiến lược dịch chuyển chéo nên được áp dụng trong thực tế như thế nào? Chiến lược dịch chuyển chéo tốt hơn chiến lược cổ điển mà ở đó các nhà kho lưu giữ tồn kho? Chiến lược nào một công ty cụ thể nên sử dụng: chiến lược dịch chuyển chéo, chiến lược phân phối cổ điển ở đó tồn kho được giữ ở các nhà kho, hoặc vận chuyển trực tiếp, chiến lược mà qua đó hàng hóa được vận chuyển trực tiếp từ nhà cung ứng đến các cửa hàng? 5. Tích hợp chuỗi cung ứng và cộng tác chiến lược Như được trình bày ở phần trước, thiết kế và thực thi một chuỗi cung ứng tối ưu ở góc độ toàn bộ là khó khăn bởi vì mục tiêu khác biệt và xung đột của các bộ phận và đối tác khác nhau. Tuy nhiên các câu chuyện kinh doanh thành công của National Semiconductor, Wal-Mart và Quản trị chuỗi cung ứng - 20 - P&G minh họa rằng chuỗi cung ứng tối ưu toàn bộ và tích hợp không những có thể thực hiện được mà nó còn có tác động rất lớn đến thành tích và thị phần của doanh nghiệp. Dĩ nhiên một người có thể tranh luận rằng ba ví dụ này là tương ứng với các công ty lớn nhất trong ngành; những công ty này có thể thực thi các chiến lược và công nghệ mà các công ty khác không đủ khả năng. Tuy nhiên, trong thị trường cạnh tranh ngày nay, hầu hết các công ty không có sự lựa chọn; họ bị thúc ép phải tích hợp chuỗi cung ứng của họ và tham gia vào cộng tác chiến lược. Áp lực này xuất phát từ cả khách hàng và đối tác trong chuỗi cung ứng của họ. Sự tích hợp này có thể đạt được thành công như thế nào? Rõ ràng việc chia sẻ thông tin và hoạch định tác nghiệp là chìa khóa cho chuỗi cung ứng tích hợp thành công. Nhưng thông tin nào nên được chia sẻ? Nó được sử dụng như thế nào? Thông tin tác động đến việc thiết kế và vận hành chuỗi cung ứng như thế nào? Mức độ tích hợp nào là cần thiết trong nội bộ tổ chức và với các đối tác bên ngoài? Cuối cùng, loại cộng tác nào có thể được sử dụng và loaij nào nên được vận dụng cho một tình huống cụ thể? 6. Chiến lược sử dụng ngoại lực và thu mua Suy nghĩ đến chiến lược chuỗi cung ứng của bạn không chỉ liên quan đến việc phối hợp các hoạt động khác nhau trong chuỗi, mà còn quyết định điều gì được thực hiện trong nội bộ và điều gì nên mua từ bên ngoài. Làm thế nào công ty có thể xác định các hoạt động sản xuất nào thuộc các năng lực cốt lõi và vì vậy nên được hoàn tất ở nội bộ, và những sản phẩm hoặc bộ phận nào nên được mua từ nguồn cung cấp bên ngoài, bởi vì các hoạt động sản xuất này không phải là năng lực cốt lõi? Có bất kỳ mối liên hệ nào giữa câu trả lời cho câu hỏi này với cấu trúc sản phẩm? Rủi ro nào tương ứng với việc sử dụng ngoại lực và làm thế nào giảm thiểu những rủi ro này? Khi bạn sử dụng ngoại lực [outsource], làm thế nào đảm bảo việc cung cấp sản phẩm sẽ đúng hạn? Cuối cùng, tác động của Internet đến chiến lược thu mua là gì? Công ty nên sử dụng việc trao đổi riêng hoặc cộng đồng khi xử lý với các đối tác thương mại? 7. Thiết kế sản phẩm Thiết kế hữu hiệu đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng. Hiển nhiên là việc thiết kế sản phẩm có thể gia tăng chi phí tồn kho hoặc chi phí vận tải liên quan đến các thiết kế khác, trong khi các phác thảo khác có thể tạo điều kiện thuận lợi nhằm làm giảm chu kỳ sản xuất. Đáng tiếc là việc thiết kế sản phẩm thường rất tốn kém. Khi nào thì nên thực hiện việc tái thiết kế sản phẩm để giảm chi phí hậu cần hoặc giảm thời gian giao hàng trong chuỗi cung ứng? Chúng ta có thể xác định khoản tiếc kiệm được từ việc áp dụng chiến lược trên không? Những thay đổi nào nên được thực hiện trong chuỗi cung ứng nhằm tận dụng ưu thế của việc thiết kế sản phẩm mới? Cuối cùng, các khái niệm mới chẳng hạn như chuyên biệt hóa theo khách hàng với khối lượng lớn [mass customization] đang trở nên phổ biến. Quản trị chuỗi cung ứng đóng vai trò như thế nào trong việc thực hiện thành công các khái niệm này? 8. Công nghệ thông tin và hệ thống hỗ trợ ra quyết định Công nghệ thông tin là một công cụ then chốt trong việc quản trị chuỗi cung ứng hiệu quả. Thực ra, rất nhiều quan tâm hiện tại về quản trị chuỗi cung ứng được cỗ vũ nhờ những cơ hội có đuợc từ sự xuất hiện khối lượng lớn những dữ liệu và các khoản tiết kiệm có được từ việc phân tích những dữ liệu này. Vấn đề then chốt trong quản trị chuỗi cung ứng không phải là dữ liệu được thu thập, nhưng dữ liệu nào nên được chuyển dịch; đó là dữ liệu nào là quan trọng đối với quản trị chuỗi cung ứng và dữ liệu nào có thể được bỏ qua? Dữ liệu nên được phân tích và sử dụng như thế nào? Tác động của Internet là gì? Vai trò của thương mại điện tử là gì? Cơ sở hạ tầng nào cần cho cả các đối tác bên trong chuỗi cung ứng? Cuối cùng, vì cả công nghệ thông tin và hệ thống hỗ trợ ra quyết định là có thể mua được, thế những công nghệ này có thể được nhìn nhận như là các công cụ chính được sử dụng để đạt được lợi thế cạnh tranh trên thị trường hay không? Nếu có thể, khi đó điều gì ngăn cản công ty khác sử dụng cùng công nghệ? Chương 1 - Giới thiệu về quản trị chuỗi cung ứng - 21 -9. Giá trị khách hàng Giá trị khách hàng là phương thức để đánh giá những đóng góp của công ty cho khách hàng, dựa trên những sản phẩm, dịch vụ và những sản phẩm vô hình cống hiến. Trong vài năm gần đây, tiêu thức này thay thế cho các tiêu thức đánh giá khác chẳng hạn như chất lượng và sự thỏa mãn của khách hàng. Hiển nhiên quản trị chuỗi cung ứng hiệu quả là then chốt nếu công ty muốn đáp ứng nhu cầu khách hàng và cung cấp giá trị. Nhưng điều gì xác định giá trị khách hàng trong nhiều ngành khác nhau? Giá trị khách hàng được đo lường như thế nào? Công nghệ thông tin được sử dụng để gia tăng giá trị khách hàng trong chuỗi cung ứng như thế nào? Quản trị chuỗi cung ứng đóng góp vào giá trị khách hàng như thế nào? Những khuynh hướng hiện nay về giá trị khách hàng chẳng hạn sự phát triển của các mối quan hệ và các trải nghiệm tác động đến quản trị chuỗi cung ứng như thế nào? Mối quan hệ giữa giá của sản phẩm với nhãn hiệu sản phẩm trong thế giới truyền thống và thế giới trực tuyến là gì? Các chiến lược giá “thông minh” có thể được sử dụng để nâng cao thành tích của chuỗi cung ứng không? Mỗi một vấn đề và các chiến lược sẽ được thảo luận chi tiết ở các chương sau. Bạn sẽ thấy rằng trọng tâm của mối đề cập hoặc là nhằm đạt được chuỗi cung ứng tối ưu toàn bộ hoặc là quản trị sự không chắc chắn trong chuỗi cung ứng hoặc cả hai. Tóm tắt được minh họa ở biểu 1-1. Biểu 1-1: Những vấn đề chính trong quản trị chuỗi cung ứng Tối ưu hóa toàn bộ Quản trị sự không chắc chắn Cấu hình mạng lưới phân phối xKiểm soát tồn kho x Các hợp đồng cung ứng xCác chiến lược phân phối x x Tích hợp chuỗi cung ứng và cộng tác chiến lược xChiến lược sử dụng ngoại lực và thu mua x Thiết kế sản phẩm x Công nghệ thông tin x x Giá trị khách hàng x x Quản trị chuỗi cung ứng - 22 - CÂU HỎI THẢO LUẬN 1. Xem xét chuỗi cung ứng cho công ty sản xuất xe ôtô trong nước a. Các cấu thành của chuỗi cung ứng đối với doanh nghiệp này là gì b. Những doanh nghiệp khác nào liên quan trong chuỗi cung ứng c. Mục tiêu của các công ty này là gì? d. Cho ví dụ về những mục tiêu mâu thuẫn trong chuỗi cung ứng này 2. Xem xét sự thế chấp tiêu dùng do ngân hàng đề nghị a. Những câu thành của chuối cung ứng đối với việc thế chấp này là gì? b. Có nhiều hơn một doanh nghiệp liên quan trong chuỗi cung ứng không? Mục tiêu của doanh nghiệp? c. Sự giống nhau giữa chuỗi cung ứng sản phẩm và chuỗi cung ứng dịch vụ là gì? Sự khác biệt là gì? 3. Ví dụ về một chuỗi cung ứng phát triển qua thời gian? 4. Một công ty tích hợp theo chiều dọc là một công ty sở hữu, quản lý và vận hành tất cả các chức năng kinh doanh của nó. Một công ty tích hợp theo chiều ngang là một tập đoàn bao gồm nhiều công ty, mà mối công ty hoạt động một cách độc lập. Tập đoàn cung cấp chiến lược về nhãn hiệu, định hướng và chiến lược chung. So sánh và đối chiếu làm nổi bật sự khác nhau của các chiến lược chuỗi cung ứng của hai loại hình doanh nghiệp này? 5. Nếu một công ty hoàn toàn tích hợp theo chiều dọc, quản trị chuỗi cung ứng hiệu quả có còn quan trọng không? Tại sao? 6. Cân nhắc chuỗi cung ứng đối với một doanh nghiệp chế biến thực phẩm bán các quả đào đóng hộp. Nguồn của sự không chắc chắn trong chuỗi cung ứng này là gì? 7. Xem xét trường hợp một công ty tái thiết kế mạng lưới hậu cần của nó. Thuận lợi nào khi có số lượng ít các nhà kho nằm ở vị trí trung tâm? Thuận lợi nào khi có nhiều nhà kho nằm gần kế với khách hàng cuối cùng? 8. Xem xét trường hợp một doanh nghiệp đang lựa chọn dịch vụ vận tải của một nhà cung cấp. Thuận lợi nào khi sử dụng vận chuyển bằng xe tải? 9. Thuận lợi đối với một công ty có mức tồn kho cao là gì? Bất lợi là gì? Thuận lợi khi có mức tồn kho thấp? Bất lợi là gì? Chương 2 - Cấu hình mạng lưới phân phối - 23 -CHƯƠNG 2 : CẤU HÌNH MẠNG LƯỚI PHÂN PHỐI I. GIỚI THIỆU Mạng lưới phân phối bao gồm nhà cung cấp, kho hàng, các trung tâm phân phối và các cửa hàng bán lẻ cũng như nguyên vật liệu, tồn kho trong sản xuất, và sản phẩm hoàn thành dịch chuyển giữa các đơn vị. Trong chương này, chúng tôi sẽ đề cập một số vấn đề liên quan đến việc thiết kế và cấu hình của mạng lưới hậu cần. Cấu hình mạng lưới có thể bao gồm những vấn đề liên quan đến vị trí của nhà máy, nhà kho và nhà bán lẻ. Như được giải thích trong chương 1, đây chính là những quyết định chiến lược bởi vì chúng có tác động lâu dài đến công ty. Trong phần thảo luận sau, chúng tôi sẽ tập trung vào các quyết định chiến lược then chốt: 1. Xác định con số hợp lý các nhà kho 2. Quyết định vị trí của mỗi nhà kho 3. Quyết định kích cỡ của kho hàng 4. Phân bổ không gian đối với các sản phẩm trong mỗi nhà kho 5. Quyết định sản phẩm nào khách hàng sẽ nhận được từ mỗi nhà kho Vì vậy chúng tôi giả sử rằng vị trí của nhà máy và người bán lẻ sẽ không thay đổi. Mục tiêu là phải thiết kế hoặc tái cấu hình mạng lưới hậu cần để tối thiểu hóa chi phí thường niên của toàn hệ thống, bao gồm chi phí sản xuất và mua sắm, chi phí tồn kho, chi phí nhà xưởng [chi phí kho, chi phí vận hành nhà xưởng và chi phí cố định], và chi phí vận tải ở một mức độ phục vụ yêu cầu. Nên nhớ rằng một quyết định khác quyết định then chốt, quyết định lựa chọn phương thức vận chuyển [ví dụ xe tải, tàu hỏa], là một quyết định chiến thuật sẽ được thảo luận ở chương 3. Trong cách thiết lập này, việc cân bằng các yếu tố khác nhau để đạt được sự kết hợp tốt nhất là rõ ràng. Gia tăng số lượng các nhà kho điển hình mang lại. • Sự cải thiện về mức độ phục vụ vì rút ngắn thời gian vận chuyển trung bình đến khách hàng. • Gia tăng chi phí tồn kho do gia tăng tồn kho an toàn cần thiết để ứng phó với tính không chắc chắn về nhu cầu khách hàng • Gia tăng chi phí cố định và chi phí thiết đặt • Giảm chi phí vận chuyển ra ngoài: chi phí vận chuyển từ nhà kho đến khách hàng • Tăng chi phí vận chuyển đi đến: chi phí vận chuyển từ nhà cung cấp và/hoặc nhà sản xuất đến nhà kho Về cơ bản doanh nghiệp phải cân đối chi phí cho việc mở một nhà kho và thuận lợi có được từ việc kế cận với khách hàng. Vì vậy, các quyết định về vị trí của kho hàng là nhân tố then chốt quyết định liệu rằng chuỗi cung ứng có phải là kênh hữu hiệu cho việc phân phối sản phẩm hay không Chúng tôi sẽ mô tả phần tiếp theo một vài vấn đề liên quan đến việc thu thập thông tin và tính toán chi phí cần thiết cho các mô hình tối ưu. Một vài thông tin cung cấp dựa trên các sách tham khảo về hậu cần. II. THU THẬP THÔNG TIN Vấn đề cấu hình mạng lưới tiêu biểu bao gồm nhiều thông tin, trong đó có các thông tin về: Quản trị chuỗi cung ứng - 24 - 1. Vị trí của khách hàng, nhà bán lẻ, nhà kho hiện tại và các trung tâm phân phối, các cơ sở sản xuất và nhà cung cấp 2. Tất cả sản phẩm, bao gồm số lượng và các phương thức vận chuyển đặc biệt [ví dụ đông lạnh] 3. Nhu cầu hàng năm về mỗi sản phẩm ở mỗi khu vực khách hàng. 4. Tỷ lệ vận chuyển của các phương thức vận tải 5. Chi phí nhà kho, bao gồm chi phí lao động, chi phí tồn kho sản phẩm và chi phí vận hành cố định 6. Khối lượng vận chuyển và mức độ thường xuyên của việc phân phối đến khách hàng 7. Chi phí xử lý đơn hàng 8. Các mục tiêu và yêu cầu dịch vụ của khách hàng 1. Kết hợp thông tin Hãy xem xét các thông tin ở trên gợi ý rằng dữ liệu liên quan trong bất kỳ mô hình tối ưu nào đối với vấn đề này cũng rất lớn. Ví dụ, hệ thống phân phối nước giải khát điển hình có khảng 10.000 đến 12.000 khách hàng. Tương tự, trong một mạng lưới hậu cần bán lẻ, chẳng hạn như Wal-Mart hoặc JC Penney, số lượng sản phẩm khác nhau dịch chuyển xuyên suốt mạng lưới là hàng ngàn hoặc thậm chí hàng trăm ngàn. Vì lý do đó, bước đầu tiên là kết hợp thông tin. Điều này được thực hiện sử dụng các tiêu chuẩn sau: 1. Các khách hàng phân bố gần với nhau được kết hợp thông qua việc sử dụng mạng lưới hoặc kỹ thuật nhóm gọp khác. Tất cả khách hàng trong một khu vực riêng lẻ hoặc một cụm riêng được thay thế bởi một khách hàng ở vị trí trung tâm của khu vực hoặc của cụm. Khu vực hoặc cụm này được xem như một vùng khách hàng. Một kỹ thuật rất hữu ích thường được sử dụng để kết hợp những khách hàng theo mã vùng. Lưu ý rằng nếu những khách hàng được phân loại theo mức độ phục vụ hoặc mức độ phân phối thường xuyên, chúng sẽ được kết hợp với nhau theo loại. Đó là tất cả khách hàng trong cùng loại được kết hợp một cách độc lập với các loại khác. 2. Các sản phẩm hoặc chi tiết được kết hợp thành số lượng hợp lý nhóm sản phẩm dựa trên: a. Kiểu phân phối. Tất cả sản phẩm được thu gom ở cùng một nguồn và đưa đến cùng khách hàng sẽ được kết hợp lại với nhau. Đôi khi cần thiết phải kết hợp không chỉ theo kiểu phân phối mà còn bởi các đặc điểm hậu cần, chẳng hạn như trọng lượng và số lượng. Đó là xem xét đến tất cả sản phẩm có cùng một kiểu phân phối. Trong những sản phẩm này, chúng ta kết hợp các đơn vị giữ tồn kho [Stock keeping unit] có cùng số lượng và khối lượng vào trong một nhóm sản phẩm. b. Loại sản phẩm. Trong nhiều trường hợp, nhiều sản phẩm khác nhau có thể khác biệt về kiểu dáng và chủng loại hoặc có thể chỉ khác kiểu đóng gói. Những sản phẩm này được kết hợp lại với nhau. Để minh họa ảnh hưởng của sự kết hợp đến tính khác biệt, xem xét ví dụ mà ở đó có hai khách hàng [ví dụ hai cửa hàng bán lẻ] được kết hợp. Bảng 2-1 trình bày thông tin về nhu cầu theo khách hàng qua 7 năm qua. Chương 2 - Cấu hình mạng lưới phân phối - 25 -Biểu 2-1: Thông tin quá khứ về hai khách hàng Năm 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Khách hàng 1 22450 28648 19645 25789 32012 21942 19876 Khách hàng 2 17898 21863 19880 24560 22987 14750 24981 Tổng 40348 50511 39525 50349 54999 36692 44857 Giả sử rằng những thông tin này đại diện một cách chính xác cho phân bố nhu cầu năm đến đối với mỗi khách hàng. Biểu 2-2 trình bày bản tóm tắt về nhu cầu trung bình hàng năm, độ lệch chuẩn của nhu cầu thường niên và phương sai đối với mỗi khách hàng và mỗi dữ liệu kết hợp. Việc thảo luận về sự khác biệt giữa độ lệch chuẩn và phương sai sẽ được trình bày ở chương 3. Biểu 2-2: Tóm tắt của thông tin quá khứ Thống kê Nhu cầu trung bình hàng năm Độ lệch chuẩn của nhu cầu hàng năm Phương sai Khách hàng 1 24337 4670 0.192 Khách hàng 2 20988 3723 0.178 Tổng 45326 6818 0.151 Độ lệch [variance]: []NX22∑−=μδ Trong đó số trung bình [mean] NX∑=μ và độ lệch chuẩn [standard deviation] []NX∑−=2μδ Phương sai [coefficient of variation] []100μδ=CV Dĩ nhiên một cân nhắc quan trọng đó chính là tác động về tính hữu hiệu của mô hình do việc thay thế dữ liệu gốc với dữ liệu kết hợp. Chúng ta nhìn nhận vấn đề này theo hai hướng: 1. Thậm chí có tồn tại công nghệ, kỹ thuật để giải quyết vấn đề thiết kế mạng lưới hậu cần với dữ liệu gốc đi chăng nữa thì vẫn hữu ích khi kết hợp các dữ liệu này vì khả năng của chúng ta để dự báo nhu cầu khách hàng ở cấp độ khách hàng và sản phẩm vẫn rất kém. Do giảm sự khác biệt đạt được nhờ sự kết hợp, dự báo nhu cầu trở nên chính xác hơn ở cấp độ kết hợp. 2. Những nhà nghiên cứu khác nhau báo cáo rằng dữ liệu kết hợp trong khoảng 150 đến 200 điểm thường mang đến độ sai biệt thấp hơn 1% trong việc ước tính về tổng chi phí vận chuyển. Trong thực tế, các hướng dẫn sau là điển hình được sử dụng khi kết hợp dữ liệu: • Điểm nhu cầu kết hợp từ 150 đến 200. Nếu các khách hàng được phân loại vào các nhóm theo mức độ phục vụ hoặc tính thường xuyên của phân phối, mỗi loại sẽ có 150-200 điểm kết hợp. • Đảm bảo rằng mỗi vùng có xấp xỉ tổng nhu cầu. Điều này hàm ý rằng mỗi vùng có thể khác biệt về kích cỡ địa lý. • Đặt các điểm kết hợp ở trung tâm của vùng • Kết hợp các sản phẩm vào 20 đến 50 nhóm sản phẩm

Page 4

Page 5

Phơng pháp giải toán có lời văn ở lớp 5.III- Những phơng pháp thực hiện :III-1 Các kiến thức cần nhớ:1 a- Tìm số trung bình cộng:TBC = Tổng các số hạng : số các số hạng.1- b -Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của hai số:Số bé = [Tổng hiệu ]: 2Số lớn = tổng số bé.Hoặc số lớn = [tổng + hiệu] : 2Số bé = tổng số lớn.1-c -Tìm hai số biết tổng và tỉ số của hai số:Tìm tổng số phần,Tìm 1 phần,Tìm số bé,Tìm số lớn.1-d- Tìm hai số biết hiệu và tỉ số của hai số:Tìm hiệu số phần ,Tìm một phần,Tìm số bé,Tìm số lớn.1-e-Bài toán liên quan đến tỉ lệ:+Giải bằng phơng pháp rút về đơn vị.+Giải bằng phơng pháp dùng tỉ số.1-g - Giải bài toán về tỉ số phần trăm:Tìm tỉ số[ thơng ] của hai số nhân nhẩm với 100 và ghi thêm kí hiệu % vào bên phải số vừa tìm đợc.1-h-Giải các bài toán về chuyển động đều.v =s : t [trong đó v là vận tốc , s là quãng đờng, t là thời gian.]s = v x t [trong đó v là vận tốc , s là quãng đờng, t là thời gian.]t = s : v [trong đó v là vận tốc , s là quãng đờng, t là thời gian.][Trong mỗi công thức đó: Các đại lợng phải cùng sử dụng trong một hệ thống đơn vị đo]Lu ý tới chuyển động cùng chiều [ tìm hiệu vận tốc của 2 chuyển động], chuyển động ng-ợc chiều[ tìm tổng vận tốc của 2 chuyển động].1-i-Giải bài toán có nội dung hình học:Nhớ các công thức tính chu vi và diện tích, thể tích các hình đã học. A Hình chữ nhật: P = [a + b ] x 2 S = a x b Trong đó : P là chu vi S là diện tích a là chiều dài b là chiều rộng B- Hình vuông:Ngời thực hiện : Trần Thị Hằng Trang1 baa P = a x 4 S = a x a Trong đó : P là chu vi S là diện tích a là cạnh hình vuông C- Hình tam giác: S = a = h = Trong đó : S là diện tích, a là cạnh đáy, h là chiều cao. D-Hình thang: S = a +b = h = Trong đó : S là diện tích, a là đáy lớn, b là đáy nhỏ, h là chiều cao. E- Hình tròn: C = d x 3,14 = r x 2 x 3,14 S = rxr x 3,14 Trong đó : C là chu vi, S là diện tích, R là bán kính, d là đờng kính. G- Hình hộp chữ nhật: Sxq = [a + b] x 2 x h Stp = Sxq + [a x b ] x 2 V = a x b x h Trong đó : Sxq là diện tích xung quanh, Stp là diện tích toàn phần, a là chiều dài, b là chiều rộng, h là chiều cao, V là thể tích.H- Hình lập phơng: Sxq = a x 4 Ngời thực hiện : Trần Thị Hằng Trang2 ah2axhhSx2aSx22][ xhba+hSx2baSx+2d0rbhaahba Stp = a x 6 V = a x a x a Trong đó : Sxq là diện tích xung quanh Stp là diện tích toàn phần V là thể tích a là cạnh III_ 2 - Những biện pháp thực hiện: Cụ thể với các dạng toán cơ bản thờng gặp nh sau: Dạng 1: Các bài toán về trung bình cộng: Ví dụ: Trong 2 ngày Lan đọc xong một quyển truyện. Ngày thứ nhất Lan đọc đợc 20 trang, ngày thứ 2 đọc đợc 40 trang. Hỏi nếu mỗi ngày Lan đọc đợc số trang sách đều nh nhau thì mỗi ngày Lan đọc đợc bao nhiêu trang sách? Giáo viên cho học sinh đọc kĩ đầu bài. Tìm hiểu kĩ đề bài qua câu hỏi gợi ý : Bài toán cho biết gì?[ Lan đọc ngày 1 đợc 20 trang sách, ngày 2 đợc 40 trang sách] Bài toán hỏi gì?[ Tìm trung bình mỗi ngày lan đọc đợc bao nhiêu trang sách]Ta có tóm tắt bài toán nh thế nào là dễ hiểu và hợp lí, thuận tiện nhất? [vẽ sơ đồ]Ta thấy bài toán ở dạng toán cơ bản nào ta đã đợc học ? [ tìm số trung bình cộng]Muốn giải và trình bày bài toán TBC ta làm nh thế nào? [ Tìm tổng các số hạng rồi chia cho số các số hạng]- ở bài này cụ thể ta cần tính 2 ngày Lan đọc đợc tất cả bao nhiêu trang sách lấy số nào để thực hiện[ 20 + 40], số các số hạng là mấy[2] Lời giảiTa có sơ đồ sau:Số trang sách Lan đọc đợc trong hai ngày là:20 + 40 = 60 [trang]Số trang sách Lan đọc đều nh nhau trong mỗi ngày là:60 : 2 = 30 [trang]Đáp số :30 trangBài 2 Một gia đình gồm 3 ngời [bố, mẹ ,một con ].Bình quân thu nhập hàng tháng là 800 000 đồng mỗi ngời. Nếu gia đình đó có thêm một con nữa mà tổng thu nhập của gia đình không đổi thì bình quân thu nhập hàng tháng của mỗi ngời bị giảm đi bao nhiêu? Giáo viên cho học sinh đọc kĩ đề bài, tìm hiểu bài toán cho biết gì [có 3 ngời, bình quân mỗi ngời 800 000 đồng]? hỏi gì [ thêm một ngời, bình quân thu nhập giảm đi bao nhiêu]? ta đa về dạng toán nào[ dựa theo TBC hay giải bài toán với phân số]? có thể dùng phơng pháp nào để giải [ Giải bài toán về phân số hay TBC, bằng phơng pháp vẽ sơ đồ, hay sơ đồ cây]? Bằng các câu hỏi gợi ý tìm hiểu đề bài để tóm tắt nh:Ngời thực hiện : Trần Thị Hằng Trang3 trang20trang40??Muốn biết bình quân thu nhập giảm đi bao nhiêu ta cần biết gì?[tổng số thu nhập và tổng số ngời sử dụng]. Tính đợc không và bằng cách nào ? cần biết những gì để dựa vào tính? phép tính là gì?[800 000 x 3 =2 400 000; 3+1 = 4; 2 400 000 : 4= 600 000; 800 000 600 000 = 200 000].Từ cách phân tích trên học sinh thực hiện tính và trình bày trình tự giải hợp lí. Hoặc [thêm một ngời giờ có ? ngời, tỉ số của số ngời lúc đầu và giờ đây là bao nhiêu , rồi tính , cũng có thể thực hiện tính gộp để bớt trình bày câu trả lời sẽ giúp nhanh và gọn hơn.[3: [3+1]= , 800 000 x = 600 000, 800 000 600 000 = 200 000] Tóm tắt phân tích đề : Số thu nhập bình quân giảm [200 000]Số thu nhập lúc đầu trừ đi số thu nhập Tổng số thu nhập chia cho số ngời lúc sau [800 000 600 000] [2400 000 : 4]Bình quân thu nhập lúc đầu nhân với số ngời lúc đầu , số ngời lúc đầu thêm 1[800 000 x 3] [3 +1]Sau đó lật ngợc lại lập phép tính từ dới lên ta sẽ tìm ra lời giải cho cách 1:Khi có thêm một con nữa gia đình có số ngời là:3+1 = 4 [ngời]Tổng số thu nhập lúc đầu là:800 000 x 3 = 2400000[đồng]Bình quân thu nhập lúc có thêm em bé là:2400000 : 4 = 600 000 [đồng]Bình quân thu nhập đã giảm đi là:800 000 - 600 000 = 200 000[đồng]. Đáp số : 200 000 đồngCách 2 : [ Dựa theo phép tính với phân số]Số ngời lúc sau có là [3 + 1 = 4 [ngời]]Tỉ số ngời lúc đầu so với lúc sau là:3: 4 =Bình quân thu nhập lúc sau của mỗi ngời:800 000 x = 600 000[ngời]Bình quân thu nhập của mỗi ngời lúc sau giảm là :800 000 600 000 = 200 000[đồng] Đáp số : 200 000 [ đồng]Ngời thực hiện : Trần Thị Hằng Trang4 43434343Với dạng toán trung bình cộng học sinh cần đọc kĩ đầu bài, phân tích, tóm tắt đề bài xem đã cho biết những gì, hỏi phải tìm những gì , cái cho biết và cái hỏi phải tìm có mối liên hệ nh thế nào? từ đó dựa vào mối liên hệ đó để tìm ra cách giải phù hợp khoa học và nhanh nhất. Dạng 2 :a- Ôn và giải toán tìm 2 số khi biết tổng và tỉ số của 2 số : Với dạng toán này học sinh thuộc các bớc thực hiện giải toán, ở dạng toán này các em gặp khó khăn xác định đúng tỉ số và tổng để tìm lời giải ,đặc biệt với các bài có phép tính trung gian mới tìm đợc tỉ số hoặc tổng. Những bài toán này học sinh lớp 5 thờng có thể giải theo bài toán với phân số, nhng bớc quan trọng các em cần xác định đợc tỉ số để thiết lập đợc phân số để thực hiện đợc phép tính giải toán. Bên cạnh đó các em còn sử dụng giải bằng phơng pháp chia tỉ lệ. Song dù giải bằng phơng pháp nào các em cũng cần tìm ra tỉ số và xác định đúng tỉ số và tổng của hai số. Ví dụ : Một vờn hoa hình chữ nhật có chu vi là 120 m . Chiều rộng bằng chiều dài .a- Tính chiều dài, chiều rộng vờn hoa đó? b- Ngời ta sử dụng diện tích vờn hoa để làm lối đi. Hỏi diện tích lối đi là bao nhiêu mét vuông? Với bài này các em cần cần tìm tổng chiều dài và chiều rộng [ tức nửa chu vi] rồi sẽ tính đợc chiều dài, chiều rộng.Tính đợc diện tích của vờn hoa, tính đợc diện tích lối đi có thể theo giải bài toán với phân số hay với toán tổng tỉ đều đợc. Nhng với bài này học sinh thờng nhầm lấy ngay chu vi để làm tính coi đó là tổng nên bài toán sai. Một số em khi đến bớc tìm diện tích lối đi , các em không biết cần tìm diện tích của vờn hoa. Khi hớng dẫn học sinh học sinh giải bài này yêu cầu học sinh cần đọc kĩ đề bài , xác định dữ kiện đã cho biết gì[ chu vi 120 m, chiều rộng bằng chiều dài, diện tích lối đi bằng diện tích thửa ruộng]? Hỏi gì [tính chiều dài chiều rộng và diện tích lối đi ]? Ta có thể gải theo dạng toán cơ bản nào[ tìm hai số biết tổng của hai số hay giải bài toán với phân số] ? có những cách giải nào? Chọn cách tóm tắt theo sơ đồ đoạn thẳng hay sơ đồ cây , nhìn vào sơ đồ các em nhận ra các bớc giải, tìm và chọn cách giải phù hợp với mình và khoa học , nhanh nhất:Chẳng hạn : a- Tính chiều dài và chiều rộng :Cần biết tổng [hiệu ] của chiều dài hay chiều rộng Tỉ số của chiều dài và chiều rộng Ngời thực hiện : Trần Thị Hằng Trang5 2517575251 Nửa chu vi :[120 : 2] = 60 b- Tính đợc lối đi cần: Tính diện tích của thửa ruộng Tìm của diện tíchGiảia- Nửa chu vi của thửa ruộng là:120 : 2 = 60 [m]Chiều rộng của thửa ruộng là:60 : [5 + 7 ] x 5 = 25 [m]Chiều dài của thửa ruộng là :60 - 25 = 35 [m]b- Diện tích của thửa ruộng là:35 x 25 = 875 [ m2 ]Diện tích lối đi là:875 x = 35 [m2 ] Đáp số : a- Chiều rộng : 25 m Chiều dài 35 m b- 35 m 2Ngoài ra còn cho học sinh giải bài tập dới dạng bài trắc nghiệm điền và chọn đúng sai, Bài toán vui, toán cổ... .Với hình thức đa dạng hình thức bài tập gây hứng thú học tập cho học sinh, đồng thời rèn kĩ năng thực hiện và giải toán cho học sinh.Chẳng hạn:Chọn câu trả lời đúng :Tổng của hai số là số nhỏ nhất có ba chữ số. Tỉ số của hai số là . Tìm hai số đó? A 3 và 97 B 3 và 7 C 30 và 70 D 33 và 77 .Hớng dẫn học sinh cách chọn nhanh :Tổng của hai số là số có 3 chữ số nên hai số đó phải có ít nhất 1 số là số có hai chữ số nên chỉ có thể là 30 và 70 hay 33 và 77, 3 và 97.Dựa theo tỉ số thì 1 trong 2 số phải là số chia hết cho 10 và cho 3 nên chọn đợc ngay đáp số đúng là C.b- Ôn tập giải bài toán tìm hai số biết hiệu và tỉ số của hai số:Cách hớng dẫn và giải tơng tự chỉ khác tìm hiệu số phần và cần xác định đợc hiệu của hai số. ở 2 dạng toán này, giáo viên cần cho học sinh phối hợp với phơng pháp chia tỉ lệ, với phơng pháp sơ đồ đoạn thẳng.Ngời thực hiện : Trần Thị Hằng Trang6 25125173 Kết luận:Với dạng toán thứ hai này các em cần xác định đúng tổng[hiệu] của hai số phải tìm, tỉ số của hai số phải tìm.Phân tích lựa chọn nên giải theo phơng pháp chia tỉ lệ hay phơng pháp giải toán về phân số để nhanh, khoa học và phù hợp, trình bày ngắn gọn và dễ hiểu, phù hợp với lớp 5 nhất. Sau đó giải và trình bày bài . Dạng 3 :Bài toán liên quan đến tỉ lệ Dạng toán này học sinh có hai phơng pháp giải : + Phơng pháp rút về đơn vị + Phơng pháp dùng tỉ số Cần cho học sinh đây hiểu đây là hai phơng pháp giải toán khác nhau nhng đều dùng để giải một dạng toán về tơng quan tỉ lệ [ thuận, nghịch]. Dạng toán này thờng có hai đại lợng biến thiên theo tơng quan tỉ lệ [thuận hoặc nghịch], ngời ta thờng cho biết hai giá trị của đại lợng này và một giá trị của đại lợng kia rồi bắt tìm giá trị thứ hai của đại lợng kia.Để tìm giá trị này thì dùng phơng pháp rút về đơn vị hay tỉ số nh sau:a- Phơng pháp rút về đơn vị :Bớc 1 : Rút về đơn vị : trong bớc này ta tính một đơn vị của đại lợng thứ nhất ứng với bao nhiêu đơn vị của đại lợng thứ hai hoặc ngợc lại .Bớc 2 : Tìm giá trị cha biết của đại lợng thứ hai.Trong bớc này lấy giá trị của đại lợng thứ hai tơng ứng với một đơn vị của đại thứ nhất [vừa tìm đợc ở bớc 1]nhân với [hoặc chia cho] giá trị còn lại của đại lợng thứ nhất.b- Phơng pháp tỉ số:Khi giải bài toán này ta tiến hành :Bớc 1 : Tìm tỉ số: Ta xác định trong hai giá trị đã cho của đại lợng thứ nhất thì giá trị này gấp hoặc kém giá trị kia mấy lần .Bớc 2; Tìm giá trị cha biết của đại lợng thứ hai.Ví dụ :Bài 1: Để hút hết nớc ở một cái hồ, phải dùng 3 máy bơm làm việc liên tục trong 4 giờ. Vì muốn công việc hoàn thành sớm hơn ngời ta dùng 6 máy bơm nớc nh thế. Hỏi sau mấy giờ sẽ hút hết nớc ở hồ?Phân tích :Trong bài này ta thấy có 3 đại lợng: Nớc ở hồ là đại lợng không đổi.Số máy bơm và thời gian là hai đại lợng biến thiên theo tỉ lệ nghịch ?Ta thấy : 3 máy bơm hút hết 4 giờ.1 máy bơm hút hết ? giờ.6 máy bơm hút hết ? giờ.Bài này ta có thể giải đợc bằng cả hai phơng pháp. Chẳng hạn:Phơng pháp dùng rút về đơn vị:Học sinh đọc đề và phân tích nh trên để tìm hiểu đề và tóm tắt sau đó giải nh sau:1 máy bơm hút cạn nớc hồ cần thời gian là :4 x 3 = 12[ giờ ]Ngời thực hiện : Trần Thị Hằng Trang7 6 máy bơn hút cạn hồ nớc hết thời gian là:12 : 6 = 2 [giờ] Đáp số : 2 giờPhơng pháp dùng tỉ số:Học sinh tìm xem số máy bơm tăng lên so với lúc đầu mấy lần , thì thời gian bơm sẽ giảm đi bấy nhiêu lần và giải nh sau :[Vì hai đại lợng số máy bơm và thời gian là hai đại lợng biến thiên theo tỉ lệ nghịch]6 máy bơm so với 3 máy bơm lớn gấp:6 : 3 = 2 [lần]Thời gian để 6 máy bơm hút cạn nớc hồ là :4 : 2 = 2 [giờ]. Đáp số : 2 giờ Qua ví dụ này đã hớng dẫn học sinh cả hai cách giải đông thời liên hệ cho học sinh thấy trong cuộc sống càng nhiều ngời đoàn kết tham gia công việc thì thời gian để công việc hoàn thành sẽ càng nhanh hơn. [ hay thời gian hoàn thành sẽ sớm hơn] để giáo dục học sinh biết đoàn kết tham gia công việc, đặc biệt với công việc chung. Dạng bài tập này học sinh khó khăn không biết cần tìm rút đơn vị của đại lợng nào hay tìm tỉ số của hai giá trị nào?Bởi vậy giáo viên cần định hớng cho học sinh cách tìm đại l-ợng rút ra đơn vị hay tìm tỉ số của hai giá trị.Bài 2 :Mua 5m vải hết 80 000 đồng.Hỏi mua 7m vải cùng loại hết bao nhiêu tiền?Phân tích và tóm tắt :Bài này có 2 đại lợng:Số m vải mua và số tiền mua vải là hai đại lợng biến thiên theo tơng quan tỉ lệ thuận.Ta thấy 5 m vải hết 80 000đồng. 1m vải hết ? đồng. 7 m vải hết ? tiền .Cho học sinh thấy 5 và 7 là hai số không chia hết cho nhau nên ta chỉ có thể giải bài toán bằng phơng pháp rút về đơn vị . Làm tính nh sau:Mua 1 m vải hết số tiền là :80 000 : 5 = 16 000 [đồng]Mua 7 mét vải hết số tiền là:16 000 x 7 = 112 000 [đồng ] Đáp số : 112 000 đồng.Bài 3 : Một ô- tô cứ đi 100 km thì tiêu thụ hết 12 l xăng. Nếu ô- tô đó đã đi quãng đờng 50 km thì tiêu thụ hết bao nhiêu lít xăng?Phân tích và tóm tắt tìm cách giải:Bài này có 2 đại lợng quãng đờng đi và số xăng tiêu thụ để đi hết quãng đờng đó là hai đại lợng có quan hệ tơng quan tỉ lệ thuận với nhau.Cứ 12lít xăng đi đợc 100 km 1 l xăng đi đợc ? km. ? l xăng đi hết 50 km.Ngời thực hiện : Trần Thị Hằng Trang8

Page 6

Đề bài: Tả em bé.Bài làm Các cụ ta có câu “ Ba tháng biết lấy, bảy tháng biết bò, chín tháng lò dò biết đi” cháu Tễu của em cũng đang tuổi tập đi tập nói.Bé Tễu mới tròn một năm, trông Tễu thật là xinh và bụ bẫm. Mỗi khi Tễu cười thì nhô bốn cái răng trắng tinh. Những sợi tóc mềm mại như sợi tơ tằm được cắt tỉa gọn gàng. Đôi mắt Tễu tròn , đen lay láy ẩn dưới đôi lông mày hình trăng khuyết đen nhạt. Một hôm em sang chơi bé Tễu cười tít mắt đi đến chỗ em vẫy đôi tay lủn củn dễ thương. Tễu rất ngoan, ai bảo gì Tễu cũng nghe theo và làm đúng cái nấy, nếu có ai gọi thì Tễu lại d...ạ, ai bảo Tễu gọi bà thì Tễu gọi b...à...ơ...i ngọng líu ngọng lô. Tễu ngoan nhưng cũng có nhiều tật xấu, nào là cắn, làm nũng, ngửa cổ ăn vạ, lúc thì đòi đi chơi, lúc thì đòi bế nhưng không có ai bế Tễu cả, rồi Tễu khóc được một lúc lại ngừng và lấy đồ chơi ra “xếp xếp” “sắp sắp”. Bé Tễu rất thích đi, cứ thả xuống là cắm đầu cắm cổ chạy, ngã huỵch thì Tễu lại đứng dậy và đi tiếp. Tễu không bao giờ quậy phá linh tinh và không nghịch dại làm chết người.Em rất quý bé Tễu vì bé luôn đem lại những tiếng cười sảng khoái về hành động, lời nói và Tễu không nghịch dại.Đề bài: Tả bạn học sinh.Bài làm - Hương ơi! Nhanh lên- Ừ, tớ ra ngay đây, đợi tí nào!Các bạn biết giọng nói đó là của ai không? Đó chính là Hương cô bạn gái thân nhất của tôi đấy.Tôi và Hương chơi với nhau lâu lắm rồi, chúng tôi quen nhau khi hai đứa được xếp vào cùng một lớp hai. Từ hồi ấy đến bây giờ đã mấy năm rồi nhỉ? Chà! cũng lâu thật rồi đấy, tuy vậy nhưng tình bạn của chúng tôi vẫn thắm thiết như ngày nào. Tôi và Hương bằng tuổi nhau, nghĩa là năm nay hai đứa chúng tôi đều mười một tuổi. Tuy thế nhưng khi đi với Hương tôi thấy Hương trông có vẻ chững chạc và lớn hơn tôi nhiều. Hương đến lớp trong bộ áo đồng phục với chiếc áo trắng và chiếc váy kẻ ca rô cùng chiếc khăn quàng đỏ được thắt ngay ngắn trước ngực. ở nhà bạn thường mặc những bộ đồ rất mát mẻ, còn khi đi chơi bạn hay chọn các bộ đồ khoẻ khoắn với chiếc áo phông cùng với cùng với chiếc quần jeans. Hương có dáng đi thật uyển chuyển, nhẹ nhàng. Làn da trắng hồng, mịn màng làm tôn lên khuôn mặt bầu bĩnh, đáng yêu của bạn. Chao ôi! Đôi mắt của bạn thật là đẹp. Đôi mắt to, đen láy, sâu thẳm và trong đôi mắt đó luôn ánh lên cái nhìn nghịch ngợm của tuổi học trò nhưng cũng rất dịu hiền. Mái tóc đen óng, mượt mà, luôn được bạn cặp gọn ra đằng sau gáy bằng chiếc cặp nho nhỏ, xinh xinh. Em yêu nhất là khuôn mặt bạn mỗi khi vui hay mỗi khki bạn được điểm 10, khi đó khuôn mặt bỗng trở nên tươi tắn, rạng rỡ hẳn lên, đôi môi đỏ hồng hé nở một nụ cười để lộ hàm răng trắng, đều đặn. Chúng em quý Hương không chỉ vì nét đẹp đáng yêu của bạn mà là những nết tốt của bạn để chúng em noi theo. ở lớp Hương luyôn tỏ ra là một người học sinh xuất sắc, lực học về các môn của bạn rất đều. Trong lớp bạn còn rất chăm giơ tay phát biểu, những bài toán khó chưa thấy bạn nào giải được thì đã thấy cánh tay búp măng của Hương giơ lên rồi. tuy học giỏi nhưng Hương không hề kiêu căng mà rất khiêm tốn, những hôm có bài khó các bạn học kém thường nhờ bạn ấy giảng hộ và Hương vui vẻ nhận lời, hôm nay Hương giảng các bạn chưa hiểu thì hôm sau Hương lại giảng tiếp cho đến khi các bạn thật hiểu mới thôi. Không những thế Hương còn là một cây văn nghệ của lớp, giọng hát của bạn như trời phú: sao mà ấm áp, thiết tha đến thế khi hát về tình thầy trò, mà cũng thật à nhhí nhảnh, vui tươi khi hát về tình bạn thơ ngây trong sáng của tuổi học trò. Bạn còn rất lễ phép với người trên, khi gặp các thầy cô trong trường bạn đều đứng nghiêm chào hỏi lễ phép.Sau một thời gian được cùng học, cùng chơi với bạn em đã học được ở bạn rất nhiều tính tốt. và em sẽ cố gắng noi gương học tập ở bạn để trở thành một người học sinh xuất sắc.Đề bài: Em hãy viết thư thăm hỏi cô giáo cũ và nhắc lại một vài kỉ niệm về sự chăm sóc của cô giáo đối với em và các bạn.1Bài làm Hà Nội, ngày 10 tháng 3 năm 04Cô Thành kính mến của con!Tuy đã qua ngày mùng 8 tháng 3 nhưng vì giờ mới có thời gian rảnh nên con đặt bút viết thư này để thăm hỏi gia đình và chúc cô hạnh phúc nhân ngày lễ này.Cô có khoẻ không ạ? Cô còn nhớ lớp 2G cô làm chủ nhiệm năm xưa rất ngoan và giỏi. Cô đã dẫn dắt chúng con từ những học sinh tiên tiến trở thành giỏi. Thế bây giờ cô dạy lớp 2 gì ạ? Các em có ngoan và học giỏi không ạ? Còn nhớ lớp mình nói chuyện rất nhiều nhưng nhờ cô dạy dỗ mà lớp ít nói chuyện hơn. thế các em có nói chuyện nhiều như lớp con không? Chắc giờ các em lớp cô dạy vẫn đứng đầu khối 2. à, thế em Mai Anh nhà cô đã cao bằng nào rồi ạ? Hồi đó em mới chỉ đang được đánh vần chữ. Con được biết bây giờ em đã biết đánh đàn mà đánh đàn rất giỏi phải không cô. Thế chắc chị lớn nhà cô cũng sắp thi đại học rồi ạ?Cô có còn nhớ tập thể lớp 2G không? Từ khi cô chủ nhiệm đến giờ bạn Hồng anh luôn là lớp trưởng đi tiên phong trước cả lớp. Cả bạn Thạc anh nữa bạn cũng học rất giỏi cô ạ. Con thì đã được giải ba của trường rồi ạ. Con rất vui. Cô và bao kỉ niệm về cô luôn ở trong lòng con. Có lần cô đã cầm tay convà giúp con viết nắn nót từng nét. Cô còn bảo bạn Phương Anh viết mẫu cho con để giúp con rèn chữ. Những kỉ niệm đó in đậm trong lòng con cho đến bây giờ.Thư con viết đã dài, con xin dừng bút ở đây. Con hứa với cô con sẽ học thật giỏi để không phụ lòng cô dạy dỗ.Học sinh cũ của cô Kính thưĐề bài: Em hãy tả lại buổi sum họp của gia đình em hoặc gia đình em quen biết.Bài làm Tết năm ngoái, bố mẹ về thăm hai chị em tôi. Cả gia đình tôi lại được ngồi bên nhau trò chuyện thân mật sau một thời gian dài xa cách.Cả nhà dang ngồi uống trà, đón tết trong phòng khách. ánh đèn nê ông toả ánh sáng xanh dịu. chiếc tủ đứng bằng gỗ cẩm ly được đánh véc ni láng bóng như mặt gương, nổi bật các đường vân như những nét hoa văn kì ảo. ấm trà nóng bốc hương sen nghi ngút bên cạnh đĩa bánh mứt thơm ngon. Cây hoa đào với muôn ngàn cánh hoa nở rộ vẫy chào năm mới. đồ dùng trong nhà được mẹ tôi sắp xếp rất gọn gàng.Mẹ lấy trong va ly ra hai chiếc hộp quà xinh xắn. Ba nói: - Nào! hai chị em con mở ra xem bố mẹ mua tặng món quà gì?- à! Đó chính là một chú thỏ bông ngộ nghĩnh mà tôi mong có được nó từ bấy lâu nay. Bà tôi mang ra một gói kẹo đưa cho hai chị em tôi:- Hai cháu ăn xong nhớ đánh răng kẻo bị sún thì khổ.Bé Long chen vào quả quyết:- Long thương bà này, thương ba, mẹ, chị My và ...cô Hiền nữa. Vừa nói Long vừa giơ ngón tay ra đếm làm cho cả nhà phì cười. Ba hỏi với giọng nói sao mà ấm áp quá.- Thế năm nay con có được giấy khen không?Tôi thưa với bố và khoe tấm giấy khen:- Có ạ!Bố xoa đầu tôi cười:- Tốt lắm! Cố học giỏi cho mẹ và ba mừng nhé con.Mẹ nhìn tôi với ánh mắt trìu mến, chứa đựng cả một biển trời yêu thương dành cho tôi. Mẹ nở một nụ cười kín đáo, một niềm vui khôn tả. Trên ti vi chiếu chương trình đón tết. A! ở hồ Gươm đang bắn pháo hoa đẹp quá! Đêm giao thừa đó, cả gia đình tôi quây quần bên nhau suốt đêm.2Cứ năm nào cũng thế, gia đình tôi luôn có được những giờ phút sum họp thật vui vẻ, đầm ấm. Hai chị em tôi thật hạnh phúc trong mái ấm gia đình, trong vòng tay yêu thương của ba mẹ.Đề bài: Em hãy tả cảnh nhộn nhịp của sân trường em trong giờ ra chơi.Bài làm Nhanh thật đấy! loáng một cái cũng đã đến cuối tiết hai rồi, mà sao sân trường im ắng quá! Ngoài kia chỉ nghe thấy âm thanh vi vu của gió, líu lo của chim, với tiếng lá cây xào xạc mà thôi. Bỗng tùng! tùng! tùng! Ba hồi trống vang lên làm âm thanh im ắng ấy biến đâu mất và thay vào đó là tiếng nói, tiếng cười, tiếng hò reo khắp sân trường. Từ mọi cửa lớp, học sinh thi nhau ùa ra sân như những dòng thác đổ. Sân trường lúc trước rộng là thế mà bây giờ như hẹp lại bởi những tiếng cười đùa, tiếng bước chân chạy nhảy vui vẻ của các bạn học sinh. Màu đen của những mái đầu học trò, màu xanh rì của lá cây, màu trắng của áo đồng phục và cả màu khăn đỏ của các bạn đội viên nữa, tất cả những màu sắc ấy hoà quyện lại với nhau thành một vườn hoa đầy màu sắc, rực rỡ dưới ánh nắng ấm áp mùa thu. Có mấy nhóm chơi đã xác định được chỗ của mình rồi đấy! Dưới tán lá xanh mát của cây đa này là trò nhảy dây của các bạn gái, còn dưới gốc phượng có từng chùm hoa đỏ rực kia là chỗ bắn bi của các bạn trai, ồ! còn nhóm kéo co kia khôn thật xí ngay được một chỗ vừa rộng rãi lại mát mẻ ở dưới gốc hàng dưà. Xem ra mỗi trò chơi đều có cái hay, cái vui riêng của nó nhưng vui và sôi nổi nhất trong các nhóm chơi vẫn là trò kéo co. Trông xem trọng tài là ai mà oai thế nhỉ? à! Đó là Trang cô bạn hcọ với tôi đây mà, “nào cả hai đội đã sẵn sàng rồi trọng tài thổi còi đi chứ” “Huýt” tiếng còi của trọng tài vang lên báo hiệu cuộc chơi đã bắt đầu. “Dô ta! Dô ta!” cả hai đội đều cố sức kéo, chắc là mệt lắm nên bạn nào mặt cũng đỏ bừng mồ hôi thì chảy ròng ròng. Xung quanh đó các bạn cũng cổ vũ rất nhiệt tình: “Hiếu cố lên! Thắng cố lên”. Hiệp này xem ra có vẻ gay go, chưa đội nào phân thắng bại thì bỗng một tiếng hò reo lên: “Hú! Hú! hoan hô! Hiếu thắng rồi, cừ lắm!”. Tiếng reo hò đó làm ấn định tỉ số 1, 0 nghiêng về đội anh chàng Hiếu đang vui mừng cười toe toét. Ngay gần đó là trò chơi nhảy dây của các bạn gái cũng vui không kém. Vòng này là ba bạn: Thảo, Hiền, Lê thi với nhau, chà bàn này có vẻ gay go nhỉ vì cả ba bạn đều là những tay nhảy cừ trong lớp. Trông các bạn nhảy siêu thật, chân thoăn thoắt, tay đưa dây nhanh vèo vèo, chỉ nghe thấy tiếng dây vun vút chứ chẳng thấy dây và chân đâu cả. Vập! Vập! cả hai bạn Hiền Lê nhảy siêu thế mà bây giờ cũng bị loại và còn mình Thảo xứng với chức vô địch mà thôi. Bỗng tôi nghe thấy tiếng “Bắn đi Đạt, cho Nam thua đi” nhìn sang thì mới biết Đạt và nam đang bắn bi. Nhìn kìa, điệu bộ của Nam trông đến là buồn cười, xoa xoa bi này lại còn hà bi nữa chứ, lợi dụng lúc Nam sơ hở Đạt đặt bi xuống và cạch thế là Đạt thắng rồi. Lúc này Đạt mới bảo Nam đang ngắm các bạn gái “Này! tớ thắng rồi”, nghe Đạt nói Nam tức lắm định trả thù nhưng bỗng Tùng! Tùng! Tùng! ba hồi trống vang lên báo hiêụ giờ ra chơi đã hết. Chúng em xếp hàng rồi vào lớp trả lại sự yên tĩnh cho sân trường.Tuy chỉ có 15 phút thôi nhưng 15 phút đó cũng đủ giúp chúng em thoải mái, sảng khoái và tự tin hơn bước vào các tiết học sau.Đề bài: “Em hãy tả quang cảnh buổi lễ chào cờ đầu tuần của trường em”.Bài làm 3Chim hót líu lo, trăm hoa đua nổ, em thầm nghĩ: “Sao cảnh vật đẹp thế nhỉ?”. Sực nhớ ra hôm nay có buổi lễ chào cờ đầu tuần, em nhanh chân rảo bước tới trường trên con đường quen thuộc với niềm vui và sự phấn khởi tràn ngập.Sân trường trở nên nhộn nhịp như một ngày hội. Chị nắng nhảy nhót trên bầu trời trong xanh để ca múa. Những làn mây trắng như đang khẽ cười, thắp sáng sự vui mừng. Anh gió đu đưa vẫy chào mọi người. Các bạn học sinh đang xếp những hàng ghế thẳng tăm tắp như chơi trò xếp hình. Các thầy giáo, cô giáo đều có mặt đông đủ cùng với nụ cười tươi thắm nở trên môi. Ai nấy cũng đều bận rộn chuẩn bị cho lễ chào cờ. Bỗng: “Tùng!... Tùng!... Tùng!...”. Tiếng trống báo hiệu buổi lễ chào cờ vang lên. Ai nấy cũng đều trong tư thế chuẩn bị ở vị trí của mình. Cô Hằng tổng phụ trách nghiêm nghị ra hiệu lệnh: “Nghiêm! Chào cờ!... Chào!”. Các bạn đội viên giơ những bàn tay nhỏ nhắn của mình lên để chào cờ một cách dứt khoát. Trong từng nhịp trống do các bạn trong đội nghi lễ đánh, lá cờ được kéo lên từ từ theo ánh mắt đầy xúc động của mọi người. Những ánh mắt ngây thơ đó như muốn nói rằng sẽ luôn học tập thật giỏi để trở thành những người có ích cho xã hội, để không phụ công lao của các chiến sĩ đã hi sinh thân mình bảo vệ Tổ quốc. Tiếng trống dứt, cô Hằng hô: “Quốc ca!”. Những lời hát dõng dạc, đầy khí thế vang lên như đánh thức bầu không khí chung quanh. Bài hát như nhắc nhở chúng em về công lao của những người đã tham gia hoạt động cách mạng, giữ gìn độc lập, bảo vệ đất nước. Bài hát Quốc ca kết thúc, cô Hằng hô tiếp: “Đội ca!”. Những đôi môi nhỏ bé mấp máy theo lời hát: “Cùng nhau ta đi lên theo bước Đoàn thanh niên đi lên...” tràn đầy vẻ quyết tâm như muốn nói sẽ cố gắng học tập để không làm phụ lòng Bác Hồ kính yêu luôn che chở cho mình, để không phụ lòng những người đang dạy dỗ mình. Những giây phút này như ngừng trôi. Gió như ngừng thổi. Chim như ngừng hót. Tất cả dường như đều im lặng, nhường chỗ cho bài hát. Khi kết thúc bài hát, cô Hằng hô vang với giọng nói dứt khoát:- Vì Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, vì lí tưởng của Bác Hồ vĩ đại: Sẵn sàng!. Cả sân trường như nổi dậy sau lời nói mà mọi người cùng đáp lại: “Sẵn sàng!”. Sau đó, cô Hằng nhận xét các lớp trong tuần qua và phổ biến các hoạt động tuần này. Khi kết thúc lễ chào cờ, mọi người cùng nhau hát vang bài hát: “Vì một thế giới ngày mai” để hưởng ứng SEA Games 22. Sau đó, các bạn học sinh xếp hàng vào lớp. Sân trường trở nên vắng vẻ.Giờ buổi lễ chào cờ đã kết thúc nhưng những giây phút đó sẽ luôn conf đọng mãi trong em. Em tự hứa với mình sẽ luôn cố gắng học tập thật tốt để có thể xứng đáng với lá cờ Tổ quốc.Đề bài: Em hãy kể lại câu chuyện về một việc làm thể hiện nếp sống văn minh ở nơi công cộng [có thể đối chiếu với những việc làm sai trái cũng xảy ra ở nơi đó, lúc đó]Bài làm Hôm nay là ngày chủ nhật, từng chú chim non ríu rít trên cành, nắng vàng trải thảm xuống mặt đường. Bỗng mẹ gọi em: “ Minh ơi, đi chợ với mẹ nào!”. Chỉ và phút sau là em và mẹ đã có mặt ở chợ. ở đằng kia có gì mà đông thế? Em lon ton chạy ra xem.Trên mặt đường bây giờ là những mảnh vỡ lăn lóc, dòng người vẫn qua lại, chẳng ai hỏi hangì. Em hỏi chú An thì mới hay đây là những mảnh vỡ của cô bán sữa, chả là sáng nay, cô ấy đem sữa đi bán, mọi người mua đông lắm, chẳng ai nhường ai, bỗng có một anh thanh niên chạy qua va vào xe cô làm xe đổ hết, nhưng anh ấy không xin lỗi và chạy đi mất rồi. Cô ấybảo, cả nhà cô phụ thuộc vào mấy chai sữa, bây giờ đổ hết thì….Em đến gần mới thấy nét mặt cô đỏ gay, hai mắt rơm rớm, đã thế mấy cô hàng nước còn chế giễu cô: “Dào ơi, vài chai sữa chứ mấy, thôi đi đi, đừng ăn vạ, tôi không mang lửa đốt vía đâu”! Trông mặt cô lại càng thêm buồn, nước mắt cũng đã chảy dài trên làn má cô. Mọi người xung quanh bảo: “Cũng chục chai đấy chứ chả ít đâu đấy!” rồi lát sau cũng lủi đi mất. Bầu trời xám xịt lại, mọi người vẫn đi qua chẳng để ý gì. Thỉnh thoảng có người đi qua bảo” thật tội nghiệp, nhưng kệ, chả phải việc của mình” rồi đi luôn. Em thấy thương cô, bỗng ở trong nhà có một cụ già bước ra. Cụ già lăm rồi, hai má cụ đã hóp nhưng nét mặt cụ hiền từ nên ai cũng quý, cũng yêu, cụ bảo: “Ôi trời, thật là vô lương tâm, như thế mà cũng bỏ đi được sao? Rồi cụ khẽ đi vào trong nhà lấy cái gì đấy, thì ra cụ lấy ái chổi đót cùng một cái xẻng đã cũ. Bà quét thật sạch sẽ, nhân tiện bà quét luôn cho nhà bên cạnh nhà này bẩn quá, hình như chưa quét sân bao giờ. Khi quét xong, bà vun gọn vào 4xẻng và đem đổ. Sau đó bà đẻ gọn chổi xẻng vào một chỗ rồi khẽ ra an ủi cô” thôi cháu à, tiếc làm gì, giận àm gì cái loại bất lương ấy”. “à, đây có ít tiền, cụ cho để mà mua mớ rau, mớ hành mà ăn” . Lúc đầu cô cũng từ chối, nhưng bà cụ cứ để vào tay cô.Bây giờ, cô mới cất giọng run run và trầm: “bà ơi, cháu cảm ơn lòng thành của bà, cháu sẽ đền ơn, nhưng thôi , bà cứ cầm lấy mà ăn dưỡng tuổi già. Bà lại bảo: “Ơ cái chị này, bà cho, cầm lấy!” Bà nói mãi chị mới nhận lúc này, mấy cô hàng nước cũng hối hận lắm, nét mặt họ đỏ dừ vì xấu hổ, họ cũng xin lỗi cô và cũng góp chút ít. Em cảm động lắm và tự hỏi: “Sao mình không đỡ cô nhỉ? “Đang nghĩ thì mẹ gọi “Minh ơi, về thôi con”. Em liền theo mẹ đi về.Em rất cảm kích trước tấm lòng của bà cụ, cụ thật lương thiện. Em sẽ cố gắng là một người như cụ. Đề bài: Hãy kể lại một việc làm tốt đẹp thể hiện nếp sống văn minh nơi công cộng [có thể đối chiếu với những việc làm sai trái xảy ra ở nơi dó, lúc đó]Bài làm Hôm nay thời tiết chuyển mùa, cả nhà em ai cũng cảm thấy uể oải. Cũng vì thế mà thằng cu Cò nhà em bị sốt, ho nhiều. Rất may là nhà em lại gần nhà cô Hoa bác sĩ nên mẹ bảo em cùng mẹ đưa cu Cò sang khám.Cô Hoa mở phòng khám tại nhà đã lâu. Mọi ngày phòng khám luôn đông, nhưng hôm nay đông hơn hẳn. Mới đến gần em đã thấy lớp trong, lớp ngoài, người đứng người ngồi trong phòng khám. Em lấy số thứ tự rồi vào chỗ ngồi chờ. Nhìn quanh em thấy một bạn ngồi ở góc nhà đầu dựa vào tường trông vẻ mệt mỏi. Em ra bắt chuyện với bạn cho đỡ buồn nên biết tên bạn cho đỡ buồn nên biết tên bạn là Liên cũng học lớp 5 như em. Bạn bị cảm nhẹ, phải nghỉ học từ hôm qua. Chúng em đang nói chuyện với nhau thì ngoài cổng tiếng xe máydừng lại. Một cô bước vào trên tay bế một em bé đầu đội mũ len, mặc áo bông dày. Chú đi cùng vội vã lấy số thứ tự rồi loay hoay tìm chỗ. Thật may là còn một ghế trống cho hai mẹ con cô. Chắc đó là cặp vợ chồng cùng đứa con. Bỗng đứa bé khóc to, người vợ nựng mãi mà đứa bé không ngớt khóc. Mọi người ngồi trong phòng vừa cảm thấy ái ngại vừa thương đứa bé. Liên nhìn đứa bé: mặt đỏ bừng bừng và ho sụ sụ, tiếng thở khò khè Liên liền đứng dậy đi tới chỗ người phụ nữ bảo:- Cô ơi, cháu chỉ hơi mệt thôi. Cô cho em vào khám trước kẻo em mệt.Người phụ nữ nhìn Liên vẻ ái ngại. Liên vẫn chìa con số của mình ra:- Chờ bác kia khám xong rồi cô đưa em vào khám cô ạ! Cô cầm lấy đi cô.Người phụ nữ xúc động cầm lấy con số và cảm ơn Liên rối rít. Mọi người chứng kiến sự việc đó đều trầm trồ khen ngợi cô bé tốt bụng.Từ nãy dến giờ em đã quan sát hết và cảm thấy thán phục và hứa sẽ học hỏi người bạn nhỏ trong phòng khám.Đề bài: Em hãy kể lại một câu chuyện mà em [hoặc bạn em] đã trải qua có nội dung như câu tục ngữ: “Có công mài sắt có ngày nên kim” “Ôi trời ơi! Lại kiểm tra toán nữa rồi!”-tôi nhăn nhó. Tôi ngồi cầu trời khấn phật mãi mà vẫn cứ cho bài kiểm tra.Đầu năm, tôi rất ghét và sợ môn Toán. Đến giờ toán,tôi cảm thấy như bị cực hình. Nghe cô giảng mà mà tôi chẳng hiểu gì cả. Không phải là tôi nói chuyện trong lớp đâu! Tôi luôn trật tự nghe cô giảng và cũng luôn làm đủ bài tập. Nhưng những con số và các hình vẽ khó cứ làm tôi hoa hết cả mắt. Các bài tập nâng cao hầu như tôi đều nhờ mẹ giảng. Vì mẹ tôi không phải đi công tác nên tôi thường ỷ lại vào mẹ. Các bài kiểm tra của tôi thường bị điểm kém. Cô giáo phê bình tôi trước lớp, bố mẹ cũng rất buồn về sức học của tôi. Tôi cảm thấy xấu hổ và quyết tâm học tốt môn này.Tôi bắt đầu lập ra một kế hoạch học tập khoa học.Tôi dành thời gian học toán nhiều hơn nhưng cũng không quên các môn khác. Tôi cũng không xem ti vi và đọc chuyện 5nhiều.ở trên lớp, tôi luôn cố gắng nhập tâm bài giảng của cô, chỗ nào chưa hiểu tôi hỏi lại cô hoặc nhờ bạn giảng. Tối về tôi luôn tự làm các bài tập. Bài nào khó, tôi xem lại bài giảng và mẫu của cô, xoay cách này cách khác. Tôi nhờ mẹ mua những quyển sách hay về môn này. Dần dần tôi học khá hơn và cũng không sợ môn toán như trước nữa.Bố mẹ tôi luôn ủng hộ và tạo điều kiện cho tôi. Hôm thứ tư, cô trả bài kiểm tra toán và đó là lần đầu tiên tôi được điểm tốt. Tôi bị trừ mất đi một điểm vì chưa trình bày và giải thích rõ ràng. Tôi lại học, học và học. Học cách trình bày ,học cách iải thích sao cho mạch lạc và dễ hiểu. Trong tời gian cố gắng học toán, tôi phải cảm ơn cô nhiều nhất. Cô luôn ở bên, động viên, khuyến khích tôi. Cô vẫn thường nói với tôi: “có công mài sắt có ngày nên kim”. Hôm sinh hoạt lớp, tôi đã được tuyên dương. Tôi rất vui.Bây giờ, tôi đã học khá môn toán hơn trước. Tôi hiểu rằng phải có quyết tâm cao thì mới làm được những việc khó, như câu ca dao vẫn nói: “Có công mài sắt có ngày nên kim”.Đề bài: Em đã có dịp đến thăm một cảnh đẹp của địa phương em hoặc ở nơi khác. Hãy thuật lại cuộc đi thăm đó.Bài làm Một năm học vất vả đã qua, và đến kì nghỉ hè này, gia đinhg tôi tổ chức đi chơi biển Đồ Sơn. Tôi vô cùng thích thú vì đây là nơi mà tôi chưa từng đặt chân đến.Bốn rưỡi sáng, lơ mơ ngái ngủ, tôi đã bị bác đồng hồ chăm chỉ nhưng đôi khi hơi khó tính đựngậy cho bằng được. Tôi uể oải dụi mắt đi chầm chậm vào nhà tắm vệ sinh cá nhâ. Cả nhà tôi đã thức dậy từ bao giờ, đang lục cục sắp lại đồ. Đánh răng rửa mặt xong, tôi thay quần áo rồi theo bố mẹ ra cửa. ở đó có một chiếc ô tô chễm chệ chờ đợi. Bố tôi xách va li, mở cốp xe rồi để vào đấy. Mẹ tôi, chị tôi, bố tôi và tôi cùng leo lên xe. Chiếc xe bon bon chạy luôn. Nhà cửa, cây cối như những thước phim quay nhanh cứ vùn vụt. Thích nhất là lúc qua cầu, được xem phim từ trên cao. Sau đó tôi ngủ lúc nào chẳng biết. Đánh một giấc dài dậy mà vẫn chưa tới nơi, tôi đâm sốt ruột. Nhưng… khoan, tôi nghe thấy tiếng nước àooo…oo, mùi mằn mặn mang đặc chất biển. thôi, đúng rồi, đúng là tới biển thật rồi! Tôi sung sướng lâng lâng. Nắng vàng nhè nhẹ vươn từ mặt trời đi khắp nơi. Tôi nhảy phốc xuống xe ngay khi đến khách sạn. Gia đình tôi bước vào tiền sảnh. Bố tôi lấy chìa khoá phòng rồi dẫn cả nhà lên tầng. Căn phòng thật rộng. tôi ra ban công phóng tầm mắt ngắm biển. Long lanh một màu nắng trên mặt nước. Người đi tắm chiu chít trên bờ. Những quán nước trên cát dựng từ cột, lợp lá thật thơ mộng. Tôi vào phòng nghỉ ngơi đã. Chiều tôi thức dậy gọi bố mẹ đi bơi. Băng qua con đường nhựa là đến bãi cát. Người đi tắm tấp nập. Có mấy người tắm xong, khoác khăn lên bờ, người ướt dượt. Có mấy người lại nằm dài tắm nắng. Còn dưới biển, đủ người già trẻ.. tắm táp, bơi lội. Có mấy bạn nhỏ cũng mặc áo phao như tôi, bố mẹ đang dạy bơi. Tôi ngâm mình xuống nước, mát lắm! bơi lội thoả thuê, tôi lên bờ xây lâu đài cát và cùng bố mẹ ngồi quán uống nước. Sau đó tôi về tắm sạch, mặc quần áo mới rồi xuống nhà ăn. Trời đã xẩm tối. Tôi ngồi vào bàn ăn. Nào là cua, nào là mực, nào là tôm… Cho ôi, bao nhiêu món đồ biển bày ra đây. Tôi ăn rất nhiều nhưng vẫn lên phòng trước mọi người. Tôi ngồi xem vô tuyến một lúc thì mẹ tôi lên gọi tôi ra biển chơi. Cả nhà tôi ra biển, thuê ghế nghỉ, nghe tiếng sóng vỗ ào ạt. Mặt trăng ở biển sao mà khác với thành phố thế, nó to, tròn và hơi đỏ như mặt trời. Sóng tung bọt lấp loáng một dải dọc vàng vàng. Tôi đang mơ màng thì bị chị tôi kéo đi. Ra khỏi bãi cát là đến mặt đường nhựa. Hai bên vỉa hè, hàng đồ lưu niệm mọc như nấm. Gia đình tôi đi dạo và mua luôn quà cho ông bà và hàng xóm. Đèn đường vàng vàng như làm tăng bầu không khí náo nhiệt ở đây. Người đi đường cũng có thể là khách du lịch, mua hàng trao đổi thật là sôi nổi. Mua xong gia dình tôi trở lại khách sạn, để ngày mai còn lên đường về thủ đô Hà Nội.Chuyến đi đã kết thúc, nhưng những suy nghĩ của tôi về thành phố cảng này chưa dừng lại. cuộc vui chơi với biển này đã mở đầu cho một mùa hè xanh tươi trẻ. Tôi yêu thiên nhiên, nhất là biển cả bao la.Đề bài: Thuật lai những việc em đã làm trong ngày Chủ nhật vừa qua.Bài làm 6Sau một tuần học tập căng thẳng em lại có ngày chủ nhật làm được nhiều việc giúp mẹ.“Reng reng” bác đồng hồ gọi em thức dậy bước ra kkhỏi giấc mơ có nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn lúc sáu giờ. Em liền choàng dậy, ra làm vệ sinh. Tiếng nước réo ù ù cùng mùi thuốc đánh răng thơm mát làm em có cảm tưởng như đang ở trong một khu rừng tuyệt đẹp. Rồi em xuống ăn sáng cùng cả nhà. ăn sáng xong em tiễn bố mẹ đi làm. Bác đồng hồ lúc này chỉ bảy giờ. Bây giờ làm gì đay? à! Đúng rồi! Chị chổi ơi! Ra đây với em. Em cùng chị chổi đi quanh nhà. Chị đi đến đâu nhà sạch đến đấy. Lũ bụi vừa thấy chị đến đã chạy bán sống bán chết ra khỏi nhà. Em vừa quét nhà xong thì nghe tiếng sàn nhà nói: “Cô chủ ơi!Lau mặt cho tôi đi!” Em liền chào chị chổi và xách xô nước, giẻ lau nhà ra. Nước mát rười rượi. Em vò giẻ thật sạch rồi vắt kiệt nước và lau. Lau hết một lần em giặt lại giẻ và lau lại lần nữa. Lúc trước nước trong vắt thì bây giờ chuyển màu đục ngầu. Rồi em rửa tay, ra nấu cơm. Lúc này là mười giờ. ái chà chà! Hôm nay mẹ cho em ăn toàn món ngon. Em bắt đầu nhặt rau. Oái! Khiếp lão sâu béo thế. Em hét lên vì bắt được lão sâu vàng rộm, béo mập. Nhặt rau xong em đặt nước luộc và rán trứng. Tiếng đũa đánh trứng tách tách và tiếng dao băm thịt bặp bặp, tiếng dầu dán lép tép nghe rất vui tai. Mười một giờ em ăn cơm với bố mẹ. Bố khen em nấu cơm rất khá. ăn xong em đi ngủ đến chiều lúc hai rưỡi em học bài. Ôi sao bài này khó thế! Em nghĩ mãi mà vẫn chưa ra! Ngoài vườn lũ chim thi nhau hót líu lo như cổ vũ động viên em cố gắng làm bài. Bác đồng hồ mọi khi nói nhiều vào loại nhất nhà mà bây giờ cũng như im bặt cho em sự yên tĩnh làm bài. Cuối cùng em cũng làm ra. Xong em ra vườn chăm sóc cây. Những giọt nước long lanh như những đứa trẻ nghịch ngợm chạy nhảy tung tăng quanh gốc cây. Những cây non vươn mình đu đưa trong nhạc gió réo rắt. Rồi em vào bếp nấu cơm tối với mẹ. Tối đến cả nhà em quây quần sum họp bên nhau nói chuyện rôm rả rất vui vẻ. Sau bữa cơm em xem tivi đến hai hai giờ em chuẩn bị sách vở và đồ dùng học tập cho ngày mai rồi đi ngủ. Nằm trên giường em nghĩ mà thương các bạn nhỏ mồ côi không có một mái ấm gia đình như em. Em mong trên trái đất sẽ không còn những bạn nhỏ mồ côi. Ai cũng có một gia đình hạnh phúc.Ngày chủ nhật của em trôi qua như thế đấy. Em mong ngày chủ nhật lại đến thật nhanh để em làm nhiều việc như thế giúp mẹ.Đề bài: Thuật lai những việc em đã làm trong ngày Chủ nhật vừa qua.Bài làm Ngày chủ nhật vừa qua, thấy bố mẹ em bận nhiều việc nên em không sang nhà bạn chơi như các hôm khác mà ở lại phụ giúp gia đình.Theo thói quen, cứ đúng 6 giừ sáng khi chú gà trống choai gân cái cổ gáy những hồi "te, te" ngắn ngủn là em bật dậy khỏi chăn và bắt đầu một ngày mới tươi đẹp. Em làm vệ sinh cá nhân xong rồi bước ra sân. Chà!chà! Cái hương vị ngày tết lại uyển chuyển báo trước bằng những loài hoa đã tưng bừng nở khắp vườn rồi đây!. Sau khi tập thể dục và vào nhà ăn sáng thì đồng hồ đã dừng chân tại 7 giờ. Bây giờ em phải đi giặt quần áo mới được. Cái thau quần áo to thật, em cảm tưởng nó còn to hơn cả người em nữa, nhưng không sao, em vẫn có thể giặt ngon lành. Thế là công việc được bắt đầu. Vò xong nước thứ nhất, em hoà tan xà phòng vào và lấy cái bàn giặt ra nhàu từng cái quần, cái áo. Bong bóng xà phòng cứ phập phồng như thở trong chậu. Màu trắng xoá và hình dạng xôm xốp, nhè nhẹ trông như đám mây. Chỉ một loáng thôi mà quần áo đã sạch rồi, chẳng còn một vết bẩn nào nữa. Ôi! Bây giờ đôi tay của em đã mỏi nhừ và em sẽ phải nhờ sự giúp đỡ của mẹ thôi. Mẹ đang nấu ăn trong phòng bếp nghe tiếng gọi liền đon đả chạy ra xoa đầu và khen "con mẹ giỏi quá!". Sau đó em cùng mẹ vừa hát vừa phơi đồ lên dây. Những con chim hoạ mi cũng hót véo von như thể ca ngợi em.Buổi chiều, khi ngủ dậy em lấy chổi, quét nhà. Chị chổi xinh đẹp nhiều màu sắc đi đến đâu thì bọn bụi bẩn chạy bán sống, bán chết tới đó. Một lát sau em thấy nhà mình sáng sủa hẳn lên. Chết thật đã 3 giờ chiều rồi, em phải học ngay mới được. Xong đâu đấy em xuống nhà ăn cơm.Tối đến, cả nhà quây quần bên nhau nói chuyện. Mười giờ đêm em mới đi ngủ. Nằm trên giường, em nở nụ cười mãn nguyện vì hôm nay thật là tuyệt vời. Bài LàmNhà em có nuôi một con mèo. Nó là thành viên khá quan trọng trong gia đình em.7Con mèo vừa tròn một tuổi. Chú ta nặng khoảng một cân rưỡi. Nó là giống mèo đực được bác em cho năm ngoái. Con mèo này béo tốt, nằm vừa trong vòng tay em. Chú mèo khoác lên mình chiếc áo hai màu: trắng và vàng. Lông chú mượt như tơ, nhìn xa như một khối mây biết đi. Lông phía trên lưng màu nâu vàng, còn lông cổ, đầu và chân đều màu nâu trắng. Cái đuôi dài thướt tha, mượt mà lúc ngoe nguẩy bên này, lúc lắc lư bên kia. Bốn cái chân thon thon. Bên dưới bàn chân là tấm nệm êm của mèo, làm cho những bước chân của chú thêm nhẹ nhàng. Đồng thời chú cũng có hàng móng vuốt sắc nhọn - vũ khí lợi hại nhất của chú ta. Đầu mèo ta chỉ to bằng quả cam sành, lắc lư liên tục. Đôi tai nhỏ hình tam giác dựng đứng để nghe ngóng. Em sờ vào tai chúng nhưng chú ta không thích cứ lắc lắc cái đầu. Cái mũi hồng hít hít ngửi ngửi trông thật dễ thương. Hàng ria mép trắng muốt trông oai vệ gớm! Đôi mắt tinh ranh, đen nhánh như có thủy tinh luôn trông ngang ngó dọc. Mỗi khi chú ngáp để lộ mấy cái răng bé xíu như mấy cái gai nhỏ.Những ngày trời nắng, sáng dậy chú lại ra giữa sân rồi liếm cái lưỡi hồng vào chân trước, còn hai chân sau duỗi ra đằng sau. Thế là chú ta lại nằm sưởi nắng. Chú vờn cái đuôi rồi cắn cắn gặm gặm. Còn mùa đông chú nằm trên người em ngủ tít. Tai chú cực thính. Một tiếng động nhỏ mèo ta cũng nghe thấy. Ô kìa! Chú mèo nằm sau thùng gạo để rình chuột đấy. Bỗng một con chuột mon men đến bên chiếc lồng bàn đậy thức ăn. Chợt, chú mèo lấy đà. Đoạn, nó nhảy phóc đến chỗ con chuột. Chú chuột ranh mãnh đã nằm trong móng vuốt mèo ta. Chú mèo nhà em là thế đấy. Từ ngày đó, “vệ sĩ” mèo canh gác nhà em sạch bóng chuột. Chú còn chơi với em mỗi lúc rảnh rỗi. Nó là người bạn nhỏ của gia đình em.Bài LàmLoài hoa các bạn thích là hoa gì? Chắc chắn có nhiều câu trả lời. Chị Huệ trắng muốt duyên dáng hay là chị phong lan tim tím yểu điệu? Còn với em, loài hoa em yêu thích và đẹp nhất là hoa hồng.Trước hiên nhà em có trồng một chậu hồng nho nhỏ. Hoa hồng quả không hổ danh là nữ hoàng các hoa. Đó là cây hồng nhung. Hoa khoác lên mình bộ váy áo màu đỏ thắm, một màu đỏ thật sang. Nhưng bộ dạ hội đó còn lộng lẫy hơn vào buổi sáng, những hạt sương đọng trên cánh hoa như những viên kim cương lấp lánh trong nắng, điểm xuyến cho tà áo thắm đỏ rực rỡ. Cây hoa chỉ ra ba bông nhưng bông nào bông nấy đều đẹp mê hồn. Ba hông hoa như ba nàng công chúa xinh đẹp, kiều diễm. Những cánh hoa chắc là đẹp nhất. Lớp lớp cánh hoa như những bậc thang. Cánh hoa thật mịn màng, mượt mà như tơ lụa đỏ thắm, chúng kết vào nhau tạo nên bông hồng duyên dáng. Đường nét từng cánh hoa thật uyển chuyển, đó là tuyệt tác của bông hồng, là một sự kì ảo vô hình thu hút người ngắm. Nhị hoa màu vàng thật hợp với dáng vẻ sang trọng của hồng nhungĐầu nhị có đôi chút phấn trắng như hạt cát vàng nhấp nhánh. Thân cây chắc chỉ to và dài bằng cái đũa. Thân hoa có gai, những cái gai bé nhưng nhọn bảo vệ cho ba nàng công chúa Hồng trẻ đẹp. Mờy chiếc lá nhỏ nhỏ, xanh đậm, sờ cưng cứng, ram ráp. Chà, thế mà nhanh thật! Mới ngày nào, các bông hoa chỉ là nụ hồng e ấp, nhỏ xíu, thế mà bây giờ những cánh hoa đã xòe ra giỡn với gió. Mỗi khi đi học về, em thường ra chỗ cây hồng để thưởng thức hương thơm ngọt ngào đó. Em nhắm mắt lại và thả mình theo những cánh hoa. Nó dắt em đến một thế giới kỳ diệu. Ở đó, có ba nàng tiên đi cùng em vào khu vườn đầy hoa đó. Đó là vương quốc kỳ ảo với muôn vàn điều mới mẻ. Một thảm hoa rực rỡ hiện ra trước mắt em. Trên bầu trời là những đám mây bồng bềnh trôi, trong ánh mặt trời rực rỡ và muôn màu muôn vẻ của bảy sắc cầu vồng. Một làn gió nhẹ thoảng qua làm rung cánh hoa... Tất cả đều hấp dẫn vô cùng. Tiếng xe máy nổ ròn ngoài cổng, làm êm quay lại với hiện tại, xua tan đi nỗi mệt nhọc, lấy lại tinh thần. Đâu chỉ có em thích hồng nhung, còn mấy chú bướm nữa. Chúng suốt ngày đến thăm hoa. Và ba tiểu thư cũng vui 8

Page 7

Hãy viết một đoạn văn ngắn [từ 5 đến 7 câu] kể lại buổi đầu đi học của em[3] Trần Thùy Linh – 3CĐề bài: hãy viết một đoạn văn ngắn [từ 5 đến 7 câu] kể lại buổi đầu đi học của emBài làm Đã hơn hai năm rồi mà hình ảnh của buổi đi học đầu tiên không phai mờ trong kí ức của em. Sáng đó, em dậy sớm lắm, sau khi tập thể dục và vệ sinh cá nhân xong. Em liền ngồi vào bàn ăn sáng. Đúng 7h30 phút, mẹ đưa em đến trường bằng xe máy. Cơ giáo ra và mỉm cười với mẹ con em. Rồi cô và mẹ nói chuyện. Mẹ nói với em:”Con ở đây đến trưa, bố hoặc mẹ sẽ đón con về”. Em túm lấy áo mẹnhư không muốn rời xa. Cơ giáo vỗ về em rồi mới bỏ tay ra. Em đứng nhìn cho đến khi chiếc xe máy khuất đi. Rồi em vào chỗ ngồi của mình và tự nhiên những giọt nước mắt ứa ra, lăn dài trên má. Một cảm giác buồn vui lẫn lộn đang dâng lên trong nước mắt em. Buổi học đầu tiên là thế đóKể về một ngày hội mà em biết Đặng Thảo My-3CBài làm Ở quê em có một hội lớn lắm. Đó là lễ hội chọi trâu ở Đồ Sơn - Hải phòng, nổi tiếng trên khắp các vùng miền cả nước. Nhân dân ta có câu:”Dù ai buốn đâu bán đâu, mồng chín tháng tám thì về chọi trâu”. Vào ngày hội du khách khắp nơi đổ về xem hội rất đông. Trước khi bắt đầu chọi trâu có một màn múa cờ truyền thống rất đặc sắc. Sau đó các cụ già làng dắt trâu ra thế là bắt đầu một ngày hội chọi trâu. Con trâu thứ nhất là số 87. con trâu thứ hai là số 89. Con trâu số 89 là con trâu của làng em. Hai con trâu hùng hổ đánh nhau. Sau bao nhiêu trận đấu quyết liệt là những tiếng reo hò của khán giả. Ông trâu số 89 của làng em đã chiến thắng. Ông trâu ấy sẽ mang vinh quang, tự hào và cả sự sung túc cho làng em. Em rất thích hội chọi trâu bởi hội chọi trâu chứng minh sự thịnh vượng của quê hương em. Kể về người hàng xóm Nguyễn Minh Phương – 3CĐề bài: Kể về người hàng xómBài làm Mùa hè năm nay gia đình em chuyển đến nơi ở mới. Người hàng xóm đầutiên mà em quen là chị Diệp. Chị có dáng người cao cao. Mái tóc của chị dài vàluôn được tết gọn gàng. Chị rất vui tính. Mỗi khi chị cười để lộ chiếc răng khểnhtrông thật duyên. Buổi chiều nào chị cũng sang nhà em chơi. Lúc đầu em còn rấtbỡ ngỡ nhưng nhờ có chị nên em đã làm quen được với rất nhiều bạn mới. Rồi chịịdẫn em ra nhà văn hóa, sân chơi, vườn hoa. Em rất vui được làm bạn với chị Diệp. Em mong chị Diệp mãi mãi ở gần nhà em.Đề bài: Kể về một buổi biểu diễn nghệ thuật mà em được xemBài làm Ngày 20-11 vừa qua, trường em lại tổ chức buổi biểu diễn văn nghệ mừng ngày nhà giáo Việt Nam. Hôm ấy đúng 7h30 phút học sinh toàn trường đã có mặt đông đủ. Các cô giáo thì mặc áo dài truyền thống Việt Nam. Còn các bạn học sinh mặc bộ đồng phục trông thật dễ thương. Đầu tiên thầy Hiệu trưởng lên phát biểu khai mạc. Tiếp theo là những tiết mục văn nghệ đặc sắc: múa, hát, kể chuyện, đọc thơ và đàn vi-ô- lông. Tiết mục đàn vi-ô-lông của bạn Lân lớp em là hay nhất. Bạn chơi bài Mừng Giáng Sinh. Tiếng đàn nổi lên, lúc trầm lúc bổng cả trường em im lặng lắng nghe như bị thôi miên. Tiếng đàn vừa dứt những tràng vỗ tay vang lên. Có những anh lớp năm còn đứng dậy hô to:”Chơi nữa đi!Chơi nữa đi!” Em vui lắm, em mong nhà trường tổ chức nhiều buổi biểu diễn như thế này nữa để chúng em có cơ hội thể hiện tài năng nghệ thuật của mình.Đề bài: Kể về một ngày hội mà em biếtBài làm Hằng năm, cứ đến mùa xuân, quê em lại tưng bứng mở hội đua thuyền trên sông Hồng. Sáng hôm ấy, hai bên bờ sông suốt đường đua dài 1000 m, kẻ khua trống, người thổi kèn tàu, đông vui và náo nhiệt. đường đua bắt đầu ở một khúc đầu làng em. Dưới sông năm con thuyền đua đã xếp thành hàng ngang ở vạch xuất phát. Trên thuyền, các tay đua là những thanh niên khoẻ mạnh ngồi thành hàng, taylăm lăm mái chèo. Mỗi đội có một màu áo khác nhau. Đến giờ xuất phát, kèn trốngnổi lên thì các chiếc thuyền lao nhanh vun vút về đích. Hai bên bờ sông tiếng hò reo, cổ vũ của người xem làm náo động cả một khúc sông. Đội làng em đã về đích trước tiên. Cuối hội là phần trao giải thưởng, ai cũng có mặt đông đủ để chúc mừng các tay đua. Hội đua thuyền là nét văn hoá truyền thống của quê hương em. Em sẽ học giỏi, tập thể thao cho cơ thể mạnh để được tham gia hội đua thuyền.

Page 8

những bài văn mẫudành cho học sinh lớp 6 Phần mộtvăn tự sự- Kể chuyện [tờng thuật lại truyện]- kể chuyện đời thờng- kể chuyện tởng tợngI. Đặc điểm1. Tự sự là phơng thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuốicùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.2. Những yếu tố cơ bản của bài tự sự:- Sự việc: Các sự kiện xảy ra.- Nhân vật: Ngời làm ra sự việc [gồm nhân vật chính và nhân vật phụ]- Cốt truyện: Trình tự sắp xếp các sự việc.- Ngời kể: Có thể là một nhân vật trong câu chuyện hoặc ngời kể vắng mặt.II. Yêu cầu của bài văn tự sự ở lớp 61. Với bài tự sự kể chuyện đời thờng- Biết sắp xếp sự việc theo một trình tự có ý nghĩa.- Trình bày bài văn theo một bố cục mạch lạc 3 phần.- Tuỳ theo yêu cầu đối tợng kể để lựa chọn tình huống và sắp xếp sự việc có ý nghĩa.2. Với bài tự sự kể chuyện tởng tợng- Biết xây dựng cốt truyện tạo tình huống tởng tợng hợp lý.- Câu chuyện tởng tợng phải có ý nghĩa và bố cục rõ ràng. [theo kết cấu 3 phần của bài tự sự]III. Cách làm bài văn tự sự ở lớp 6Tuỳ theo từng dạng bài tự sự ở lớp 6 để có cách trình bày dàn ý và viết bài cho phù hợp. Dớicđây là một vài gợi dẫn.1. Với dạng bài: Kể lại một câu chuyện đã đợc học bằng lời văn của em- Yêu cầu cốt truyện không thay đổi.- Chú ý phần sáng tạo trong mở bài và kết luận.- Diễn đạt sự việc bằng lời văn của cá nhân cho linh hoạt trong sáng.2. Với dạng bài: Kể về ngời - Chú ý tránh nhầm sang văn tả ngờibằng cách kể về công việc, những hành động, sự việc màngời đó đã làm nh thế nào. Giới thiệu về hình dáng tính cách thể hiện đan xen trong lời kể việc,tránh sa đà vào miêu tả nhân vật đó.3. Với bài: Kể về sự việc đời thờng- Biết hình dung trình tự sự việc cho xác thực, phù hợp với thực tế. 1- Sắp xếp sự việc theo thứ tự nhằm nổi bật ý nghĩa câu chuyện- Lựa chọn ngôi kể cho đúng yêu cầu của bài văn.4. Cách kể một câu chuyện tởng tợng *Các dạng tự sự tởng tợng ở lớp 6:- Thay đổi hay thêm phần kết của một câu chuyện dân gian.- Hình dung gặp gỡ các nhân vật trong truyện cổ dân gian.- Tởng tợng gặp gỡ những ngời thân trong giấc mơ.... *Cách làm: - Xác định đợc đối tợng cần kể là gì? [sự việc hay con ngời]- Xây dựng tình huống xuất hiện sự việc hay nhân vật đó.- Tởng tợng các sự việc, hoạt động của nhân vật có thể xảy ra trong không gian cụ thể nh thếnào?IV. một số đề và dàn bài Đề 1. Trong vai Âu Cơ [hoặc Lạc Long Quân], hãy kể lại câu chuyện Con Rồng cháu Tiên.*Yêu cầu- Dạng bài: Kể chuyện tởng tợng [dựa theo truyện]: đóng vai một nhân vật kể lại.* Nội dungKể lại truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên theo lời nhân vật Âu Cơ [hoặc Lạc Long Quân]. Kểđủ, chính xác các sự việc, chi tiết chính của câu chuyện. Có thể tởng tợng thêm chi tiết để làm nổirõ ý nghĩa đề cao nguồn gốc cao quý của dân tộc Việt và ý nguyện đoàn kết...* Hình thức+ Ngôi kể thứ nhất, bộc lộ thái độ, cảm xúc của ngời kể.+ Xen miêu tả, đối thoại cho lời kể sinh động.Đề 2. Tởng tợng và kể lại cuộc gặp gỡ với một nhân vật trong truyền thuyết mà em đã học.*Yêu cầu Kiểu bài: Kể chuyện tởng tợng. Nội dung: + Tởng tợng và kể lại hoàn cảnh gặp gỡ với nhân vật [trong một giấc mơ sau khi đợc học, đợcđọc hoặc nghe kể về câu chuyện có nhân vật ấy khi đi tham quan đến một nơi có khung cảnhthiên nhiên gợi nhớ đến câu chuyện và nhân vật...].+ Kể lại diễn biến: Căn cứ sự việc liên quan đến nhân vật [do nhân vật tạo ra hoặc liên quanđến nhân vật]. Hình thức: + Xây dựng một số lời thoại với nhân vật để từ đó hiểu thêm về nhân vật, hiểu thêm ý nghĩatruyện... + Kể đan xen với tả, bộc lộ cảm xúc.Đề 3. Trong vai Lang Liêu, kể lại chuyện Bánh chng, bánh dày. 2*Yêu cầu Kiểu bài: đóng vai nhân vật kể lại truyện. Nội dung: Kể lại đầy đủ các sự việc chính của câu chuyện. Thể hiện niềm vui sớng, tự hàokhi thấy đợc giá trị của hạt gạo và thành quả từ bàn tay lao động của mình. Hình thức: Dùng ngôi thứ nhất để kể lại. Lời kể cần thể hiện cảm xúc, có hình ảnh.Đề 4. Trong vai ngời mẹ, hãy kể lại câu chuyện Thánh Gióng.*Yêu cầu- Kiểu bài: kể chuyện tởng tợng, đóng vai một nhân vật để kể. - Nội dung: kể đầy đủ các sự việc chính của truyện [Gióng ra đời kỳ lạ, Gióng trở thành trángsĩ, Gióng giết giặc cứu nớc rồi bay về trời]. - Thể hiện đợc cảm xúc của nhân vật về một số chi tiết trong truyện [vui mừng khi Gióng chàođời; tâm trạng buồn khi giặc Ân chuẩn bị xâm lợc trong khi Gióng đã ba tuổi vẫn cha nói, cha cời,đặt đâu nằm đấy; ngạc nhiên, xúc động khi Gióng cất tiếng nói đầu tiên là đòi đi giết giặc...].- Hình thức: kể ở ngôi thứ nhất, thêm đối thoại. Đề 5. Kể lại một kỷ niệm đáng nhớ thời thơ ấu của mình.*Yêu cầu Kiểu bài: kể chuyện đời thờng. - Nội dung: + Đó phải là một kỷ niệm để lại trong tâm hồn em những ấn tợng sâu sắc, khó phai mờ [có thểlà kỷ niệm với một ngời thân; kỷ niệm với bạn bè, thầy cô; kỷ niệm về một chuyến đi...].+ Kể lại diễn biến kỷ niệm ấy một cách hợp lý, các sự việc liên kết chặt chẽ. Câu chuyện để lạitrong tâm hồn em một bài học, một cảm xúc sâu lắng... - Hình thức: Dùng lời kể ngôi thứ nhất.Đề 6. Kể lại chuyện mình [hoặc một bạn] từng mắc lỗi.*Yêu cầu Kiểu bài: kể chuyện đời thờng Nội dung: kể về một lần em mắc lỗi [không nghe lời ông bà, cha mẹ, thầy cô...; một việc làmthiếu trung thực...] làm cha mẹ [hoặc thầy, cô...] phiền lòng, bản thân em rất ân hận. Các chi tiếttrong truyện cần hợp lý, chân thực. - Hình thức: Kể ở ngôi thứ nhất, lời kể phải thể hiện đợc thái độ, cảm xúc của bản thân. Đề 7. Hãy kể chuyện về gia đình em vào một chiều thứ bảy. *Yêu cầu- Kiểu bài: kể chuyện đời thờng- Nội dung: Kể, tái hiện đợc không khí, quang cảnh ấm cúng, hạnh phúc... trong gia đình emvào chiều thứ bảy [ví dụ: lời hỏi han trìu mến của ông bà, cử chỉ yêu thơng của cha mẹ, sự quantâm lẫn nhau của những thành viên trong gia đình...]. - Hình thức: Kể kết hợp với miêu tả [ánh mắt, nụ cời, cử chỉ âu yếm...], bộc lộ cảm xúc của em 3về quang cảnh ấy. Đề 8. Hãy tởng tợng và kể lại cuộc trò chuyện, tâm sự giữa các đồ dùng học tập. *Yêu cầu Kiểu bài: kể chuyện tởng tợng, nhân vật là đồ vật. Nội dung: Tởng tợng tình huống nghe đợc cuộc trò chuyện một cách hợp lý [Ví dụ: do cẩuthả làm mất một đồ dùng học tập phải đi tìm hoặc đêm khuya nghe thấy tiếng những đồ dùngthan thở, tâm sự vì bất bình trớc tính nghịch ngợm, cẩu thả của cô, cậu chủ...]. Kể diễn biến cuộctrò chuyện để toát lên khéo léo ý nghĩa giáo dục đối với học sinh. Khi kể diễn biến cần rõ hai sựviệc: lúc đầu các đồ dùng mới đợc mua về và sau đó các đồ dùng bị đối xử không tốt nh thế nào... Hình thức: Sử dụng nghệ thuật nhân hóa, viết các đoạn, câu đối thoại một cách sinh động.Đề 9. Trong buổi lễ đăng quang, Lang Liêu đã kể cho mọi ngời nghe về sự ra đời của hai loại bánhchng, bánh giầy. Hãy ghi lại lời kể ấy. *Yêu cầu- Kiểu bài: đóng vai một nhân vật kể lại chuyện.- Nội dung: kể lại đầy đủ các sự việc, chi tiết chính của truyện: Vua cha chọn ngời nối ngôi, đ-ợc thần báo mộng, làm bánh, đợc nối ngôi, tục làm bánh ngày Tết. Các sự việc, chi tiết cần làm rõý nghĩa đề cao lao động sáng tạo, nghề nông trồng lúa.- Hình thức: Dùng ngôi kể thứ nhất. Thứ tự kể ngợc bắt đầu từ sự việc cuối. Lời kể có cảm xúc,gợi không khí thời xa, dùng từ phù hợp.Đề 10. Tởng tợng cuộc thi của các loài hoa và trong vai một loài hoa, em hẫy kể lại cuộc thi đó. *Yêu cầu- Kiểu bài: Kể chuyện tởng tợng.- Nội dung: Giới thiệu cuộc thi [tình huống mở cuộc thi hợp lý]. Diễn biến cuộc thi kể lần lợtcác sự việc, mỗi sự việc kể về phần thi của một nhân vật. Qua cuộc thi cần thể hiện rõ ý nghĩa:quan niệm về vẻ đẹp toàn diện.- Hình thức: Sử dụng ngôi kể thứ nhất - nghệ thuật nhân hóa, đan xen tả vẻ đẹp riêng các loàihoa. Lời kể giàu hình ảnh và cảm xúc.Đề 11. Kể lại tâm sự của cây bàng [hoặc cây phợng] non bị lũ trẻ bẻ cành lá. *Yêu cầu- Kiểu bài: Kể chuyện tởng tợng.- Nội dung: Ghi lại những lời tâm sự của một cây bàng non [hoặc cây phợng] trong một tìnhhuống cụ thể: bị lũ trẻ bẻ gãy cành rụng lá. Nội dung lời kể cần chú ý tởng tợng những chi tiết cóý nghĩa, biểu hiện tâm trạng đau đớn, xót xa... Qua câu chuyện, ngời đọc rút ra đợc bài học nàođó về ý thức bảo vệ môi trờng.- Hình thức: Có thể dùng ngôi kể thứ nhất - nhân vật trung tâm là cây bàng non để kể. Nghệthuật nhân hóa đợc sử dụng sáng tạo, hợp lý.Đề 12. Tởng tợng và kể lại câu chuyện mời năm sau khi về thăm trờng cũ. 4*Yêu cầu- Dạng kể chuyện tởng tợng về tơng lai.- Nội dung: Tởng tợng chuyến về thăm ngôi trờng em đang học hiện tại vào 10 năm sau, thểhiện đợc tình cảm gắn bó với mái trờng, thầy cô, bạn bè. Nội dung kể cần có những sự việc, chitiết hợp lý, cảm động, bất ngờ: gặp lại thầy, cô giáo cũ, gặp lại bạn bè cùng lớp, quang cảnh trờngvới những đổi thay...- Hình thức: Dùng ngôi kể thứ nhất.Đề 13. Tởng tợng và kể lại chuyện cổ tích Sọ Dừa theo một kết thúc mới. *Yêu cầu- Kiểu bài: Kể chuyện tởng tợng. - Nội dung:+ Nên kể theo mạch phát triển của truyện cổ dân gian. Tuy khi kể có sự sáng tạo nhng nộidung vẫn phải bảo đảm trung thành với những ý chính của nguyên bản. + Thêm bớt một số chi tiết cho phù hợp với nội dung chuyện kể. + Bài làm phải đảm bảo màu sắc và không khí của truyện dân gian. + Phần kết truyện không theo nguyên bản, ở đây đa ra một kết cục mới, kết cục này có liênkết và bám theo mạch truyện. - Hình thức: Vừa kể vừa có thể nêu cảm nghĩ của bản thân về câu chuyện. Đề 14. Em đã đợc học rất nhiều cô giáo và có những kỷ niệm sâu sắc, hãy kể lại một trong những kỷniệm đó. *Yêu cầu- Kiểu bài: kể chuyện về một nhân vật - Nội dung:+ Giới thiệu cô giáo từng dạy, có ấn tợng và nhiều kỷ niệm. Chú ý là cô giáo Tiểu học [vì ngờikể đang học lớp 6]. + Trong số rất nhiều kỷ niệm, nên chọn kỷ niệm đáng nhớ nhất [Đó là kỷ niệm gì? Xảy ra khinào? Xảy ra nh thế nào? Vì sao lại xảy ra việc đó? Kết thúc ấy nh thế nào?+ Em suy nghĩ gì về kỷ niệm đó [việc làm đối với cô và thấy đợc những gì cô đã làm cho mình].- Hình thức: Kể theo ngôi thứ nhất, kể xen bộc lộ tình cảm.Đề 15. Em hãy kể về một chuyến về thăm quê nội hoặc quê ngoại. *Yêu cầu- Kiểu bài: văn kể chuyện [kết hợp miêu tả]. - Nội dung: + Trình bày thời gian, không gian: quê ở đâu, đờng về thế nào, về thăm khi nào?+ Miêu tả những nét cơ bản nhất về phong cảnh làng quê [cây đa, bến nớc...]. + Những kỉ niệm thân thuộc từ thuở nhỏ, những ấn tợng sâu sắc. + Xúc cảm khi về quê cũng nh khi chia tay. 5+ Tình cảm sâu nặng đối với quê hơng. - Hình thức: Kể theo ngôi thứ nhất, kể xen bộc lộ cảm xúc.Đề 16. Nhân dịp cùng bố mẹ đi thăm quan em đã đợc làm quen với một ngời bạn mới. Dù cuộc gặpgỡ thật ngắn ngủi nhng tình bạn ấy vẫn là một kỷ niệm khó phai. Em hãy kể lại.*Yêu cầuKể lại cuộc gặp gỡ ngắn ngủi [trong chuyến du lịch] với một ngời bạn nhng đã để lại trong emkỷ niệm khó phai. *Nội dung:- Câu chuyện đợc kể phải sắp xếp theo một trình tự hợp lý tự nhiên. Việc làm quen diễn rathật ấn tợng, vừa bất ngờ vừa lô gích, phù hợp với hoàn cảnh, mạch truyện, tránh gợng ép. - Câu chuyện kể đòi hỏi sự sáng tạo, có kịch tính, hấp dẫn lôi cuốn có độ lắng, có d âm củatình bạn đẹp, hồn nhiên, trong sáng, nhân ái. - Miêu tả sơ qua về hình dáng, chú trọng về hoàn cảnh, tính tình... của bạn. Điều quan trọngvừa là phải thể hiện đợc tình cảm của mình đối với bạn và tình cảm của hai ngời với nhau. - Nêu bật đợc ý nghĩa nhân văn trong câu chuyện kể. *Hình thức: Kể theo ngôi thứ nhất.Đề 17. Kể về một thầy [cô] giáo kính yêu nhất của em.*Yêu cầuNêu đợc tình cảm với thầy [cô] giáo mà ngời viết yêu kính nhất.*Nội dung- Giới thiệu ngời thầy [cô] giáo dạy mình. - Miêu tả dáng qua dáng vóc, ăn mặc... đặc biệt là những chi tiết liên quan đến tính cách,phẩm chất... của thầy [cô] giáo. - Dẫn dắt chuyện hợp lý, lô gích, phù hợp với tính cách nhân vật, cần có chi tiết bất ngờ, thú vịcó sức lôi cuốn ngời đọc. - Thầy [cô] giáo có ý nghĩa với tuổi thơ của ngời viết nh thế nào?*Hình thức:Kể theo ngôi thứ nhất. Giọng kể thể hiện cảm xúc trân trọng, gần gũi, thân thơng đối với thầy[cô] giáo. Đề 18. Trong vai ông Lão, cá vàng hoặc mụ vợ hãy kể lại chuyện Ông lão đánh cá và con cá vàng.*Yêu cầu- Kiểu bài: đóng vai nhân vật kể lại truyện.*Nội dungKể lại đầy đủ các sự việc chính của câu chuyện. Giả sử trong vai mụ vợ, cần thể hiện tâm trạng ăn năn, hối lỗi của nhân vật mụ vợ - bài họcrút ra từ thói tham lam, bội bạc.*Hình thức 6Dïng ng«i thø nhÊt kÓ l¹i. Lêi kÓ cÇn cã c¶m xóc, giµu h×nh ¶nh. 7Phần hai văn miêu tả- tả cảnh- tả ngờiI. đặc điểm của văn miêu tả1. Văn miêu tả là loại văn giúp ngời đọc, ngời nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổibật của một sự vật, sự việc, con ngời, phong cảnh.... làm cho đối tợng miêu tả nh hiện lên trớc mắtngời đọc, ngời nghe.2. Những năng lực cần có khi làm văn miêu tả:- Quan sát: nhìn nhận, xem xét sự vật.- Nhận xét liên tởng hình dung về sự vật đặt tronmg tơng quan các sự vật xung quanh. - Ví von so sánh: Thể hiện sự liên tởng độc đáo riêng của ngời viết hình dung, cảm nhận về sựvật, hiện tợng miêu tả.II. Các dạng văn miêu tả ở lớp 6ở tiểu học, các em đã làm quen với văn bản miêu tả, lớp 6 học nâng cao hơn nên đòi hỏi các emcó kĩ năng miêu tả tinh tế trong từng dạng bài. Cụ thể nh sau:1. Tả cảnh* Tả cảnh là gợi tả những bức tranh về thiên nhiên hay cảnh sinh hoạt gợi ra trớc mắt ngờiđọc về đặc điểm từng nét riêng của cảnh. * Yêu cầu tả cảnh: - Xác định đối tợng miêu tả: cảnh nào? ở đâu? Vào thời điểm nào? - Quan sát lựa chọn đợc những hình ảnh tiêu biểu. - Trình bày những điều quan sát đợc theo một thứ tự. * Bố cục bài văn tả cảnh: - Mở bài: Giới thiệu cảnh đợc tả. - Thân bài: Tập trung tả cảnh vật chi tiết theo một thứ tự nhất định, có thể ở một số trờnghợp sau:+ Từ khái quát đến cụ thể [hoặc ngợc lại]+ Không gian từ trong tới ngoài. [hoặc ngợc lại]+ Không gian từ trên xuống dới. [hoặc ngợc lại] - Kết bài: phát biểu cảm tởng về cảnh vật đó.2. Tả ngời* Tả ngời là gợi tả về các nét ngoại hình, t thế, tính cách, hành động, lời nói.... của nhân vật đ-ợc miêu tả.* Phân biệt đối tợng miêu tả theo yêu cầu: - Tả chân dung nhân vật [cần tả nhiều về ngoại hình, tính nết...] - Tả ngời trong t thế làm việc [tả ngời trong hành động: chú ý các chi tiết thể hiện cử chỉ,trạng thái cảm xúc] 8 * Cách miêu tả:- Mở bài: Giới thiệu ngời đợc tả [chú ý đến mối quan hệ của ngời viết với nhân vật đợc tả, tên,giới tính và ấn tợng chung về ngời đó]- Thân bài: + Miêu tả khái quát hình dáng, tuổi tác, nghề nghiệp..+ tả chi tiết: ngoại hình, cử chỉ, hành động, lời nói... [chú ý tả ngời trong công việc cần quansát tinh tế vào các động tác của từng bộ: khuôn mặt thay đổi, trạng thái cảm xúc, ánh mắt...].Ví dụ: Dợng Hơng Th nh một pho tợng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quaihàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống nh một hiệp sĩ của Trờng Sơn oai linh hùngvĩ. [Võ Quảng]+ Thông qua tả để khơi gợi tính cách nhân vật: qua tả các chi tiết ngời đọc có thể cảm nhận đ-ợc tính cách của đối tợng và thái độ của ngời miêu tả đối với đối tợng đó.- Kết bài: Nhận xét hoặck nêu cảm nghĩ của ngời viết về ngời đợc miêu tả.3. Miêu tả sáng tạo* Đối tợng miêu tả thờng xuất hiện trong hình dung tởng tợng có bắt nguồn từ một cơ sở thựctế nào đó.* Đối tợng: Ngời hay cảnh vật.* Yêu cầu khi miêu tả:- Tả cảnh phải bám vào một số nét thực của đời sống. Ví dụ khi tả một phiên chợ trong tởng t-ợng của em cần dựa trên những đặc điểm thờng xảy ra của cảnh đó làm cơ sở tởng tợng nh: khôngkhí của cảnh, số lợng ngời với những lứa tuổi tầng lớp nào? chợ diễn ra ở địa điểm nào? Thời tiếtkhí hậu ra sao?....Những cơ sở đó là thực tế để tởng tợng theo ý định của mình.- Tả ngời trong tởng tởng: nhân vật thờng là những ngời có đặc điểm khác biệt với ngời thờngnh các nhân vật ông Tiên, ông Bụt trong cổ tích hay một ngời anh hùng trong truyềnthuyết....Cần dựa vào đặc điểm có tính bản chất để tởng tợng những nét ngoại hình cho phù hợp,tạo sự hấp dẫnLu ý: Dù miêu tả theo cách nào và đối tợng nào cũng cần chú ý vận dụng ví von so sánh để bàivăn miêu tả cói nét độc đáo mang tính cá nhân rõ.III. cách làm một bài văn miêu tả1. Trong văn miêu tả, năng lực quan sát của ngời viết, ngời nói thờng bộc lộ rõ nhất. Muốnlàm văn tả cảnh, ngời viết cần phải:- Xác định đợc đối tợng miêu tả;- Quan sát, lựa chọn đợc những hình ảnh tiêu biểu;- Trình bày những điểm quan sát đợc theo một thứ tự.2. Bố cục của một bài văn tả cảnh thờng có ba phần:- Mở bài: Giới thiệu cảnh đợc tả;- Thân bài: Tập trung tả cảnh vật chi tiết theo một thứ tự;- Kết bài: Thờng phát biểu cảm tởng về cảnh vật miêu tả.3. Cần chú ý chi tiết khi miêu tả. Ví dụ: 9a] Về cảnh mùa đông, có thể nên những đặc điểm- Bầu trời âm u, nhiều mây.- Gió lạnh, có thể có ma phùn.- Cây cối rụng lá chờ cành.- Chim tróc bay đi tránh rét.- Trong nhà, ngời ta đốt lửa sởi.b] Về khuôn mặt mẹ có thể chú ý tới các đặc điểm- Hình dáng khuôn mặt [tròn, trái xoan...].- Vầng trán.- Tóc ôm khuôn mặt hai đợc búi lên?- Đôi mắt, miệng.- Nớc da, vẻ hiền hậu, tơi tắn... c] Tả một em bé chừng 4 - 5 tuổi: - Mắt đen tròn ngây thơ;- Môi đỏ nh son;- Chân tay mũm mĩm;- Miệng cời toe toét;- Nớc da trắng mịn;- Nói cha sõi...d] Tả một cụ già:-Tóc trắng da mồi;- Cặp mắt tinh anh;- Dáng vẻ chậm chạp hoặ nhanh nhẹn;- Giọng nói trầm ấm...- Cô giáo đang say sa giảng bài trên lớp: giọng nói trong trẻo, cử chỉ âu yếm ân cần, đôi mắtlấp lánh khích lệ...4. Cần chú ý thứ tự khi miêu tả. Ví dụ:a] Tả quang cảnh lớp học trong giờ viết bài tập làm văn:- Có thể theo thời gian: Trống vào lớp. Cô giáo [thầy giáo] cho chép đề. Các bạn bắt tay vàolàm bài. Kết thúc buổi làm bài, thu, nộp bài cho thầy, cô.- Có thể theo không gian: Bên ngoài lớp. Trên bảng, cô [thầy] ngồi trên bàn giáo viên. Các bạntrong lớp bắt tay vào làm bài. Không khí cả lớp và tinh thần thái độ làm bài của bạn ngồi cạnhngời viết [hay chính bản thân ngời viết].b] Tả sân trờng giờ ra chơi:- Miêu tả theo không gian: + Từ xa tới gần. + Miêu tả theo thời gian trớc, trong và sau khi ra chơi. Cũng có thể có một cách thứ ba là kết hợp cả không gian và thời gian [Cách này khó và phứctạp hơn]. Trớc hết, em hay chọn trật tự miêu tả. Sau đó chọn cảnh sân trờng giờ ra chơi để viếtthành đoạn văn. 10- Miêu tả theo thứ tự thời gian:+ Sân trờng vắng lặng trong giờ học.+ Hiệu lệnh trống ra chơi, mọi ngời ùa ra.+ Có tốp chơi đá cầu, nhảy dây, đá bóng, có tốp chỉ đứng xem, hoặc tranh cãi nhau về điều gìđó.+ Có thể tả màu sắc quần áo, những tiếng cờng nói, hò reo và một vài bạn chơi tích cực nhất. IV. một số đề và dàn bài Đề 1. Miêu tả cô giáo đang say sa giảng bài trên lớp.- Mở bài: Giới thiệu khung cảnh lớp học, tên cô giáo hoặc tên môn học.- Thân bài: Miêu tả những nét tiêu biểu về cử chỉ, hình dáng, điệu bộ, biểu hiện s phạm của côgiáo... gắn với diễn biến của bài học hoặc giờ học.- Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về cô giáo qua giờ học đó.Đề 2. Em hãy tả dòng sông mùa lũ. *Yêu cầu Kiểu bài: văn miêu tả. Nội dung: Có thể tả từ xa đến gần, từ khái quát đến cụ thể. Dòng sông trong mùa lũ nh thếnào? Nớc dâng cao ra sao, có màu gì? Tả cảnh hai bên bờ sông, cảnh những con thuyền vất vả vợtlên trên dòng nớc lũ... Hình thức: Lời văn trong sáng, giàu cảm xúc.Đề 3. Hãy miêu tả lại cô giáo lúc đang say sa giảng bài. *Yêu cầu Kiểu bài: Văn tả ngời. Nội dung: Miêu tả qua dáng vóc, cách ăn mặc... đặc biệt là những chi tiết liên quan đến tínhcách, phẩm chất... của cô. - Khi tả cô giáo đang giảng bài, cần chú ý các chi tiết: giọng điệu, cử chỉ, nội dung bài đợc côthể hiện nh thế nào? Bài giảng của cô tác động nh thế nào đối với ngời nghe? Cô có ý nghĩa với tuổi thơ của ngời viết nh thế nào? Hình thức: Lời văn giàu cảm xúc, thể hiện tình cảm trân trọng gần gũi, thân thơng đối vớicô giáo. Đề 4. Hãy miêu tả ngôi nhà em ở. *Yêu cầu Kiểu bài: tả sự vật. Nội dung: tả ngôi nhà. Nhng đó không phải là ngôi nhà bình thờng mà là "ngôi nhà emđang ở", tức là giữa chủ thể và đối tợng đã xác lập đợc quan hệ đặc biệt gần gũi, do đó dễ khơi gợicảm xúc. - Hình thức: Khi tả phải kết hợp giữa tả sự vật và tả tâm trạng để làm nổi bật hình ảnh ngôi 11nhà với nghĩa "tổ ấm". Đề 5. Em hãy miêu tả quang cảnh tng bừng nơi em ở vào một ngày đầu xuân mới. *Yêu cầu Kiểu bài: Tả cảnh.- Nội dung:+ Kết hợp miêu tả cảnh thiên nhiên với cảnh sinh hoạt nhộn nhịp vào một ngày xuân. + Tái hiện đợc những hình ảnh đặc trng của mùa xuân: hàng cây, hoa lá, cờ, khẩu hiệu, hơngvị Tết với bánh chng, mùi hơng trầm, đào, quất...; tâm trạng, nét mặt hồ hởi, vui tơi, nhộn nhịpcủa mọi ngời. + Cảm nghĩ của em về quang cảnh ấy. - Hình thức: Tả xen bộc lộ cảm xúc.Đề 6. Miêu tả một cảnh đẹp mà em đã gặp trong mấy tháng nghỉ hè [có thể phong cảnh nơi em nghỉmát hoặc cánh động hay rừng núi quê em]. *Yêu cầu- Kiểu bài: văn tả cảnh.- Nội dung: tả một cảnh đẹp trong mùa hè, có thể là cảnh đẹp của quê hơng em hoặc nơi emđến tham quan, nghỉ mát nh: đêm trăng, cánh đồng, dòng sông, bãi biển, rừng núi.v.v.. lá xuống sâ Ngời viết phải chọn lọc đợc các chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật vẻ đẹp của cảnh.Cần kết hợp quan sát với tởng tợng, so sánh, thể hiện đợc cảm xúc với cảnh, tình yêu với thiênnhiên đất nớc.- Hình thức: Lời văn phải có hình ảnh, cảm xúc, sử dụng các biện pháp tu từ một cách sinhđộng.Đề 7. Từ bài văn Lao xao của Duy Khán, em hãy tả lại khu vờn trong một buổi sáng đẹp trời.*Yêu cầu- Kiểu bài: văn tả cảnh.- Nội dung cụ thể: tả khu vờn trong một buổi sáng đẹp trời.Trong bài, ngời viết phải thể hiện đợc các chi tiết tiêu biểu để làm nổi bật đợc:- Cảnh vật bao quát của khu vờn [hình khối, màu sắc].- Tả một số cây tiêu biểu, tạo nên ấn tợng riêng về khu vờn.- Tả khung cảnh thiên nhiên để thấy khu vờn đẹp hoặc thân thiết nh thế nào [nắng, gió, màusắc của cây, của lá, của hoa,].Cần kết hợp quan sát với tởng tợng, so sánh, thể hiện đợc cảm xúc của ngời viết đối với cảnhvật của khu vờn.- Hình thức: Lời văn phải có hình ảnh, cảm xúc, sử dụng các biện pháp tu từ một cách sinhđộng. 12Phần bamột số bài viết tham khảo*Đề bài: Trong vai Lạc Long Quân, hãy kể lại câu chuyện Con Rồng cháu Tiên.*Bài viếtThuở ấy, đã lâu lắm rồi, có lẽ đến hơn 4000 năm về trớc, lúc đất nớc ta vẫn còn hoang sơ lắm.Trên đất chủ yếu là núi đồi, cỏ cây hoa lá chứ cha có con ngời đông đúc nh bây giờ. Trên trời, dớinớc, mỗi vùng đất đều do các vị thần tiên cai quản, trông nom.Là con trai của thần Long Nữ, vị thần đợc thần trời giao cho cai quản vùng sông nớc Lạc Việt,cha mẹ đặt tên cho ta là Lạc Long Quân. Đợc cha mẹ chỉ dạy đủ điều từ thủa ấu thơ, lại thêm sứclực vốn có của giống rồng, ta đã luyện đợc rất nhiều phép lạ. Thủa ấy, khi ta còn trẻ, ta thờng hayxin phép Đức Long Vơng lên trần gian thăm thú, giúp dân tiễu trừ bọn yêu tinh, dạy dân cáchtrồng trọt, chăn nuôi, cách ăn ở. Trần gian nhiều cảnh đẹp khiến ta gắn bó nh đang sống dới thủycung. Một hôm, đang thoả chí ngao du sơn thuỷ, ta say hứng quá chân lên tận vùng núi cao phơngBắc. Bỗngh ta gặp một thiếu nữ xinh đẹp tuyệt trần. Hỏi ra mới biết nàng là Âu Cơ, con gái ThầnNông. Nghe nói vùng Lạc Việt có nhiều hoa thơm, cỏ lạ, nàng xin phép cha dạo bớc đến thăm. Tacùng Âu Cơ mến cảnh hợp ngời, đem lòng yêu thơng rồi thề ớc nguyện cùng chung sống trọn đời.ít lâu sau, Âu Cơ có mang. Kỳ lạ thay! Đến ngày sinh nở, nàng sinh ra một cái bọc trăm trứng.Rồi trăm trứng nở ra trăm con đều đẹp đẽ, hồng hào chẳng cần bú mớm mà tự lớn lên nh thổi. Vợchồng ta hết sức vui mừng, hết lòng chăm chút cho đàn con nhỏ.Sống ở trần thế đã lâu, ta cũng thấy nóng lòng. ở thuỷ cung, cha mẹ đã già, công việc khôngbiết ai gánh vác. Trăn trở nhiều lần, ta nghĩ: "Âu Cơ vốn thuộc dòng tiên hợp với non cao, ta lạilà giống rồng quen sông nơi biển cả; tính tình, tập quán hẳn có nhiều cái khác nhau nên một cuộcbiệt ly trong nauy mai khó là tránh khỏi. Ta bèn gọi trăm con cùng Âu Cơ và nói:- Ta và vàng tuy sống cha lâu nhng nghĩa tình đến sông cạn đá mòn cũng không thay đổi. Tanghĩ, ta là giống rồng, nàng là giống tiên, vậy khó mà tính kế dài lâu đợc. Nay vì đại nghiệp và vìsự mu sinh của trăm con, ta sẽ đa 50 con xuống biển, nàng đa 50 con lên núi, chia nhau ra mà caiquản các phơng hễ có việc gì thì báo cho nhau để mà tơng trợ.Âu Cơ nghe thấy hợp tình cũng đành nghe theo, cuộc chia ly ngậm ngùi, da diết.Ta đa 50 con xuống vùng đồng thấp dạy các con nghề biển mà an c lập nghiệp. Âu Cơ đa cáccon lên núi cao, lập con trởng làm vua, lấy hiệu là Hùng Vơng, đóng đô ở đất Phong Châu, đặt n-ớc hiệu là Văn Lang, truyền đời nối ngôi đều lấy hiệu Hùng Vơng, không hề thay đổi.Sau đó rất lâu, ta và Âu Cơ không gặp lại nhau nhng tình nghĩa vẫn không phai. Hơn thế,nghĩa "đồng bào" trong trăm con ta cũng không thay đổi. Bởi thế cho nên đến tận ngày nay, trênđất nớc ta dẫu có tới trên 50 dân tộc, nhng đều là anh em ruột thịt một nhà.*Đề bài: Trong vai Thánh Gióng, hãy kể lại câu chuyện Thánh Gióng.*Bài viếtCác cháu có biết ta là ai không? Ta chính là Thánh Gióng, ngời năm xa đã một mình đánhthắng lũ giặc Ân hung ác. Bây giờ ta sẽ kể cho các cháu nghe về cuộc đời của ta lúc bấy giờ nhé! Các cháu ạ! Ta vốn là sứ thần của Ngọc Hoàng sai xuống giúp đỡ dân làng đánh đuổi quânxâm lợc đang nhăm nhe xâm chiếm nớc ta. Muốn đợc sống cùng với nhân dân, Ngọc Hoàng ralệnh cho ta đầu thai xuống một gia đình lão nông hiếm muộn đờng con cái. Một ngày đẹp trời ta 13thấy bà lão phúc hậu vào rừng, ta liền hoá thành một vết chân to và bà lão đã tò mò ớm thử vậy làta đầu thai vào bà cụ. Khỏi phải nói hai ông bà đã vô cùng mừng rỡ khi chờ mãi, sau mời haitháng ta mới ra đời. Ông bà càng vui hơn khi thấy ta rất khôi ngô tuấn tú. Hai ông bà chăm sócyêu thơng ta hết lòng, ông bà ngày ngày mong ta khôn lớn nh những đứa trẻ khác ấy vậy mà mãiđến tận năm ba tuổi ta vẫn chẳng biết cời, nói cũng chẳng biết đi. Các cụ rất buồn, thấy vậy ta rấtthơng nhng vì sứ mệnh mà Ngọc Hoàng đã trao cho nên ta vẫn phải im lặng. Thế rồi giặc Ân đến xâm lợc nớc ta, chúng kéo đến đông và mạnh khiến ai ai cũng lo sợ. Nhìnkhuôn mặt lo âu của dân làng và cha mẹ, ta biết rằng đã đến lúc ta phải ra tay giúp đỡ họ. Mộthôm, đang nằm trên giờng nghe thấy sứ giả đi qua rao tìm ngời giỏi cứu nớc, thấy mẹ đang ngồibuồn rầu lo lắng, ta liền cất tiếng bảo mẹ: - Mẹ ơi! Mẹ đừng buồn nữa, mẹ hãy ra mời sứ giả vào đây cho con nói chuyện.Nghe ta cất tiếng nói mẹ vô cùng ngạc nhiên, mừng rỡ và mẹ ta càng ngạc nhiên hơn khi ta đòigặp sứ giả vì đó không phải là chuyện đùa, đọc thấy nỗi lo của mẹ ta vội trấn an mẹ:- Mẹ đừng lo lắng gì cả cứ ra mời sứ giả vào đây!Nửa tin nửa ngờ nhng mẹ ta vẫn vội vã ra mới sứ giả vào. Sứ giả bớc vào căn nhà nhỏ tuềnhtoàng của cha mẹ ta, ông ta vô cùng ngạc nhiên nhìn thấy ta lúc này vẫn chỉ là thằng bé nằm ởtrên giờng, sứ giả có vẻ không tin tởng lắm nhng khi nghe ta nói: "Ông về tâu với vua sắm cho tamột con ngựa sắt, một roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này". Nghe những lờinói đầy quả quyết của ta sứ giả hiểu rằng ta không phải là một đứa trẻ bình thờng, sứ giả vội vãtrở về tâu với vua và vua cũng vui mừng truyền thợ giỏi ở khắp nơi đến làm gấp những thứ tacần. Ai ai cũng phấn khởi khi thấy vua đã tìm đợc ngời tài.Còn ta khi sứ giả đi rồi ta liền vùng dậy và vơn vai mấy cái đã thành ngời lớn. Ta bảo mẹ nấucho ta nồi cơm ăn cho no để chuẩn bị đi đánh giặc. Mâm cơm vừa bng lên ta ăn một loáng đã hếtnhẵn mà chẳng thấy no gì cả, mẹ lại đi nấu nồi khác cho đến khi nhà không còn gì để ăn. Ta ănvào bao nhiêu thì lớn nh thổi bấy nhiêu, đến nỗi quần áo phải thay liên tục. Mẹ ta thấy ta ăn banhiêu cũng cha no trong khi gạo thì đã hết, bà cụ liền chạy nhờ bà con hàng xóm. Bà con đều vuilòng giúp mẹ ta vì biết ta là ngời sẽ đi đánh giặc cứu dân làng. Mọi ngời đến nhà ta nờm nợp, ngờicó gạo góp gạo, ngời có rau, cà góp rau cà, tóm lại ai có gì góp nấy. Mọi ngời còn đến giúp mẹ tathổi cơm cho ta ăn, ta ăn bao nhiêu lại to lớn lừng lững bấy nhiêu. Những ngày đó làng ta ai cũngkhấp khởi vui mừng vì mong đợi ta nhanh chóng đi giết giặc, cứu nớc. Một ngày, dân làng nhận đợc tin giặc đã kéo đến chân núi Trâu. Làng ta lại đợc một phenkhiếp sợ, trẻ con kêu khóc, ngời lớn thì lo âu, các cụ già thì trầm ngâm, ai ai cũng khiếp sợ. Mọingời nhìn ta nh cầu cứu. Ta rất hiểu tâm trạng của họ và đúng lúc đó sứ giả đem những thứ ta cầnđến. Lúc này, ta vùng đứng dậy, vơn vai một cái đã biến thành một tráng sĩ cao lớn phi thờng, thếnên tất cả những thứ sứ giả vừa mang đến chẳng còn vừa với ta nữa. Thấy vậy, mọi ngời lại tứctốc đi tìm thợ về rèn ngựa sắt, áo giáp sắt cho ta, họ làm ra chiếc nào lại cho ta thử chiếc ấy và tachỉ khẽ bẻ đã gẫy, mãi sau mới có những thứ vừa với sức ta. Mọi thứ đã đợc chuẩn bị sẵn sàng, taliền mặc áo giáp sắt, tay cầm roi sắt, nhảy lên mình ngựa, oai phong lẫm liệt. Ta nhớ hôm đó bàcon ra tiễn ta rất đông mọi ngời nhìn ta đầy tin tởng, khắp nơi vang lên lời chúc chiến thắng và tacòn nhìn thấy cả những giọt nớc mắt tự hào, yêu thơng của cha mẹ ta. Từ biệt bà con xóm giềng,cha mẹ những ngời đã yêu thơng, nuôi nấng, ta thầm hứa sẽ chiến đấu hết lòng để không phụcông của bà con dân làng, cha mẹ.Sau phút chia tay, một mình một ngựa ta lao thẳng vào trận đánh. Ngựa đi đến đâu phun lửarừng rực đến đó, lũ giặc vô cùng khiếp sợ. Chúng đổ rạp và tan xác dới roi sắt của ta và ngọn lửacủa con chiến mã. Cả bãi chiến trờng đầy thây quân giặc. Đúng lúc thế trận đang lên nh vũ bãothì cây roi sắt trong tay ta gẫy gập, ta liền nhổ lấy những khóm tre quanh mình quật liên tiếp vàolũ giặc. Lũ giặc lại đợc một phen khiếp sợ, rơi vào thế hỗn loạn và chẳng mấy chốc bỏ chạy tan táckhắp nơi. Những tên may mắn sống sót vội vã thoát thân bỏ chạy vào hẻm núi sâu, tìm cách trở về 14nớc. Làng quê sạch bóng quân thù. Tiếng reo vui của dân làng vang lên rộn rã.Nhìn trăm họ hạnh phúc ta vô cùng sung sớng, vậy là sứ mệnh Ngọc Hoàng giao cho ta đãhoàn thành, chợt nhớ đến cha mẹ già ta cũng muốn về thăm nhng lời Ngọc Hoàng dặn dò khihoàn thành sứ mệnh phải trở về trời khiến ta chẳng dám trái lệnh. Nhìn đất nớc, dân làng một lầncuối ta thúc ngựa phi lên đỉnh núi, cởi bỏ áo giáp sắt, rồi cả ngời và ngựa lẳng lặng bay về trời. Tara đi nhng trong lòng đầy tiếc nuối vì không đợc sống cùng những ngời dân hiền lành tốt bụng.Dẫu vậy, ta cũng hài lòng vì từ đây ai ai cũng đợc sống trong cảnh thanh bình, hạnh phúc.Sau đó, vua đã phong cho ta là Phù Đổng Thiên Vơng. Ta cảm thấy rất vui khi đợc nhận danhhiệu đó, bởi ta đã đem đến sự bình yên và hạnh phúc cho mọi ngời. Đó chính là điều quý giá nhấtđối với ta, nó còn quý hơn cả ngọc ngà châu báu mà nhà vua hứa ban tặng cho ta sau khi đánhthắng quân giặc.Đề bài: Trong vai Âu Cơ, hãy kể lại câu chuyện Con Rồng cháu Tiên.*Bài viếtNhanh quá các cháu ạ! Chỉ một thoáng thôi mà đã 4000 năm rồi. Ngày ấy, nhà ta ở vùng núicao quanh năm có hoa thơm, suối chảy róc rách, cha mẹ sinh ra ta và đặt tên là Âu Cơ. Khi tavừa mời sáu tuổi đẹp nh trăng rằm, ta rất thích cùng các bạn rong ruổi trên những vùng núi caotìm hoa thơm, cỏ lạ.Ngày ngày, ta dạo chơi trong những cánh rừng xinh đẹp, cho đến một hôm mải mê đi tìmnhững bông hoa đẹp ta đã lạc mất lối về. Giữa lúc đang băn khoăn, lo lắng thì ta bắt gặp mộtchàng trai cao to, tuấn tú. Chàng tới hỏi han về tình cảnh và vui vẻ đa ta ra khỏi cánh rừng đó. Sau nhiều lần gặp gỡ, ta biết đợc chàng là Lạc Long Quân, mình rồng, thờng ở dới nớc, thỉnhthoảng mới lên sống ở cạn, chàng rất khoẻ mạnh và thờng giúp đỡ dân làng diệt trừ yêu tinh, dạydân cách trồng trọt.Cảm phục trớc con ngời tài đức ấy, chẳng bao lâu sau, ta và Lạc Long Quân đã nên vợ nênchồng. Cuộc sống của ta và chàng vô cùng hạnh phúc, ngày ngày ta cùng chàng dạo chơi khắpnơi, lúc trên rừng lúc xuống biển.Một thời gian sau, ta có mang cả hai gia đình vô cùng mừng rỡ mong đợi đứa cháu đầu tiên rađời. Còn Lạc long Quân chàng cũng vô cùng hạnh phúc chờ đợi đến ngày ta sinh nở. Vào mộtbuổi sáng đẹp trời ta trở dạ. Tất cả mọi ngời hồi hộp, khấp khởi mong đợi. Thế nhng thật lạ thay,ta lại sinh ra một cái bọc trăm trứng. Một thời gian sau, bọc nở ra một trăm ngời con trai. Chúnglớn nhanh nh thổi, đứa nào cũng đẹp đẽ, khôi ngô khác thờng. Hàng ngày, vợ chồng con cái ta dắt nhau lên rừng ngắm hoa, tìm cỏ và có lẽ cuộc sống sẽ mãinh vậy nếu nh ta không nhìn thấy nét mặt phảng phất buồn của Lạc Long Quân. Thỉnh thoảng talại thấy chàng đứng trên ngọn núi cao mắt dõi ra phía biển khơi, nơi có gia đình chàng đangmong đợi. Thế rồi một hôm Lạc Long Quân quyết định trở về gia đình của mình, để lại ta vò võmột mình với bầy con nhỏ. Chàng đi rồi ta ngày đêm mong đợi. Và lũ trẻ cũng không ngớt lời hỏita: - Cha đâu hả mẹ? Bao giờ cha trở về chúng con?Ta chẳng biết trả lời chúng ra sao vì chàng đi mà không hẹn ngày trở về. Hàng ngày mẹ con tadắt nhau ra bờ biển ngóng về phía biển khơi mong mỏi bóng chàng trở về nhng càng trông chờcàng chẳng thấy. Cho đến một ngày ta quyết định gọi chàng trở về và than thở:- Chàng định bỏ thiếp và các con mà đi thật sao? Chàng có biết mẹ con thiếp ngày đêm mongđợi chàng?Nghe ta hỏi nh vậy Lạc Long Quân cũng rất buồn rầu và nói: 15- Ta vốn nòi rồng ở miền nớc thẳm, nàng là dòng tiên ở chốn non cao. Kẻ ở cạn, ngời ở nớc,tính tình tập quán khác nhau, khó mà ăn ở cùng nhau một nơi lâu dài đợc. Nay ta đa năm mơicon xuống biển, nàng đa năm mơi con lên núi, chia nhau cai quản các phơng. Nghe chồng nói vậy ta giật mình phản đối:- Không! Thiếp không muốn gia đình ta mỗi ngời một ngả. Thiếp không muốn xa các con, xachàng.Lạc Long Quân lại nói:- Chúng ta đã từng sống hạnh phúc yêu thơng, gắn bó với nhau, bởi thế ta tin rằng khoảngcách chẳng thể nào chia lìa đợc chúng ta, và sau này có khó khăn hoạn nạn cùng nhau chia sẻgiúp đỡ là đợc rồi.Nghe lời khuyên giải của Lạc Long Quân ta thấy cũng có lí nên đành nghe theo. Ngày chiatay, nhìn chàng và năm mơi đứa con xa dần lòng ta buồn vô hạn, vậy là từ nay ta phải xa chúngthật rồi, biết bao giờ mới gặp lại nhau đây. Ngời con trai cả của ta đợc tôn lên làm vua lấy hiệu là Hùng Vơng đóng đô ở Phong Châu, đặttên nớc là Văn Lang. Còn lại, ta chia cho mỗi con một vùng đất để tự lập ra châu huyện, lập nêncác dân tộc: Tày, Nùng, H'Mông, Thái, Mèo, Dao,... với những phong tục tập quán riêng, vô cùngphong phú.Thế là từ bấy giờ, vợ chồng con cái chúng ta xa nhau nhng ta và Lạc Long Quân vẫn khôngquên tình cũ, nhất là các con của ta, dù không ở gần nhau nhng vẫn gắn bó keo sơn. Mỗi khi gặpkhó khăn hoạn nạn chúng lại đoàn kết giúp đỡ nhau vợt qua.Các cháu biết không, chúng ta đều là anh em một nhà, có chung nguồn gốc con lạc cháu hồng,bởi vậy các cháu cần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, các cháu nhé!*Đề bài: Trong vai Lang Liêu, kể lại chuyện Bánh chng, bánh giầy.*Bài viếtBuổi tối hôm ấy, trăng sáng vằng vặc in rõ từng cành n gạch. Tôi ngồi lặng yên nghe mẹ đọctruyện Bánh chng, bánh dày. Giọng của mẹ thật ngọt ngào, ấm áp. Hình ảnh chàng Lang Liêuhiền lành chân chất cứ hiện lên rõ nét trong trí tởng tởng của tôi. Trăng sáng quá! Gió lại hiu hiuthổi, tôi cảm thấy lòng mình thật nhẹ nhàng trong trẻo, bớc chân tôi nhẹ tênh theo câu chuyện vềchiếc bánh mẹ vừa kể.Bớc chân tôi lang thang trên những cánh đồng ngạt ngào hơng lúa, xa xa những triền khoailang xanh rờn, bỗng tôi thấy một anh nông dân đang cặm cụi nhặt từng ngọn cỏ trên ruộng lúa.Nhìn gơng mặt anh có nét gì đó quen quen, tôi bớc lại gần hơn:- A! Chào anh Lang Liêu! Sao anh lại ở đây? Tôi reo lên thích thú khi nhận ra đó chính làLang Liêu, chàng trai hiền lành trong câu chuyện Bánh chng, bánh dày.Nghe thấy giọng nói lảnh lót của tôi anh nông dân ngừng tay làm, nhìn tôi mỉm cời, nói:- Chào em gái! Lẽ ra anh phải hỏi em điều đó chứ!Tôi chợt hiểu và giới thiệu:- Em quên mất, em là Lan, năm nay em học lớp 6, ngày mai lớp em có tiết văn học về Bánh ch-ng, bánh dày thế mà hôm nay em lại đợc gặp anh, thật là vui quá! Nghe nhắc đến chuyện bánh chng, bánh dầy anh nông dân có vẻ trầm ngâm, tôi thì vô cùngsung sớng vì đây là một cơ hội hiếm có để đợc nghe chính chàng Lang Liêu kể cho nghe về cuộcđời của mình. Đoán đợc suy nghĩ của tôi anh mỉm cời và nói:- Em có muốn anh kể cho em nghe về cuộc thi tài kén vua của phụ vơng anh không? 16Tôi thích thú: - Có ạ! Anh hãy kể cho em nghe đi. Lang Liêu đa đôi mắt nhìn ra xa, anh bắt đầu kể, giọng nh trầm xuống.- Ta sinh ra trong một hoàn cảnh khá đặc biệt, mẹ ta chẳng đợc vua yêu chiều nh những vơngphi khác nên khi sinh ra chỉ có mẹ con quấn quýt bên nhau, chẳng bao lâu bà mất sớm, để lại tamột mình côi cút. Thế là cũng từ đó ta chăm chỉ với ruộng đồng, khoai lúa. Cuộc sống cứ ngàytháng thoi đa, chẳng mấy chốc ta đã thành chàng trai trởng thành, mạnh khoẻ. Ngày ngày, ta vuivới công việc đồng áng của mình, chẳng dám màng đến công danh, bổng lộc của triều đình. Mộthôm, đang lúi húi vun mấy khóm khoai trớc nhà bỗng ta nhận đợc lệnh vua vời vào trầu.- Thế anh có lo lắng không? Tôi sốt sắng hỏi.Lang Liêu chậm giãi trả lời:- Ta cũng cảm thấy hơi lo lắng vì lâu rồi không vào triều, biết đâu phụ vơng giận hoặc đauyếu. Bởi vậy, sau khi nhận đợc lệnh, ta vội vã thay quần áo vào chầu phụ vơng. Trên đờng đếnđấy, ta đã nghe nói vua cha nay cảm thấy già yếu nên muốn tìm một ngời nối ngôi, chỉ cần ngời đócó tài chứ không nhất thiết là con trởng hay con thứ. Khi ta đến nơi, tất cả mọi ngời đã đến đôngđủ và tất nhiên có cả các anh của ta. Trên ngai vàng, vua cha đã có vẻ già yếu hơn trớc nhiều. Sau khi tuyên bố lí do của buổi triệutập, Ngài nói: - Tới ngày lễ tiên Vơng, ai làm vừa lòng ta thì ta sẽ truyền cho ngời ấy ngôi báu để tiếp tục trịvì đất nớc.Nghe đến đây tôi lại buột miệng hỏi:- Chắc anh lo lắng lắm khi nhận đợc tin này bởi anh rất nghèo, đâu có những thứ quý giádâng lên vua cha.Lang Liêu nhìn tôi gật đầu, chàng tiếp:- Sau khi nghe lời vua cha phán truyền, các anh của ta có vẻ rất vui mừng vì trong tay họ cóbiết bao ngọc ngà châu báu, họ muốn gì mà chẳng có, còn ta nhìn khắp nhà chỉ thấy toàn lúa, sắn,khoai, không có thứ gì là giá trị cả, biết lấy gì để dâng lên Tiên Vơng. Thực ra ta cũng không có ýtranh giành ngôi báu nhng ta cũng muốn làm đẹp lòng phụ vơng.Suốt mấy ngày sau đó, ta mất ăn mất ngủ vì nghĩ đến món quà sẽ dâng lên phụ vơng. Lòng tangổn ngang trăm mối, nếu đi mua đồ quý nh các anh của ta thì ta không có tiền còn nếu dâng lênchỉ khoai và sắn thì chắc chắn phụ vơng sẽ buồn lòng vì những thứ tầm thờng đó. Một đêm, saumột hồi trằn trọc suy nghĩ ta liền ngủ thiếp, trong giấc ngủ, ta thấy một vị thần hiện lên máchrằng: hãy lấy chính những sản phẩm mà mình làm ra để dâng lên Tiên Vơng. Ta sung sớng vàchợt tỉnh giấc. Ngay sáng hôm đó, ta bắt tay vào làm bánh nh lời thần báo mộng. Ta tìm một thứ gạo nếpngon nhất đem vo thật sạch, lấy đậu xanh, thịt lợn làm nhân, dùng lá dong xanh gói thành hìnhvuông, nấu một ngày một đêm cho thật nhừ. Và loại bánh thứ hai ta nghĩ cần phải thay đổi nên tađem gạo đồ lên, giã nhuyễn, nặn thành hình tròn. Bánh hình vuông biểu tợng cho trời, bánh hìnhvuông biểu tợng cho đất.Đến ngày lễ Tiên Vơng, ta đem hai loại bánh đó vào cung. Nhìn chồng bánh bằng lúa gạo củata, không ít ngời xem thờng bởi nó vô cùng bình thờng so với những món sơn hào hải vị, nem côngchả phợng của các lang. Ta cũng chẳng hi vọng điều gì cả mà chỉ mong đẹp lòng tổ tiên bằngchính tấm lòng thành của mình.Tất cả các lễ vật đợc bày ra trớc mặt đức vua, ai ai cũng hồi hộp hi vọng vua cha chọn lễ vậtcủa mình. Đức vua đi đi lại lại trớc món lễ vật của các lang. Gơng mặt đăm chiêu có lẽ ngời đang 17băn khoăn giữa các món mà các lang dâng lên. Vua cha nhìn mọi thứ với thái độ điềm tĩnh, ngờixem xét từng món ăn, nhấp nháp sơ qua, gơng mặt vẫn không biểu thị một thái độ gì, có lẽ ngờivẫn cha ng ý một món ăn nào cả. Các anh của ta, nhiều ngời đã tỏ ra thất vọng khi thấy vua cha l-ớt qua món ăn của mình rất nhanh. Hai loại bánh của ta đợc đặt ở sau cùng, khi đứng bên mâmbánh của ta, ngời dừng hẳn bớc chân, đôi mắt chăm chú nhìn, có lẽ ngời thấy ngạc nhiên vì thựcra mâm bánh của ta trông khác hẳn các món sơn hào hải vị khác. Sau khi nhìn ngắm, ngời liềncầm từng chiếc bánh lên tỏ vẻ thích thú, bỗng ngời cất tiếng hỏi:- Chiếc bánh này làm bằng gì hả Lang Liêu?Ta bẩm: - Tha phụ vơng! Hai loại bánh này đợc làm bằng gạo, đây là những sản phẩm do chính bàntay con làm nên.ánh mắt cha nhìn ta trìu mến, điều mà lâu nay ta ít thấy. Và sau khi nghe ta giới thiệu cáchlàm cũng nh ý nghĩa của từng loại bánh, vua cha vô cùng kinh ngạc. Đức vua liền cắt ra cho tất cảmọi ngời cùng ăn, ai cũng tấm tắc khen ngon. Vua cha nói:- Trong tất cả các món lễ vật dâng lên Tiên Vơng hôm nay, ta ng ý nhất là món bánh của LangLiêu, nó vừa mang ý nghĩa là biểu tợng của đất trời, của sự no đủ, đoàn kết vừa thể hiện đợc tấmlòng hiếu thảo của một ngời con có hiếu. Do vậy, ta quyết định chọn Lang Liêu là ngời thừa kếngôi vị.Tôi thích thú nghe câu chuyện Lang Liêu vừa kể và cảm thấy vô cùng khâm phục, kính trọnganh. Nhng tôi ngạc nhiên vì thấy vua Lang Liêu chẳng khác gì anh nông dân cả. Đọc đợc suy nghĩcủa tôi Lang Liêu cời lớn và nói:- Hôm nay ta vi hành về nơi thôn quê để dạy dân cách cấy cày, chăm sóc lúa, khoai.Nói xong Lang Liêu liền tạm biệt tôi để đi ra phía ngoài xa kia, ở đó bà con nông dân đang đợianh. Vừa nói anh vừa bớc đi rất nhanh, tôi liền gọi với theo:- Anh Lang Liêu! Anh Lang Liêu! Cho em đi cùng với!Vừa lúc đó tôi tỉnh giấc thấy mẹ đang ngồi bên cạnh, mẹ hỏi: th- Con vừa ngủ mơ đúng không? Mẹ thấy con ú ớ gọi ai đó.Tôi dụi mắt tỉnh giấc, hoá ra tất cả chỉ là một giấc mơ. Một giấc mơ thật đẹp. Thấy tôi vẫnngồi mủm mỉm cời, mẹ liền bảo:- Con dậy vào nhà ngủ đi để mai còn kịp đi học.Vậy là giờ đây tôi hiểu vì sao cứ đến tết mẹ tôi lại gói bánh chng. Chiếc bánh chng thật có ýnghĩa.*Đề bài: Tởng tợng và kể lại cuộc gặp gỡ với một nhân vật cổ tích mà em đã học.Bài viếtNăm nay tôi, đợc lên lớp 6 bố mẹ giao hẹn nếu năm nay tôi đợc học sinh giỏi bố mẹ sẽ cho rabiển chơi một tuần. Tôi nhủ thầm sẽ cố gắng học thật tốt để có đợc chuyến đi chơi đầy hấp dẫnđó. Qua một năm phấn đấu, cuối năm học tôi đợc công nhận là học sinh giỏi, không những vậymà còn đứng đầu lớp về thành tích học tập. Bố mẹ tôi vô cùng phấn khởi khi thấy tôi học hànhgiỏi giang và đúng nh lời hẹn, đầu tháng 7 bố đa cả nhà đi biển.Chiếc xe bon bon đa gia đình tôi ra thành phố biển, trớc mắt tôi biển hiện ra xanh thẳm, bìnhyên, từng con sóng bạc đầu nối đuôi nhau đùa rỡn với bờ cát dài phẳng lặng. 18Sau một hồi dập dềnh cùng sóng biển, cả nhà tôi cắm trại trên một hòn đảo nhỏ. Giữa bốnbiển mênh mông, đa mắt nhìn ra xa tôi thấy cảnh vật thật nên thơ, hiền hoà, chợt tôi liên tởng đếnhình ảnh cô út trong truyện cổ tích Sọ Dừa khi bị dạt vào đảo hoang, vừa nghĩ đến cô út tôi đãthấy trớc mắt có một túp lều nhỏ, xem ra rất sơ sài nh mới vừa dựng tạm, và phía ngoài cửa cómột cô gái xinh đẹp, dịu dàng đang ngóng về phía xa xa.- Chào cháu bé! Cháu đi đâu vậy?- Cháu đi dạo và ngắm biển cô ạ.- Chắc cô cũng đi du lịch nh gia đình cháu?- Không cô bị lạc vào nơi này đã mấy tuần rồi!- Cháu thấy cô rất quen, dờng nh cháu đã gặp cô ở đâu rồi.- Thế cháu học lớp mấy rồi?- Dạ. Cháu học lớp 6 rồi cô ạ. Mà cô biết không cháu đợc đọc rất nhiều chuyện cổ tích. - Thế cháu có thích truyện Sọ Dừa không?- Cháu thích lắm cô ạ. Và trong các nhân vật đó cháu ích nhất cô út vừa hiền lành vừa tốtbụng. Mà cháu thấy cô giống cô út lắm hay chính cô là- Đúng rồi cháu ạ. Cô đang ở đây chờ thuyền trạng đi sứ về cứu cô.Ôi thích thật, tôi không thể ngờ lại đợc gặp cô út ở đây, lại đúng lúc cô đang phải sống cô đơnngoài đảo vắng. Cô út quả thật đáng thơng. - Cô ơi! những ngày ở đây cô có buồn không?Cô út nhìn tôi và nói:- Buồn và nhớ nhà lắm cháu à! Suốt ngày cô cứ thui thủi một mình hết trong lều lại ra bờ biểnngóng thuyền trạng đi qua. May có hai chú gà làm bạn cũng đỡ đi phần nào.- Thế cô ăn bằng gì ạ?- Dạo đầu cô xẻ thịt con cá kình nớng ăn, bây giờ cô bắt cá tơi ở biển làm thức ăn cho quangày.- Cô ơi! Cô có giận hai ngời chị của mình không?- Cô cũng giận họ nhng dẫu sao họ cũng là những ngời ruột thịt của cô. Cô tin rằng sau này họsẽ hối hận về việc làm sai trái này. Và chị em cô sẽ hoà thuận, yêu thơng nhau nh xa.- Cô cho cháu hỏi điều này nhé. Sao cô lại đồng ý lấy chàng Sọ Dừa vừa xấu vừa nghèo? - Bởi cô biết Sọ Dừa là một ngời tốt và hơn nữa cô tin rằng những ngời tốt sẽ luôn gặp đợcnhiều may mắn và hạnh phúc trong cuộc sống.- Vậy cháu chúc vợ chồng cô mau chóng đoàn tụ và hạnh phúc.Tôi vừa dứt lời bỗng thấy ai đó khẽ lay lay vào ngời, hoá ra là mẹ tôi:- Mẹ ơi con vừa mơ một giấc mơ tuyệt đẹp! Mẹ mắng yêu tôi: vừa ngồi nghỉ một lát đã ngủ tít rồi. Tôi mỉm cời sung sớng và kể lại cho mẹnghe giấc mơ vừa rồi. Nghe xong mẹ nói:- ở hiền rồi sẽ gặp lành con ạ. Bây giờ mẹ con ta đi kẻo bố đợi.Trên đờng về trong đầu tôi còn vơng vấn mãi hình ảnh cô út hiền lành, dễ thơng. Ngoài kiabiển nh đẹp và nên thơ hơn. 19*Đề bài: Trong vai ngời mẹ, hãy kể lại câu chuyện Thánh Gióng.*Bài viếtTa là mẹ của Thánh Gióng, năm nay đã già rồi, ấy vậy mà trong lòng vẫn không nguôi nhớ vềđứa con trai yêu quý của ta. Chuyện về đứa con trai này mãi là kỉ niệm trong lòng ta. Thuở ấy, cách đây cũng ngót mấy chục năm trời, vợ chồng ta sống ở một vùng quê yên bình,cánh đồng xanh rì thẳng cánh cò bay, lợn gà đầy chuồng, nói chung cuộc sống thì đầy đủ và noấm, hơn thế những ngời bà con xóm giềng cũng vô cùng tốt bụng. Hai vợ chồng ta ngày đêm mongmỏi có mụn con vui vầy tuổi già. Ngày ngày, ta ra đồng chăm sóc ruộng lúa, vờn khoai cho đỡ buồn. Một hôm ra đồng, ta nhìnthấy một vết chân rất to, to gấp mấy lần ngời thờng, lúc đầu ta còn lo lo nhng chợt nhớ xóm làngta từ xa đến nay vốn rất thanh bình thì có điều gì khiến ta phải lo lắng đâu chứ. Trí tò mò nổi lên,ta liền đặt ngay bàn chân của mình lên để ớm thử. Sau đó mải miết với công việc của mình. Vềnhà ta cũng quên khuấy đi sự việc đó. Cho đến một thời gian sau, chợt một hôm ta thấy ngờikhang khác và ta biết mình đã có mang. Ta sung sớng báo tin cho ông lão, ông lão cũng vô cùngmừng rỡ. Hai vợ chồng ta nâng niu chăm sóc đứa trẻ trong bụng cầu mong cháu khoẻ mạnh, lànhlặn nh bao đứa trẻ khác. Tháng thứ 9 trôi qua vẫn cha thấy cháu chào đời vợ chồng ta vô cùng lolắng, nhng rồi cứ chờ đợi và cho đến tháng mời hai thì Gióng ra đời. Vợ chồng ta vui mừng khônxiết. Gióng ra đời khoẻ mạnh, tuấn tú lạ thờng, hai vợ chồng đặt biết bao hi vọng vào nó. ấy vậymà đến năm lên ba tuổi Gióng vẫn chẳng biết nói, biết cời, biết đi, cứ đặt đâu là ngồi đó, trong khibằng tuổi đó lũ trẻ hàng xóm đã biết chạy nhảy khắp nơi. Hai vợ chồng ta rất buồn, ngày đêm cầukhấn trời phật cho đứa con độc nhất của ta mau chóng đợc nh những đứa trẻ khác. Thế rồi bỗng đâu quân giặc kéo sang xâm lợc nớc ta, chúng kéo đến đông nghìn nghịt, cuộcsống đang yên bình bỗng bị khuấy động, nhà nhà lo sợ, ngời ngời lo sợ, mọi ngời chuẩn bị đồ khôđể chạy giặc. Trong tình cảnh đó nhà vua sai sứ giả đi khắp nơi tìm ngời tài đi đánh giặc cứu nớc. Sứ giả về tận đến làng ta rao gọi ngời tài. Ta nhớ hôm đó, hai vợ chồng đang ngồi bàn tínhxem nếu đi chạy giặc sẽ phải mang theo thứ gì thì Gióng đang nằm trên giờng bỗng cất tiếng nóirất mạch lạc:- Mẹ ơi! Ra mời sứ giả vào đây, con có chuyện muốn nói.Hai vợ chồng giật mình ngơ ngác, rồi chợt sung sớng reo lên:- Con đã nói đợc rồi Gióng, cha mẹ mừng lắm, nhng con còn bé thế này thì làm đợc gì mà mờisứ giả, không khéo mang tội khi quân.Nói vậy nhng thấy ánh mắt cơng quyết của Gióng, ta vẫn chạy ra mời sứ giả vào trong bụngvừa mừng lại vừa lo.Sứ giả bớc vào căn nhà đơn sơ của ta đa mắt nhìn xung quanh có ý muốn biết mặt ngời tài nh-ng nhìn mãi mà chỉ thấy cậu bé ba tuổi đang nằm trên giờng, sứ giả có vẻ nghi ngờ nhng vừa lúcđó Gióng lên tiếng, giọng đầy quả quyết:- Ông hãy về bẩm báo với đức vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áogiáp sắt, ta sẽ ra tay tiêu diệt lũ giặc này. Mang đến đây càng nhanh càng tốt.Sứ giả vẫn tỏ ý nghi ngờ, thằng bé nhà ta bỗng vùng đứng dậy, khuôn mặt đầy nghiêm nghị:- Ông hãy tin ở ta, ta không phải là một đứa trẻ bình thờng.Nghe Gióng nói vậy, sứ giả lập tức đi ngay. Lúc này, Gióng quay sang bảo ta:- Mẹ xuống nấu cho con một nồi cơm to để con ăn còn chuẩn bị đi đánh giặc.Đến lúc này, ta chợt hiểu dờng nh Gióng không phải là một ngời bình thờng, có lẽ nó là conNgọc Hoàng xuống cứu giúp dân làng. Nghĩ vậy, ta vội vàng xuống bếp nấu một nồi cơm to, bnglên cho Gióng ăn, kì lạ thay Gióng ăn chỉ một loáng đã hết bay nồi cơm và mỗi lúc ta thấy Gióng 20lớn lên một ít. Chỉ trong vài ngày Gióng lớn gấp 10 lần hôm trớc, quần áo may chẳng kịp bởi chỉmột loáng đã chật không mặc nổi.Chỉ trong một thời gian ngắn bao nhiêu lơng thực ta dự trữ đã hết veo, bà con láng giềng biếttin Gióng nhận lời đi đánh giặc nên vui vẻ mang gạo, cà sang nhà và giúp ta thổi cơm cho Gióngăn. Gióng ăn không biết no, ngời to lớn nh một tráng sĩ. Một hôm cả nớc nhận đợc tin quân giặc đã đến núi Trâu, tình hình đất nớc rất nguy kịch. Tấtcả mọi ngời từ già đến trẻ ai ai cũng hoảng hốt, lo sợ. Đúng lúc đó, sứ giả mang những thứ Gióngyêu cầu đến nhng khổ một nỗi lúc này Gióng đã to lớn gấp mời lần hôm sứ giả gặp nên chẳng thứgì còn vừa với nó cả. Những thứ đó chỉ nh thứ đồ chơi đối với nó. Sau mấy lần làm đi làm lạiGióng mới chọn cho mình thứ phù hợp còn những cái khác Gióng khẽ bẻ đã vỡ vụn, và áo giáp sắtmặc vào khẽ cựa đã bung.Sau khi đã mặc áo giáp sắt, cầm roi, nhảy lên mình ngựa, lúc này Gióng thật oai phong lẫmliệt, nó chẳng còn giống đứa trẻ lên ba nh trớc. Nó chắp tay từ biệt hai vợ chồng ta:- Vì đất nớc con ra đi đánh giặc và không biết đến khi nào trở lại. Cha mẹ ở quê nhà cố gắnggiữ gìn sức khoẻ.Quay sang bà con láng giềng, lúc này cũng đến rất đông để chia tay, nó cũng chắp từ biệt mọingời và nó còn nói:- Nếu cháu không trở về nhờ bà con láng giềng chăm sóc cha mẹ cháu lúc tuổi già sức yếu.Chúc cha mẹ và bà con mạnh khoẻ bình yên!Nghe nó nói vậy, ta không cầm đợc nớc mắt nhng cũng vô cùng tự hào vì con ta đang làm mộtviệc vô cùng lớn lao.Chào mọi ngời xong nó thúc ngựa phi thẳng ra ngoài trận đánh. Ngựa đi đâu phun lửa đỏ rựcra đến đó. Nó đón đầu lũ giặc đánh cho chúng tơi bời, và chỉ trong chốc lát quân giặc đã bị tiêudiệt gần hết. Đúng lúc đó chiếc roi sắt trong tay nó gẫy làm đôi, lũ giặc hí hửng định xông lên nh-ng Gióng đã nhanh tay nhổ khóm tre bên cạnh. Quật túi bụi vào lũ giặc, lũ giặc không kịp chốngtrả. Một thời gian sau quân giặc đã bị Gióng tiêu diệt chẳng còn một bóng nào nữa.Ta nghe tin Gióng đã tiêu diệt đợc quân giặc trong lòng xiết bao vui mừng, và mong nó trởvề nhng chờ mãi không thấy con đâu, đến sau này ta mới biết nó chính là con trai Ngọc Hoàngxuống giúp dân làng nay hoàn thành nhiệm vụ đã bay về trời. Thấm thoát đã bao năm trôi qua nhng trong lòng ta vẫn không nguôi nhớ về đứa con ấy, dẫuvậy ta rất vui vì con trai ta đã trở thành vị anh hùng dân tộc đợc mọi ngời ghi nhớ.*Đề bài: Trong vai con cá vàng, hãy kể lại câu chuyện Ông lão đánh cá và con cá vàng.*Bài viếtTôi là chú cá vàng kẻ đã giúp lão đánh cá tội nghiệp mấy lần thoát khỏi bàn tay cay nghiệtcủa bà vợ. Chắc các bạn muốn tôi kể cho nghe về câu chuyện đó một cách cụ thể hơn.Chuyện là thế này, hôm đó là một ngày đẹp trời tôi tung tăng cùng các bạn bơi lội ở một vùngbiển nớc xanh biếc. Do mải chơi nên tôi bị lạc mất đàn, giữa lúc đó tôi chợt nhận ra mình đã bịmắc vào lới của ng dân. Tôi kêu gào thảm thiết vì biết rằng thế là đời tôi đã hết, từ nay tôi chẳngcòn đợc cùng các bạn tung tăng giữa đại dơng mênh mông.Đúng lúc tuyệt vọng nhất tôi chợt nhận ra mình còn có một vài phép lạ mà có thể dùng nó đểtrao đổi mạng sống. Nghĩ vậy nên vừa thấy lão tôi đã van xin:- Xin lão hãy mủi lòng mà tha cho tôi! Lão cần gì tôi sẽ cho. Nhng rất may hôm đó tôi gặp đợc lão đánh cá tốt bụng, thấy bộ mặt thảm thơng của tôi lãođã mủi lòng tha cho tôi, lão nói: 21- Thôi ngơi hãy trở về ngôi nhà cùng các bạn mà tung tăng vui đùa, ta không cần bất cứ thứ gìcả.Nói xong lão nhấc tôi ra khỏi lới đem tôi thả xuống dòng nớc xanh mát. Tôi sung sớng chào lãovà bơi đi tìm các bạn. Chắc các bạn của tôi sẽ rất ngạc nhiên khi thấy tôi trở về biển xanh mộtcách an toàn nh vậy.Thế nhng đợc một lúc, khi ta đang mải mê vui chơi cùng chúng bạn, bỗng ta nghe thấy tiếngai nh tiếng ông lão đánh cá gọi:- Cá vàng ơi! lên giúp ta với!Nghe tiếng ông lão gọi, ta vội vàng nổi lên mặt biển, ta thấy ông lão đã đang đợi ta, khuôn mặtđau khổ, lão nói:- Chú hãy giúp ta với, mụ vợ ta càu nhàu mãi bên tai làm tôi không chịu đợc, mụ muốn tôi xinmột cái máng lợn mới vì chiếc máng cũ đã bị sứt rồi.Tôi trả lời:- Lão đừng lo. Lão cứ về nhà đi. Tôi sẽ biếu lão một cái máng mới.Xong việc tôi lại quay về biển khơi, trong lòng chắc mẩm lão đánh cá đã đợc yên vì mụ vợ đãcó chiếc máng mới.Xong cũng chỉ đợc vài hôm tôi lại nghe thấy tiếng lão gọi. Tôi lại bơi lên gặp lão. Vừa nhìnthấy tôi lão đã khẩn khoản:- Cá vàng ơi giúp ta với. Mụ vợ ta lại đòi một toà nhà đẹp.- Lão ơi tôi sẽ giúp lão, lão cứ trở về nhà đi.Tôi cảm thấy thơng lão vì lão là một ngời thật hiền từ mà lại có một bà vợ tham lam.Tôi nghĩ rằng có lẽ từ bây giờ mụ vợ sẽ không còn đòi hỏi gì nữa khi đã có một toà nhà đẹp.Nhng chỉ đợc một thời gian ngắn lão đánh cá lại gọi tôi lên, lần này lão nói:- Mụ vợ của ta thật tham lam nó chẳng để tôi yên. Nó muốn đợc làm nhất phẩm phu nhân, nókhông muốn làm mụ già nông dân nữa.Nghĩ đến công lão tha mạng và sự tốt bụng của lão tôi lại bằng lòng giúp lão. Thế nhà mụ vợlão đã có nhà cao cửa rộng, lại còn là nhất phẩm phu nhân. Tôi yên tâm từ nay lão đánh cá sẽ đợcsống yên thân.ấy vậy mà chẳng bao lâu sau, hôm đó biển sóng gầm gào, mịt mù, tôi lại nghe thấy tiếng lãogọi tha thiết:- Cá vàng ơi! Giúp lão với. Con mụ vợ vẫn chẳng để cho lão yên. Tôi vội vàng trở lên chào lão.- Ông lão ơi! Ông lão cần gì thế!- Mụ vợ tôi lại chẳng để cho tôi đợc yên, mụ muốn đợc làm nữ hoàng.Nhìn bộ dạng đáng thơng của lão tôi lại bằng lòng giúp lão:- Lão cứ yên tâm về đi rồi mụ vợ của lão sẽ đợc làm nữ hoàng.Tôi lại yên tâm trở về biển xanh. Rồi một hôm sóng biển nổi lên mịt mù, gầm réo ầm ào. Tôinghe thấy tiếng lão đánh cá gọi. Tôi vội trở lên gặp lão:- Có việc gì thế lão? Lão cần gì à?- Khổ lắm cá vàng ơi, mụ vợ của ta lại không muốn làm nữ hoàng nữa, mụ muốn đợc làmLong Vơng ngự trên biển để cá vàng hầu hạ.Nghe xong yêu cầu của mụ vợ tôi giật mình tức giận, mụ ta thật quá đáng, mụ muốn tôi trở 22thành kẻ hầu ngời hạ cho mụ ? Tôi không thể đáp ứng đợc yêu cầu này của mụ đợc. Bực mình tôilao ngay vào biển khơi không kịp cả chào lão. Tôi định bụng sẽ trừng trị cho mụ một trận nhngnghĩ đến lão già tốt bụng, tội nghiệp, tôi lại hoá phép cho họ căn nhà và chiếc máng sứt nh xa đểlão có chỗ chui ra chui vào. Đó chính là bài học đích đáng tôi muốn dành cho mụ vợ, đó là nhữngngời tham lam sẽ chẳng bao giờ có đợc những gì tốt đẹp. Từ đó trở đi tôi không còn thấy lão đánh cá ra tìm nữa, có lẽ sau bài học này bà vợ sẽ trở nênhiền lành, tốt bụng hơn xa.*Đề bài: Tởng tợng và kể lại cuộc gặp gỡ với một nhân vật ngụ ngôn mà em đã học.*Bài viếtTôi là Cún con, hàng ngày tôi rong ruổi dạo chơi loanh quanh trong nhà và ít khi đợc đi đâuxa, do đó tôi ít biết đợc những việc ngoài xã hội ngoại trừ những chuyện xảy ra quanh mình.Một hôm tôi tha thẩn chơi ngoài bờ ao xem mấy chú cá rô phi tung tăng bơi lội dới nớc, bỗngtôi thấy tiếng ộp, ộp rất to và thoắt một cái, một anh ếch xanh đã ngồi chồm hỗm trớc mặt tôi. Đôimắt mắt anh mở to nhìn tôi một hồi, rồi đằng hắng giọng, anh hỏi tôi:- Này nhà anh kia. Anh là ai mà dám ngồi trên đất của nhà ta.Tôi nhận ra đó chính là anh ếch đã trú ngụ khá lâu ở trong ao nhà chủ tôi. Thấy anh ta lớntiếng, tôi nói:- Sao anh lớn tiếng nh vậy? Đây là nhà anh hả?- Phải rồi, trên thế gian này có chỗ nào không phải là đất của nhà ta. Bởi ta là chúa tể củamuôn loài mà. Ngơi có thấy mỗi khi ta lên tiếng là át hết tất cả muôn loài. Bởi vậy ai nghe thấytiếng của ta cũng phải khiếp sợ. Đồ nhãi nhép nh ngơi kia ta chỉ cần hô lên một tiếng là sợ ngay.- Anh nghĩ rằng kể cả chúa tể rừng xanh cũng phải khiếp sợ anh ?- Đúng vậy, ta là nhất nhất, chẳng loài nào vợt qua đợc ta cả.Nghe anh ta hênh hoang tôi phì cời: - Anh dám khinh thờng cả chúa sơn lâm kia à.- Với ta hắn chẳng là cái gì hết.- Vậy anh có dám đấu với hắn không?- Ta chẳng sợ, nếu ta mà gặp hắn, ta sẽ cho hắn một trận.Vừa lúc đó bác Trâu đang nhai rơm ở góc vờn bỗng lên tiếng:- Thế ngơi có dám đấu với ta không?Nhìn mặt bác Trâu đỏ nhừ, đôi mắt trợn lên, có lẽ bác bực mình vì sự huênh hoang của anhếch quá nên mới lên tiếng, chứ thờng ngày bác rất hiền lành. ếch ta nghe thấy tiếng bác ồm ồm, vàtrông dáng điệu lại có ì ạch, nên có vẻ chẳng sợ sệt gì cả. Anh ta nhìn bác một hồi từ đầu đếnchân, giọng đầy khinh miệt:- Hừ, cái thứ nh ngơi mà cũng dám trêu ngơi với ta hả. Bác Trâu lúc này đã bực mình thực sự, bác đi nhanh về phía chú ếch, lấy mõm hất tung chúếch xanh lên, làm chú ta lộn mấy vòng trên không trung. Tôi hoảng qua vội nhắm tịt mắt lại. Vàtôi nghe rất rõ tiếng chú ếch xanh kêu cứu thất thanh.Nhng may quá khi rơi xuống thì anh ếch rơi đúng đám lá sen nên vẫn giữ đợc mạng sống. Anhta vùng dậy rối rít xin bác Trâu tha mạng. Bác Trâu không thèm nói câu nào, lừ lừ bớc đi.Chờ cho bác Trâu đi xa rồi tôi mới thấy anh ếch lồm cồm nhảy về ổ. Tôi hỏi với theo:- Anh có bị làm sao không? 23- Tôi không sao. Nghe giọng anh ta không còn thấy tự cao nh khi trớc nữa.Nói xong anh ếch lặn một mạch, có lẽ anh ta vẫn cha hết run. Âu đó là một bài học nhớ đờicho anh ta. Có lẽ từ sau anh ta sẽ không còn thói huênh hoang, phét lác nữa.*Đề bài: Trong vai Mã Lơng trong truyện Cây bút thần, hãy kể lại một việc làm có ích của mình.*Bài viếtTôi bắt đầu một cuộc sống phiêu du nay đây mai đó kể từ khi rời bỏ xóm làng, rời bỏ nhữngkẻ tham lam, tàn ác. Ngày ngày tôi cùng chú ngựa thân yêu rong ruổi đến những vùng núi xa, bởitôi biết rằng ở đó cuộc sống của họ còn gặp rất nhiều khó khăn, thiếu thốn.Một hôm, trời đã bắt đầu về chiều, tôi quyết định dừng chân nghỉ ở một ngôi làng nhỏ nằm sátven rừng. Khung cảnh làng mạc xung quanh có vẻ tiêu điều, xơ xác. Cây cối chẳng mấy xanh tốt,đồng ruộng khô cằn, có những mảnh ruộng đã chết cháy chỉ còn lơ thơ vài ngọn cỏ. Trên đờng đitôi gặp một cụ già nét mặt đăm chiêu lo lắng, đến gần cụ, tôi chào:- Cháu chào cụ ạ. Cụ ơi ở đây có ngôi nhà nào có thể ở trọ qua đêm đợc không ạ?Cụ già nhìn tôi, đáp:- Trớc đây thì cũng có đấy nhng mấy năm nay hạn hán kéo dài, cuộc sống đói khổ nhiều ngờichẳng còn làm ăn đợc nữa, và nhiều ngời đã bỏ làng đi tìm nơi khác.Nói xong cụ già giơ tay chỉ ra mấy cánh đồng trớc mặt, nói tiếp:- Đấy cả nhà tôi trông vào ruộng lúa này mà nay chỉ còn trơ vài ngọn cỏ, chẳng biết từ naynhà tôi lấy gì mà ăn nữa. Nói đoạn ông hỏi tôi:- Thế cậu từ đâu đến mà lại lạc vào xứ này, có lẽ đã lâu lắm rồi chẳng còn ai dám đến làng tachơi nữa. Thôi cậu hãy vào nhà ta nghỉ tạm một đêm, mai hãy đi tiếp.Tôi theo lão nông về nhà, ngôi nhà nhỏ của lão nằm nép bên chân núi, nhìn từ xa chẳng khácgì mộ túp lều. Nhìn gia cảnh nghèo nàn của lão tôi vô cùng ái ngại, tôi nói với lão:- Cháu có thể giúp làng ông có nớc để tới cho cây khỏi chết khô.Nghe tôi nói vậy, ông lão nhìn tôi tỏ vẻ nghi ngờ, nhng sau khi thấy tôi quả quyết lão vô cùngsung sớng. Lão lật đật chạy vào làng thông báo cho tất cả mọi ngời. Chỉ một loáng sau tất cả giàtrẻ gái trai đã đến tụ tập đầy trớc nhà ông lão. Nhìn họ ai cũng đói rách, khốn khổ.Tôi liền đa bút vẽ mấy nét một con sông đã hiện ra trớc mắt nớc trong veo và muốn cho dânlàng có cái ăn tôi lại chấm mấy cái thế là hàng đàn cá tung tăng bơi lội.Bà con vô cùng mừng rỡ, họ gọi nhau đi bắt cá và ai nấy còn thức gì có thể ăn đợc đều đemđến nấu chung để cả làng liên hoan một bữa no say.Đêm đó tôi tâm sự với ông lão về cuộc sống trớc đây của tôi, ông lão tỏ ra vô cùng thơng xót vàcảm thông, lão nói:- Nhà ta cũng chẳng giàu có gì nhng cháu hãy ở đây làm con nuôi của ta, hai cha con ta chịukhó làm lụng cũng có thể đủ sống. Dù rất quý ông lão nhng tôi vẫn không thể ở lại, vì tôi hiểu rằng còn có rất nhiều hoàn cảnhkhó khăn, họ sẽ cần đến cây bút thần của tôi.Sáng hôm sau, từ biệt ông lão tôi lại rong ruổi trên đờng, mong cứu giúp đợc nhiều hơn nhữngcon ngời nghèo khổ. 24*Đề bài: Tởng tợng và kể lại cuộc gặp gỡ với một nhân vật trong truyền thuyết mà em đã học.*Bài viếtNăm nay tôi học lớp 6 và môn học tôi thích nhất là môn văn vì ở đó tôi đợc đọc nhiều câuchuyện cổ tích, truyền thuyết, truyện cời vô cùng thú vị. Nhắc đến truyện truyền thuyết tôi lại nhớra một lần nh thế nàyLần ấy, tôi mải mê đọc những truyện truyền thuyết và đến lúc mệt quá rồi tôi vẫn không chịuđi ngủ. Và đến khi vừa đọc đến những dòng chữ cuối cùng của truyện Thánh Gióng thì tôi bỗngthấy mình lạc đến một nơi rất xa lạ, xung quanh mây phủ trắng, một mùi thơm nh của các loàihoa toả ra ngào ngạt. Khung cảnh rất giống thiên đình nơi có các vị thần tiên mà tôi thờng thấytrong các câu chuyện cổ. Tôi đang ngơ ngác, bỗng trớc mắt một tráng sĩ vóc dáng to cao lừng lữngtiến về phía tôi. Tôi vô cùng ngạc nhiên vì đây là lần đầu tiên tôi nhìn thấy một ngời to lớn đếnnh vậy. Tôi vẫn cha hết ngỡ ngàng thì ngời đó đã đứng ngay trớc mặt tôi và nở một nụ cời thânthiện:- Chào cháu bé. Cháu từ đâu đến vậy?Tôi càng ngạc nhiên hơn khi ngời đứng trớc mặt tôi lúc này chính là ông Gióng, vị anh hùngđã đánh tan lũ giặc Ân tàn bạo. Tôi sung sớng hỏi:- Ông có phải là ông Gióng không ạ.Tráng sĩ nhìn tôi, mỉm cời đáp:- Ta đúng là Thánh Gióng đây! Sao cháu biết ta?- Chúng cháu đang học về truyền thuyết Thánh Gióng đấy ông ạ. May quá hôm nay cháu đợcgặp ông ở đây, cháu có thể hỏi ông vài điều mà cháu đang thắc mắc đợc không ạ?Ông Gióng nhìn tôi mỉm cời:- Đợc cháu bé cứ hỏi đi.- Ông ơi vì sao khi đánh thắng giặc Ân xong ông không trở về quê nhà mà lại bay lên trời?Hay ông chê quê cháu nghèo không bằng xứ thần tiên này?- Không! Ta muốn đợc ở cùng họ, nhng vì ta là con trởng của Ngọc Hoàng nên phải trở vềthiên đình sau khi đã hoàn thành sứ mệnh.- Thế ông nhớ cha mẹ ông ở dới kia không?- Có chứ, họ đã từng mang nặng đẻ đau ra ta, ta rất biết ơn họ, nhất là những ngày tháng takhông biết đi, biết nói, họ vẫn yêu thơng mà không hề ghét bỏ ta. Ta rất muốn có ngày nào đó trởvề đền ơn đáp nghĩa mẹ cha ta. Cũng chính vì lẽ đó mà ta đã cố gắng đánh tan quân xâm lợc đểcha mẹ ta đợc sống trong tự do thanh bình.- ồ, giờ thì cháu hiểu rồi, ông đã báo đáp công nuôi dỡng của cha mẹ mình bằng chính sự cốgắng chiến thắng quân xâm lợc.- ừ, đó là một trong những cách thể hiện lòng hiếu thảo của con cái đối với cha mẹ đấy cháu ạ.- Cháu hiểu rồi, có nghĩa là khi cháu còn nhỏ thì phải học tập thật tốt để cho cha mẹ vui lòng,đó cũng chính là tỏ lòng biết ơn cha mẹ phải không ông?- Đúng rồi, cháu ngoan và thông minh lắm. Ông chúc cháu học thật giỏi nhé! Thôi hẹn cháulần khác nhé, ta phải vào cung gặp Ngọc Hoàng đây.Vừa nói, bóng ông Gióng đã khuất dần sau đám mây trắng. Vừa lúc đó tôi nghe có tiếng mẹgọi:- Lan! Dậy vào giờng ngủ đi con.Tôi bừng tỉnh, hoá ra là một giấc mơ nhng quả thật giấc mơ này đã cho tôi biết đợc nhiều điềubổ ích. Và đó có thể là một giấc mơ mà tôi nhớ nhất. 25

Page 9

Tập Làm Văn Bài 1: Kể về tổ emBài làm Lớp em là lớp 3B . Tổ em là tổ 3, gồm 10 bạn , Đó là : bạn Kiên; bạn Quỳnh ; bạn Bình ; bạn Loan ;bạn Cờng ; bạn Mai hơng ; bạn Thành ; bạn Dung ; bạn Thùy Linh bạn Hải Linh . Các bạn chủ yếu là ngời Kinh . Mỗi bạn có đặc điểm riêng . Bạn Kiên thích học môn Toán . Ban Quỳnh , Bạn Dung thích chơi nhảy dây, múa dẻo . Bạn C-ờng thích chơi đá bóng . Bạn Loan , bạn Hơng múa dẻo , hát hay. Các bạn rất đoàn kết với nhau . Tháng vừa qua ,tổ chúng em đã hoàn thành tốt những nhiệm vụ đợc giao nh là:Quét dọn vệ sinh trờng lớp , tới cây , hoa . Đi học đúng giờ , làm bài và học bài đầy đủ . Vì vậy tổ em đã dẫn đầu lớp về thành tích học tập và lao động . Bài 2 :Kể cho bạn biết về thành thị và nông thôn Bài làm Thanh Hóa , ngày 19 tháng 12 năm 2010 . Linh thân mến Lâu rồi,tớ cha đợc gặp cậu . Hôm nay , đợc nghỉ học tớ liền viết th về thăm cậu . Lời đầu th tớ chúc cậu mạnh khỏe . Qua đây tớ sẽ kể cho cậu biết nhiều điều về nông thôn.ở nông thôn nhà ở tha thoáng.Nhà nào cũng có sân,có vờn cây xanh tốt,có ao nuôi cá,có chuồng gà ,vịt.Đờng quê ít xe đi lại nên không khí trong làng xóm luôn êm đềm.Chiều đến trẻ em ra đồng thả diều. trong ngọn gió chiều mát rợi mọi ngời ngắm đồng lúa xanh,ngắm cánh cò bay . Mình thích nhất ở nông thôn mọi ngời đều rất chân thật và quý mến khách.Thôi th đã dài mình xin dừng bút tại đây.một lần nữa tớ chúc cậu và gia đình mạnh khỏe. Bạn của Hà Kiên Đỗ Trung Kiên