Ốm nghén là triệu chứng được mong đợi ở nhiều cặp vợ chồng, bởi nó gợi ý rằng bạn đang mang thai. Cùng với niềm hạnh phúc, chờ mong thì nghén đôi khi cũng khiến mẹ bầu gặp nhiều vấn đề sức khỏe. Tình trạng còn nghiêm trọng hơn nếu mẹ nằm trong nhóm khoảng 3% bị nghén nặng. Vậy thực tế nghén là gì? Có thể điều trị ốm nghén hay không?
1. Ốm nghén là tình trạng gì?
Nghén là triệu chứng rất phổ biến của thai kỳ, biểu hiện sự thay đổi của cơ thể mẹ khi mang thai gồm:
- Buồn nôn và nôn ói.
- Thay đổi khẩu vị: hầu người mẹ bị giảm cảm giác thèm ăn, ăn uống kém ngon miệng, một số người bị thèm ngọt, thèm chua,…
- Giảm cân: Thường gặp ở thai phụ Ốm nghén nặng.
- Cơ thể mất nước: Khi mẹ bị nôn ói quá nhiều mà không có can thiệp kịp thời.
- Mệt mỏi: Ốm nghén Buồn nôn kéo dài khiến sức khỏe của mẹ cũng gặp nhiều vấn đề.
Ốm nghén là dấu hiệu mang thai được nhiều người mong đợi
Thông thường, triệu chứng ốm nghén xuất hiện nhiều hơn vào buổi sáng, vì thế tên tiếng Anh thường gọi là “Morning Sickness”. Tuy nhiên, nghén cũng có thể gặp phải ở bất cứ thời gian nào trong ngày.
Ốm nghén thai kỳ không kéo dài lâu, ở một số người nó xuất hiện sớm từ tuần thai thứ 5 - 6 nhưng chủ yếu xảy ra vào trước tuần thai thứ 9. Nghén kéo dài khoảng 3 - 4 tuần, nghĩa là kết thúc trước tuần thai thứ 14, có thể sớm hoặc muộn hơn. Các trường hợp nghén nặng có thể kéo dài qua vài tháng hoặc đến hết thai kỳ.
Nghén nặng xảy ra ở khoảng 3% thai phụ với các triệu chứng nặng, đặc biệt là nôn ói. Nôn ói không kiểm soát gây nhiều biến chứng sức khỏe nghiêm trọng cho cơ thể mẹ như: Suy dinh dưỡng, sụt cân, mất nước cơ thể. Lúc này cần sớm điều trị giảm nôn ói, bổ sung nước và điện giải.
Nghén nặng sẽ cần can thiệp y tế để đảm bảo sức khỏe của mẹ và bé
Mặc dù không có nhiều nhưng một số trường hợp ốm nghén nặng cần chấm dứt thai kỳ.
2. Thai phụ không có triệu chứng ốm nghén có sao không?
Mặc dù nghén xảy ra ở hầu hết phụ nữ mang thai song ở một số người không gặp tình trạng này hoặc quá nhẹ khiến họ không chú ý. Nguyên nhân gây nghén vẫn chưa được xác định rõ, nhưng bắt nguồn từ sự thay đổi nội tiết sinh dục của phụ nữ trong thời gian thai kỳ. Không loại trừ một số trường hợp nôn ói do bệnh lý đường tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm, bệnh túi mật hoặc bệnh tuyến giáp kết hợp.
Một số thai phụ sau có nguy cơ bị ốm nghén nặng hơn:
- Có tiền sử nghén nặng ở thai kỳ trước.
- Có mẹ hoặc chị em gái cũng nghén nặng.
- Mang đa thai.
- Mang thai lần đầu.
- Thai nhi giới tính nữ.
- Người sức khỏe yếu, đặc biệt người hay bị say xe, chóng mặt hoặc đau đầu Migraine.
- Bệnh lý nguyên bào nuôi thai kỳ.
- Mang thai là kết hợp của biện pháp hỗ trợ điều trị hiếm muộn.
Nghén không phải là dấu hiệu cho thấy thai nhi bình thường hay gặp phải vấn đề, nên không cần quá lo lắng. Ngược lại, đây còn là dấu hiệu cho thấy thai nhi đang phát triển tốt, các vấn đề nội tiết tố trong cơ thể mẹ cũng thay đổi phù hợp để trẻ có điều kiện phát triển tốt nhất. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, những thai phụ bị nghén thai kỳ có tỷ lệ sảy thai thấp hơn người không gặp triệu chứng này.
Không phải tất cả phụ nữ mang thai đều bị ốm nghén
Vì thế nếu không thấy triệu chứng nghén, bạn không nên quá lo lắng mà cần thực hiện kiểm tra khám thai, siêu âm thai định kỳ. Nếu thai nhi vẫn phát triển bình thường, bạn có thể yên tâm chuẩn bị chào đón bé con rồi.
Cần đặc biệt lưu ý đến trường hợp mẹ đang bị nghén nhưng trong thời gian ngắn, chưa hết kỳ nghén thông thường đã đột ngột biến mất. Rất có thể tình trạng phát triển của thai nhi đang gặp vấn đề, khám và điều trị giúp bác sĩ có thể can thiệp kịp thời nếu gặp phải trường hợp này.
3. Có thể điều trị ốm nghén không?
Ốm nghén là triệu chứng thai kỳ, không phải bệnh lý nên hầu hết trường hợp không cần can thiệp điều trị. Chỉ khi mẹ bầu bị nghén nặng, ảnh hưởng đến sức khỏe, cuộc sống và cả sự phát triển của thai nhi thì bác sĩ sẽ xem xét can thiệp y tế.
Ngoài ra, nếu nghén khó chịu thì một số biện pháp an toàn không dùng thuốc cũng giúp mẹ bầu cải thiện tình trạng.
3.1. Biện pháp an toàn giúp mẹ cải thiện ốm nghén
Tình trạng quá no hay quá đói đều tăng cảm giác buồn nôn, nôn ói của mẹ bầu. Vì thế các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng, thai phụ nên chia nhỏ các bữa ăn đều trong ngày thay vì chỉ ăn bữa chính. Có thể thêm các bữa xế trưa, xế chiều hoặc tối trước khi đi ngủ. Ở các bữa phụ, đặc biệt là buổi sáng khi vừa thức dậy, lát bánh mì khô, vài cái bánh quy hoặc snack sẽ giúp trung hòa acid, hạn chế cảm giác buồn nôn.
Bánh mì giúp trung hòa acid dạ dày, hạn chế cơn buồn nôn
Các thực phẩm ăn trong thời gian này nên chú ý tránh quá ngọt, nhiều dầu mỡ hoặc nặng mùi vì có thể kích thích cơn buồn nôn. Thay vào đó là các thức ăn đơn giản dễ tiêu như: Chuối, cơm, mỳ, bánh mì, ngũ cốc, khoai tây, trái cây, cà chua, súp lạnh,…
Gừng và các thức uống, mứt kẹo từ loại gia vị này có khả năng giảm cảm giác buồn nôn và nôn rất tốt. Cùng với đó các loại nước có vị chua nhẹ như nước cam, nước chanh, bạc hà, trà xanh cũng giúp khẩu vị của thai phụ bị nghén trở nên tốt hơn.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, uống Vitamin E 3 tháng trước khi mang thai giúp giảm tình trạng nghén. Thuốc bổ sung sắt lại gây kích thích dạ dày, tăng cảm giác buồn nôn, vì thế mẹ nên hạn chế bổ sung chất này trong giai đoạn nghén nặng.
3.2. Thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm ốm nghén
Sử dụng thuốc với thai phụ cần vô cùng cẩn trọng, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc theo kinh nghiệm, không có chỉ dẫn của bác sĩ. Thuốc không phù hợp có thể gây tác dụng không mong muốn đến thai nhi.
Đa phần trường hợp nghén đều có thể giảm đáng kể với các biện pháp không dùng thuốc trên, song nếu vẫn không cải thiện tốt, thai phụ cần khám tìm nguyên nhân khác có thể gây nôn, buồn nôn. Biện pháp điều trị giảm nghén cuối cùng là dùng thuốc như Vitamin B6, Doxylamine hay thuốc chống nôn chuyên dùng an toàn cho thai kỳ.
Vitamin B6 giúp giảm cơn ốm nghén hiệu quả
Như vậy, ốm nghén là dấu hiệu đáng vui mừng, cho thấy thai nhi đang phát triển tốt nếu nó không quá nặng nề, mẹ hãy cố gắng vượt qua giai đoạn này nhé. Ngoài ra, sản phụ cần lưu ý các dấu hiệu nguy hiểm của tình trạng ốm nghén hay thai nhi để kịp thời tìm đến bác sĩ.
Các chuyên gia sản khoa khuyên rằng, cần khám xét nghiệm và siêu âm thai định kỳ kiểm tra sức khỏe thai nhi, mẹ bầu cũng nhận được những lời khuyên phù hợp để vượt qua giai đoạn nhạy cảm khó khăn này. MEDLATEC chúc mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh.
Ốm nghén khi mang thai là tình trạng rất thường gặp ở phụ nữ có bầu. Giai đoạn này đem đến cho mẹ nhiều khó khăn, mệt mỏi nhưng cũng tràn ngập niềm hạnh phúc vì có thiên thần đang lớn lên mỗi ngày. Hãy cùng tìm hiểu những biện pháp khắc phục để có thể giảm thiểu tình trạng này và mang đến cho mẹ một thai kỳ khỏe mạnh, an toàn.
Có khoảng 90% phụ nữ có thai gặp phải tình trạng ốm nghén ở tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ. Giai đoạn này họ sẽ thường cảm thấy buồn nôn hoặc nôn, nhất là vào buổi sáng và khi ngửi thấy mùi thức ăn.
Có nhiều người họ sẽ thấy buồn nôn và không muốn ăn một vài món mặc dù những món này là món họ rất thích trước đó. Tình trạng này khiến cơ thể thai phụ luôn trong tình trạng mệt mỏi, khó chịu, chán ăn.
Thông thường, tình trạng nghén khi mang thai chỉ xảy ra ở 3 tháng đầu của thai kỳ. Từ tuần thứ 12, cảm giác này sẽ thuyên giảm và mất hẳn. Mẹ bầu có thể ăn uống thoải mái để bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho thai nhi phát triển khỏe mạnh.
Mẹ bầu có thể gặp các triệu chứng ốm nghén vào bất cứ thời điểm nào. Tuy nhiên, tình trạng ốm nghén khi mang thai xảy ra nhiều, rõ rệt hơn khi có sự kích thích về mùi, vị của thức ăn. Lúc này mẹ bầu sẽ có cảm giác buồn nôn và nôn. Mẹ bầu trở nên nhạy cảm hơn với mùi vị thức ăn, khiến mẹ cảm thấy ăn không ngon và không muốn ăn, ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ.
Tình trạng ốm nghén khi mang thai luôn khiến mẹ bầu mệt mỏi, khó chịu
Ngoài ra, mẹ bầu còn gặp phải tình trạng hoa mắt, chóng mặt và nặng hơn là tụt huyết áp khi cơ thể không được cung cấp đủ dinh dưỡng. Nếu bị nôn quá nhiều, mẹ có thể bị mất nước rất nguy hiểm.
Tình trạng nghén khi mang thai thường bắt đầu xuất hiện hai tuần sau khi thụ thai và biểu hiện thường xuyên ở khoảng tuần thứ 6 của thai kỳ. Cảm giác buồn nôn, mệt mỏi có thể xuất hiện bất cứ thời điểm nào cả ngày và đêm.
Tình trạng nghén khi mang thai xảy ra ở hầu hết mẹ bầu với tính chất khác nhau. Tuy nhiên không phải ai cũng gặp phải. Những bà bầu dưới đây là nhóm đối tượng có nguy cơ bị nghén cao hơn:
- Bà bầu mang thai lần đầu
- Bà bầu quá béo, thừa cân
- Người có tiền sử nghén nặng ở những lần mang thai trước đó
- Bà bầu mang song thai hoặc đa thai
- Bà bầu mắc bệnh nguyên bào nuôi
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng buồn nôn và nôn ở bà bầu là do sự thay đổi nội tiết tố: sự gia tăng hormone chorionic gonadotropin [hCG] và estrogen. Ngoài ra, hormone tuyến giáp thyroxine cũng là một nguyên nhân dẫn đến tình trạng ốm nghén.
Trong quá trình mang thai, cơ thể mẹ bầu sẽ sản xuất lượng lớn hormone progesterone, chúng làm giãn các cơ trong hệ tiêu hóa, khiến cho thức ăn trong dạ dày bị đẩy lên thực quản và gây ra cảm giác buồn nôn. Ngoài ra, hormone này còn có khả năng làm chậm quá trình tiêu hóa, gây ra chứng khó tiêu, táo bón.
Ngoài ra còn do một vài nguyên nhân cũng sẽ dẫn đến ốm nghén khi mang thai sau:
- Do thói quen ăn uống thất thường
- Hệ thần kinh của bà bầu trở nên nhạy cảm hơn với một số thực phẩm có mùi vị
- Do di truyền: Thông thường mẹ bị nghén khi mang thai thì con gái cũng sẽ gặp tình trạng này
Nghén khi mang thai là hiện tượng hoàn toàn tự nhiên và thường thấy ở các bà bầu. Đặc biệt là hiện tượng nghén bình thường cũng không gây ảnh hưởng đến thai nhi trong bụng mẹ. Tuy nhiên nghén thường làm các sản phụ thấy rất khó chịu. Áp dụng những cách dưới đây sẽ giúp các mẹ dễ dàng hơn trong việc đối mặt với 3 tháng nghén trong khi mang thai.
Thay đổi chế độ ăn uống
3 tháng đầu là khoảng thời gian hầu hết mẹ bầu nào cũng trải qua ốm nghén khi mang thai. Trong thời gian này chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng có thể giảm các triệu chứng ốm nghén một cách hiệu quả.
Mẹ bầu nên thay đổi chế độ ăn uống để giảm tình trạng ốm nghén
Để giảm các triệu chứng buồn nôn, nôn ói các mẹ không nên để bụng đói, ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, mỗi lần ăn không nên ăn quá no. Bổ sung thực phẩm giàu chất sắt như: thịt bò, trứng, trái cây, rau xanh lá đậm, táo, chuối, bánh mì nướng.
Ngoài ra, những thức ăn có vị chua rất giàu vitamin có tác dụng chống nôn vô cùng hiệu quả. Đồng thời, tránh xa các loại thực phẩm khiến tình trạng ốm nghén của bạn trở nên trầm trọng hơn như: đồ ăn cay, thức ăn nhiều chất béo, thức ăn có mùi quá mạnh hay rượu bia, cà phê.
Làm bạn với gừng
Trong thời gian thai nghén, bạn nên ăn thêm nhiều đồ ăn có chứa gừng. Món me sấu ngâm gừng, kẹo gừng, trà gừng, gừng tươi đun sôi với nước và mật ong, .. là những gợi ý hữu ích cho bạn trong thời gian mang thai đấy.
Chanh và nước chanh
Chanh là một loại quả rất hữu ích trong việc ngăn chặn hiện tượng buồn nôn. Ngửi chanh, vỏ chanh hoặc uống nước chanh là những giải pháp hữu hiệu giúp bạn thổi bay cảm giác buồn nôn.
Không để bụng đói
Rất nhiều bà mẹ buồn nôn, chán ăn nên thường hay để bụng đói. Sự thật là khi bị đói bạn sẽ có cảm giác buồn nôn nhiều hơn. Vì vậy giải pháp là bạn có thể chia nhỏ các bữa ăn thành nhiều bữa, mỗi bữa ăn không quá no để cơ thể vẫn có đầy đủ năng lượng mà lại không còn cảm giác nôn khó chịu nữa.
Hạn chế đồ chiên, xào chứa nhiều chất béo
Thức ăn chiên, xào là không chỉ là những đồ ăn ẩn chứa nguy cơ ung thư cao mà còn làm tăng các triệu chứng nghén. Mặt khác những đồ ăn này cũng chứa các chất béo không tốt cho sức khỏe của sản phụ và thai nhi. Vì vậy với bà bầu bị nghén, đồ ăn chiên xào cũng không nên dùng nhiều.
Ăn trước khi đi ngủ
Việc ăn nhẹ trước khi đi ngủ sẽ giúp bạn bổ sung năng lượng, giữ lượng đường trong máu trong khoảng thời gian dài chìm trong giấc ngủ. Với bà bầu việc ăn thêm bữa phụ rồi mới đi ngủ sẽ giúp các mẹ tránh được hiện tượng nghén vào sáng ngày hôm sau đấy.
Tuy nhiên nếu các triệu chứng nghén của bạn kéo dài bất thường hoặc có những dấu hiệu lạ thì bạn nên đến các bệnh viện và phòng khám để kiểm tra nhé.
Giải tỏa tâm lý
Tinh thần thoải mái, thư thái là điều rất quan trọng đối với phụ nữ khi mang thai. Nếu có quá nhiều áp lực ốm nghén càng trở nên nặng hơn. Nghén khi mang thai là điều hoàn toàn bình thường, khi cơ thể ốm nghén có thể khiến bạn mệt mỏi nhưng không nên quá lo lắng vì tình trạng này sẽ nhanh chóng qua đi.
Khi ốm nghén các mẹ hãy dành nhiều thời gian để ngủ, nghỉ ngơi, thư giãn làm những việc mình thích thay vì căng thẳng, lo lắng không cần thiết. Nếu tình trạng ốm nghén ngày càng nghiêm trọng hơn, bạn có thể đến gặp bác sĩ để được tư vấn và có lời khuyên chăm sóc sức khỏe thai kỳ một cách tốt nhất.
Tập luyện thể dục thể thao cũng giúp mẹ giảm thiểu tình trạng ốm nghén khi mang thai
Tập luyện hợp lý
Ngoài nghỉ ngơi, ăn uống hợp lý thì tập luyện thể dục chính là bí quyết giảm ốm nghén hiệu quả dành cho mẹ bầu. Thực tế, vận động nhẹ nhàng vừa tăng cường sức khỏe mẹ bầu vừa giảm các hiện tượng ốm nghén. Những mẹ bầu lười vận động sẽ thấy ốm nghén nhiều hơn và mệt mỏi hơn.
Khi tập luyện giảm ốm nghén, các mẹ nên lựa chọn những động tác nhẹ nhàng như đi bộ để thư giãn, cải thiện tâm trạng và giúp cơ thể nhanh nhẹn, khỏe mạnh hơn.
Đối với những mẹ bầu ốm nghén nghiêm trọng không thể ăn bất cứ thức ăn gì, cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn và kịp thời khắc phục. Bởi nếu không bổ sung thức ăn cho bào thai sẽ ảnh hưởng nặng đến quá trình phát triển của thai nhi.
Nếu tình trạng ốm nghén khi mang thai quá nặng, cần dùng thuốc để khắc phục tình trạng này. Bạn có thể yên tâm vì việc dùng thuốc này không gây hại sức khỏe của mẹ và bé.
Ốm nghén khi mang thai thường sẽ không ảnh hưởng gì đến thai nhi. Ngược lại nó còn tốt cho thai nhi vì mẹ đã phải hạn chế một số thực phẩm có mùi nhằm hạn chế nguy cơ lây truyền bệnh cho thai nhi qua đường thực phẩm. Mẹ bầu cũng biết lựa chọn kỹ càng hơn với những thực phẩm mình ăn.
Bên cạnh đó, sự gia tăng nội tiết tố trong giai đoạn đầu thai kỳ cũng góp phần bảo vệ thai nhi. Những mẹ bầu bị ốm nghén cũng có nguy cơ sảy thai thấp hơn.
Ốm nghén tuy không nguy hiểm và không cần phải gặp bác sĩ nhưng nếu tình trạng ốm nghén quá nặng thì mẹ cũng nên đến gặp bác sĩ.
Đối với những mẹ bầu ốm nghén nghiêm trọng không thể ăn bất cứ thức ăn gì, cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn và kịp thời khắc phục. Bởi nếu không bổ sung thức ăn cho bào thai sẽ ảnh hưởng nặng đến quá trình phát triển của thai nhi. Nếu tình trạng quá nặng, cần dùng thuốc để khắc phục tình trạng này. Bạn có thể yên tâm vì việc dùng thuốc này không gây hại sức khỏe của mẹ và bé.
Đăng ký nhận tư vấn thai sản trọn gói tại đây:
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/