Trẻ em bị sốt là mối lo thường xuyên của mọi nhà, nhất là các gia đình mới sinh con đầu lòng. Vì quá lo nên nhiều bà mẹ thường dùng thuốc không đúng bệnh, dùng quá liều gây nhiều tác hại, ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
Cần lưu ý khi dùng thuốc hạ sốt cho trẻ?
– Thuốc hạ nhiệt tác dụng lên vùng dưới đồi đưa nhiệt độ trở về 37 độ C, làm cho thân nhiệt trở lại bình thường: thuốc có loại đơn chất [paracetamol] hoặc dưới dạng phối hợp [với các chất kháng histamin, vitamin B1, C…] cần được xác định rõ trước khi dùng [tên thuốc, hàm lượng].
– Không nên dùng nhiều loại có chung tác dụng cùng một lúc dễ gây ngộ độc vì quá liều như uống viên nén tiffy, decolgen, pamin, sirô tiffy, viên đặt hậu môn, viên sủi, thuốc bột… Liều dùng thường được xác định là 60 mg/kg/ngày, chẳng hạn, cháu nặng 10 kg, mỗi ngày có thể dùng 600 mg/ngày, khoảng 15 mg/kg trong 6 giờ hoặc 10 mg/kg trong 4 giờ. Thuốc gói, thuốc viên có nhiều hàm lượng khác nhau nên phải lưu ý khi dùng.
Liều dùng hạ sốt cho trẻ thường được xác định là 60 mg/kg/ngày
– Tìm nguyên nhân để điều trị, chỉ nên dùng thuốc khi sốt cao, kéo dài. Trong y tế thường quy ước sốt dưới 38 độ C là sốt nhẹ, từ 38 đến 39 độ C là sốt vừa, từ 39 đến 41 độ C là sốt cao, trên 41 độ C là rất cao.
– Nên dùng các biện pháp hạ sốt khác song song với việc dùng thuốc: lau mát chỗ da mỏng bằng nước ấm ở nơi kín gió, cởi bỏ bớt quần áo, không đặt nằm ở nơi quá nóng, ăn nhẹ dễ tiêu, uống nước như nước chanh, nước cam, orezol… [nếu sốt cao kéo dài sẽ mất nước gây co giật], không xoa bằng nước đá, dầu gió.
– Thuốc tác dụng nhanh ở môi trường lỏng, thuốc đạn có tác dụng hiệu quả như thuốc uống, chỉ nên dùng khi trẻ không uống được [bị nôn, không hấp thụ], thời gian tác dụng chậm hơn thuốc uống.
Có thể bạn quan tâm:
Cách dùng thuốc hạ sốt cho trẻ
Trẻ sốt phát ban cần xử trí như thế nào?
Trẻ sơ sinh bị sốt khi nào cần gặp bác sĩ?
– Cần theo dõi khi trẻ dùng thuốc có thể bị mẫn cảm với thuốc hay một trong những thành phần của thuốc [vì vậy, phải xem kỹ thành phần tá dược của thuốc]. Thận trọng với bệnh nhân suy gan, suy thận.
– Thuốc hạ sốt hoạt chất là paracetamol có nhiều loại khác nhau về thành phần và hàm lượng, dạng bào chế như:
+ Babyplex: thuốc cốm gồm có paracetamol 325mg, vitamin B1, chlorpheniramin maleat, tá dược vừa đủ 3 g. Liều dùng: ngày uống 3-4 lần, mỗi lần như sau: Trẻ dưới 1 tuổi: 1/4 gói, từ 1-5 tuổi: 1/3 gói, từ 5-10 tuổi: 1/2 gói, từ 10-15 tuổi: 1 gói. Hòa thuốc vào chén nhỏ với nước chín, không nên đổ thẳng thuốc vào miệng.
+ Panadol trẻ em: viên nhai màu hồng vị dâu chứa 120mg paracetamol. Liều dùng: từ 1-3 tuổi: 1 viên, từ 3-6 tuổi: 1-2 viên, từ 6-12 tuổi: 2 viên. Nếu cần dùng lại sau 4 giờ. Không quá 4 lần/ngày.
+ Effe-paracetamol: gói bột sủi gồm có paracetamol 200mg, vitamin C và tá dược. Liều dùng: từ 2-6 tuổi: 1 gói x 3 lần/ngày. Từ 6-15 tuổi: 1-2 gói x 3 lần/ngày. Trên 15 tuổi: 2 gói x 3 lần/ngày.
Efferalgan 80 mg: mỗi gói có paracetamol 80 mg – thuốc bột sủi bọt. Thường được chỉ định cho trẻ em cân nặng từ 8-15kg. Lưu ý: Không dùng thuốc này trong các trường hợp mẫn cảm với paracetamol, bệnh gan nặng, không dung nạp với fructose [vì có sorbitol]. Trường hợp cần kiêng muối, hoặc ăn nhạt cần lưu ý vì mỗi gói thuốc có chứa 66 mg natri [phải trừ vào khẩu phần ăn hằng ngày].
+ Các trường hợp không dùng được thuốc đạn: dị ứng với paracetamol, bệnh gan nặng, mới bị viêm hậu môn, trực tràng, chảy máu trực tràng, thuốc có thể gây ngứa tại chỗ, tăng theo lần dùng, liều dùng, thời điểm dùng. Khi bị tiêu chảy không dùng viên đạn.
Những trường hợp sốt cần đưa trẻ đi cấp cứu
– Trẻ dưới 4 tuổi bị sốt 39 độ C trở lên.
– Trẻ sốt kèm theo cứng cổ, phồng thóp.
– Trẻ trên 4 tháng tuổi bị sốt 39 -40 độ C [đã uống thuốc nhưng không giảm sốt].
– Đã điều trị tại nhà quá 4-5 ngày vẫn không khỏi hoặc sốt kéo dài hơn 3 ngày.
Lưu ý:
– Đối với các loại thuốc panadol có thêm cafein chỉ dùng cho trẻ trên 7 tuổi [1 viên/lần, không quá 4 viên/24 giờ].
– Loại thuốc efferalgan codein chỉ dùng cho trẻ trên 15 tuổi
Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
Thuốc hạ sốt là một trong những loại thuốc thiết yếu trong tủ thuốc mỗi gia đình và có thể tự dùng tại nhà. Tuy nhiên, bạn cần phải biết cách sử dụng để thuốc phát huy được tác dụng của thuốc hạ sốt mà không gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng.
1. Tác dụng của thuốc hạ sốt
Sử dụng thuốc hạ sốt an toàn và đúng cách là điều cần thiết
Sốt là một phản ứng tự vệ của cơ thể trước những tác nhân lạ từ bên ngoài như vi khuẩn, virus… Thế nhưng khi nhiệt độ cơ thể tăng quá cao sẽ khiến chức năng sinh lý của nhiều cơ quan, hệ thống bị rối loạn. Do đó, việc quan trọng cần làm là phải hạ nhiệt độ cơ thể về gần mức bình thường để đảm bảo các mô bên trong cơ thể không bị tổn hại.
Nếu tính trạng sốt nhẹ, Hapacol khuyên bạn nên sử dụng các thuốc hạ sốt mà không cần có đơn thuốc từ bác sĩ, gồm 3 nhóm chính:
- Salicylate: aspirin, choline salicylate…, có tác dụng hạ sốt, giảm đau từ cơn đau nhẹ đến đau vừa như nhức đầu, đau cơ, đau răng, cảm cúm thông thương. Aspirin đôi khi cũng được dùng như thuốc giảm đau nhức do viêm khớp. Thành phần salicylate có tác dụng ngăn chặn một số hoạt chất trong cơ thể sản sinh gây đau nhức. Khuyến cáo nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc chứa salicylate cho trẻ em dưới 12 tuổi.
- Paracetamol: là hoạt chất phổ biến và thông dụng được dùng để giảm các triệu chứng sốt, đau đầu, chóng mắt, cảm cúm.
- Thuốc kháng viêm không steroid [NSAID]: ibuprofen, naproxen và ketoprofen. Đây là nhóm thuốc có tác dụng hạ sốt mạnh hơn paracetamol và thời gian hạ sốt dài. Nhưng lưu ý, khi dùng dùng Ibuprofen cần theo dõi tình trạng cơ thể thường xuyên và khuyến cáo nên có chỉ định dùng thuốc của bác sĩ, vì thuốc hạ sốt ibuprofen có nhiều tác dụng phụ.
Nên lưu ý, tác dụng của thuốc hạ sốt chủ yếu là giúp hạ sốt nhanh ngay tại thời điểm nhiệt độ cơ thể tăng cao. Tuy nhiên, nếu chưa tìm được nguyên nhân gây ra sốt thì bạn cần phải đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
Mặc dù đây là những thuốc khá an toàn và có thể tự sử dụng tại nhà nhưng nếu bạn không chú ý mà sử dụng bừa bãi có thể gây ra tác dụng không mong muốn, nhất là với đối tượng trẻ em và người cao tuổi. Tham khảo liều dùng phù hợp bên dưới.
Paracetamol là thuốc gì? Công dụng, liều dùng và cách dùng
Paracetamol là thuốc không kê đơn, thường được sử dụng để làm giảm các triệu chứng đau đầu, đau răng, đau cơ, sốt nhẹ... Tuy nhiên, bạn có thật sự hiểu rõ paracetamol là gì? Nó có tác dụng thế nào không? Để hiểu rõ hơn về paracetamol, hãy cùng…
2. Liều dùng và cách dùng thuốc hạ sốt
Đối với người lớn, thuốc hạ sốt nên được sử dụng khi sốt trên 39ºC. Tuy nhiên, trẻ em sốt trên 38,5ºC thì cần được hạ sốt ngay vì tiến triển bệnh ở trẻ thường rất nhanh, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Về liều dùng, để đảm bảo an toàn thì thường liều dùng thuốc paracetamol nên được tính toán dựa trên cân nặng: 10–15mg/kg cân nặng/lần.
Đồng thời, khoảng cách giữa hai lần uống thuốc là từ 4–6 giờ. Không dùng thuốc quá 6 lần một ngày vì có khả năng gây ngộ độc cấp tính, nhất là độc tính trên gan.
Tuy nhiên, nếu người dùng thuốc đang có bệnh gan hay thận thì liều lượng cần phải được tính toán lại để đảm bảo an toàn.
Trường hợp này, tốt nhất bạn nên đến cơ sở y tế gần nhất để bác sĩ chỉ định điều trị, tránh tự ý dùng thuốc có thể dẫn đến quá liều và gây ngộ độc.
Sau những điều trị ban đầu tại nhà, nếu nhận thấy các dấu hiệu sau bạn cần đưa người bệnh nhập viện ngay:
- Sốt kéo dài quá 3 ngày
- Sau khi dùng thuốc vẫn không hạ sốt
- Sốt cao [40–41ºC]
- Dị ứng với thuốc hạ sốt đang sử dụng
Cho dù sử dụng các loại thuốc hạ sốt không kê đơn quen thuộc và được đánh giá an toàn thì bạn không nên chủ quan cũng như lạm dụng thuốc.
Bất kể thuốc nào cũng đều có những rủi ro khi sử dụng. Nếu bạn không đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng thì tác dụng của thuốc hạ sốt sẽ không tối ưu như mong muốn, thậm chí xảy ra những vấn đề nghiêm trọng khác.
3. Lựa chọn thuốc hạ sốt sao cho đúng?
Trên thị trường, có rất nhiều biệt dược có tác dụng giảm đau hạ sốt nhanh khác nhau cũng như với rất nhiều hàm lượng và dạng bào chế cho bạn lựa chọn.
Tuy nhiên, điều này cũng gây nhiều bối rối cho người mua vì không biết loại nào sẽ phù hợp cho tình trạng sốt của mình hoặc người thân.
Hầu hết trường hợp sốt thông thường, bác sĩ sẽ khuyên dùng thuốc có chứa thành phần hoạt chất là paracetamol vì chúng tương đối an toàn và phù hợp cho nhiều đối tượng, độ tuổi khác nhau.
Các thuốc hạ sốt chứa aspirin hay ibuprofen cũng khá phổ biến nhưng có một số lưu ý cần thận trọng khi sử dụng, thậm chí có những đối tượng không nên dùng.
Ngoài ra, các dạng bào chế của thuốc hạ sốt cũng vô cùng đa dạng. Ví dụ như paracetamol có thể được sản xuất ở dạng viên nén, viên nang, viên đặt trực tràng hậu môn, bột pha hỗn dịch uống…
Tùy vào đối tượng sử dụng mà đưa ra lựa chọn cho phù hợp, chẳng hạn như với trẻ quá nhỏ hay bị nôn, không uống thuốc được bạn nên dùng viên đặt trực tràng hậu môn, với trẻ em lớn hơn có thể dùng thuốc bột pha hỗn dịch với các hương cam, chanh cho dễ uống.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần để ý đến hàm lượng hoạt chất. Hiện nay, thuốc paracetamol được làm với rất nhiều hàm lượng khác nhau, gồm 80mg, 125mg, 250mg, 325mg, 500mg…
Bạn có thể lựa chọn loại thuốc phù hợp cho từng đối tượng dựa trên cân nặng để tác dụng của thuốc hạ sốt được phát huy hiệu quả.
Không những thế, cùng một thành phần chính nhưng các thuốc chứa paracetamol có thể kết hợp thêm với thành phần khác để mang lại nhiều tác dụng hơn, chẳng hạn như:
- Paracetamol đơn thuần: thường chỉ có tác dụng hạ sốt, kháng viêm nhẹ, thường dùng trong các trường hợp sốt do mọc răng, sốt phát ban, sốt do virus.
- Paracetamol phối hợp với codein: vừa có tác dụng hạ sốt vừa giúp giảm bớt đau đầu, thích hợp cho các trường hợp sốt kèm theo đau đầu, đau nhức cơ xương khớp.
- Paracetamol phối hợp với chlorpheniramine: thích hợp cho trường hợp sốt do cúm, viêm họng, viêm đường hô hấp.
Vậy nên, tùy theo trường hợp sốt có hay không kèm theo những triệu chứng khác cũng như đối tượng cần dùng thuốc mà bạn cần cân nhắc lựa chọn thuốc hạ sốt phù hợp nhất.
Nếu vẫn còn bối rối trước nhiều sự lựa chọn, hãy nhờ dược sĩ tư vấn loại thuốc phù hợp nhất cho bạn.
Có thể bạn quan tâm:
Tủ thuốc gia đình cần có gì?
Cách hạ sốt cho trẻ an toàn và hiệu quả nhanh chóng
Nên và không nên làm gì khi trẻ bị sốt?
8 loại thuốc nhất định nên mang theo khi đi du lịch
Nguồn tham khảo
Fever reducer. //www.healthline.com/health/infection/fever-reducers#age-guidelines.
Fever reducer. //www.webmd.com/cold-and-flu/cold-flu-fever-reducers#1.