SKKN sử dụng trò chơi trong dạy học toán Tiểu học
|
Một trong những cách để khiến học sinh hào hứng với việc học, xây dựng sự tự tin và vui vẻ là sử dụng các trò chơi toán học hấp dẫn. SKKN: Thiết Kế Trò Chơi Góp Phần Đổi Mới Phương Pháp Dạy Học Trong Môn Toán Lớp 3 giúp giáo viên có thêm kinh nghiệm thiết kế và triển khai trò chơi trong dạy học. Tham khảo ý kiến của các giáo viên. Thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy trong lớp toánI. GIỚI THIỆU 1. Lý do chọn chủ đề: Đất nước ta đang trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới. Để đáp ứng nhu cầu giáo dục ngày càng cao của xã hội, một chương trình trên toàn quốc đã được triển khai vào năm 2000, sau 5 năm thực hiện theo quyết định của Chính phủ vào năm 2002. Sự thay đổi nội dung chương trình đòi hỏi phải thay đổi phương pháp dạy học. “Kích thích học sinh tích cực, chủ động, sáng tạo trên cơ sở sử dụng triệt để đặc điểm tâm sinh lý học sinh tiểu học” là phương hướng đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở tiểu học. Một trong những cách chính để đạt được mục tiêu trên là cho học sinh tham gia các trò chơi toán học phù hợp với trình độ của các em để các em hứng thú học tập, xây dựng lòng tự tin và niềm vui. 2 – 3. Ở lứa tuổi này, trẻ còn mang đậm bản sắc và chưa có nhịp độ chú ý cao. Bên cạnh những hoạt động học tập chính, nhu cầu vui chơi, giao lưu bạn bè vẫn luôn tồn tại và phải được đáp ứng. Nếu người giáo viên biết phối hợp hài hòa sự hài lòng của trò chơi đối với nhiệm vụ hoạt động học và nhu cầu giao tiếp của trẻ “Học mà chơi, chơi mà học” thì trẻ sẽ hứng thú với việc học và mọi kết quả của học sinh. đỉnh cao của cả dạy và học. Đây cũng là một đặc điểm của phương pháp dạy học: “Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trên cơ sở nghiên cứu đầy đủ các đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học”. Dạy trò chơi một cách có tổ chức là đưa học sinh vào các hoạt động vui chơi nhưng nội dung học lại gắn với lớp học. Trò chơi trong học tập có tác dụng giúp học sinh hứng thú học tập, chống mệt mỏi mà không làm cho tiết học trở nên nhàm chán. Phát triển khả năng vận dụng kiến thức bài học. Khơi dậy hứng thú, hình thành thói quen độc lập, chủ động, sáng tạo để lôi cuốn học sinh vào hoạt động học tập. Là một giáo viên, tôi luôn trăn trở làm thế nào để tiết học toán hiệu quả hơn. Các em không thấy giờ học toán nhàm chán nữa, các em chỉ học và làm bài. Xuất phát từ lý do trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn toán lớp 3“Nâng cao chất lượng môn toán trên lớp. 2. Mục tiêu nghiên cứu: – Nghiên cứu, thiết kế các trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học trên lớp nhằm nâng cao chất lượng môn toán cho học sinh lớp 3. 3. Đối tượng nghiên cứu: Phương pháp dạy học môn Toán ở tiểu học. – Ý nghĩa và tác dụng của trò chơi toán học. – Hệ thống trò chơi dùng trong toán học. 4. Phương pháp nghiên cứu: – Phương pháp nghiên cứu tài liệu. Phương pháp nghiên cứu và quan sát. – Phương pháp thực nghiệm sư phạm. – Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Cơ sở lý thuyết của thử nghiệm: Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học: “Học sinh tiểu học luôn hiếu động, ham chơi, thích cái mới nhưng mau chán”. Vui chơi đối với trẻ em là sự khám phá mới, là sự tò mò, ham học hỏi và khám phá. Vì vậy, quan điểm “thực hiện hoạt động học thông qua hoạt động vui chơi” là phù hợp với học sinh tiểu học. Mục đích của trò chơi toán học là củng cố kiến thức khóa học, áp dụng kiến thức khóa học mới và khám phá kiến thức khóa học mới thông qua chơi. Nhờ trò chơi, học viên nắm bắt được thông tin khóa học mà không gặp bất kỳ trở ngại nào. Việc sử dụng trò chơi toán học trong quá trình học toán ở tiểu học có nhiều tác dụng như giúp học sinh thay đổi hình thức hoạt động trong lớp, làm cho lớp học bớt căng thẳng, tạo cảm giác thoải mái, thư giãn. Học sinh tiếp thu kiến thức nhuần nhuyễn, học sinh hăng hái, hứng thú học tập. Khơi dậy trí tò mò, tạo cơ hội để học sinh thể hiện mình. Thông qua trò chơi, học sinh vận dụng kiến thức một cách chủ động, sinh động, kích thích trí tưởng tượng và trí nhớ. Từ đó, phát triển tư duy linh hoạt, học cách đối phó với các tình huống phức tạp, phát triển khả năng vận dụng vào cuộc sống để dễ dàng thích ứng với các điều kiện mới trong xã hội. Chính vì vậy trò chơi toán học rất cần thiết trong các tiết học toán ở bậc tiểu học. hai. Thực trạng trước khi triển khai sáng kiến kinh nghiệm: Điều kiện chung của trường: Qua thăm lớp, trao đổi với giáo viên lớp 3, tài liệu, sách báo, kinh nghiệm dạy học ở trường THPT Điện Biên 2, tôi nhận thấy: – Việc sử dụng hình thức trò chơi trong dạy học môn Toán chưa được chú trọng đầy đủ. – Tài liệu về cách tổ chức trò chơi học tập còn hạn chế. – Giáo viên không được đào tạo về thiết kế trò chơi. – Đa số giáo viên chưa quan tâm nhiều đến việc dạy các trò chơi toán học. Trên thực tế, chỉ mang trò chơi vào lớp trong giờ học. Nguyên nhân của tình trạng này là do giáo viên chưa nhận thức đầy đủ về tác dụng của trò chơi đối với giờ học toán. Vì vậy trong giờ học môn Toán học sinh còn thụ động trong học tập, một số học sinh còn ngại học, không hứng thú với tiết học dẫn đến kết quả học tập chưa cao. Trạng thái lớp học: Năm nay, tôi được giao nhiệm vụ dạy Lớp 3A1. Có 43 học sinh trong lớp của tôi, 24 trong số đó là nữ. Hầu hết trong số họ thực sự dũng cảm và không tự tin về bản thân. Lớp học từ đầu năm đến giờ rất yên tĩnh, khi tôi đưa trò chơi toán học vào thực tế trên lớp thì không khí học tập khác hẳn, học sinh học tập tích cực, học sinh chậm học tích cực hơn. Chính vì lẽ đó, tôi nhận thức rằng trò chơi cần được đưa vào các tiết dạy toán ở bậc tiểu học, đặc biệt là trong tiết dạy toán lớp 3. 3. Các giải pháp được sử dụng để giải quyết vấn đề 3.1. Nguyên tắc thiết kế trò chơi 1. Nguyên tắc công suất vừa phải, dễ thực hiện: – Mỗi trò chơi cần củng cố một số nội dung toán nhất định trong chương trình (đây là kiến thức cần kiểm tra ở khóa cũ, kiến thức khóa mới, kiến thức thực hành, luyện tập …) – Chương trình Toán 3 được chia thành 5 mạch kiến thức: Yếu tố số học và đại số, đại lượng và độ lớn, yếu tố hình học, yếu tố thống kê, phương pháp giải toán. Trò chơi gồm các bài tập được chọn từ các lớp trong 5 mạch kiến thức trên, nhưng có thể có tên gây cảm giác hứng thú, hình thành, củng cố hoặc góp phần hệ thống kiến thức. Trò chơi cần giúp học sinh rèn luyện kỹ năng giải toán, phát triển trí thông minh, óc phân tích và tư duy sáng tạo. – Trò chơi phải phù hợp với môi trường học tập, trong quỹ thời gian (sử dụng trong giờ học 5-10 phút). – Trò chơi hấp dẫn, thu hút sự chú ý và tham gia của học sinh, tạo không khí vui vẻ, thoải mái. – Trò chơi cần gần gũi, thực tế, phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 3, tổ chức trò chơi không quá khó, phức tạp. 2. Các nguyên tắc và thực hành tìm kiếm Nó bao gồm các yêu cầu và nội dung của thông tin cơ bản, cũng như các công cụ và phương tiện sẵn có trong thư viện về chủ đề này, các công cụ dành cho giáo viên và học sinh,… hãy tận dụng triệt để nó. – Đồ dùng tự làm của giáo viên được tận dụng từ những vật liệu lân cận (phế liệu như hộp bánh kẹo, nắp gỗ, đầu nút chai, nắp chai, bìa cứng) để đồ dùng vừa tiện lợi, khoa học, giáo dục, thẩm mỹ mà giá thành lại rẻ hơn. Trên cơ sở các nguyên tắc trên, tôi căn cứ vào nội dung thông tin trong sách giáo khoa về thời gian, mục tiêu đặt ra của mỗi tiết học, học sinh thiết kế trò chơi sử dụng trong lớp học. Cách vận dụng toán lớp 3 và trò chơi trên lớp. 3.2. Quá trình chỉnh sửa trò chơi toán học trong 5 bước: * Về tên của trò chơi * Phổ biến các quy tắc của trò chơi * tiếp tục chơi * Thảo luận để rút ra thông tin * đánh giá hoàn thành 3.3 Thiết kế trò chơi dạy học toán lớp 3 một. Trò chơi có nội dung số học và các yếu tố đại số. Trong những năm dạy học lớp 3 của tôi, tôi thấy học sinh thường sai về các phép cộng, trừ, nhân, chia với số thập phân, một số đơn vị, cũng như so sánh và nhân (giảm) nhiều lần. . đối mặt…. vẫn còn chậm. Vì vậy, tôi đã thiết kế một số trò chơi với yếu tố số học và đại số này. Để xem tất cả nội dung SKKN: Sáng tạo trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Toán lớp 3Tải tập tin. Xem thông tin hữu ích khác trong phần Tài liệu Dữ liệu lớn.
SKKN: Thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giờ toán lớp 3 Một trong những biện pháp để gây cho học sinh hứng thú học tập, tạo niềm tin, niềm vui đó là việc sử dụng các trò chơi Toán học hấp dẫn. SKKN: Thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giờ toán lớp 3 giúp quý thầy cô có thêm nhiều kinh nghiệm trong việc thiết kế và áp dụng trò chơi trong dạy học. Mời các thầy cô tham khảo nhé. Thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giờ học Toán I. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Đất nước ta đang trong thời kì CNH-HĐH, hội nhập với các nước trong khu vực và thế giới. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội với giáo dục, sau 5 năm thực hiện, theo quyết định của Chính phủ năm 2002 chương trình năm 2000 đã được tiến hành trên phạm vi toàn quốc. Nội dung chương trình thay đổi đòi hỏi phương pháp dạy học cũng phải đổi mới. “Phát huy tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh trên cơ sở khai thác triệt để các đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học” là phương hướng đổi mới phương pháp dạy học môn toán ở bậc tiểu học. Một trong những phương pháp chủ yếu để đạt được mục đích trên là gây cho học sinh sự hứng thú học tập, tạo niềm tin, niềm vui bằng cách lôi cuốn các em vào những trò chơi toán học hấp dẫn, phù hợp với trình độ nhận thức, đặc điểm lứa tuổi các em trong giờ học toán, đặc biệt là ở lớp 1 – 2 – 3. Ở lứa tuổi này các em còn mang đậm bản sắc hồn nhiên, sự chú ý chưa cao. Bên cạnh hoạt động học là chủ đạo thì nhu cầu chơi, giao tiếp với bạn bè vẫn tồn tại, cần được thoả mãn. Nếu người giáo viên biết phối hợp nhịp nhàng giữa nhiệm vụ của hoạt động học với sự thỏa mãn nhu cầu chơi, giao tiếp của các em “Học mà chơi, chơi mà học” thì các em sẽ hăng hái say mê học tập và tất yếu kết quả của việc dạy học cũng như học tập của các em đạt tới điểm đỉnh. Đây cũng là đặc thù của phương pháp dạy học: “ Phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh trên cơ sở khai thác triệt để đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học.” Dạy học bằng phương pháp tổ chức trò chơi là đưa học sinh đến với các hoạt động vui chơi giải trí nhưng có nội dung gắn liền với bài học. Trò chơi trong học tập có tác dụng giúp học sinh hăng say vào học tập, chống mệt mỏi không làm cho tiết học nặng nề nhàm chán. Tăng cường khả năng thực hành kiến thức của bài học. Phát huy hứng thú, tạo thói quen độc lập, chủ động và sự sáng tạo của học sinh lôi cuốn các em vào những hoạt động học tập. Là một giáo viên tôi luôn trăn trở làm sao để giờ học Toán đạt hiệu quả cao nhất? Các em không còn thấy tiết học toán nặng nề, nhàm chán chỉ học và làm bài mà thôi. Xuất phát từ lý do trên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giờ toán lớp 3” nhằm nâng cao chất lượng môn toán của lớp. 2. Mục đích nghiên cứu: – Nghiên cứu thiết kế các trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giờ học nhằm nâng cao chất lượng môn toán cho học sinh lớp 3. 3. Đối tượng nghiên cứu: – Phương pháp dạy học toán ở Tiểu học. – Ý nghĩa, tác dụng của các trò chơi toán học. – Hệ thống các trò chơi được sử dụng trong môn toán. 4. Phương pháp nghiên cứu: – Phương pháp nghiên cứu tài liệu. – Phương pháp điều tra, quan sát. – Phương pháp thực nghiệm sư phạm. – Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm: Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học: “Học sinh Tiểu học luôn luôn hiếu động, ham chơi thích cái mới lạ nhưng lại chóng chán”. Đối với trẻ trò chơi là một phát hiện mới, kích thích tò mò, muốn tìm hiểu, khám phá. Do vậy quan điểm: “Thông qua hoạt động vui chơi để tiến hành hoạt động học tập” là phù hợp với học sinh trường tiểu học. Trò chơi toán học nhằm mục đích là thông qua trò chơi để củng cố kiến thức của bài học, luyện tập lại kiến thức của bài mới, phát hiện ra kiến thức mới của bài học. Thông qua trò chơi học sinh nắm được kiến thức của bài học một cách nhẹ nhàng. Trong quá trình học toán ở Tiểu học, sử dụng trò chơi toán học có nhiều tác dụng như sau: Giúp học sinh thay đổi loại hình hoạt động trong giờ học, làm cho giờ học bớt căng thẳng, tạo cảm giác thoải mái, dễ chịu. Học sinh tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng, học sinh ham học và gây hứng thú trong học tập. Kích thính sự tìm tòi, tạo cơ hội để học sinh tự thể hiện mình. Thông qua trò chơi, học sinh vận dụng kiến thức năng nổ, hoạt bát, kích thích trí tưởng tượng, trí nhớ. Từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học tập cách xử lý thông minh trong những tình huống phức tạp tăng cường khả năng vận dụng trong cuộc sống để dễ dàng thích nghi với điều kiện mới của xã hội. Vì vậy trò chơi toán học rất cần thiết trong giờ học toán ở Tiểu học. 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: + Thực trạng chung của nhà trường: Qua dự giờ thăm lớp, trao đổi với giáo viên khối 3, qua tìm hiểu ở tài liệu, sách báo, qua kinh nghiệm giảng dạy ở trường TH Điện Biên 2 tôi nhận thấy: – Việc sử dụng hình thức trò chơi trong dạy học toán chưa thực sự được chú trọng. – Tài liệu nói về hình thức tổ chức trò chơi học tập còn hạn chế. – Giáo viên lại không được tập huấn về thiết kế trò chơi . – Phần đa giáo viên chưa quan tâm nhiều đến việc đưa trò chơi học toán vào giảng dạy. Hoặc có đưa trò chơi vào giờ học cũng chỉ trong những giờ thao giảng mà thôi. Sở dĩ có tình trạng trên là do các đồng chí giáo viên chưa nhận thức được hết tác dụng của trò chơi trong giờ học toán. Vì vậy mà giờ học toán còn trầm học sinh còn thụ động trong học tập, một số học sinh còn ngại học toán, đến giờ học toán các em không hứng thú dẫn đến kết quả học tập không cao. + Thực trạng của lớp chủ nhiệm: Năm nay tôi được phân công giáo dạy lớp 3A1. Lớp tôi có 43 học sinh trong đó có: 24 em nữ. Đa phần các em chưa thật sự mạnh dạn, tự tin. Từ đầu năm lớp học rất trầm, khi tôi đưa trò chơi học toán vào áp dụng trong giờ học thì không khí học tập khác hẳn, các em học tập tích cực, những em chậm chạp cũng năng động hơn. Vì vậy tôi nhận thấy rằng đưa trò chơi vào giờ học toán ở tiểu học là cần thiết, nhất là trong giờ học toán của lớp 3. 3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 3.1. Nguyên tắc thiết kế trò chơi 1. Nguyên tắc vừa sức, dễ thực hiện: – Mỗi trò chơi phải củng cố được một nội dung toán học cụ thể trong chương trình (Có thể là kiến thức cần kiểm tra bài cũ, kiến thức bài mới, kiến thức thực hành, luyện tập…) – Chương trình toán 3 được chia thành 5 mạch kiến thức: Số học và yếu tố đại số, đại lượng và đo đại lượng, yếu tố hình học, yếu tố thống kê, các dạng toán giải. Các trò chơi được xây dựng từ các dạng bài tập có chọn lọc của các tiết học trong 5 mạch kiến thức trên, nhưng có thể mang những cái tên gợi cảm, gây hứng thú, góp phần hình thành, củng cố hoặc hệ thống kiến thức. – Các trò chơi phải giúp học sinh rèn luyện kĩ năng toán học, phát huy trí tuệ, óc phân tích, tư duy sáng tạo. – Trò chơi phải phù hợp với quỹ thời gian (Sử dụng trong giờ học từ 5 đến 10 phút ), thích hợp với môi trường học tập. – Trò chơi có sức hấp dẫn, thu hút được sự chú ý, tham gia của học sinh, tạo không khí vui vẻ, thoải mái. – Trò chơi cần phải gần gũi, sát thực, phù hợp với tâm lí lứa tuổi học sinh lớp 3. Tổ chức trò chơi không quá cầu kì, phức tạp. 2. Nguyên tắc khai thác và thực hành – Sử dụng triệt để yêu cầu, nội dung kiến thức cơ bản, củng như đồ dùng, phương tiện có sẵn của môn học ở thư viện, đồ dùng của giáo viên, học sinh…). – Các đồ dùng tự làm của giáo viên khai thác từ những vật liệu gần gũi xung quanh ( Từ các phế liệu như: Vỏ hộp bánh kẹo, đầu gỗ, đầu nứa, nắp chai, giấy bìa…) Sao cho đồ dùng vừa đảm bảo tính khoa học, tính giáo dục, tính thẩm mĩ nhưng ít tốn kém. Từ các nguyên tắc trên, tôi đã căn cứ vào nội dung kiến thức trong sách giáo khoa, căn cứ vào thời gian, mục tiêu đề ra ở mỗi tiết học cũng như đối tượng học sinh để thiết kế các trò chơi sử dụng trong giờ học toán lớp 3 và cách vận dụng trò chơi vào trong các tiết dạy. 3.2. Quy trình tổ chức trò chơi Trò chơi toán học thông qua 5 bước: * Giới thiệu tên trò chơi * Phổ biến luật chơi * Tiến hành chơi * Thảo luận rút ra kiến thức * Đánh giá kết luận 3.3 Thiết kế trò chơi dạy học toán lớp 3 a. Trò chơi có nội dung số học và yếu tố đại số Trong các năm giảng dạy lớp 3 tôi thấy học sinh thường sai về mảng kiến thức so sánh và gấp (giảm) một số đi nhiểu lần cũng như một số đơn vị bên cạnh đó kĩ năng cộng, trừ, nhân chia các số tṛòn chục trăm…. còn chậm. Do đó tôi đã thiết kế một số trò chơi có nội dung số học và yếu tố đại số này. Để xem đầy đủ nội dung SKKN: Thiết kế trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học trong giờ toán lớp 3, mời bạn tải file về. Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của Thư Viện Hỏi Đáp. #SKKN #Thiết #kế #trò #chơi #góp #phần #đổi #mới #phương #pháp #dạy #học #trong #giờ #toán #lớp
|
