Trẻ nhỏ là đối tượng bị nhiễm giun kim chiếm tỷ lệ cao nhất. Khi chui vào cơ thể, chúng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người bệnh. Vì vậy để có cách nhận biết và phòng ngừa lây nhiễm hiệu quả, bạn có thể tìm hiểu mọi thông tin về loại giun này, thông qua bài viết dưới đây.
1. Giun kim là gì?
Giun kim có tên khoa học là: Enterobius vermicularis, là loại giun ký sinh cư trú chủ yếu ở ruột non, sau đó chúng xuống ruột già của người. Giun trưởng thành có thời gian sống khoảng 1 - 2 tháng. Chúng có kích thước nhỏ, dài khoảng 10mm, màu trắng đục. Con cái to và dài hơn so với con đực, bên trong tử cung có chứa đầy trứng. Trứng giun có hình bầu dục, vẹt ở một đầu trông giống như hình hạt gạo.
Sau khi ra khỏi cơ thể, trứng giun có thể tồn tại ở trong môi trường từ 2 - 3 tuần. Theo thống kê, trẻ nhỏ là đối tượng nhiễm giun chiếm tỷ lệ cao hơn cả người lớn. Nữ nhiễm bệnh nhiều hơn nam và thành thị có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nông thôn.
Hình ảnh minh họa giun kim
2. Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do trứng giun lây nhiễm qua thức ăn, nước uống, các vật dụng trong nhà. Do trẻ nhỏ không rửa tay sạch sẽ sau khi đi vệ sinh và hay có thói quen cho tay lên miệng nên dễ bị nhiễm giun. Một số trường hợp nhiễm bệnh là do nuốt phải trứng giun bay trong không khí.
Những trẻ có thói quen mút tay và không rửa tay sạch sẽ sau khi đi vệ sinh thì rất dễ bị nhiễm giun
Sau khi nuốt, trứng nở trong tá tràng thành ấu trùng giun, rồi di chuyển xuống manh tràng và phát triển thành giun trưởng thành. Chúng bám lỏng lẻo vào niêm mạc manh tràng và các đoạn ruột lân cận. Tại đây, giun đực thực hiện giao phối với con cái. Sau khi giao phối xong, giun đực chết, giun cái ra rìa hậu môn để đẻ. Giun cái sau khi đẻ cũng chết, mỗi lần đẻ được từ 4.000 - 200.000 trứng.
Sau một khoảng thời gian ngắn, có thể vài giờ, nếu môi trường thuận lợi thì ấu trùng giun sẽ hình thành và phát triển tại nếp nhăn của hậu môn. Do ấu trùng giun có thể đi ngược dòng trở lại đường ruột và phát triển thành giun trưởng thành rồi gây bệnh. Vì vậy, những người có giun kim đang đẻ trứng ở hậu môn có nguy cơ bị nhiễm lại. Do ấu trùng giun có thể đi ngược dòng trở lại đường ruột và phát triển thành giun trưởng thành rồi gây bệnh.
3. Dấu hiệu nhận biết nhiễm giun
Đa số các trường hợp bị nhiễm giun kim thường ít biểu hiện triệu chứng ra bên ngoài nên rất khó phát hiện. Tuy nhiên, triệu chứng điển hình và dễ nhận biết nhất của bệnh là ngứa ngáy ở vùng hậu môn. Thông thường, vào ban đêm giun cái sẽ mò ra rìa hậu môn để đẻ trứng. Khi vùng da ở hậu môn bị kích thích sẽ gây ngứa ngáy, khó chịu. Không chỉ vậy, một số người khi đang ngủ còn có cảm giác giun đang bò ra từ hậu môn.
Khi bị mắc bệnh, trẻ thường biếng ăn, ăn không tiêu, hay buồn nôn và đau bụng âm ỉ. Lúc ngủ, trẻ hay bứt rứt khiến giấc ngủ không sâu nên dễ bị tỉnh dậy và khóc đêm. Đồng thời, giun cũng làm cho phân của trẻ bị nát hoặc lỏng, đôi khi có dính máu hoặc chất nhầy. Thông qua việc quan sát phân, bố mẹ cũng có thể nhận biết được bệnh này.
Do triệu chứng điển hình của bệnh là ngứa ngáy ở hậu môn nên rất dễ nhầm lẫn với các bệnh khác như: ngứa quanh hậu môn do nhiễm nấm, viêm trực tràng, nứt trực tràng, bệnh giun lươn,... Dựa vào phương pháp xem phân đại thể có thể phát hiện ra giun trưởng thành hoặc soi đèn pin quanh hậu môn vào ban đêm cũng có thể tìm thấy giun.
4. Tác hại do giun kim gây ra
Đối với trẻ nhỏ, giun làm tổn thương niêm mạc ruột gây rối loạn tiêu hóa khiến trẻ ăn không ngon, ngủ không sâu giấc. Do đó, trẻ thường bị suy dinh dưỡng, rối loạn thần kinh, chậm lớn và hay đái dầm.
Bệnh sẽ nguy hiểm hơn nếu giun chui vào ruột thừa và gây viêm nhiễm. Có trường hợp, giun còn xâm nhập vào đường sinh dục hoặc niệu đạo của phụ nữ dẫn đến tình trạng rối loạn tiểu tiện, rối loạn kinh nguyệt và viêm âm đạo.
Trẻ nhỏ có thể bị viêm ruột thừa rất nguy hiểm khi giun chui vào bên trong ruột thừa
Ngoài ra, giun có thể xâm nhập vào hốc mũi, thực quản, phổi,… và gây viêm. Đồng thời, việc gãi ngứa liên tục khiến vùng da quanh hậu môn bị trầy xước, sưng đỏ thậm chí là bị nhiễm trùng. Vì vậy, khi bị nhiễm giun kim bạn nên thăm khám bác sĩ để có biện pháp điều trị tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
5. Điều trị và phòng ngừa bệnh
Điều trị
Khi bị nhiễm giun kim, cách điều trị thông dụng nhất hiện nay là dùng thuốc tẩy giun.
Thuốc này chống chỉ định dùng cho trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, phụ nữ mang thai, phụ nữ đang cho con bú hoặc người bị mẫn cảm với thành phần của thuốc. Đối với người suy gan, suy thận thì nên thận trọng khi sử dụng thuốc.
Đối với trẻ nhỏ, bố mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế làm các xét nghiệm kiểm tra. Sau đó, bác sĩ sẽ căn cứ vào kết quả rồi đưa ra chỉ định nên dùng loại thuốc nào cho thích hợp. Bố mẹ tuyệt đối không được tự ý cho trẻ sử dụng thuốc, vì thuốc có thể sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
Phòng bệnh
Bệnh có thể lây từ người này sang người khác, nhất là ở trẻ em. Để phòng ngừa và tránh tái nhiễm bệnh này bạn có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây:
-
Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt nên rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Đây là việc cần thiết để không bị nhiễm giun.
-
Ăn chín uống sôi, không nên ăn rau sống và các loại thực phẩm còn tái chưa được nấu chín vì có thể bị nhiễm ấu trùng giun.
-
Thường xuyên phơi nắng ga giường, chiếu, chăn màn,…
-
Tẩy giun định kỳ nhằm hạn chế sự phát triển của giun.
-
Không đi chân đất, nên mang dép kể cả khi ở trong nhà.
-
Đối với trẻ nhỏ, các mẹ nên dạy trẻ cách rửa tay sạch sẽ. Đồng thời các mẹ cũng nên cắt móng tay và không để bé mút tay, vì giun có thể xâm nhập vào. Đặc biệt, các mẹ không nên cho trẻ mặc quần bị thủng đít, vì giun rất dễ chui vào hậu môn của bé.
-
Sau khi các mẹ dùng tay bắt giun ở hậu môn cho trẻ thì nên rửa tay sạch bằng xà phòng và lau khô. Để tránh trường hợp trứng giun lây nhiễm, khăn được dùng để lau khô tay phải được giặt sạch hoặc nhúng vào nước nóng và phơi nắng.
Không ăn các thực phẩm tái chưa được nấu chín để phòng ngừa bệnh
Bệnh giun kim gây tổn hại đến sức khỏe của người bệnh. Đồng thời do có khả năng lây nhiễm rất nhanh, cho nên việc phòng ngừa bệnh là rất quan trọng, nhất là đối với trẻ nhỏ. Bạn có thể tham khảo một số biện pháp phòng ngừa mà bài viết chia sẻ ở trên. Ngoài ra, khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường do giun gây ra, bạn nên tìm gặp bác sĩ để có biện pháp điều trị kịp thời.
Giun kim sống kí sinh ở đâu trong cơ thể
A. Ruột
B. Cơ bắp
C. Gan, mật
D. Máu
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Hoàng Đăng Mịch - Trưởng khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Bệnh giun kim là một bệnh thường gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường thấy nhất là ở trẻ em. Giun kim sinh sôi và phát triển tại khu vực hậu môn, thức ăn của chúng là máu của vật chủ. Nhiễm giun kim là bệnh hay gặp nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được. Để chủ động phòng tránh bệnh, hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng tránh bệnh giun kim.
Bệnh giun kim là do nhiễm ký sinh trùng giun kim [tên khoa học là Enterobius vermicularis].
Hình thái: Giun kim có màu trắng sữa, đầu hơi phình và vỏ có khía. Miệng chúng có 3 môi, chiều dài giun đực khoảng 2-5mm, đuôi cong và có gai sinh dục khoảng 70mm. Giun cái dài khoảng 9-12 mm có đuôi dài và nhọn.
Giun kim cái đẻ trứng thải ra ngoài môi trường, trứng giun kim phát triển tốt và nở thành trứng mang ấu trùng và có khả năng lây nhiễm ở nhiệt độ 300C, độ ẩm 70% và oxy sau khoảng 6-8 giờ. Giun kim cái chỉ đẻ trứng vào ban đêm ở nếp nhăn của hậu môn và trứng phát triển thành ấu trùng có khả năng cử động. Chính vì chúng thường đẻ trứng vào ban đêm và tiết ra một chất gây ngứa nên người mắc giun kim thường xuyên ngứa hậu môn dữ dội vào đêm.
Phương thức lây truyền bệnh giun kim:
- Qua đường ăn uống: Do dùng tay gãi hậu môn có chứa trứng giun kim sau đó cầm thức ăn hoặc mút tay ở trẻ nhỏ.
- Đường truyền nhiễm khác: Trứng giun kim sau khi sinh và phát triển thành ấu trùng giun kim tại nếp hậu môn thì ngược lên manh tràng phát triển thành giun trưởng thành, kiểu này hiếm gặp.
Người mắc bệnh giun kim có thể có các triệu chứng như:
- Ngứa quanh hậu môn, nhất là vào ban đêm là một triệu chứng hay gặp và đặc hiệu của bệnh.
- Trẻ em bị nhiễm giun kim thường quấy khóc về đêm do ngứa hậu môn, quan sát ở rìa hậu môn có thể thấy giun kim cái ở rìa hậu môn.
Trẻ em bị nhiễm giun kim thường quấy khóc về đêm do ngứa hậu môn
- Đi đại tiện thấy ấu trùng giun kim trong phân.
- Ngoài ra do giun kim sống tại vùng hậu môn nên có thể chui vào âm đạo gây ngứa âm đạo, rối loạn kinh nguyệt.
- Giun kim có thể chui vào ruột thừa, có thể bị bội nhiễm gây viêm ruột thừa.
- Mắc bệnh kéo dài có thể gây thiếu máu mạn tính: hoa mắt, chóng mặt.
Nguyên tắc điều trị giun kim: Nếu tập thể bị nhiễm thì phải điều trị đồng loạt để tránh tái nhiễm bệnh
Thuốc điều trị giun kim bao gồm:
- Mebendazole 500mg liều duy nhất cho cả trẻ em và người lớn, uống nhắc lại sau 1 tháng.
- Hoặc dùng albendazole 400mg liều duy nhất cho cả trẻ em và người lớn, uống nhắc lại sau một tháng.
- Chú ý: mebendazole và albendazole chống chỉ định dùng cho trẻ dưới 2 tuổi và phụ nữ mang thai 3 tháng đầu hoặc cho con bú, người mẫn cảm với Benzimidazole, người có tiền sử nhiễm độc tủy xương. Thận trọng với các đối tượng suy thận, suy gan.
Các biện pháp dự phòng bệnh theo Cục Y Tế Dự Phòng - Bộ Y Tế bao gồm:
- Nâng cao ý thức vệ sinh bảo vệ môi trường không bị nhiễm phân, đặc biệt là nền nhà, giường chiếu và quần áo trẻ em.
- Thực hiện ăn chín uống sôi.
- Vệ sinh cá nhân tốt như cắt ngắn móng tay, rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Không để trẻ mặc quần hở đũng, rửa hậu môn cho trẻ hàng ngày bằng xà phòng vào các buổi sáng.
- Những đối tượng có nguy cơ cao: tẩy giun định, nhất là cho trẻ em độ tuổi từ 2-12, tẩy giun 2 lần/ năm.
Bệnh giun kim là một bệnh giun sán hay gặp đặc biệt bệnh phổ biến trên đối tượng trẻ em, trẻ em chưa biết cách tự phòng bệnh và phát hiện bệnh nên là nguồn lây nhiễm chủ yếu trong cộng đồng, các bậc phụ huynh phải chú ý chủ động phòng bệnh cho bản thân và con em mình.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Bài viết tổng hợp từ nguồn: Bộ Y tế
XEM THÊM: