Ure là sản phẩm cuối cùng của chuyển hóa chất đạm [protein]. Chúng được tổng hợp tại gan, được đào thải chủ yếu qua thận và một phần qua đường tiêu hóa. Xét nghiệm ure máu [BUN] giúp đánh giá tình trạng hoạt động[chức năng] của gan, thận và một số bệnh khác. Vậy bạn có biết chỉ số ure trong máu bình thường là bao nhiêu? Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây.
1. Chỉ số ure trong máu là gì?
Ure là sản phẩm quan trọng nhất của chuyển hóa nitơ, có nguồn gốc chủ yếu từ quá trình thoái hóa protein trong cơ thể. Ure được đào thải chủ yếu qua thận và một phần qua đường tiêu hóa.
Để đánh giá chỉ số ure trong cơ thể, người ta thường làm xét nghiệm chỉ số ure trong máu và chỉ số ure trong nước tiểu.
– Chỉ số ure trong máu bình thường ở mức: 3.3 – 8.3 mmol/L.
– Chỉ số ure trong nước tiểu bình thường ở mức: 166 – 581 mmol/24h.
Urê tương đối ít độc, thậm chí ngay cả khi lượng ure trong máu khá cao. Tuy nhiên, để đánh giá khả năng lọc của thận, người ta thường chủ yếu dựa vào chỉ số ure trong máu. Nếu chỉ số ure máu càng cao thì chức năng thận của bạn càng kém.
Xét nghiệm ure máu [BUN] giúp đánh giá chức năng gan, thận và một số bệnh khác.
2. Xét nghiệm ure máu là gì?
Xét nghiệm chỉ số ure giúp sàng lọc và chẩn đoán các bệnh lý về gan, thận, kiểm tra chức năng thận trước phẫu thuật, can thiệp, kiểm tra sức khỏe định kỳ,…
Cách lấy mẫu: Mẫu máu thường được lấy vào buổi sáng, khoảng 2ml máu, không chống đông hoặc chống đông bằng lithiheparin, EDTA. Thông thường thời gian làm xét nghiệm để có kết quả là khoảng 1 giờ. Nếu chỉ xét nghiệm chỉ số ure trong máu trước khi thực hiện bệnh nhân không cần chuẩn bị trước và không cần phải nhịn đói.
Gan sản xuất amoniac – trong đó có chứa nitơ – sau khi nó phá vỡ protein được sử dụng bởi các tế bào của cơ thể. Nitơ kết hợp với các yếu tố khác như carbon, hydro và oxy, hình thành ure – đây là một sản phẩm chất thải hóa chất. Ure đi từ gan, thận qua đường máu. Thận khoẻ mạnh lọc ure và các sản phẩm phế thải khác từ máu. Các sản phẩm chất thải lọc rời khỏi cơ thể trong nước tiểu.
Nếu xét nghiệm cho thấy mức độ ure trong máu cao hơn bình thường, thì có thể thận của bạn hoạt động kém do suy giảm chức năng gặp ở một số vấn đề và bệnh lý về thận. Hoặc có thể do lượng protein cao, lượng nước uống không đầy đủ nên dẫn tới lưu thông kém.
Nếu xét nghiệm ure máu thấp hơn bình thường, đây có thể là dấu hiệu của người bệnh mắc bệnh gan, suy dinh dưỡng. Tuy nhiên, BUN thấp không phải là dấu hiệu đầu tiên của bệnh gan bởi vì xét nghiệm ure trong máu không được sử dụng như là một xét nghiệm sàng lọc cho rối loạn.
Xét nghiệm Ure máu có nghĩa là bác sĩ sẽ đo lượng nitơ ure trong máu.
3. Những trường hợp ure tăng, giảm
3.1 Chỉ số ure tăng cao trong trường hợp sau
– Người bệnh mắc bệnh suy thận, tắc nghẽn đường niệu,…
– Chế độ ăn nhiều protein
– Xuất huyết tiêu hóa, nhiễm trùng nặng
– Tăng dị hóa protein nguyên nhân do sốt, bỏng, suy dinh dưỡng, bệnh lý u tân sinh,…
– Ngộ độc thủy ngân
– Giảm lượng máu đến thận trong suy tim sung huyết, sốc, căng thẳng, đau tim, chảy máu đường tiêu hóa, tắc nghẽn dòng chảy nước tiểu…
Trong các nguyên nhân dẫn đến tình trạng chỉ số ure trong máu cao, cần chú ý đến các bệnh lý ở thận như: viêm thận cấp và mạn tính; thận đa nang; ứ nước bể thận do sỏi thận; hội chứng gan thận do leptospira; lao thận,…
Để hạn chế tình trạng tăng ure trong máu, bạn cần có chế độ ăn uống phù hợp, hạn chế protein tuy nhiên cũng không được quá nghèo protein [thường gặp ở những người kiêng khem quá mức], không sử dụng các loại thuốc tăng ure trong máu. Khi cơ thể xuất hiện những biểu hiện bất thường, bạn cần đến các bệnh viện để tiến hành các xét nghiệm cần thiết.
Khi cơ thể xuất hiện những biểu hiện bất thường, bạn cần đến bệnh viện để khám và làm xét nghiệm cần thiết.
3.2 Chỉ số ure giảm trong trường hợp sau
Chỉ số ure trong máu giảm trong một số trường hợp:
– Suy gan, xơ gan, viêm gan nặng cấp hay mạn tính làm giảm tổng hợp ure.
– Chế độ ăn nghèo protein, hòa loãng máu, hội chứng thận hư,…
– Hội chứng tiết ADH không thích hợp
– Có thai
– Hội chứng giảm hấp thu
Chỉ số ure trong máu là một trong những những chỉ số quan trọng giúp phản ánh tình hình chức năng thận, đặc biệt là khi nghi ngờ rằng thận đang bị tổn thương. Vậy chỉ số này tăng cao là dấu hiệu cảnh báo thận đang gặp phải vấn đề gì? Mời bạn cùng tham khảo bài viết sau đây.
Chỉ số ure máu đánh giá khả năng lọc của thận. Dưới đây là một số vấn đề bạn cần lưu ý.
2.1. Chỉ số ure trong càng cao cảnh báo chức năng thận kém
Ở người bình thường chỉ số này càng cao thì chức năng thận càng kém. Bác sĩ thường cho người bệnh làm xét nghiệm ure máu để kiểm tra và đo lượng nitơ ure trong máu.
Một người trưởng thành bài tiết mỗi ngày khoảng 30g ure. Chỉ số ure trong máu của người bình thường thuộc khoảng 2.5 – 7.5 mmol/l. Chỉ số vượt quá ngưỡng trên có nghĩa là thận của bạn hoạt động kém hơn bình thường. Điều này dễ dẫn đến các thương tổn, lâu ngày sẽ dễ gây ra tình trạng suy thận.
Xét nghiệm ure máu còn được gọi là xét ngiệm BUN [Blood Urea Nitrogen]. Nếu xét nghiệm máu cho thấy rằng mức độ nitơ ure cao hơn bình thường, nó có thể chỉ ra thận của bạn đang hoạt động kém.
Nồng độ ure cao cho thấy chức năng thận suy giảm. Điều này có thể do bệnh thận cấp tính hoặc mãn tính. Tuy nhiên, có nhiều vấn đề ngoài bệnh thận có thể ảnh hưởng đến nồng độ ure. Chẳng hạn như giảm lưu lượng máu đến thận như trong suy tim sung huyết, sốc, căng thẳng, đau tim, bị bỏng nặng. Hoặc có thể do chảy máu đường tiêu hóa, điều kiện gây tắc nghẽn dòng chảy nước tiểu, hoặc mất nước.
Đặc biệt khi nồng độ ure trong máu cao, bác sĩ thường nghi ngờ người bệnh đang gặp các vấn đề thương tổn về thận. Do đó trong xét nghiệm sinh hóa máu hay các xét nghiệm kiểm tra nếu thấy nồng độ ure trong máu cao hơn mức bình thường, bác sĩ sẽ cho làm xét nghiệm chuyên sâu hơn để đánh giá chức năng thận của bạn.
2.2. Chỉ số ure trong máu cao có thể do chế độ ăn uống
Một điều đáng lưu ý là chỉ số này dễ thay đổi theo chế độ dinh dưỡng. Người ăn nhiều đạm thì ure trong máu cũng tăng theo. Do đó khi chỉ số ure tăng cao kết luận rằng có các thương tổn về thận là chưa chính xác. Trong trường hợp này, bác sĩ thường cho kiểm tra thêm chỉ số creatinin trong máu.
Creatinin là một sản phẩm thoái hóa của creatine phosphate. Nó được sinh ra trong quá trình co giãn cơ bắp của cơ thể. Cũng giống như nitơ ure máu, creatinin được thải hoàn toàn bởi thận. Chỉ số creatinin máu không phụ thuộc vào ăn uống và bình thường không đổi nếu chức năng bài tiết của thận hoạt động bình thường [creatinin máu ở người bình thường là 16g/lít].
Như vậy nếu ure trong máu cao và nghi ngờ do chế độ ăn uống bác sĩ sẽ xét nghiệm thêm chỉ số creatinin. Sau khi căn cứ vào chỉ số creatinin trong máu, bác sĩ sẽ kết luận chính xác về tình trạng hoạt động của thận.
Chỉ số ure trong máu cao, thận hoạt động kém và dễ gặp phải các thương tổn
3. Làm gì khi chỉ số ure trong máu cao?
Khi chỉ số ure máu cao, bác sĩ sẽ chú ý đến tình trạng đầu tiên là thận của bạn có đang hoạt động kém hay không? Hay có thể bạn đang gặp phải các vấn đề khác. Ví dụ như viêm thận cấp, mạn tính, thận đa nang, ứ nước bể thận do sỏi thận, hội chứng gan thận do leptospira, lao thận,…
Để hạn chế tình trạng ure trong máu tăng cao, bạn cần có chế độ ăn uống phù hợp hạn chế protein. Tuy nhiên cũng không được hạn chế đến mức quá thấp [nghèo protein] sẽ khiến cơ thể thiếu chất dinh dưỡng. Từ đó làm ảnh hưởng đến quá trình hoạt động của nhiều cơ quan khác.
Chỉ số ure trong máu cao bạn nên đến các cơ sở y tế uy tín để làm thêm các xét nghiệm và chẩn đoán chính xác tình hình chức năng thận
Khi thấy cơ thể xuất hiện những biểu hiện bất thường, bạn nên đến các cơ sở y tế uy tín để tiến hành làm xét nghiệm chẩn đoán. Đơn vị có trang thiết bị máy móc hiện đại và đội ngũ y bác sĩ giỏi sẽ đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác nhất. Từ đó, bác sĩ chuyên khoa sẽ đánh giá chính xác tình trạng bệnh lý có thể mắc phải. Người bệnh sẽ được chỉ định phác đồ thích hợp và hiệu quả.