Hộp số MT là gì? Trên thị trường hiện nay có hai kiểu hộp số phân theo cách vận hành. Đó là hộp số tay [MT] và hộp số tự động [AT, CVT]. Xe số sàn thì phụ thuộc rất nhiều vào khả năng của người lái. Cho phép người lái kiểm soát xe tốt hơn. Hộp số MT xuất hiện nhiều trong các đời xe cũ. Có một số thắc mắc về việc có chuyển xe số sàn sang tự động được không. Sau đây, chúng ta hãy cùng tìm hiểu và giải đáp!
Hộp số MT là gì
Hộp số sàn là gì? MT là cách gọi khởi nguồn từ ” Manual Transmission” . Nó còn có tên gọi khác là hộp số sàn, hộp số tay. Tức là trong quá trình di chuyển, người lái phải hoàn toàn tự động thực hiện các thao tác. Từ việc sang số sao cho phù hợp, cách sử dụng chân côn khéo léo để xe di chuyển trơn tru. Vì tính tự chủ trong vận hành nên hộp số MT thể hiện tính chuyên nghiệp và chắc tay của người lái. Đương nhiên, việc điều khiển ô tô hộp số sàn khó hơn so với hộp số tự động vô cấp CVT.
- Xe hộp số MT thể hiện trình độ người lái. Nên được dùng trong các trường đào tạo học lái ô tô.
- Xe hộp số sàn yêu cầu người điều khiển tập trung cao độ: Sang số, nhấp nhả côn chính xác trong quá trình di chuyển. Vì vậy người lái dễ mệt oải, đau chân,…
- MT là hộp số xuất hiện sớm và lâu đời nhất.
Cấu tạo hộp số sàn ô tô
Cấu tạo hộp số sàn không quá phức tạp. Trong đó, nó sử dụng ly hợp đĩa ma sát để truyền hay ngắt lực truyền từ động cơ xe. Các bộ phận cơ bản bao gồm:
- Nắp, vỏ hộp số: Nắp hộp số ngoài tác dụng bảo vệ, bao kín các bộ phận trong hộp số còn dùng để lắp cơ cấu chuyển số. Các vòng bi đỡ trục hộp số được lắp trên vỏ hộp. Ngoài ra còn có các nút xả dầu, nút bổ sung, kiểm tra lưu lượng dầu.
- Ổ bi: Đảm nhiệm biến ma sát trượt thành ma sát lăn. Qua đó giảm bớt tiếng ồn cũng như hạn chế tình trạng bào mòn, tăng tuổi thọ cho các chi tiết máy.
- Trục hộp số: MT thông thường sử dụng hai loại trục hộp số.
Loại thứ nhất là hộp số 2 trục: Dạng hộp số ngang, cấu tạo gồm 1 trục sơ cấp với 1 trục thứ cấp.
Loại thứ hai là hộp số 3 trục: Dạng hộp số dọc, có thêm một trục số trung gian.
- Bộ phận bánh răng:
- Bộ phận đồng tốc: Ngăn chặn tình trạng trèo răng trong suốt quá trình vào khớp. Ngoài ra nó còn thực hiện khóa bánh răng thứ cấp cùng trục thứ cấp. Được dùng để điều tiến tốc độ các bánh răng trong quá trình gài số. Không cho phép các bánh răng xảy ra va đập nên quá trình gài số êm, không ồn.
Nguyên lý hoạt động của hộp số tay
Bánh răng nằm trên các trục khi vào khớp với nhau tạo thành các tỷ số truyền tương ứng với cấp số của xe. Khi chuyển số, ta ngắt kết nối từ động cơ xuống hộp số thông qua đạp bàn đạp ly hợp. Cùng với điều khiển bằng cần số để đưa các bánh răng gài số đến vị trí bánh răng tương ứng với số truyền.
- Tốc độ quay của bánh răng biến đổi phụ thuộc đường kính và số răng trên trục.
- Hộp số sàn có hai kiểu sử dụng bánh răng trục thẳng và trục nghiêng. Trong đó, bánh răng trục nghiêng được sử dụng cho các bánh răng chủ động. Vì ở dạng thẳng chúng gây tiếng ồn và không bền nên chỉ dùng cho các bánh răng trượt.
- Cách tính tỷ số truyền:
Tỷ số truyền = T bị động : T chủ động [T là số bánh răng].
Hay = N chủ động : N bị động [N là số vòng quay trên từng trục].
- Khi số càng thấp thì tỷ số truyền càng lớn và ngược lại.
Ưu nhược điểm của hộp số MT
Bên cạnh hộp số MT là gì, bạn cần nắm được thế mạnh và hạn chế của kiểu hộp số này. So với kiểu hộp số tự động AT, hộp số tay vẫn có những điểm vượt trội. Đó là lý do đã qua nhiều năm nhưng hộp số tự động vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn hộp số sàn truyền thống.
Ưu điểm
- Giá thành rẻ.
- Tiết kiệm nhiên liệu so với các hộp số tự động.
- Bảo trì, bảo dưỡng nhanh chóng và ít tốn kém chi phí.
- Người lái chủ động kiểm soát xe trong các tình huống.
- Thể hiện trình độ người lái, trong quá trình vận hành cũng lấy được sự tập trung của người điều khiển hơn.
- Cho cảm nhận lái chân thật, thú vị.
- Bền bỉ, dùng đến hết đời xe.
Nhược điểm
- Điều khiển phức tạp.
- Bất tiện trong việc di chuyển tại đô thị đông đúc, kẹt xe do phải điều chỉnh thao tác với hộp số liên tục.
- Người lái xe dùng hộp số sàn nhanh mệt mỏi do phải tập trung cao độ. Thao tác liên tục với chân côn khiến người lái đau mỏi khi đi đường dài.
Phân loại hộp số sàn MT
Hộp số MT là gì? Hộp số MT cũng được thành nhiều cấp, cấp đơn giản nhất là 2. Cao hơn thì có hộp số 4 cấp. Các dòng xe trước đây thì phổ biến loại 5 cấp. Với các đời xe mới thì sử dụng loại hộp số sàn 6 cấp.
1. Loại hộp số sàn 2 cấp
Nguyên lý hoạt động của hộp số sàn 2 cấp là đơn giản nhất cho những ai muốn tìm hiểu về cách vận hành của loại hộp số sàn.
Phần màu xanh lá cây là trục sơ cấp: Các bánh răng dẫn động, mô men trục đi từ động qua qua đến bộ ly hợp. Phần màu đỏ là trục trung gian: Cùng với các bánh răng chủ động. Hai trục xanh và đỏ này liên kết với nhau cùng quay. Trục trung gian sẽ nhận công suất và mô men xoắn trực tiếp từ động cơ khi ly hợp đóng.
Trục màu và là trục thứ cấp: Được nối trực tiếp với các bánh xe thông qua bộ vi sai. Khi các bánh xe dẫn động [màu xanh] quay thì trục thứ cấp cũng quay.
Phần bánh xe màu lam kết nối với trục màu vàng thông qua một dải vòng bi. Điều này cho phép phần bánh xe màu lam vẫn có thể quay khi trục vàng đứng yên.
Bộ bánh răng tím thể hiện xe đang vào số 0. Khi ấy cả hai bánh răng màu lam đều quay tự do trên trục vàng theo tỉ số truyền khác nhau được quyết định bởi trục trung gian.
Nếu chuyển số sai khi thực hiện sang số, sẽ gây ra những âm thanh chói tai. Nguyên nhân là các bánh răng tím quay không ăn khớp với các bánh xanh.
2. Hộp số sàn 5 cấp
Nhiều cấp hơn nên hình ảnh hộp số sàn 5 cấp phức tạp hơn. Tuy nhiên, bạn sẽ nhìn thấy nó vẫn bao gồm các bộ phận cơ bản như 2 cấp.
Hộp số 5 cấp được bố trí ngang và thường dùng cho xe dẫn động cầu sau.
Cần số khi thực hiện quá trình sang số phải nhờ ba cần nối. Khi di chuyển sang trái hay phải cần số, tức là bạn đang dịch chuyển bánh răng màu tím vào các vị trí khác nhau.
Bánh răng màu xanh đảm nhiệm chức năng số lùi. Doi một bánh răng trung gian [Idle gear] điều khiển. Lúc gài bánh răng trung gian và bánh màu xanh ăn khớp với nhau thì bánh màu xanh này sẽ quay ngược chiều với bánh màu xanh còn lại. Trục sơ cấp theo đó cũng quay ngược lại cho phép ô tô đi lùi.
Lưu ý ta không thể sang số lùi trong quá trình xe chạy về phía.
3. Hộp số sàn 6 cấp
Hình ảnh hộp số sàn 6 cấp là xe hơi được trang bị bộ chuyển động gồm 6 số. Một số người cho rằng hộp số tay 5 cấp và 6 cấp không có nhiều khác biệt ngoài 1 lần chuyển số. Thực tế, hộp số 6 cấp sẽ cho xe thêm nhiều lựa chọn hơn. Tối ưu sự cân bằng giữa các động cơ và mô-men xoắn. Đặc biệt là năng lượng sinh ra không bị dư thừa, tiết kiệm xăng tối đa cho ô tô. Loại hộp số sàn 6 cấp bắt đầu phổ biến từ năm 2001.
Suốt một thời gian dài người ta chỉ biết đến hộp số sàn 6 cấp. Mãi cho đến năm 2012, Porsche 911 của Porsche Đức mới cán mốc lịch sử ra đời dòng hộp số sàn 7 cấp đầu tiên. Mục đích quan trọng của thay đổi này vẫn là tiết kiệm nhiên liệu.
Thay hộp số MT sang AT
Với sự ra đời của hộp số tự động, hộp số sàn dần “thất thế”. Bởi tính tiện lợi, dễ dàng cho người lái nên hộp số tự động nhanh chóng được phổ biến ở các dòng xe. Tuy nhiên, độ bền của hộp số tự động vẫn chưa thể so sánh với MT. Ngoài ra, hộp số MT còn tiết kiệm hơn 15 – 20% nhiên liệu so với AT.
Một số người dùng các đời xe hơi cũ muốn thay hộp số MT sang AT thế nào? Trên thực tế, công nghệ sản xuất xe hơi đời cũ không thể tương đồng đời mới. Thay từ MT sang AT không đơn giản chỉ là thay hộp số. Nó còn liên quan bộ điều khiển hộp số, bộ điều khiển động cơ,… Vì vậy, việc Thay từ MT sang AT là rất mạo hiểm.
Tuy nhiên, nếu bạn chuyển từ AT sang MT thì lại có thể thực hiện. Bởi công nghệ sản xuất ô tô hiện đại có hộp số AT có khả năng tương thích với hộp số MT hơn. Nói chung, việc can thiệp sửa đổi hộp số xe là chuyện phức tạp và tốn kém. Để không gặp phải tình trạng này, tốt nhất bạn hãy cân nhắc kỹ ngay từ khi mua. Xem ưu thế loại xe nào phù hợp với mình, và loại hộp số nào bạn có thể chấp nhận được hạn chế của nó.
Nên đi xe số sàn hay số tự động?
Nói chung, xe số sàn phụ thuộc rất nhiều vào trình độ người lái. Nếu bạn thích thể hiện tay nghề bản thân, hay yêu thích cảm giác lái chân thật – MT sẽ cho bạn trải nghiệm tuyệt vời nhất. Mr Bean suốt 17 năm đã “chung thủy” với chiếc xe hơi số sàn cổ điển của mình. Khi được phỏng vấn trong sự kiện về siêu xe McLaren F1, ông thừa nhận: “Tôi thích cảm giác thực sự làm chủ một chiếc xe an toàn!” – Và điều đó không gì có thể thay thế được hộp số sàn MT.
Đối với hộp số tự động, xe sẽ đảm bảo an toàn cho người không quá chắc tay. Đặc biệt thích hợp với các chị em phụ nữ. Hiện nay, các đời xe thông thường trang bị loại hộp số này. Để phục vụ đa số người dùng, cũng như đảm bảo tính tiện lợi.
Những thông tin trên đã khép lại nội dung Hộp số MT là gì? – Thay từ hộp số MT sang AT được không? Hy vọng bài viết mang tới bạn nhiều thông tin bổ ích!