Chiều 24/1, Ngô Thanh Vân - nhà sản xuất phim điện ảnh Trạng Tí - tổ chức buổi showcase ra mắt phim tại TP HCM. Hơn một tháng qua, phim bị một nhóm khán giả đòi tẩy chay vì cho rằng êkíp vi phạm quyền tác giả khi làm việc với công ty Phan Thị - chủ sở hữu bản quyền truyện tranh Thần đồng đất Việt [kịch bản gốc], thay vì hợp tác với họa sĩ Lê Linh - cha đẻ bộ truyện. Nhiều người cho biết sẽ không xem phim vì êkíp chưa trả quyền lợi xứng đáng cho họa sĩ.
Ngô Thanh Vân trong buổi showcase "Trạng Tí" chiều 24/1. Ảnh: Bil.
Luật sư Nguyễn Đức Hoàng - đại diện pháp lý phía nhà sản xuất - khẳng định quá trình mua bản quyền và thực hiện bộ phim đúng theo pháp luật. Luật sư giải thích Lê Linh chỉ có quyền tác giả với bốn nhân vật của truyện tranh, quyền sở hữu vẫn là công ty Phan Thị.
Ngô Thanh Vân nói sự việc khiến cô và êkíp lao đao thời gian qua. Khi thấy trên mạng xã hội, nhiều người kêu gọi không xem phim, cô hoang mang, không biết nên dừng lại hay tiếp tục dự án. Cô nói: "Tôi không muốn làm một phim có nội dung tốt nhưng bị khán giả chỉ trích bởi những yếu tố ngoài lề". Điều cô tiếc nhất là khiến các diễn viên nhí bị liên lụy vì những ý kiến tiêu cực trên mạng. Dù tổ chức showcase, êkíp không giới thiệu dàn cast vì tránh mang tiếng "đưa các em nhỏ ra làm bình phong".
Ngô Thanh Vân nói có lỗi vì không nhận ra khúc mắc trong vụ tranh chấp quyền tác giả giữa công ty Phan Thị và họa sĩ Lê Linh, khiến phim bị ảnh hưởng. Là fan của Thần đồng đất Việt, cô ấp ủ đưa bộ truyện lên màn ảnh rộng từ năm 2015. Khi tìm đến công ty Phan Thị mua bản quyền, ban đầu cô bị từ chối vì phía công ty lo êkíp Ngô Thanh Vân không đủ khả năng chuyển tải sức hút của tác phẩm gốc, khiến các fan bộ truyện thất vọng. Ngô Thanh Vân mất hai năm thuyết phục và được Phan Thị đồng ý vào năm 2018.
Cuối năm 2018, vụ kiện quyền tác giả Thần đồng đất Việt giữa công ty Phan Thị và họa sĩ Lê Linh gây xôn xao dư luận. Lúc đó, bộ phim đã khởi quay. Lo phim bị ảnh hưởng, Ngô Thanh Vân liên lạc phía Phan Thị và được công ty này bảo đảm bản quyền cho phim, đồng thời chịu trách nhiệm nếu tranh chấp xảy ra. Chị gặp Lê Linh, mời anh đóng góp ý tưởng cho dự án, song họa sĩ từ chối vì đang tham gia kiện tụng.
Cuối năm 2019, trong phiên phúc thẩm, tòa xác định Lê Linh là "cha đẻ" bốn nhân vật chính của bộ truyện [quyền sở hữu vẫn thuộc về công ty Phan Thị]. Lúc này, Ngô Thanh Vân tiếp tục mời Lê Linh làm cố vấn. Họa sĩ tiếp tục từ chối, cho rằng tham gia cũng muộn, phim đã quay xong. Khi phim ra mắt teaser vào năm 2020 và vấp phải hiệu ứng tẩy chay từ khán giả, cô lại mời Lê Linh vào dự án, đề nghị một khoản thù lao cho vai trò tư vấn nhưng anh lắc đầu.
Ngô Thanh Vân cho rằng êkíp đã có thái độ cầu thị khi ba lần đề nghị Lê Linh tham gia dự án. Nhà sản xuất nói không có chuyện cô bắt tay công ty Phan Thị "o ép" Lê Linh như một số thông tin trên mạng xã hội, vì đã trả đầy đủ phí tác quyền khi ký hợp đồng với Phan Thị. Để tri ân Lê Linh, trên poster mới nhất, êkíp ghi dòng chữ: "Từ những nhân vật được sáng tạo bởi họa sĩ Lê Linh".
Với Ngô Thanh Vân, 43 tỷ đồng là kinh phí khá lớn so với một phim thiếu nhi, do êkíp đầu tư phần kỹ xảo, xây một ngôi làng ở Ninh Bình. Theo cô, con số vẫn chưa dừng lại do phim đang được hậu kỳ. "Đây là bài học đắt giá của tôi cho những dự án sau, nhất là với dòng phim chuyển thể", cô nói.
Ngoài lùm xùm với "cha đẻ" bộ truyện, phim còn bị nhiều khán giả cho rằng chưa tôn trọng nguyên tác. Chẳng hạn, trong truyện, bổ tử [miếng vải thêu lên áo] của Trạng Tí có hình bản đồ chữ S, song trong trailer được đổi thành hình cá chép.
Đạo diễn Phan Gia Nhật Linh lý giải đây là ý tưởng của anh. Ban đầu, anh viết một kịch bản khác cho phim: Tí trải qua nhiều kỳ thi hội, đình để trở thành Trạng Nguyên. Trước khi lên kinh ứng thí, Tí được mẹ may tặng một bổ tử hình cá chép, ngụ ý chúc con vượt vũ môn. Kịch bản phải thay đổi vì không đủ kinh phí, song Nhật Linh vẫn giữ ý tưởng này. Anh cho rằng khi ra rạp, khán giả sẽ hiểu điều êkíp muốn cài cắm. "Thật ra, xét theo bối cảnh Hậu Lê như trong truyện, việc Tí mặc bổ tử hình bản đồ chữ S là sai về lịch sử. Nếu chúng tôi giữ như nguyên tác cũng sẽ bị khán giả chất vấn là sai về thông tin niên đại", anh nói.
Phan Gia Nhật Linh nhận lời thực hiện bộ phim vì thấy chưa có một phim thiếu nhi nào đầu tư chỉnh chu cho trẻ em Việt Nam - theo cách Hollywood làm được từ lâu với Harry Potter, Biên niên sử Narnia... Hoài bão của anh là thực hiện Trạng Tí thành nhiều phần, phim đầu sẽ giải thích origin [nguồn gốc] của Tí. "Muốn làm được điều đó, bộ phim sắp tới phải được khán giả đón nhận. Tôi hy vọng công chúng cho êkíp cơ hội để Trạng Tí được trở lại với phần hai, ba và nhiều phần khác", anh nói.
Họa sĩ Lê Linh cho biết trong quá trình xảy ra vụ kiện, Ngô Thanh Vân từng liên lạc mời anh vào êkíp, nhưng anh không nhận lời vì đang tranh chấp và vì phim đã khởi quay. Sau này, nhà sản xuất tiếp tục ngỏ ý gửi một khoản thù lao khi mời làm cố vấn, song anh từ chối vì cho rằng bản thân không có đóng góp. Khi anh kể lại quá trình 12 năm đòi lại quyền tác giả bốn nhân vật Thần đồng đất Việt trên mạng xã hội, nhiều fan lên tiếng ủng hộ anh và tẩy chay phim. "Tôi chỉ đơn giản muốn giãi bày tâm tư. Trạng Tí không liên quan gì đến tôi, lựa chọn xem hay không là ở khán giả", Lê Linh nói.
Bốn nhân vật chính trong "Trạng Tí". Ảnh: Studio68.
Truyện Thần đồng đất Việt - tác phẩm do họa sĩ Lê Linh và công ty Phan Thị thực hiện - ra mắt năm 2002. Truyện lấy bối cảnh thời Hậu Lê, kể câu chuyện và cuộc đời của Lê Tí - một trạng nguyên nước Việt - cùng những người bạn thân là Sửu Ẹo, Dần Béo, Cả Mẹo. Tí là một cậu bé hiếu thảo, ham học và có trí thông minh hơn người. Cậu trở thành lưỡng quốc trạng nguyên. Cùng Sửu, Dần và Cả Mẹo, Tí có công lớn trong việc phò trợ vua Lê chống sự xâm lược của quân Minh. Truyện tranh gốc, bộ truyện tranh Việt Nam dài nhất cho tới nay - hơn 220 tập, là tác phẩm ăn khách. Truyện có thêm các bộ liên quan như Thần đồng đất Việt khoa học, Thần đồng đất Việt Mỹ thuật, Thần đồng đất Việt Toán học...
Mai Nhật
Sau khi Cậu Vàng rút khỏi rạp vì lỗ 20 tỷ đồng thì lại đến lượt Trạng Tí của Ngô Thanh Vân vướng một loạt scandal tẩy chay từ khán giả. Làn sóng tẩy chay lên đỉnh điểm khi đạo diễn Phan Gia Nhật Linh có những phát ngôn sốc mang tính đối đầu cư dân mạng.
Thậm chí không ít khán giả đã kêu gọi cư dân mạng không ra rạp xem Trạng Tý mà thay vào đó nên ủng hộ Bố Già, Lật mặt: 48H, Gái già lắm chiêu V... Làn sóng tẩy chay dữ dội này khiến cho phía Ngô Thanh Vân điêu đứng suốt thời gian dài.
Vào đầu tháng 1/2021, Ngô Thanh Vân đã chia sẻ tâm trạng bức xúc, thất vọng và nản lòng trên trang cá nhân khi biết bộ phim bản thân dành bao tâm huyết đầu bị cộng đồng mạng tẩy chay dữ dội.
Ngô Thanh Vân viết: "Thấy thật sự nản lòng khi đọc comment tẩy chay của các bạn trên mạng. Tự nghĩ mình cố gắng vì cái gì? Cho đến bệnh mà vẫn không ngừng nghỉ. Chỉ muốn buông trôi bỏ hết cho rồi. Cố gắng cho ai, vì ai?".
Những tưởng những lời bộc bạch này sẽ được cảm thông nhưng không, cô nhận về rất nhiều "gạch đá" từ cộng đồng mạng, trong đó có không ít lời chỉ trích nặng nề. Nhiều người cho rằng cô làm phim vì tiền, do đó không nên kéo khán giả vào câu chuyện bản quyền phim. Một số khác cho rằng, bộ phim đã thay đổi họa tiết trên áo của nhân vật khi bỏ bản đồ Việt Nam vốn có trong truyện.
Khi những ồn ào này chưa dứt thì Trạng Tí tung đoạn clip 3 phút ghi phân đoạn khoe trí khôn của nhân vật chính. Tuy nhiên, video vấp phải hàng loạt ý kiến trái chiều, khiến phía này phải gỡ bỏ nội dung trên.
Theo video, bộ tứ Tí - Sửu - Dần - Mẹo có một trận đấu bóng bằng quả bưởi gay cấn cùng các bạn nhỏ trong làng. Song vì háo thắng nên Mẹo đã sút quả bóng ra khỏi sân rơi vào một cái giếng gần đó. Ở đây, Mẹo đã thách Tí lấy được quả bưởi lên, hứa sẽ trả công xứng đáng bằng không sẽ phạt. Nhận lời, Tí huy động các bạn nhỏ múc nước ở nơi khác đổ vào giếng để bưởi trồi lên.
Theo nhận xét của người dùng mạng xã hội, phân đoạn này vốn được lấy từ 1 tập trong Thần đồng đất Việt có tên Pháp sư gọi bưởi. Song ở bản gốc, quản bưởi rơi vào một cái hố nhỏ thì phần chuyển thể là một cái giếng. Chi tiết này trong phim đã phá hỏng tính logic của phim vì việc đổ nước vào giếng để làm đầy thực chất không có tác dụng trong thực tế. Thậm chí đoàn làm phim còn bị lên án vì không bảo vệ môi trường khi lấy nước sông bẩn đổ vào giếng.
Đến ngày 31/1, một đơn vị phát hành phim lớn đã tung ra poster mới cho bộ phim Trạng Tí nhưng bị khán giả soi ra lỗi sai tiếng Anh.
Thay vì "Save the date" [Lưu lại ngày] thì ê-kíp phim lại viết "Save the day" [Cứu vãn tình thế]. Người hâm mộ nói rằng, họ không thể chấp nhận được lỗi sai cơ bản này.
Trước đó tác giả Lê Linh của bộ truyện Thần Đồng Đất Việt đã đăng tải bài viết gây bão mạng xã hội viết về "Trạng Tí và giấc mơ điện ảnh".
Ông bày tỏ thái độ không ủng hộ phim vì "tiền sẽ rơi vào tay bọn ác" [ý nói Công ty Phan Thị]. Tác giả Lê Linh khẳng định rõ việc chuyển thể Thần Đồng Đất Việt thành phim cũng là ước mơ và mong muốn của ông từ lâu. Song phía hãng phim của Ngô Thanh Vân chỉ làm việc tác quyền với Công ty Phan Thị mà không hỏi ý kiến, sự cho phép của tác giả Lê Linh đã khiến ông vô cùng thất vọng và buồn chán.
Ông cũng rất mong muốn đóng góp ý tưởng, xây dựng kịch bản... và tự tin sẽ làm tốt. 78 tập truyện với 78 kịch bản khác nhau đã thuyết phục được bạn đọc yêu mến thì những kịch bản phim không làm khó được ông. "Bắt tay hợp tác tạo ra một siêu phẩm điện ảnh thì sao, thành công rực rỡ thì sao... tiền bản quyền cũng sẽ lại tuôn vào túi bọn ác khiến cho chúng vốn đã mạnh lại càng thêm mạnh... Nghĩ đến chặng đường 12 năm khổ ải tôi thấy không có một chút động lực nào cho việc cộng tác", tác giả Lê Linh viết.
Sau đó, phía Ngô Thanh Vân cũng có bài đăng thanh minh đã làm đúng pháp luật, đã gặp và trao đổi với Lê Linh nhưng ông từ chối mọi quyền lợi.
Và vào tối ngày 9/3, Ngô Thanh Vân đăng một bài viết trên trang cá nhân chia sẻ về Trạng Tí: "Sau khoảng thời gian khó khăn vừa qua, điện ảnh Việt Nam đã quay trở lại cùng những tín hiệu vô cùng đáng mừng từ khán giả. Hoà mình cùng không khí tưng bừng tại rạp chiếu, Trạng Tí Phiêu Lưu Ký cũng sẽ chính thức quay trở lại vào dịp lễ 30/4 này.
Đối với Vân, chưa có dự án nào gian nan như thằng Tí, bọn nhỏ đã cùng nhau đi qua đến 2 mùa dịch. Vân hy vọng lần trở lại này của Trạng Tí Phiêu Lưu Ký sẽ mang đến một trải nghiệm đáng nhớ cho các gia đình cùng các em thiếu nhi.
Hẹn gặp lại mọi người và đừng quên theo chân chuyến hành trình vượt ngoài trí tưởng tượng của Trạng Tí Phiêu Lưu Ký vào 30.04.2021 nhé! Cám ơn mọi người rất nhiều".
Bên dưới bài đăng có không ít fan hâm mộ của Ngô Thanh Vân chúc bộ phim sẽ đạt được những thành công ngoài mong đợi. Thế nhưng vẫn có không ít người quay lưng lại với bộ phim sau một loạt lùm xùm. Làn sóng tẩy chay phim Trạng Tí vẫn chưa dừng lại.
Vì sao bộ phim Cậu Vàng lại bị khán giả tẩy chay dữ dội?