Chuột rút là hiện tượng co thắt không kiểm soát thường xuất hiện ở các cơ, đặc biệt là ở cơ bắp chân, đùi hoặc bàn chân. Phần lớn các trường hợp, thả lỏng cơ thể, lưu thông tuần hoàn máu chi tốt có thể giúp giảm bớt hiện tượng cơ bắp bị chuột rút.
Ngoài ra, một số phương pháp điều trị và phòng ngừa khác có thể được áp dụng bổ sung. Nếu chuột rút chân thường xuyên xảy ra, tốt nhất nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán đầy đủ và có điều trị cần thiết.
Chuột rút diễn ra như thế nào
Chuột rút xảy ra ở cơ bắp chân vào ban đêm là khá phổ biến. Theo một số báo cáo gần đây cho thấy có đến 60% người lớn và 7% trẻ em bị chuột rút vào ban đêm. Các cơ căng lên, gây khó chịu và cực kì đau đớn ở vùng cơ bị chuột rút.
Chuột rút chân về đêm gây ra các vấn đề khác như làm gián đoạn giấc ngủ, ngủ không ngon. Điều này khiến người mắc phải cảm thấy mệt mỏi vào ngày hôm sau.
Có thể nhầm lẫn chuột rút chân về đêm với hội chứng chân bồn chồn. Một số nghiên cứu cho rằng sự thiếu hụt khoáng chất gây ra chuột rút về đêm, tuy nhiên, hiện chưa có kết luận nào thực sự chính xác về thông tin này. Một số nghiên cứu cho thấy rằng bổ sung khoáng chất, chẳng hạn như canxi, magiê hoặc vitamin B-12…không làm giảm chứng chuột rút chân vào ban đêm ở hầu hết các cá thể tiến hành nghiên cứu.
Nguyên nhân và yếu tố rủi ro
Các nguyên nhân sau đây có thể là nguyên nhân khiến một người có nhiều khả năng bị chuột rút về đêm.
- Mỏi cơ : Nghiên cứu cho thấy mệt mỏi cơ bắp là nguyên nhân chính dẫn đến chuột rút. Các vận động viên có nhiều khả năng bị chuột rút chân sau khi tập luyện. Tập luyện quá sức trong thời gian dài ban ngày, có thể khiến một số người gặp phải tình trạng chuột rút nhiều hơn về đêm.
- Lười vận động: Việc không hoạt động thể chất thường xuyên khiến các cơ bắp không được co giãn có thể làm tăng nguy cơ bị chuột rút vào ban đêm. Mặt khác, các cơ ở những người ít tập thể dục có thể ngắn hơn, điều này có thể làm tăng nguy cơ chuột rút hoặc co thắt.
- Vị trí cơ thể: Ngồi hoặc nằm theo một tư thế liên tục trong thời gian dài làm hạn chế lưu lượng máu đến chân, chẳng hạn như đặt một chân lên chân kia hoặc hai chân bắt chéo, có thể dẫn đến chuột rút. Có thể thử nghiệm bằng cách nằm ngủ ở tư thế thoải mái hơn để xem điều này có làm giảm chứng chuột rút ban đêm không.
- Người cao tuổi: Những người lớn tuổi cũng có thể dễ bị chuột rút vào ban đêm. Một nghiên cứu cho thấy có tới 33% số người trên 50 tuổi trải qua chứng chuột rút chân về đêm mãn tính.
- Thai kỳ: Do nhu cầu dinh dưỡng tăng lên hoặc thay đổi hormone trong cơ thể khi mang thai, phụ nữ cũng có thể mắc chứng chuột rút chân vào ban đêm.
- Tác dụng phụ của thuốc: Nhiều loại thuốc có các tác dụng phụ gây chuột rút cơ bắp như: sucrose [sắt tiêm tĩnh mạch], naproxen, teriparatide, raloxifene, levalbuterol, albuterol/ipratropium, estrogen liên hợp, pregabalin…
- Bệnh lý khác: Một số bệnh mãn tính cũng có thể khiến một người có nguy cơ bị chuột rút ở chân, chẳng hạn như:
- Bệnh tim mạch, tiểu đường
- Rối loạn sử dụng rượu
- Suy thận, suy gan, suy giáp
- Hẹp ống sống thắt lưng
- Chứng bàn chân dẹt
- Viêm xương khớp
- Tổn thương hay rối loạn thần kinh
Nếu nghi ngờ các bệnh này là nguyên nhân của chứng chuột rút chân, nên tư vấn bác sĩ để biết thêm thông tin và được hướng dẫn.
Phương pháp điều trị
Nếu xảy ra chuột rút vào ban đêm, cần bình tĩnh thả lỏng cơ thể để giảm các mức độ chuột rút. Một số biện pháp khắc phục tại nhà có thể thực hiện trong thời điểm này bao gồm:
- Duỗi cơ nhẹ nhàng
- Mát-xa vùng bị chuột rút bằng tay
- Sử dụng con lăn bọt để xoa bóp chân
- Uốn cong và không co chân để giúp kéo dài cơ chân
- Chườm bằng túi hoặc khăn ấm lên vùng bị chuột rút
- Sử dụng thuốc chống viêm không steroid [NSAID] sẽ không giúp giảm bớt chuột rút vì chuột rút không liên quan đến viêm. Nó có thể giúp giảm cơn đau do chuột rút nhưng sẽ không làm giảm chuột rút.
Ngăn ngừa chuột rút chân vào ban đêm
- Bài tập nhẹ: Một số người cảm thấy không mắc phải các cơn chuột rút nếu thực hiện một số bài tập nhẹ vào cuối ngày. Điều này có thể bao gồm các động tác như đi bộ hoặc đạp xe đạp nhẹ nhàng trước khi đi ngủ.
- Uống nhiều nước: Nước giúp vận chuyển chất dinh dưỡng đến và mang chất thải ra khỏi cơ bắp. Uống nước đủ và đều đặn trong suốt cả ngày có thể giúp ngăn ngừa chuột rút đồng thời giữ cho cơ bắp hoạt động tốt.
- Mang giày, dép phù hợp: Mang giày dép phù hợp và thoải mái sẽ giảm được việc mắc các cơn chuột rút về đêm.
Khi nào đi khám bác sĩ
Chuột rút chân về đêm có thể rất khó chịu và gây ra các vấn đề về giấc ngủ. Nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày và nếu phương pháp tại nhà không có ích, nên tham khảo ý kiến bác sĩ về các nguyên nhân và phương pháp điều trị có thể.
Tương tự như vậy, nếu chuột rút lan sang các cơ ở vùng khác hoặc trở nên nghiêm trọng, cần gặp bác sĩ để được chẩn đoán đầy đủ.
Xem thêm: Hạ canxi máu là gì?
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
- Thứ hai, 22/02/2021 16:03 [GMT+7]
Biểu hiện chuột rút khi ngủ là sự co thắt cơ đột ngột không tự ý, đa số các trường hợp xảy ra ở cơ bắp chân, thỉnh thoảng tình trạng này gặp ở cơ đùi và cơ bàn chân.
Hiện tượng chuột rút lúc ngủ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường có xu hướng gia tăng dần theo độ tuổi.
Chuột rút lúc ngủ đa phần xảy ra ở vùng chân, hay gặp nhất là ở cơ bắp chân, bàn chân, mắt cá chân và ngón chân. Nếu bệnh nhân bị chuột rút ở đùi, cơ đùi trước, cơ đùi sau.
Đối với người bình thường khỏe mạnh, đôi khi cũng gặp phải chuột rút vào bất cứ thời điểm nào đó trong ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng chuột rút khi ngủ tái phát nhiều lần thì bệnh nhân cần đi khám và chẩn đoán chính xác vì rất có thể đó là dấu hiệu tiềm ẩn của một bệnh lý nào đó.
Khi gặp phải tình trạng này, bạn cần hiểu được nguyên nhân gây nên các cơn chuột rút, từ đó có những biện pháp thay đổi phù hợp:
Lạnh chân
Bệnh nhân bị chuột rút vào ban đêm có thể do gió từ quạt hoặc từ bên ngoài trời thổi vào chân. Thường vào mùa hè, luồng gió từ quạt hoặc máy lạnh thổi trực tiếp vào chân. Vào đêm đông, trời trở lạnh, khí trời luồn vào phòng, bệnh nhân không mang tất.
Vận động quá sức
Vào ban ngày, người bệnh vận động quá sức, khiến cơ bắp mỏi mệt hoặc chấn thương. Quá trình vận động sẽ làm tiêu hao lượng đường ở gan, nếu tiêu hao quá mức mà không kịp bổ sung calo cho cơ thể, sẽ khiến chân dễ bị chuột rút về đêm.
Thiếu nước và mất cân bằng chất điện giải
Cơ thể thường xuyên bị thiếu nước, bổ sung nước không đủ lượng cần thiết trong ngày là nguyên nhân dẫn đến chuột rút vào ban đêm.
Vận động quá mức, phơi nắng lâu, hoạt động ngoài trời thường gây đổ nhiều mồ hôi, khiến cho cơ thể bị mất rất nhiều nước và chất điện giải.
Nếu không được bổ sung đầy đủ nước và điện giải, ban đêm sẽ dễ bị chuột rút khi ngủ.
Ngoài ra, thói quen uống trà lợi tiểu, uống cà phê cũng sẽ khiến cơ thể bị thiếu nước và mất cân bằng chất điện giải.
Thiếu hụt các chất dinh dưỡng
Chế độ ăn uống mất cân đối, không hợp lý dẫn đến cơ thể thiếu chất dinh dưỡng như canxi, magie, kali,... Việc thiếu đi các khoáng chất thiết yếu sẽ gây mất cân bằng chất điện giải, dẫn đến tình trạng chuột rút lúc ngủ.
Phụ nữ mang thai
Phụ nữ mang thai là đối tượng có tỷ lệ bị chuột rút khá cao do cơ thể tăng tích trữ nước và mất cân bằng chất điện giải, kèm theo đó là sức nặng của thai nhi, khiến cho tuần hoàn máu ở chân kém đi.
Ngoài ra, sự thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ có thể dẫn đến hạ canxi máu, cũng là nguyên nhân làm cho thai phụ bị chuột rút vào ban đêm.
Tâm trạng căng thẳng, lo lắng
Những người thường bị áp lực, căng thẳng quá độ sẽ dễ bị chuột rút khi ngủ, vì tình trạng căng thẳng có thể khiến cho các hormon trong cơ thể bị mất cân bằng, nhịp tim nhanh, huyết áp cao.
Để hạn chế xảy ra chuột rút vào ban đêm, người bệnh nên tích cực vận động, tập thể dục đều đặn, thường xuyên để giúp lưu thông khí huyết.
Buổi tối trước khi đi ngủ, nên vận động cơ bắp nhẹ nhàng hoặc tập kéo căng cơ bắp chân vài phút trước khi vào giấc ngủ. Ban ngày, người bệnh có thể đi bộ, chạy bộ, bơi lội, tập đạp xe để vận động cho đôi chân của mình