Cắt 2 buồng trứng có kinh nguyệt không

Có nhiều trường hợp người phụ nữ vì lý do bệnh lý như: u nang buồng trứng xoắn gây vỡ, ung thư buồng trứng…, bác sĩ đã phải cắt cả 2 bên buồng trứng để bảo toàn tính mạng cho bệnh nhân. Khi đó, bệnh nhân sẽ băn khoăn việc cắt buồng trứng sẽ ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe và nhu cầu tình dục?

Buồng trứng có chức năng ngoại tiết là tiết ra trứng và chức năng nội tiết là tiết ra các nội tiết tố nữ là estrogen và progesteron giúp người phụ nữ phát triển và duy trì giới tính nữ. Đến tuổi mãn kinh (thông thường là ngoài 50 tuổi), vì buồng trứng teo dần và không hoạt động nữa, lúc đó, lượng nội tiết nữ trong cơ thể sụt giảm mạnh, cơ thể già yếu đi theo tiến trình sinh lý tự nhiên của con người.

Việc phải cắt cả 2 buồng trứng ở phụ nữ là việc rất quan trọng, liên quan đến sức khỏe cơ thể và tình dục. Cắt hoàn toàn buồng trứng phân chia làm 2 giai đoạn theo 2 lứa tuổi của phụ nữ như:

Nếu cắt hoàn toàn buồng trứng khi chưa dậy thì (chưa thấy kinh lần đầu) thì nhiều dấu hiệu sinh lý sẽ ngừng hoặc mất đi. Chẳng hạn như không ra kinh nữa, ngực ngừng phát triển, lông mu không mọc...

Nếu bị cắt cả 2 buồng trứng khi đã qua tuổi dậy thì, nghĩa là sự phát triển cơ thể đã hoàn thành rồi thì chỉ mất đi hiện tượng hành kinh hàng tháng.

Về cơ bản, khi bị cắt hoàn toàn 2 buồng trứng thì khả năng tình dục của chị em không bị ảnh hưởng vì hormon giới tính nam (testosteron) mới là hormon duy trì và làm tăng dục năng ở cả nam và nữ. Với nữ giới bình thường, tăng nồng độ estrogen không làm tăng dục năng; nhưng nếu cung cấp hormon nam cho nữ lại làm tăng ham muốn tình dục. Trong một số trường hợp, bác sĩ thực hiện cắt 2 buồng trứng nhưng vẫn cố gắng bảo tồn mô lành của buồng trứng để duy trì chức năng nội tiết. Mô lành còn lại vẫn có thể hoạt động bù, không gây thiếu hụt về nội tiết nên không ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như đời sống tình dục.

Cắt bỏ tinh hoàn thường có ảnh hưởng đến ham muốn tình dục ở nam, nhưng cắt bỏ buồng trứng vẫn không ảnh hưởng đến ham muốn tình dục ở nữ. Chỉ khi cắt bỏ cả buồng trứng và tuyến thượng thận thì mới có ảnh hưởng đến ham muốn tình dục. Vì tuyến thượng thận cũng bài tiết testosteron nên nam giới dù có bị cắt tinh hoàn và nữ giới dù có bị cắt buồng trứng hay bước vào tuổi mãn kinh thì ham muốn tình dục không phải đã hết. Tuy nhiên, khi lượng estrogen giảm đi do bị cắt 2 buồng trứng sẽ ảnh hưởng đến sự bài tiết dịch nhờn âm đạo, vì thế làm quan hệ tình dục trở nên kém thoải mái, dễ gây đau đớn, giảm khoái cảm.

Ở phụ nữ, buồng trứng được biết đến với chức năng chủ yếu là sản sinh trứng và thực hiện chức năng nội tiết tạo ra các hormone sinh dục nữ. Có rất nhiều vấn đề xoay quanh việc phẫu thuật cắt buồng trứng, một trong những thắc mắc lớn của bệnh nhân đó là sau cắt buồng trứng có còn hành kinh không?

Đối với những phụ nữ ở độ tuổi sinh sản và đang trong giai đoạn muốn có con, một trong những vấn để nhiều chị em lo ngại nhất chính việc phải cắt bỏ 1 hay cả 2 buồng trứng cùng một lúc. Có hai trường hợp chủ yếu cần phẫu thuật cắt buồng trứng đó là:

● Phụ nữ mắc các bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và khả năng sinh sản như: u nang buồng trứng xoắn hoại tử, ung thư buồng trứng....

● Phụ nữ đã gần đến thời kỳ mãn kinh, cần cắt bỏ để hạn chế nguy cơ ung thư buồng trứng (thường thực hiện phối hợp trong phẫu thuật cắt tử cung vì các lí do bệnh lý của tử cung).

Cơ thể mỗi chị em đều có 2 buồng trứng, bên trái và bên phải. Trường hợp cả 2 bên đều mắc bệnh và có nguy cơ ung thư, khi đó bắt buộc bác sĩ phải chỉ định cắt bỏ buồng trứng cả 2 bên.

Đối với việc phải cắt cả 2 buồng trứng ở nữ giới chưa dậy thì và đã dậy thì (lấy hiện tượng kinh nguyệt làm mốc) có những thay đổi khác nhau. Nếu bị cắt cả 2 buồng trứng khi chưa dậy thì sẽ dẫn đến nhiều dấu hiệu sinh lý nữ sẽ ngừng phát triển, ví dụ như: không hành kinh, ngực ngừng phát triển, lông không mọc.... Nếu cắt 2 buồng trứng khi đã qua tuổi dậy thì, khi cơ thể đã phát triển rồi thì sẽ mất đi hiện tượng hành kinh mỗi tháng.

Tuy nhiên, trường hợp chỉ phẫu thuật cắt một bên buồng trứng, buồng trứng bên đối diện vẫn còn khả năng hoạt động bình thường thì người phụ nữ vẫn có kinh nguyệt và phát triển cơ thể bình thường hoặc suy giảm hơn bình thường một chút. Vì 2 buồng trứng hoạt động độc lập với nhau nên buồng trứng được giữ lại vẫn có khả năng sinh sản và chức năng nội tiết.

Khả năng phục hồi sau khi phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng sẽ phụ thuộc vào sức khỏe của người bệnh và phương pháp mổ, thông thường khoảng 6 tuần. Trong khi phẫu thuật, rủi ro mất máu nhiều có thể xảy ra. Điều này đồng nghĩa với việc trong vòng vài tuần sau phẫu thuật, người bệnh có thể bị nhiễm trùng gây sốt hoặc tấy đỏ và đau gần vị trí mổ.

Cơ hội thụ thai sau khi cắt bỏ 1 bên buồng trứng là 50%. Cắt bỏ 2 bên buồng trứng thì phụ nữ sẽ không có khả năng thụ thai tự nhiên thành công, tuy nhiên có thể có thai nhờ phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm bằng cách xin trứng.

Cơ hội mang thai sau khi cắt bỏ buồng trứng chỉ còn 50%

Estrogen là hormon sinh dục nữ có vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành và điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, phát triển giới tính và cơ quan sinh dục nữ như: âm đạo, vòi trứng, nội mạc tử cung... và tạo nên các đặc tính thứ phát của giới nữ như: giọng nói thanh trong, bờ vai nhỏ, ngực nở nang và điều hòa phân bố mỡ tạo ra hình dáng phụ nữ.

Trong cơ thể phụ nữ, các chất estradiol, estron và estriol là các estrogen được buồng trứng và nhau thai tiết ra. Hiện nay, y học đã có thể tổng hợp được các estrogen là estron và estriol để bổ sung khi cơ thể bị thiếu hụt.

Trong trường hợp cả 2 cắt buồng trứng, cơ thể sẽ thiếu hụt Estrogen dẫn đến hiện tượng giống như phụ nữ mãn kinh, người ta gọi là mãn kinh do phẫu thuật (surgical induced menopause), vì vậy rất cần thiết phải bổ sung estrogen. Tuy nhiên, việc này cần tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ định của bác sĩ. Vì estrogen có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn khi sử dụng là: căng ngực, buồn nôn, nhức đầu, vàng da, ứ mật, tăng calci máu, tăng cân, đặc biệt có thể gây ung thư nội mạc tử cung, ung thư vú.

Buồng trứng có chức năng sản sinh trứng và chức năng nội tiết là tiết ra các hormon giúp người phụ nữ phát triển tính dục và duy trì ham muốn tình dục. Các tế bào của buồng trứng sẽ tiết ra 3 hormon: estrogen, progesteron, androgen (tên gọi chung của testosteron: hormon giới tính nam).

Trong đó, testosterone là yếu tố chính quyết định ham muốn tình dục cho phụ nữ và quyết định 50% đời sống chăn gối của nữ giới, phần còn lại phụ thuộc sức khỏe và tình trạng “máy móc”. So với đàn ông, tỷ lệ hormone testosterone của phụ nữ thấp hơn nhưng lại nhạy cảm với loại hormon này hơn các quý ông. Vì vậy không thể nói người phụ nữ ít ham muốn hơn đàn ông.

Tuyến thượng thận cũng bài tiết testosteron ở nữ giới, người ta nhận thấy sau khi bị cắt cả 2 buồng trứng thì nồng độ testosterone ở nữ giới không giảm, tuy nhiên do giảm nồng độ estrogen nên ham muốn tình dục cũng giảm, nguy cơ mất cực khoái tăng gấp 03 lần so với người có buồng trứng bình thường cùng độ tuổi

Trong trường hợp cắt 1 buồng trứng, buồng trứng còn lại vẫn có thể hoạt động bù, không gây thiếu hụt về nội tiết và không ảnh hưởng đến đời sống chăn gối của người phụ nữ.

Câu hỏi: Bạn Giang (36 tuổi) có đặt câu hỏi: “Chào chuyên gia. Em năm nay 36 tuổi và đang bị ung thư buồng trứng giai đoạn 1. Bác sĩ có bảo em phải cắt buồng trứng đi thì em không biết sau này em còn có kinh nguyệt hay mang thai không? Mong chuyên gia giải đáp hộ em”

Trả lời:

Chào bạn Giang, 

Khi bạn bị ung thư buồng trứng giai đoạn 1 và được chỉ định cắt bỏ buồng trứng thì chưa chắc đã mất khả năng mang thai hay hiện tượng kinh nguyệt bạn nhé.

Điều này phụ thuộc vào tình trạng bệnh của bạn được bác sĩ chỉ định cắt bỏ 1 bên hay 2 bên buồng trứng.

Trong trường hợp một bên buồng trứng vẫn hoạt động bình thường thì bạn chỉ cần cắt bỏ một bên buồng trứng và buồng trứng còn lại vẫn sẽ giúp bạn duy trì được chức năng sinh sản và chức năng nội tiết trong cơ thể. Bởi vậy bạn vẫn sẽ có khả năng có kinh nguyệt và mang thai hoàn toàn bình thường.

Trong trường hợp phải cắt bỏ cả 2 buồng trứng cả buồng trứng bên trái và buồng trứng bên phải thì chức năng của buồng trứng sẽ không còn hoạt động nữa và đồng nghĩa với việc bạn sẽ không có kinh nguyệt và không còn khả năng mang thai nữa. Ngoài việc không còn kinh nguyệt và mất chức năng sinh sản, bạn có thể sẽ phải đối diện với một số triệu chứng mãn kinh như bốc hỏa, thay đổi tâm trạng, khô âm đạo, gặp vấn đề về trí nhớ. Trong trường hợp khó chịu nhiều có thể sử dụng các liệu pháp hormon để khắc phục tình trạng này.

Bởi vậy trong trường hợp này bạn cần trao đổi rõ ràng với bác sĩ về bệnh tình của bản thân cũng như mong muốn về chức năng sinh sản sau này với bác sĩ để có biện pháp điều trị cụ thể chính xác nhất.

>>>  Cắt buồng trứng có con được không?

Chúc bạn điều trị thành công! Hi vọng bạn sẽ tìm được giải pháp phù hợp để điều trị ung thư buồng trứng cũng như hạn chế được tối đa những rủi ro do cắt bỏ buồng trứng mang lại.

Dược sĩ: Ngọc Lan