Lợi ích của xoài mang đến cho sức khỏe là rất lớn. Hơn nữa, nó là loại trái cây có hương vị thơm ngon nên được rất nhiều người yêu thích.
Một dĩa xoài có thể cung cấp khoảng 25 % lượng vitamin A cần thiết hằng ngày cho cơ thể. Như chúng ta đã biết, vitamin A có tác dụng giúp sáng mắt, do đó việc ăn xoài thường xuyên sẽ giúp ngăn ngừa bệnh quáng gà, các tật khúc xạ ở mắt, khô mắt và viêm giác mạc.
Xoài có chứa phenol [những hợp chất hữu cơ mà phân tử của chúng có nhóm hidroxyl liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon của vòng benzene], chẳng hạn như quercetin, isoquercitrin, astragalin, fisetin, axít galic, methylgallat và enzim có khả năng ngăn ngừa bệnh ung thư.
Ngoài ra, xoài còn chứa rất nhiều chất xơ hòa tan trong nước được biết đến như là pectin. Các nhà khoa học cho rằng việc ăn nhiều chất xơ sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ung thư về đường tiêu hóa. Khoảng 165g xoài sẽ cung cấp cho cơ thể chúng ta tới 75% lượng vitamin C cần thiết hằng ngày. Xoài cũng cung cấp một lượng chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ các tế bào không bị các gốc tự do hủy hoại, đồng thời giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Xoài chứa các enzim bẻ gãy các protein hỗ trợ cho quá trình tiêu hóa dễ dàng hơn. Ngoài ra, xoài còn chống lại nồng độ axit và làm xoa dịu bao tử. Vì lượng chất xơ có trong xoài rất cao nên nó có thể giúp bạn ngăn ngừa bệnh táo bón.
Các chất có trong xoài có khả năng làm se khít lỗ chân lông trên da một cách hiệu quả. Điều này có nghĩa là xoài có ích trong việc ngăn ngừa mụn. Bạn chỉ cần dùng thịt trái xoài chà xát lên da mặt khoảng 10 phút rồi rửa lại bằng nước sạch. Ăn xoài thường xuyên sẽ làm cho da bạn luôn mềm mại và mịn màng.
Lá xoài có tác dụng cân bằng lượng insulin trong máu. Hãy luộc vài lá xoài rồi để qua đêm để tinh chất của lá xoài hòa tan vào nước. Uống nước này vào sáng hôm sau để điều trị bệnh tiểu đường ngay tại nhà. Chỉ số đường huyết [glycemic index] của xoài rất thấp – khoảng 41-60, do đó xoài không gây ảnh hưởng lớn nào đến việc làm tăng lượng đường trong máu của chúng ta.
Lượng vitamin E dồi dào có trong xoài sẽ giúp điều hòa lượng hormone tình dục trong cơ thể và nâng cao khả năng sinh sản.
Trái xoài rất có lợi đối với phụ nữ mang thai và những người thiếu máu vì nó chứa nhiều chất sắt. Đồng thời lượng vitamin C có trong xoài sẽ làm cân bằng sự hấp thụ chất sắt từ các loại thực phẩm khác chẳng hạn như gạo. Nhìn chung, những phụ nữ sau khi mãn kinh sẽ trở nên yếu ớt, hay mệt mỏi, chính vì thế mà họ nên ăn xoài cũng như các loại trái cây khác chứa nhiều chất sắt để bổ máu.
Trái xoài rất có ích đối với trẻ em thiếu tập trung trong học tập vì nó chứa axít glutamine- rất tốt trong việc tăng cường trí nhớ và giúp cho các tế bào trong cơ thể hoạt động tốt.
Trái xoài sống là nguồn thực phẩm dồi dào chất pectin. Khi xoài được hấp rồi ép lấy nước cốt kết hợp với hạt thì là, muối hột và đường sẽ là bài thuốc hiệu quả trong việc điều trị bệnh đột quỵ và chứng kiệt sức do nhiệt trong mùa hè.
Xoài là thực phẩm rất tốt đối với những bạn muốn tăng cân. Khoảng 100g thịt xoài chín sẽ cung cấp 75 calo cho cơ thể. Xoài sống cũng chứa tinh bột chuyển hóa thành đường như xoài chín, do đó khi kết hợp xoài sống hoặc chín với sữa [giàu protein] sẽ rất hữu ích trong việc tăng cân. Xoài là loại trái cây chứa nhiều chất dinh dưỡng, vitamin và muối khoáng cần thiết cho cơ thể. Bạn nên ăn xoài thường xuyên để thu được nhiều lợi ích của xoài đối với sức khỏe.
Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Cây xoài chứa đầy đủ vitamins, muối khoáng và chất chống oxy hóa, cũng như các loại trái cây khác nó chứa rất ít protein, chất béo và năng lượng.
Xoài chứa đầy đủ các loại muối khoáng, vitamins và năng lượng bổ sung cho cơ thể sau các buổi tập thể duc. Theo giáo sư Hakeen Hashmi trường đại học Unami Hoa Kỳ cho rằng xoài tăng cường và bồi dưỡng mô thần kinh của cơ bắp thịt, tim, nảo và các bộ phận khác của cơ thể.
Các enzymes trong trái xoài như magneferin, katechol oxidase và lactase, có tác dụng tẩy sạch các chất độc trong ruột, nó tạo ra các kháng thể đối với các loại vi khuẩn gây bệnh.Trong quyển sách “các loại cây cỏ chống ung thư” [Plants Against Cancer] của bác sĩ Hartwell cho biết các phenols có trong trái xoài như: quercetin, isoquercitrin, astragalin, fisetin, gallic acid, methylgallat, và các enzymes khác có tác dụng điều trị và phòng ngừa ung thư. Các nhà khoa học đã chứng minh ăn xoài có tác dụng chống lại ung thư túi mật [gall bladder cancer]
Xoài chứa rất nhiều triptophan, một loại amino acid thiết yếu rất thiếu trong phần lớn các loại cây lương thực, nó là tiền chất của các hormone sinh lực [happiness-hormone] serotonin. Tổ chức Lương Nông Quốc tế FAO khuyến cáo hổn hợp thức ăn gồm kê [Eleusine coracana], đậu cô-ve [Phaseolus vulgaris], đậu phộng [Arachis hypogoea], và xoài [Mangifera indica] rất tốt cho trẻ em ở thời kỳ thôi bú. Nó chứa đầy đủ vitamin và năng lượng cho trẻ em từ 6-12 tháng tuổi. Trong đó Carotene là chất chống ô-xy hóa mạnh, lọc các chất bẩn có nguy cơ gây ung thư trong cơ thể.
Chất mangiferin trong lá xoài là chất chống viêm, lợi tiểu và trợ tim. Nó còn có tác dụng diệt vi khuẩn gram dương rất mạnh. Nó được điều chế thuốc sát trùng răng miệng. Mangiferin còn điều chế thuốc mỏ bôi trị bệnh dời ăn của virus type I [Unani Herbalist].
Vỏ xoài chứa 16-20% tannin và cũng có mangiferine. Nó sử dụng trong thuốc nam tác động lên màng nhầy của tế bào. Nó rất tốt trong cầm máu, sổ mũi, tiêu chảy, viêm loét, thấp khớp
Thành phần dinh dưỡng của trái xoài có trọng lượng 250g gồm có: 1,5 g protein; 1 g chất béo; 30 g chất bột đường; 3 g chất carotenes [chỉ có dưa hoàng kim cao hơn, 1 trái xoài cung cấp thừa nhu cầu vitamine A trong ngày]. 110 g vitamin B1; 125 g vitamin B2 [chỉ thua chanh dây]; 2 mg vitamin B3 [chỉ thua chanh dây và ổi]; 90 g folic acid [chỉ thua cam và nho]; 90 mg vitamin C [chỉ thua cam và đu đủ]; 30 mg calcium [chỉ thua quít và cam]; 45 mg magnesium [chỉ thua đu đủ và chuối]; 1 mg iron [chỉ thua dưa gang, nho, chuối, ổi và mơ]; 295g kẽm [chỉ thua dưa tây, dưa hấu, đu đủ, chuối và ổi]; 0,5 g potassium [chỉ thua dưa hấu, dưa gang và chuối]
Những chỉ định đặc biệt cần phải dùng xoài
a.Thiếu Vitamin A
Tổ chức Lương nông Quốc tế FAO ước lượng trên thế giới có 250 triệu người, chủ yếu là trẻ em và phụ nữ mang thai bị thiếu vitamine A. Thiếu chất này dẫn đến suy dinh dưỡng, làm sụp đổ sự phòng vệ của cơ thể. Thiếu vitamine A dễ mắc bệnh quáng gà dẫn đến mù hoàn toàn do bệnh khô mắt [Xerophthalmia]. Biến chứng và tỷ lệ chết do bệnh lỵ [Dysenteria] hay bệnh sởi [measles] giảm có ý nghĩa khi cho uống vitamine A. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo sử dụng vitamine A khi mắc bệnh sởi
Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong phát triển nhau thai và bào thai. Nó ảnh hưởng đến tăng trưởng, tổng hợp da, màng nhầy, răng và võng mạc mắt.
Xoài là nguồn tiền chất vitamine A tuyệt vời trong tự nhiên. Hàm lượng nó vẫn tăng lên sau khi hái đến lúc chín. Tăng sử dụng xoài sẽ góp phần giải quyết thiếu vitamine A ở các nước đang phát triển. Hàm lượng carotene trong xoài sấy cũng rất cao và nó duy trì đến 6 tháng sau khi hái
FAO và WHO có 3 chiến lược để chiến đấu với bệnh thiếu vitamine A: [1] Thực phẩm cơ bản như bơ thực vật chứa nhiều vitamine A ở Philippines; [2] Bổ sung thuốc vitamine A liều cao 2 lần/năm, biện pháp này tốn kém vì rất đắt; [3] Chương trình thực phẩm cơ bản như tại Bangladesh [nho, đậu váng, bí rợ], Thái Lan [bí rợ] và các nước châu Phi [xoài sấy].
b. Thiếu máu do thiếu sắt
Vitamin C kích thích hấp thu chất sắt trong gạo và rau quả cho những người ăn chay in the mango enhances the absorption of iron from vegetable food like e.g. rice, and so prevents anemia in vegetarians [Ballot]
Các bài thuốc điều trị bệnh từ xoài do công ty dược Unami Hoa Kỳ khuyến cáo:
a. Kem dưỡng da [Beauty Aids]
Ăn xoài đều đặn có tác dụng giảm vết nhăn, làm da mềm tự nhiên và chống nắng
b. Cầm máu
Hàm lượng vitamine C và calcium trong xoài cao có tác dụng khép chặt các mạch máu trong giải phẩu hay xuất huyết nội
c. Thuốc trị bỏng
Tro của lá xoài khi bôi lên các vết bỏng sẽ giúp cho các mô da nhanh chóng hồi phục
d. Thuốc trị bệnh tiêu chảy
Lá xoài khô nghiền thành bột, dùng nữa muổng cà phê bột này pha vào nước uống 2-3 lần ngày sẽ cầm được tiêu chảy
e. Ho khan
Nước ép xoài cô đặc sẽ hạn chế phần lớn các tắc nghẽn trong cuống phổi để tạo ra ho. Theo Hakeem cho trẻ em bú nước ép xoài sẽ tốt cho sức khỏe hơn là ăn trực tiếp sẽ hạn chế ho ở trẻ em
f. Sốt rét
Rễ xoài xắt miếng đắp lên lòng bàn tay và lòng bàn chân sẽ điều trị bệnh sốt
g. Sỏi thận
Bột lá xoài sấy dùng 10 g/ngày pha trong nước uống sẽ giúp tống khứ sỏi thận ra
h. Bệnh đau bao tử
Tại Ấn Độ khuyến cáo sử dụng nước sắc vỏ quả xoài sẽ điều trị được các tổn thương trên màng nhầy của bao tử.
i. Bồi dưỡng sức khỏe
Xoài chứa rất nhiều glutamine acid – một loại protein quan trọng cho bồi dưỡng sinh lực và trí nhớ. Sử dụng 1 tách nước ép xoài cho vào 25g sữa chua và 1 muổng nước ép gừng uống 2-3 lần/ ngày sẽ chống tiêu chảy và bồi dưỡng sức khẻo. Hoặc dùng 20g bột vỏ xoài đun với 1 lít nước nấu sắc lại còn 250 g cho vào chút muối điều trị bệnh tiêu chảy
j. Phụ nữ có thai:
Phụ nữ có thai được khuyến cáo ăn mỗi ngày ít nhất 1 quả xoài sẽ bổ sung calcium và magnesium sẽ giúp chống co cơ, giảm stress và tránh sẩy thai.
k. Vấn đế răng miệng
Hạt xoài sấy khô là loại kem đánh răng rất tốt, giúp chắc răng, chống viêm nướu và chửa bệnh hôi miệng.
Trong thời gian qua, khi giá lúa gạo lên, giá phần lớn các loại trái cây trong đó có xoài xuống thấp. Nguyên nhân do các chi tiêu trong gia đình tập trung dành cho các loại thực phẩm thiết yếu, trái cây không xếp vào nhóm thực phẩm ưu tiên. Với giá trị dinh dưỡng cao của xoài hy vọng nó sẽ là loại thực phẩm ưu tiên trong nhà trẻ, bệnh viện… để góp phần nâng cao giá trị dinh dưỡng của bửa ăn cho trẻ em, phụ nữ mang thai và người già.
ThS Nguyễn Phước Tuyên
PNCKH-TT