Phương châm lịch sự là gì cho ví dụ

1 trả lời

Kể các sự việc có trong truyện cô gió mất tên [Ngữ văn - Lớp 7]

2 trả lời

Trong quá trình giao tiếp, cần nắm vững, hiểu rõ những phương châm hội thoại để thực hiện thành công, giúp người đối diện dễ hiểu. Tùy vào tình huống cụ thể, mà người nói có thể vận dụng các phương châm hội thoại này một cách linh hoạt và phù hợp hoàn cảnh.

Để giúp Quý vị hiểu hơn về các phương châm hội thoại, cũng như làm rõ phương châm quan hệ là gì? chúng tôi thực hiện bài viết. Mời Quý vị tham khảo:

Phương châm hội thoại là gì?

Phương châm hội thoại là các quy định, nguyên tắc bắt buộc mà người tham gia hội thoại cần làm theo và tuân thủ. Đáp ứng các yêu cầu này thì cuộc giao tiếp mới được xem là thành công.

Để giao tiếp, thuyết phục người khác nghe theo một chủ đề mà mình muốn thực hiện, các bạn cần chú ý một số đặc điểm sau:

– Tính tham khảo: Thông tin tham khảo phải có tính chọn lọc, khái quát và trọng nhất về vấn đề đó. Không cần liệt kê toàn bộ những thông tin theo kiểu dàn trải.

– Tính thời sự: Ta cần cho mọi người thấy được hiện trạng, vấn đề đặt ra là quan trọng, cấp thiết, cần được thực hiện ngay.

– Tính phản biện: Sẽ có những ký kiến đồng tình hay phản bác về một vấn đề nào đó. Nhưng bạn phải biết cách chứng minh cho những người phản bác mình hiểu ý kiến đó không chính xác.

– Tính đề xuất: Ta cần đưa ra những đề xuất, giải pháp, phương pháp để giải quyết vấn đề, giả thiết đặt ra trước đó. Tham luận thường có dẫn chứng cụ thể để thuyết phục những luận cứ, giải pháp này để thuyết phục người nghe.

Phương châm quan hệ là gì?

Phương châm quan hệ là một trong năm phương châm hội thoại cơ bản, phương châm này được hiểu là: Khi hội thoại, tranh luận, cần tập trung đúng chủ đề đó, trách nói lạc đề.

Ví dụ về phương châm quan hệ

Để giúp Quý vị hiểu rõ hơn về phương châm quan hệ là gì? chúng tôi đưa ra ví dụ cụ thể về phương châm này:

Trong đoạn hội thoại sau:

– Ông: Này bà, mua giúp tôi một ít thuốc lào đi!

– Bà: Ai bán bắp xào ở đây mà mua?

– Ông: Khổ! Bà đúng là điếc quá!

– Bà: Tiếc gì với ông gói bắp xào? Đã bảo ở đây không có ai bán. Ông nói thế là đánh giá tôi bủn xỉn phải không?

Ta thấy trong cuộc nói chuyện giữa ông và bà có sự hiểu lầm và câu chuyện sẽ không mang lại hiệu quả. Ông hỏi một đằng thì bà trả lời một nẻo.

Đây là trường hợp vi phạm phương châm quan hệ.

Các phương châm hội thoại khác

Ngoài phương châm quan hệ, có 4 phương châm hội thoại chính khác, đó là:

Thứ nhất: Phương châm về chất

Chất ở đây là chất lượng về nội dung, dẫn chứng, sự thật và sự am hiểu của người nói về một vấn để mình phát biểu trong đoạn hội thoại. Cần lưu ý một số điểm sau:

– Trước khi phát biểu hay bình luận một vấn đề, cần biết chính xác những điều mình muốn nói và kết quả đó phải được xác thực từ những nguồn uy tín.

– Không nên nói những điều mà mình không biết là đúng hay không, chưa có một cơ sở nào xác thực thông tin trên.

– Dùng để phê phán những người, ba hoa, khoác lác hay chúng ta thường gọi vui là “chém gió”.

– Mọi thông tin khi muốn người khác tin là đúng sự thật cần phải đưa ra dẫn chứng cụ thể.

Thứ hai: Phương châm về lượng

Lượng ở đây là số lượng nội dung không thừa, không thiếu vừa đủ nghĩa giúp người khác hiểu vấn đề mà mình trình bày. Một số điểm cần lưu ý gồm:

– Lời nói đưa ra phải có đủ thông tin, phân tích và lập luận chuẩn xác.

– Nội dung dài, ngắn không quan trọng nhưng cần phải đầy đủ nội dung cần truyền đạt.

Thứ ba: Phương châm cách thức

Trong lúc giao tiếp, cần chú ý nói mạch lạc, ngắn gọn, tránh cách nói mơ hồ, nội dung không gắn kết và logic với nhau.

Thứ tư: Phương châm lịch sự

Tùy người giao tiếp với mình có vai vế, cấp bậc như thế nào mà ta chọn cách xưng hô và giọng điệu thích hợp nhất.

Sự vi phạm phương châm hội thoại

Trong giao tiếp chúng ta vô tình sử dụng những từ ngữ, câu nói mà không tuân theo các phương châm hội thoại đã đề ra. Các lỗi có thể xảy ra và cần tránh ở đây là:

– Người nói giao tiếp thiếu văn hóa, vụng về: Đôi khi chúng ta nói mà không suy nghĩ trước sẽ vô tình nói những câu không được tế nhị.

– Khi nói phải chú trọng cho một phương châm hội thoại hoặc một yêu cầu khác quan trọng hơn. Khi có nhiều người cùng hỏi thì chúng ta cần ưu tiên trả lời cho câu hỏi nào quan trọng nhất.

– Người nói muốn gây sự chú ý để người nghe hiểu câu nói theo một hàm ý nào đó.

Mong rằng với những chia sẻ trên đây của chúng tôi, Quý vị đã hiểu rõ phương châm quan hệ là gì? cũng như các phương châm hội thoại khác, có cách giao tiếp phù hợp, tránh vi phạm phương châm hội thoại.

• lý thuyết
• trắc nghiệm
• hỏi đáp
• bài tập sgk

1. Tìm ví dụ cho phương châm lịch sự, phương châm quan hệ, phương châm cách thức

Các câu hỏi tương tự

Soạn bài các phương châm hôi thoại

• 1. Khái niệm Phương châm lịch sự
• 2. Ví dụ về Phương châm lịch sự
• 3. Khái quát chung về Các phương châm hội thoại

Phương châm lịch sự do VnDoc biên soạn giúp các em học sinh lớp 9 có thêm tài liệu Ngữ văn 9 để tham khảo phục vụ quá trình học tập.

Phương châm lịch sự bao gồm phần Khái niệm, nhận biết phương châm lịch sự và phần ví dụ, VnDoc đưa ra 02 ví dụ về Phương châm lịch sự kèm theo phân tích để giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về phương châm này.

Để tham khảo thêm nhiều đề thi và tài liệu học tập hay khác, trao đổi với thầy cô và giáo viên, mời các bạn tham gia nhóm: Luyện thi lớp 9 lên lớp 10.

Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc.
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép nhằm mục đích thương mại.

1. Khái niệm Phương châm lịch sự

Khi giao tiếp, cần tế nhị và tôn trọng người khác.

Mỗi người trong hội thoại đều có mối quan hệ với nhau hoặc chênh lệch nhau về tuổi tác, chức vụ, địa vị. Chính vì thế, chúng ta cần giao tiếp lịch sự, tế nhị, tôn trọng mọi người trong cuộc hội thoại. Cách nói chuyện lịch sự không chỉ mang đến cho ta hiệu quả giao tiếp mà nó còn đánh giá, phản ánh con người của ta.

2. Ví dụ về Phương châm lịch sự

Ví dụ 1:

Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang:

- Bác trai đã khá rồi chứ?

- Cảm ơn cụ, nhà cháu đã tỉnh táo như thường. Nhưng xem ý hãy còn lề bề lệt bệt chừng như vẫn mỏi mệt lắm.

[Trích Tắt đèn - Ngô Tất Tố]

[Trong đoạn hội thoại trên, chị Dậu đã trả lời bà lão hàng xóm vô cùng lịch sự trước sự quan tâm của bà.]

Ví dụ 2 [vi phạm phương châm lịch sự]

Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con bé con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn:

- Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!

- Tha này, tha này!

Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu, mấy bịch, rồi lại sấn đến để trói anh Dậu.

Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại:

- Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ.

Cai lệ tát vào mặt chị một cái bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu, Chị Dậu nghiến hai hàm răng:

- Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!

Rồi chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa. Sức lẻo khoẻo của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu.

[Trích Tức nước vỡ bờ - Ngô Tất Tố]

Trong trường hợp này, chị Dậu đã vi phạm phương châm lịch sự. Tên cai lệ cũng là một chức quan nhỏ, có quyền đòi thuế. Ban đầu, chị Dậu có xuống nước van nài chúng nhưng sau này không chịu nổi thói hống hác và đánh mình, chị Dậu đã phẫn nộ đến mức chửi lại, thậm chí là đánh lại bọn chúng. Ban đầu, cách xưng hô còn là ông - cháu, nhưng khi vi phạm phương châm lịch sự thì cách xưng hô đã đổi thành mày - bà.

Ví dụ 3 [vi phạm phương châm lịch sự]:

Mẹ nó dặn, ở nhà có gì cần thì gọi ba giúp cho. Nó không nói không rằng, cứ lui cui dưới bếp. Nghe nồi cơm sôi, nó giở nắp, lấy đũa bếp sơ qua - nồi cơm hơi to, nhắm không thể nhắc xuống để chắt nước được, đến lúc đó nó mới nhìn lên anh Sáu. Tôi nghĩ thầm, con bé đang bị dồn vào thế bí, chắc nó phải gọi ba thôi. Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên:

- Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái! - Nó cũng lại nói trổng.

Tôi lên tiếng mở đường cho nó:

- Cháu phải gọi "ba chắt nước giùm con", phải nói như vậy.

Nó như không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên:

- Cơm sôi rồi, nhão bây giờ!

[Trích truyện ngắn Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng]

Trong trường hợp này, bé Thu đã nói trống không với ba mình, không tuân theo vai vế, dù bị bà nhắc nhở nhưng bé vẫn không chỉnh sửa. Người ba luôn ở vế trên, phận làm con ở vế dưới. Nhưng vì tính cách ương bướng, không nhận cha của bé nên bé đã nói trống không với ba mình.].

3. Khái quát chung về Các phương châm hội thoại

Phương châm hội thoại là những quy định mà người tham gia hội thoại phải tuân thủ thì cuộc giao tiếp mới thành công.

– Có 5 phương châm hội thoại chính:

Phương châm về lượng: khi giao tiếp, cần nói cho có nội dung; nội dung của lời nói phải đáp ứng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiếu, không thừa.

Phương châm về chất, khi giao tiếp, đừng nói những điều mà mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực.

Phương châm quan hệ: khi giao tiếp, cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề.

Phương châm cách thức: khi giao tiếp, cần chú ý nói mạch lạc, ngắn gọn, tránh cách nói mơ hồ.

Phương châm lịch sự: khi giao tiếp cần tế nhị và thể hiện sự tôn trọng người khác.

Những đặc điểm chính của phương châm hội thoại:

Để giao tiếp, thuyết phục người khác nghe theo một chủ đề mà mình muốn thực hiện, các bạn cần chú ý một số đặc điểm sau:

Tính tham khảo: Thông tin tham khảo phải có tính chọn lọc, khái quát và trọng nhất về vấn đề đó. Không cần liệt kê toàn bộ những thông tin theo kiểu dàn trải.

Tính thời sự: Ta cần cho mọi người thấy được hiện trạng, vấn đề đặt ra là quan trọng, cấp thiết, cần được thực hiện ngay.

Tính phản biện: Sẽ có những ký kiến đồng tình hay phản bác về một vấn đề nào đó. Nhưng bạn phải biết cách chứng minh cho những người phản bác mình hiểu ý kiến đó không chính xác.

Tính đề xuất: Ta cần đưa ra những đề xuất, giải pháp, phương pháp để giải quyết vấn đề, giả thiết đặt ra trước đó. Tham luận thường có dẫn chứng cụ thể để thuyết phục những luận cứ, giải pháp này để thuyết phục người nghe.

→ Tùy mục đích hay vấn đề có nội dung gì mà chúng ta nên chọn cách hội thoại phù hợp nhất.

---------------------------

Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết dưới đây của chúng tôi:

• Những bài văn nghị luận xã hội hay nhất
• Soạn Văn 9: Ôn tập về truyện
• Khởi ngữ, các phần biệt lập - Ngữ văn 9

Trên đây VnDoc đã giới thiệu tới các em Phương châm lịch sự. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các em học sinh tài liệu Đề thi vào lớp 10 môn Toán, Đề thi vào lớp 10 môn Tiếng Anh, Đề thi vào lớp 10 môn Vật lý mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.

Chúc các em học tập thật tốt.