Pháp luật quy định trách nhiệm của gia đình, nhà nước và xã hội trong việc thực hiện quyền sống chung với cha mẹ của trẻ em như thế nào?
Quyền sống chung với cha mẹ là quyền tự nhiên, tất yếu và bất khả xâm phạm của mọi trẻ em, kể cả trường hợp trẻ em là con riêng của vợ hoặc chồng. Không ai có quyền buộc trẻ em phải cách ly cha mẹ trái với ý muốn của cha mẹ và trẻ em, trừ trường hợp vì lợi ích của trẻ.
Trước hết, pháp luật quy định trách nhiệm của cha mẹ trong việc thực hiện quyền sống chung với cha mẹ của trẻ em:
“Cha mẹ có trách nhiệm bảo đảm điều kiện để trẻ em được sống chung với mình” [Điều 25 Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em 2004].
Như vậy, trách nhiệm thực hiện quyền được sống chung với cha mẹ của trẻ em trước hết thuộc về gia đình, trong đó đặc biệt là cha mẹ. Cha mẹ có trách nhiệm bảo đảm điều kiện để trẻ em được sống chung với mình, được chăm sóc, nuôi dưỡng một cách tốt nhất.
Tuy nhiên, có một số trường hợp trẻ em bị buộc phải cách ly với cha mẹ như: Cha và mẹ đang bị tạm giữ, tạm giam hoặc đang phải chấp hành hình phạt tù; Cha mẹ bị Tòa án quyết định hạn chế quyền của cha mẹ đối với con chưa thành niên hoặc quyết định không cho cha mẹ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con; Trẻ em bị quyết định đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục… Trong các trường hợp này, trách nhiệm đảm bảo quyền được sống chung với cha mẹ của trẻ em thuộc về Uỷ ban nhân dân các cấp, cơ quan Lao động – Thương binh và xã hội các cấp, các cơ quan chức năng, tổ chức xã hội… theo quy định tại Điều 16 Nghị định 71/2011/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng d dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em 2004. Cụ thể:
– Cha, mẹ đang bị tạm giữ, tạm giam hoặc đang phải chấp hành hình phạt tù thì trẻ em phải sống cách ly cha, mẹ và được chăm sóc thay thế. Trong trường hợp người mẹ nuôi con dưới ba mươi sáu tháng tuổi nhưng đang phải chấp hành hình phạt tù thì được bố trí thời gian phù hợp để chăm sóc, nuôi dưỡng con. Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tại địa bàn có trại tạm giam, trại giam chỉ định cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở trợ giúp trẻ em tiếp nhận, nuôi dưỡng trẻ em từ đủ ba mươi sáu tháng tuổi trở lên khi cha, mẹ là người bị tạm giam, phạm nhân trong trại tạm giam, trại giam đó nếu không có thân nhân của trẻ em nhận nuôi dưỡng, chăm sóc.
– Cha, mẹ bị Tòa án quyết định hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con là trẻ em thì trong thời gian thi hành quyết định của Tòa án, trẻ em được giúp đỡ, bảo vệ; trường hợp Tòa án quyết định không cho cha, mẹ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì trẻ em phải sống cách ly cha, mẹ và được chăm sóc thay thế.
– Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm tổ chức việc chăm sóc, giáo dục và nuôi dưỡng thay thế đối với trẻ em phải sống cách ly cha, mẹ theo các hình thức: giao cho thân nhân của trẻ em, giao cho gia đình chăm sóc thay thế, giao cho cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở trợ giúp trẻ em tại địa phương để chăm sóc thay thế.
– Cơ quan Lao động – Thương binh và Xã hội các cấp có trách nhiệm xác minh điều kiện, hoàn cảnh sống, khả năng kinh tế của người thân, gia đình chăm sóc thay thế, cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở trợ giúp trẻ em để đề xuất thân nhân, gia đình, cơ sở chăm sóc thay thế cho trẻ em phải sống cách ly cha, mẹ; kiểm tra điều kiện sống của trẻ em phải sống cách ly cha, mẹ sau khi giao cho thân nhân, gia đình, cơ sở chăm sóc thay thế. Việc đưa trẻ em phải sống cách ly cha, mẹ vào sống tại các cơ sở trợ giúp trẻ em, cơ sở bảo trợ xã hội chỉ được coi là giải pháp cuối cùng khi không tìm được thân nhân, gia đình chăm sóc thay thế.
– Trong thời gian trẻ em ở các cơ sở trợ giúp trẻ em, cơ sở bảo trợ xã hội, trường giáo dưỡng, cơ sở cai nghiện, cha, mẹ của trẻ em có trách nhiệm thường xuyên thăm hỏi, động viên, giúp đỡ trẻ em; các cơ sở trợ giúp trẻ em, cơ sở bảo trợ xã hội, trường giáo dưỡng, cơ sở cai nghiện phải tạo điều kiện để trẻ em giữ mối liên hệ với gia đình và được tiếp cận các dịch vụ bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em.
Khoản 2 Điều 25 Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em 2004 còn quy định:
Xem thêm: Thực trạng trẻ em không được đi học ở Việt Nam và các nước
“Trường hợp trẻ em được nhận làm con nuôi thì việc giao, nhận trẻ em làm con nuôi, đưa trẻ em ra nước ngoài hoặc từ nước ngoài vào Việt Nam phải theo quy định của pháp luật”.
Điều 51, 55 Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em 2004 cũng quy định về trách nhiệm của Nhà nước đối với trẻ em mồ côi không nơi nương tựa, trẻ bị bỏ rơi, trẻ em lang thang. Theo đó:
“Nhà nước có chính sách trợ giúp gia đình, cá nhân hoặc cơ sở trợ giúp trẻ em ngoài công lập nhận chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em mồ côi, không nơi nương tựa, trẻ em bị bỏ rơi”; “Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm tạo điều kiện để trẻ em lang thang được sống trong môi trường an toàn, không rơi vào tệ nạn xã hội”.
>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568
Bên cạnh Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em 2004, Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định trong trường hợp cha mẹ ly hôn việc giao con chưa thành niên cho cha hoặc mẹ chăm nom, nuôi dưỡng, giáo dục phải căn cứ vào quyền và lợi ích mọi mặt của trẻ. Và về nguyên tắc, trẻ em dưới 36 tháng tuổi phải được giao cho người mẹ trực tiếp nuôi dưỡng. Người không nuôi dưỡng có nghĩa vụ thăm nom, chăm sóc con và phải có nghĩa vụ đóng góp nuôi dưỡng, giáo dục con.Trường hợp trẻ em được nhận làm con nuôi thì việc giao nhận con nuôi phải tuân t theo quy định của pháp luật và phải đảm bảo lợi ích tốt nhất cho trẻ em được nhận làm con nuôi. Việc nhận trẻ em từ đủ 9 tuổi trở lên làm con nuôi phải được sự đồng ý của trẻ em đó.
Điều 15 Luật Nuôi con nuôi năm 2010 cũng quy định về trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các cấp trong việc tìm gia đình thay thế cho trẻ em trong trường hợp trẻ bị bỏ rơi, trẻ mồ côi không có người nuôi dưỡng…
Như vậy, khung pháp luật Việt Nam đã có những quy định rất cụ thể để đảm bảo cho việc thực hiện tốt nhất quyền sống chung với cha mẹ của trẻ em. Bên cạnh gia đình thì nhà nước, xã hội cũng có trách nhiệm rất lớn để trẻ được tiếp cận và thụ hưởng các quyền của mình.
Trách nhiệm của gia đình, Nhà nước và xã hội trong việc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em? Hãy kể một việc làm vi phạm quyền trẻ em mà em biết và tác hại của việc làm đó?
Các câu hỏi tương tự
Kể những việc làm của Nhà nước và nhân dân góp phần bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em.
Bài 1: Hãy kể 4 việc làm vi phạm Quyền được bảo vệ quyền của trẻ em. Nếu gặp bắt gặp người khác vi phạm quyền trẻ em em sẽ làm gì?
Bài 2: Em hãy nêu những quy định pháp luật của Nhà nước ta về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên?
Bài 3: Nêu một số quyền cơ bản của trẻ em được quy định trong luật bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ em Việt Nam?
Bài 4: Trong trường hợp bị kẻ xấu đe dọa, lôi kéo vào con đường phạm tội [ví dụ: trộm cắp, bán ma túy], em sẽ làm gì?
Bài 5: Sinh ra trong một gia đình nghèo đông con, bố mẹ Tú phải làm lụng vất vả sớm khuya, chắt chiu từng đổng để cho anh em Tú được đi học cùng các bạn. Nhưng do đua đòi, ham chơi, Tú đã nhiều lần bỏ học để đi chơi với những bạn xấu. Kết quả học tập ngày càng kém. Có lần bị bố mắng, Tú bỏ đi cả đêm không về nhà. Cuối năm học, Tú không đủ điểm để lên lớp và phải học lại ? Hãy nêu nhận xét của em về việc làm sai của bạn Tú. Theo em, Tú đã không làm tròn quyền và bổn phận nào của trẻ em ?
Gia đình hoặc người bảo hộ có nghĩa vụ chịu trách nhiệm về việc bảo vệ,
chăm sóc, nuôi dạy trẻ em, tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển cuả trẻ.
Nhà nước và xã hội có nghĩa vụ tạo mọi điều kiện tốt nhất để bảo vệ quyền
lợi của trẻ em, có trách nhiệm chăm sóc giáo dục và bồi dưỡng nhân
cách phát triển toàn diện cho trẻ.
CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ
Những hành vi nào sau đây thực hiện đúng bổn phận của trẻ em ?
A. Học hành chăm chỉ và chăm lo dọn dẹp nhà cửa giúp bố mẹ.
B. Học giỏi, nhưng không lễ phép với thầy cô giáo và bố mẹ.
C. Rất chăm chỉ việc nhà, lễ phép với mọi người, nhưng lười học nên kết quả học tập thấp.
D. Lễ phép với thầy cô giáo của mình nhưng không lễ phép với các thầy cô giáo khác trong trường.
E. Chỉ nghe lời thầy cô giáo, không nghe lời dạy bảo đúng đắn của bố mẹ.
Xem đáp án » 28/11/2021 1,219
Em tự liên hệ bản thân em đã thực hiện tốt quyền và bổn phận của trẻ em chưa. Trường hợp chưa thực hiện tốt hãy giải thích vì sao?
Xem đáp án » 28/11/2021 609
Ý kiến nào đúng nhất trong các ý kiến sau đây ?
Xem đáp án » 28/11/2021 545
Những hành vi nào sau đây là thực hiện đúng quyền trẻ em ?
A. Nhà nghèo nhưng vẫn cho trẻ em đi học đúng tuổi.
B. Cha mẹ yêu quý, nuông chiều con, dù con mình sai cũng không bao giờ nhắc nhở.
C. Cha mẹ chăm sóc, yêu thương con, nhưng luôn nhắc nhở, bảo ban mỗi khi con làm điều gì sai trái.
D. Cha mẹ rất chăm lo việc học hành của con nhưng không cho con tham gia các hoạt động vui chơi giải trí ở trường.
E. Cha mẹ cho con đi học nhưng vẫn yêu cầu con làm nhiều việc ở nhà.
Xem đáp án » 28/11/2021 534
Bản tính thông minh, chăm chí, nhưng vì nhà nghèo quá nên mới học hết lớp 6 Hoà đã phải nghĩ đến chuyện thôi học, ở nhà lao động để kiếm sống. Nhưng rồi, được cô giáo và một số bạn bè ở lớp khuyên nhủ, Hoà đã bỏ ý định thôi học. VI có lòng quyết tâm, với tính chăm chí được rèn luyện từ nhỏ, Hoà đã vừa đi học vừa lao động phụ giúp bố mẹ. Hoà không những không phải bỏ học, mà còn trở thành học sinh giỏi của lớp 7A.
Câu hỏi :
1/ Hoà đã thực hiện tốt quyền và bổn phận gì của trẻ em ?
2/ Em có thể học tập được điều gì ở bạn Hoà ?
Xem đáp án » 28/11/2021 494
Trẻ em có bổn phận gì trong gia đình, nhà trường và xã hội ?
Xem đáp án » 28/11/2021 225
Nếu gặp trường hợp bị người khác vi phạm quyền trẻ em của mình, em sẽ làm gì?
Xem đáp án » 28/11/2021 162
Ở xã Q, Uỷ ban nhân dân và nhân dân trong xã thường xuyên chăm lo cho học sinh phổ thông. Đối với những học sinh nghèo, Uỷ ban nhân dân quan tâm giúp đỡ để các em không vì nghèo khó mà bỏ học. Vì thế, đa số học sinh của xã đều học hành chăm chỉ để không phụ lòng quan tâm chăm sóc của chính quyền và nhân dân. Vậy mà, vẫn có một số bạn lại lêu lổng, lười biếng chuyện học hành và tệ hại hơn nữa là tụ tập hút, chích.
Câu hỏi:
1/ Việc làm của Uỷ ban nhân dân và nhân dân xã Q đã thể hiện trách nhiệm gì?
2/ Hành vi của một số học sinh hư hỏng trong xã đã không thực hiện bổn phận gì của trẻ em?
Xem đáp án » 28/11/2021 156
Thế nào là quyền được học tập và được vui chơi, giải trí ?
Xem đáp án » 28/11/2021 140
Ghép mỗi cụm từ ở cột II với mỗi cụm từ ở cột 1 để được một câu đúng.
| I |
II |
| A. Quyền được chăm sóc có nghĩa là | 1. tạo mọi điều kiện tốt nhất để bảo vệ quyền trẻ em. |
| B. Trẻ em có quyền được học tập, được dạy dỗ | 2. được vui chơi giải trí, tham gia các hoạt động văn hoá, thể thao. |
| C. Nhà nước và xã hội | 3. trẻ em được chăm sóc, được bảo vệ sức khoẻ, được nuôi dạy để phát triển toàn diện. |
| D. Trẻ em không nơi nương tựa | 4. được Nhà nước, xã hội tổ chức chăm sóc, nuôi dạy. |
Xem đáp án » 28/11/2021 133
Em hãy nêu một số quyền cơ bản của trẻ em.
Xem đáp án » 28/11/2021 98
Theo em, thế nào là quyền được chăm sóc nuôi dưỡng và được chăm sóc sức khoẻ?
Xem đáp án » 28/11/2021 95
1/ Hồng Ý đã thực hiện quyền và bổn phận gì của trẻ em?
2/ Em học tập được gì qua câu chuyện trên?
Xem đáp án » 29/11/2021 72