Ce có tên gọi là GÌ trong âm nhạc
- Advertisement -
- Advertisement - Nếu như cung (step) được xem là đơn vị dùng để đếm cao độ giữa hai nốt nhạc thì quãng (interval) lại được dùng để đo khoảng cách cao thấp về cao độ giữa hai nốt nhạc (nốt gốc và nốt ngọn). Quãng giúp tạo ra cảm xúc âm nhạc. Nếu nốt gốc và nốt ngọn vang lên cùng một lúc thì sẽ được gọi là quãng hòa thanh còn nếu như nốt gốc và nốt ngọn vang lên lần lượt nhau thì sẽ được gọi là quãng giai điệu. Tên của quãng sẽ dựa vào số của quãng và đặc tính của nó, trong đó số của quãng chính là số nốt nhạc có trong quãng. Ví dụ: nốt C và nốt F là quãng bốn vì khoảng cách từ nốt C đến nốt F có bốn nốt nhạc đó là nốt C, nốt D, nốt E và nốt F. Quãng bốn F có 2,5 cung vì từ nốt C đến nốt D là một cung, từ nốt D đến nốt E là một cung và từ nốt E tới nốt F là nữa cung, cộng lại: 1 cung + 1 cung + nữa cung = 2,5 cung. Khi nốt thứ hai của quãng cao hơn nốt thứ nhất của quãng thì nốt thứ hai sẽ được gọi là Quãng lên, và ngược lại nếu nốt thứ hai của quãng lại thấp hơn nốt thứ nhất của quãng thì nốt thứ hai sẽ được gọi là Quãng xuống. Với một quãng bình thường có sẵn nhưng lại ở cách xa nhau dẫn đến sẽ khó đọc quãng, trong trường hợp đó nếu bạn lấy nốt thấp nâng lên một quãng tám hoặc lấy nốt cao hạ xuống một quãng tám, thì bạn sẽ có đượcquãng đảocủa quãng nó.
Dựa trên số cung và nữa cung có trong một quãng, quãng sẽ được phân ra thành năm loại như sau: Quãng trưởng (Major interval), Quãng thứ (Minor interval), Quãng đúng (Perfect interval), Quãng tăng (Augmented interval) và Quãng giảm (Diminished interval). Các quãng trưởng, quãng thứ và quãng đúng là các quãng chính, còn các quãng tăng và quãng giảm là sự thêm bớt của những quãng chính đó. Quãng trưởng và quãng thứ có trong các quãng sau đây: quãng hai, quãng ba, quãng sáu và quãng bảy trong đó quãng trưởng sẽ hơn quãng thứ nửa cung. Quãng đúng có trong các quãng một, quãng bốn, quãng năm và quãng tám. Quãng tăng và quãng giảm thật ra chỉ là sự thêm bớt nửa cung của các quãng chính. 5 đặc tính của quãng cụ thể như sau:
Lưu ý, đối với những quãng có dấu hóa (#) thì không có nghĩa rằng quãng đó tăng và đối với những quãng có dấu hóa giảm (b) thì cũng không có nghĩa rằng quãng đó giảm mà thật ra nó chỉ làm cho các quãng đó rộng hoặc hẹp vế số lượng các cung và nữa cung có trong các quãng có các dấu hóa (#) và dấu hóa giảm (b) đó chứ số nốt nhạc trong những quãng đó sẽ vẫn như nhau.
Ví dụ: trong âm giai Đô trưởng sẽ có 28 quãng như bên dưới. Trong đó, các quãng được in đậm là các quãng nghịch trong âm giai Đô trưởng.
Hai nốt nhạc mà cùng nằm trên các hàng kẻ hoặc cùng nằm ở các khe nhạc của khuông nhạc thì sẽ luôn luôn là quãng lẻ: ví dụ: quãng ba, quãng năm, quãng bảy, quãng chín. Còn nếu có một nốt nhạc nằm ở trên dòng kẻ còn nốt nhạc còn lại của khuông nhạc thì nằm ở trong khe nhạc thì sẽ luôn luôn là quãng chẳn. Ví dụ: quãng hai, quãng bốn, quãng sáu, quãng tám. Chú ý: quãng chín = quãng hai. Quãng mười bằng quãng ba, quãng 11 bằng quãng bốn, tức là bạn lấy số quãng trừ đi cho bảy.
Quãng đơn và quãng kép Quãng đơn là quãng không quá một quãng tám đúng. Quãng kép là quãng lớn hơn một quãng tám đúng. Đảo quãng Đảo quãng được sử dụng khi hai nốt của một quãng nào đó quá rộng dẫn đến làm cho bạn cảm thấy khó đọc. Để giúp dễ đọc quãng trong trường hợp như vậy, bạn nên đổi ngược tên các nốt có trong quãng và đó được gọi là đảo quãng. Có hai loại đảo quãng đó là: (1) Đảo quãng đơn (tức là nốt gốc và nốt ngọn chỉ cách nhau trong vòng một quãng tám); và (2) Đảo quãng kép (tức là nốt gốc và nốt ngọn của quãng cách nhau hơn một quãng tám).
Trừ các quãng đúng mà sau khi đảo quãng thì quãng đảo vẫn tiếp tục là quãng đúng, tất cả các quãng còn lại khác sau khi đảo quãng thì chúng sẽ trao đổi tính chất cho nhau. Cụ thể, độ lớn chất lượng của quãng đúng sau khi đảo quãng thì vẫn là quãng đúng. Độ lớn chất lượng của quãng trưởng sau khi đảo quãng sẽ trở thành quãng thứ. Độ lớn chất lượng của quãng thứ khi đảo quãng sẽ trở thành quãng trưởng. Độ lớn chất lượng của quãng tăng khi đảo quãng sẽ trở thành quãng giảm. Độ lớn chất lượng của quãng giảm khi đảo quãng sẽ trở thành quãng tăng.
Học để biết về quãng, phân loại, tính chất và công dụng của quãng sẽ giúp cho bạn có thể xác định được tính chất cấu tạo và diễn tiến của các âm, các hợp âm để từ đó bạn có thể nhận định một cách chính xác và hiểu rõ hơn về nội dung của bản nhạc. Hay nói theo một cách khác, khi biết được chất lượng của quãng thông qua đặc tính của từng loại quãng trong năm đặc tính của quãng được nêu ở trên cũng như biết được âm giai (scale) của bản nhạc, bạn sẽ có thể sử dụng lặp lại từng quãng mà bạn chọn hoặc có thể kết hợp một cặp hai quãng với nhau (ví dụ như khi quãng hai trưởng được chơi nối tiếp nhau thì âm thanh sẽ nghe giống như giai điệu đang chạy trên âm giai của bản nhạc, cho cảm giác bồng bềnh. Hoặc khi quãng hai thứ được sử dụng nối tiếp nhau, nó sẽ tạo ra sự chuyển động chromatic (vì có khoảng cách nữa cung) tạo ra cảm giác căng thẳng, kích thích. Hoặc khi quãng hai trưởng và quãng hai thứ được chơi đan xen với nhau thì sẽ tạo ra các câu nhạc có tính chất dịu dàng) di chuyển đi lên hoặc đi xuống, trên cơ sở quãng nghịch trong âm giai sẽ di chuyển về quãng thuận trong âm giai hoặc di chuyển từ quãng nghịch ngoài âm giai về quãng thuận trong âm giai cũng như cách trộn lẫn các quãng qua lại với nhau để hình thành nên các câu lót ở những chỗ trống không có giai điệu của bản nhạc, hay nó giúp cho bạn có thể hiểu và lý giải được cách thức mà các đoạn fill-in, chạy ngón được tác giả bản nhạc đưa vào ở các đoạn phiên khúc A di chuyển vào đoạn điệp khúc B, cũng như sử dụng các thủ pháp biểu diễn để tô điểm làm đẹp các nốt giai điệu mà không còn sợ bị sai hay không tự tin là đúng. Bên cạnh đó, quãng có mối liên hệ mật thiết đến cấu tạo của hợp âm và hòa âm. Ví dụ: các hợp âm ba bao gồm một quãng ba trưởng và một quãng ba thứ chồng lên nhau và một quãng năm đúng, đây là các quãng thuận cho nên nghe êm tai. Các hợp âm bảy bao gồm ba quãng ba chồng lên nhau, trong đó có một quãng ba trưởng và hai quãng ba thứ hay hai quãng ba trưởng và một quãng ba thứ, một quãng bốn tăng, một quãng năm đúng và một quãng bảy thứ hay một quãng bảy trưởng, đây là các quãng vừa có thuận và vừa có nghịch nên phải giải quyết về chủ âm. - Advertisement -
|