Đồng khởi ở đâu

Bến Tre là một tỉnh nằm trong vùng tam giác châu thổ sông Cửu Long, cùng với Vĩnh Long và Trà Vinh, hình thành địa bàn bản lề quan trọng của chiến trường Nam Bộ. Qua hai lần kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ tính chất địa bàn bản lề đó càng nổi lên rõ rệt.

Bến Tre là một tỉnh đông dân, có tiềm lực kinh tế đa dạng, có địa hình sông rạch chằng chịt, hiểm trở, rất thuận lợi cho chiến tranh nhân dân.

Nhân dân Bến Tre có một lịch sử đấu tranh lâu dài, có truyền thống tự lực, tự cường, yêu nước và đấu tranh kiên cường bất khuất, luôn luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ. Đảng bộ Bến Tre có truyền thống đoàn kết nhất trí, bám sát quần chúng và dựa vào quần chúng, dũng cảm và kiên trì chiến đấu cho đến thắng lợi cuối cùng.

Từ sau khi ký kết Hiệp định Giơ-ne-vơ về Đông Dương (tháng 7 năm 1954), nhân dân Bến Tre đã trải qua 21 năm kháng chiến chống Mỹ, thuận lợi cũng nhiều, khó khăn không ít. Đảng bộ tỉnh Bến Tre đã quán triệt đường lối chính trị, đường lối quân sự của Đảng, nắm vững tư tưởng chiến lược tiến công, đã phát động được quần chúng đông đảo đứng lên thực hiện năm cuộc tiến công và nổi dậy đồng loạt sau đây:

- Phong trào “Đồng khởi” năm 1960 đã phá được bộ máy kìm kẹp của địch và giành quyền làm chủ trên hầu hết vùng nông thôn trong tỉnh, mở đầu phong trào “Đồng khởi” ở Nam Bộ và chuyển cách mạng miền Nam sang thế tiến công địch.

- Cao trào phá ấp chiến lược 1964 - 1965 góp phần đập tan “quốc sách” ấp chiến lược của địch, cùng với toàn miền đánh bại chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của chúng.

- Cuộc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân (tháng 1 năm 1968) đánh thắng cả ngụy lẫn Mỹ, đập tan “hạm đội nhỏ trên sông” - biểu dương sức mạnh của Mỹ ở đồng bằng sông Cửu Long, góp phần cùng toàn miền đánh bại chiến tranh cục bộ của Mỹ.

- Cuộc tiến công và nổi dậy năm 1972 với hình thức chiến dịch tấn công tổng hợp, kết hợp đòn tấn công của chủ lực với tấn công nổi dậy bao vây, bức rút, bức hàng đồn bót địch của lực lượng ba mũi tại xã, ấp, đánh bại một bước quan trọng âm mưu bình định của địch ở địa phương, góp phần cùng toàn miền đánh bại chiến lược “Việt Nam hóa” chiến tranh của Mỹ.

- Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt tháng 4 năm 1975 giành thắng lợi hoàn toàn và trọn vẹn.

Qua gần 21 năm kiên trì chiến đấu, quân và dân Bến Tre đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chiến lược do trên giao:

- Đã tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ lực lượng quân sự, chính trị của địch ở địa phương, giải phóng hoàn toàn tỉnh nhà vào thời điểm chung của toàn miền, qua đó đã phối hợp chung với toàn miền để giải phóng hoàn toàn miền Nam vào ngày 30 tháng 4 năm 1975.

- Đã làm tròn nhiệm vụ đầu cầu và hành lang chiến lược, giúp cho trên tổ chức tiếp nhận sự chi viện của miền Bắc và đưa lên chiến trường miền Đông Nam Bộ, đồng thời tiếp nhận sự chi viện của miền, của khu và tiếp chuyển sang miền Tây Nam Bộ.

- Đã làm tròn nhiệm vụ hậu phương chiến lược tại chỗ, đóng góp sức người, sức của lên trên với một số lượng khá lớn.

Ảnh: K.Thanh

Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Bến Tre là một cuộc chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện, là một bộ phận không tách rời cuộc kháng chiến chống Mỹ của chiến trường đồng bằng sông Cửu Long nói riêng và chiến trường B2 nói chung.

Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của tỉnh Bến Tre phát triển từ đấu tranh chính trị tiến lên cao trào “Đồng khởi” giành quyền làm chủ ở nông thôn và từ khởi nghĩa vũ trang ở nông thôn chuyển lên chiến tranh cách mạng, chiến tranh nhân dân, là một quá trình liên tục tiến công và nổi dậy, nổi dậy và tiến công, tiêu diệt địch và giành quyền làm chủ, giành quyền làm chủ để tiêu diệt địch, tiến tới tổng tiến công và nổi dậy giành thắng lợi hoàn toàn. Nội dung cơ bản trong cuộc chiến tranh của Bến Tre là vấn đề giành dân và giữ dân; là vấn đề địch kìm kẹp bình định gom dân, ta phá kìm kẹp, phá bình định, phá gom dân, giành quyền làm chủ cho quần chúng; là vấn đề tạo ra thế ba vùng ở đồng bằng: ta có những vùng giải phóng ngày càng rộng lớn, vùng căn cứ và lõm căn cứ vững chắc, ta và địch giành giật nhau quyết liệt trong các vùng tranh chấp, còn địch thì ra sức củng cố vùng chúng tạm thời chiếm đóng, lấy đó làm bàn đạp tấn công ra vùng giải phóng của ta.

Cuộc kháng chiến chống Mỹ của Bến Tre, phong trào cách mạng của Bến Tre từ năm 1954 đến năm 1975 không tiến lên một cách thuận lợi, theo đường thẳng mà theo con đường zích zắc, thậm chí có lúc cách mạng phải chịu những tổn thất nghiêm trọng. Trước mỗi thắng lợi của ta, kẻ thù không cam chịu thất bại mà điên cuồng phản kích lại, nhằm ngăn chặn và đẩy lùi các cuộc tấn công của ta, tiêu diệt lực lượng cách mạng, trước hết là lực lượng vũ trang cách mạng và cơ quan đầu não. Do đó hình thái ta tấn công địch, địch phản công lại, địch tấn công ta, ta phản công lại, là hình thái phổ biến. Điều đó chứng tỏ, cuộc đấu tranh để giành dân và giữ dân giữa ta và địch trên chiến trường Bến Tre là một cuộc đấu tranh dai dẳng, quyết liệt, nhưng cuối cùng đã đánh bại địch, giành toàn thắng. Quân dân Bến Tre đã giành được những thắng lợi to lớn như trên là do những nguyên nhân sau đây:

- Một là, do Đảng ta có đường lối chính trị, đường lối quân sự đúng đắn, Đảng bộ Bến Tre đã quán triệt sâu sắc đường lối phương châm của Đảng và vận dụng một cách sáng tạo vào điều kiện cụ thể của địa phương mình,  động viên được toàn Đảng bộ, toàn dân và toàn quân đứng lên “ANH DŨNG ĐỒNG KHỞI, THẮNG MỸ DIỆT NGỤY”.

- Hai là, do Đảng bộ đã quán triệt quan điểm quần chúng của Đảng, luôn luôn bám sát dân, tin vào dân và dựa vào dân, quan tâm chăm sóc đến quyền lợi của dân, nhất là quyền lợi về ruộng đất, nên đã phát động được cao trào cách mạng rộng lớn của quần chúng, tạo nên những bước ngoặt lịch sử trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước ở địa phương.

- Ba là, do Đảng bộ có nghệ thuật tổ chức lực lượng cách mạng, lực lượng chính trị (đội quân tóc dài) và lực lượng vũ trang, đồng thời sử dụng lực lượng đúng đắn, phát huy được sức mạnh tổng hợp của địa phương để đánh bại kẻ thù.

- Bốn là, do các cấp ủy Đảng và cơ quan quân sự các cấp đã vận dụng sáng tạo và nhuần nhuyễn chiến lược tổng hợp của Đảng, tổ chức chỉ đạo, chỉ huy chặt chẽ và linh hoạt, triển khai tổ chức thực hiện cụ thể và khẩn trương, hành động xông xáo, quả cảm.

- Năm là, Đảng bộ và quân dân Bến Tre đoàn kết nhất trí, Đảng với dân là một, quân với dân là một, nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, khắc phục mọi khó khăn của địa phương, đồng thời có ý thức toàn cục, tích cực đóng góp sức người sức của cho trên, hợp đồng chặt chẽ với chiến trường chung của toàn miền.

Đương nhiên, thắng lợi của quân dân Bến Tre luôn luôn gắn liền với cuộc chiến đấu của quân dân cả nước, với sự chi viện hết lòng hết dạ của đồng bào miền Bắc, hậu phương lớn của miền Nam. Ban Chấp hành Trung ương Đảng ta, đứng đầu là Bác Hồ kính mến, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, Trung ương Cục và Quân ủy Miền đã theo dõi chặt chẽ phong trào cách mạng của quân dân Bến Tre, đã biểu dương kịp thời những thành tích và ưu điểm, uốn nắn những lệch lạc và khuyết điểm, chỉ đạo từng bước đi của cuộc kháng chiến ở Bến Tre, tạo điều kiện cho Bến Tre giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, và cuối cùng đã giành được thắng lợi hoàn toàn. Theo tôi, đó là nguyên nhân có ý nghĩa quyết định nhất.

Trong quá trình kháng chiến chống Mỹ, Bến Tre đã có những sáng tạo, những đóng góp quý giá vào kho tàng nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh nhân dân cũng như nghệ thuật quân sự của Đảng ta. Một trong những đóng góp quan trọng của Bến Tre là phương pháp khởi nghĩa vũ trang và phương pháp chiến tranh cách mạng.

Bến Tre đã tạo được một mô hình về toàn dân Đồng Khởi thúc đẩy toàn miền Nam nổi dậy chống Mỹ, cứu nước với một khí thế long trời lở đất.

Tính chất phong trào Đồng khởi năm 1960 của Bến Tre:

- Phong trào Đồng Khởi năm 1960 của Bến Tre là một cao trào cách mạng, lấy lực lượng chính trị của quần cúng làm chính phối hợp với lực lượng vũ trang đầu tiên còn nhỏ bé của nhân dân, là một cuộc khởi nghĩa từng phần đáp ứng kịp thời những đòi hỏi bức xúc của quần chúng về chính trị là phá thế kìm kẹp của địch, hạ uy thế của địch làm lay chuyển và tan rã chính quyền địch ở nông thôn, giành quyền làm chủ và thế làm chủ cho quần chúng cách mạng.

- Phong trào Đồng khởi năm 1960 của Bến Tre là sản phẩm đầu tiên của Nghị quyết thứ 15 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, tháo gỡ mọi ràng buộc chấp cánh cho quần chúng đứng lên khởi nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đó là một phương pháp thích hợp để giành quyền làm chủ ở nông thôn, một phương pháp tấn công địch và từ phương pháp đó Bến Tre đã có những sáng tạo về phương châm, phương thức chiến tranh cách mạng sau đó.

- Phong trào Đồng khởi Bến Tre mở đầu cao trào tấn công và nổi dậy của toàn Nam Bộ, phối hợp với các cuộc khởi nghĩa vũ trang ở miền núi, miền Trung Trung Bộ, chuyển cách mạng miền Nam sang thế tấn công địch. Nói một cách khác, nó mở đầu cuộc tiến công và nổi dậy lần thứ nhất của cách mạng miền Nam, cuộc khủng hoảng chính trị lần thứ nhất của bè lũ Mỹ - Diệm.

Do đó theo tôi, phong trào Đồng khởi 1960 của Bến Tre đã đi vào lịch sử như ngọn cờ đầu, có một vị trí xứng đáng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của miền Nam nói riêng và cả nước nói  chung.

Phong trào “Đồng Khởi” Bến Tre đã diễn ra trong những điều kiện như thế nào?

- Quần chúng đã căm thù địch cao độ, do chính sách đàn áp dã man, phát-xít hóa của địch: về quân sự, chúng sử dụng quân đội càn quét và lê máy chém khắp nông thôn; về chính trị, chúng bắt bớ, tù và kìm kẹp quần chúng chặt chẽ; về kinh tế chúng cướp đoạt ruộng đất của nông dân v.v… Quần chúng không thể sống như cũ, quyết tâm vùng lên và sẵn sàng vùng lên.

- Địch còn cả một bộ máy chính quyền từ Trung ương tới địa phương và một lực lượng quân sự khá lớn, địch đã thiết lập bộ máy kìm kẹp tương đối hoàn chỉnh trên toàn tỉnh Bến Tre. Nhưng chúng đã bị quần chúng căm ghét, bị cô lập, tinh thần địch rất sút kém, mâu thuẫn nội bộ sâu sắc, tập trung vào khâu yếu nhất là vùng nông thôn. Lực lượng địch ở nông thôn không nhiều lại chịu ảnh hưởng của phong trào cách mạng địa phương, được sự giáo dục của cơ sở ta trong lòng địch, nên yếu hơn ta cả về số lượng và chất lượng.

- Đội ngũ cách mạng qua các thời kỳ trước tuy bị tổn thất nặng nề nhưng vẫn còn là một lực lượng quan trọng, bám sát quần chúng, bám sát địa bàn, có tinh thần kiên quyết cách mạng, kiên quyết lãnh dạo quần chúng nổi dậy khởi nghĩa, có lòng tin vững chắc vào thắng lợi của cách mạng, có tinh thần sáng tạo và có trình độ chỉ đạo chỉ huy.

- Phòng trào cách mạng các địa phương khác cũng đang sôi sục, đang sẵn sàng hưởng ứng phong trào “Đồng Khởi” của Bến Tre, sẵn sàng tấn công và nổi dậy, phá kìm kẹp giành dân trên một diện rộng.

Những điều kiện cụ thể trên đây chứng minh, tình thế 1959 - 1960 của Bến Tre là “tình thế trực tiếp cách mạng” như Lênin đã khái quát.

Những nhân tố quyết định thành công của phong trào Đồng khởi năm 1960 của Bến Tre:

- Một là, Đảng bộ Bến Tre đã kiên trì bám dân để giữ dân, dựa vào dân mà giữ gìn và phát triển thực lực cách mạng, giữ gìn và phát triển lực lượng Đảng, cũng nhờ có bám dân mới hiểu thấu nguyện vọng và yêu cầu của quần chúng, mới hiểu rõ địch, hiểu rõ ta, trên cơ sở đó mới giữ vững địa bàn, chỗ đứng chân của lực lượng cách mạng.

- Hai là, đã đánh giá đúng đắn thực chất chỗ mạnh và chỗ yếu của địch, chỗ mạnh và chỗ yếu của ta, về đánh giá địch, các đồng chí Bến Tre đã nhận thấy bề ngoài thì địch hùng hùng hổ hổ nhưng bên trong thì địch đã suy yếu và khủng hoảng toàn diện, biểu hiện tập trung nhất là ở cơ sở nông thôn, về đánh giá ta, các đồng chí Bến Tre đã đánh giá đúng đắn sức mạnh to lớn của quần chúng. Nhân dân Bến Tre có truyền thống đấu tranh cách mạng, có kinh nghiệm đấu tranh vũ trang và đấu tranh chính trị, có kinh nghiệm nổi dậy giành quyền làm chủ và khi đã nổi dậy thì sẽ trở thành sức mạnh vô địch. Do đó đã dám hạ quyết tâm phát động quần chúng đứng lên “Đồng khởi”, đổi đời, tạo ra bước ngoặt mới và cục diện mới.

- Ba là, đã nắm vững nghệ thuật phát động và tổ chức lực lượng quần chúng, lấy lực lượng chính trị làm chính phối hợp với lực lượng vũ trang còn bé nhỏ lúc đầu, vận dụng kết hợp ba lực lượng chính trị, vũ trang, binh vận, hình thành ba mũi lấy đồn, nổi dậy khởi nghĩa tại điểm và nhanh chóng phát triển ra diện, tạo ra khí thế cách mạng sôi nổi chưa từng thấy, tạo ra bước phát triển nhảy vọt 1 ngày bằng 20 năm.

- Bốn là, đã nắm vững những vấn đề chủ yếu trong nghệ thuật giành quyền làm chủ và giữ vững quyền làm chủ trong những điều kiện cụ thể của miền Nam trong năm 1960, đó là vấn đề chọn lựa và vận dụng linh hoạt các hình thức nổi dậy diệt ác ôn, phá kìm kẹp và giành quyền làm chủ; sáng tạo các hình thức đấu tranh chính trị phù hợp nhằm tạo ra thế chính trị công khai, hợp pháp, thế mạnh của cách mạng, buộc địch phải thừa nhận quyền làm chủ của nhân dân cả về chính trị và kinh tế, vận dụng rộng rãi nhiều hình thức tuyên truyền cổ động, văn nghệ, khẩu hiệu, truyền đơn, áp-phích v.v.. để khuếch trương thanh thế cách mạng và quyền làm chủ của quần chúng. Đó là vấn đề chọn lựa và vận dụng các hình thức tấn công bằng binh vận, làm cho địch càng bị suy yếu cả về tinh thần và tổ chức. Đó là vấn đề xây dựng ấp xã chiến đấu, phát động chiến tranh du kích, kết hợp và hỗ trợ cho đấu tranh chính trị và binh vận. Nói tóm lại, quân dân Bến Tre đã sáng tạo phương thức ba mũi giáp công để giành và giữ quyền làm chủ của quần chúng.

- Năm là, đã nắm vững tư tưởng chiến lược tiến công, kịp thời phát triển tiến công và nổi dậy, tấn công và phản công, liên tục phá bộ máy kìm kẹp của địch và giành quyền làm chủ, mở rộng vùng giải phóng.

- Sáu là, đã sớm nhận thức quy luật phát triển từ khởi nghĩa vũ trang tất yếu phải tiến lên chiến tranh cách mạng, do đó đã kịp thời xây dựng lực lượng chính trị hùng hậu và lực lượng vũ trang ngày càng mạnh để đẩy mạnh tiến công và kiên quyết phản công địch, phát triển và giữ vững thành quả của cách mạng.

Tóm lại, phong trào “Đồng khởi” Bến Tre năm 1960 là một mô hình hoàn chỉnh của khởi nghĩa toàn dân, của khởi nghĩa ở nông thôn đồng bằng. Nó thúc đẩy toàn Nam Bộ nổi dậy chống Mỹ, cứu nước với khí thế long trời lỡ đất. Vì vậy, Bến Tre là quê hương của Đồng khởi theo đúng nghĩa của Đồng khởi.

Những ưu điểm về chỉ đạo phong trào Đồng khởi măm 1960 của Bến Tre đã đóng góp một phần xứng đáng vào nghệ thuật chỉ đạo khởi nghĩa từng phần và tổng khởi nghĩa của Đảng ta.

Bến Tre đã có nhiều cống hiến, nhiều sáng tạo rất quan trọng về phương thức tiến hành chiến tranh nhân dân địa phương:

Để làm sáng tỏ vấn đề này trước hết cần làm sáng tỏ một vấn đề hết sức quan trọng: đó là vấn đề quy luật giành thắng lợi trong cuộc chiến tranh chống Mỹ, cứu nước.

Đồng khởi là sự bắt đầu của chiến tranh chống Mỹ, cứu nước.

Bằng cuộc đồng khởi long trời lở đất, Đảng ta đã phát động toàn dân ta ở miền Nam đứng lên tiến hành một cuộc tiến công và nổi dậy liên tục để giành quyền làm chủ ở nông thôn. Tuy nhiên bản thân đồng khởi không thể giải quyết việc giành thắng lợi cuối cùng của chiến tranh.

Muốn giành thắng lợi cuối cùng của chiến tranh, phải kết hợp với tiến hành chiến tranh nhân dân toàn dân, toàn diện tại địa phương ngày càng cao với việc tiến hành các chiến dịch của binh đoàn chủ lực tác chiến hiệp đồng binh chủng ngày càng lớn, đánh tiêu diệt ngày càng lớn.

Chiến tranh nhân dân toàn dân, toàn diện tại địa phương là phương thức tiến hành chiến tranh của toàn dân ở ngay các địa phương tỉnh, huyện, xã, do hai lực lượng tiến hành: lực lượng chính trị quần chúng và lực lượng vũ trang bao gồm dân quân du kích, bộ đội địa phương và cả bộ đội chủ lực hoạt động tại địa phương tiến công địch trên mọi mặt quân sự, chính trị, kinh tế, tư tưởng văn hoá bằng nhiều hình thức đấu tranh phong phú: đấu tranh chính trị, đấu tranh vũ trang, (bao gồm khởi nghĩa vũ trang và tác chiến) và binh vận, đánh địch trên cả ba vùng.

Trước đây ta thường dùng khái niệm chiến tranh du kích để chỉ phương thức tiến hành chiến tranh này. Dùng khái niệm chiến tranh du kích chưa phản ánh hết nội dung phong phú của nó. Đương nhiên trong chiến tranh nhân dân toàn dân toàn diện tại địa phương có vận dụng phương thức tác chiến du kích.

Chiến tranh nhân dân toàn dân toàn diện tại địa phương có vị trí chiến lược vô cùng quan trọng. Nó tiêu hao tiêu diệt số lượng sinh lực và phương tiện chiến tranh nhiều nhất, phân tán đại bộ phận lực lượng địch, căng mỏng địch ra, làm địch không còn lực lượng cơ động chiến lược lớn để nắm quyền chủ động tiến công chiến lược mà lâm vào thế phòng ngự bị động đối phó, làm hao mòn tinh thần chiến đấu của địch, góp phần vô cùng to lớn đánh bại ý chí xâm lược của địch, giành thắng lợi quyết định của chiến tranh.

Tuy nhiên, chỉ chiến tranh nhân dân toàn dân, toàn diện tại địa phương (trong đó có khởi nghĩa của toàn dân) không thể cuối cùng đánh bại hẳn quân địch để giành toàn thắng mà phải tiến hành các chiến dịch của các binh đoàn chủ lực. Bởi vì quân địch có một quân đội to lớn để tiến hành xâm lược, quân đội đó là cột sống của nền thống trị của địch.

Phải tiến hành các chiến dịch tác chiến hiệp đồng binh chủng ngày càng cao, phải đánh tiêu diệt ngày càng lớn, phải đập nát cái cột sống đó mới có thể đánh bại hẳn ý chí xâm lược của địch, giành được thắng lợi hoàn toàn.

Tiến hành các chiến dịch tác chiến hiệp đồng binh chủng ngày càng cao là quy luật giành thắng lợi triệt để của chiến tranh.

Trong chiến tranh chống Mỹ, chúng ta không phải trải qua một thời kỳ phát động và tiến hành chiến tranh du kích rồi tự chiến tranh du kích tiến lên chiến tranh chính quy như hồi chiến tranh chống Pháp.

Do bộ đội ta đã trải qua 9 năm đánh Pháp, đã tiến hành Chiến dịch Điện Biên Phủ, do có miền Bắc xã hội chủ nghĩa có điều kiện để xây dựng quân đội ngày càng chính quy hiện đại, ta có thể tiến hành các chiến dịch của các binh đoàn chủ lực sớm và ngày càng lớn.

Cuộc đấu tranh của dân tộc tất yếu hết sức gay go quyết liệt và phải trải qua nhiều hiệp, lần lượt đánh bại các chiến lược, các âm mưu, thủ đoạn ngày càng thâm độc và lực lượng ngày càng lớn của địch, đánh lùi địch từng bước, đánh đổ địch từng phần để cuối cùng giành thắng lợi hoàn toàn.

Sự cống hiến của Bến Tre trong việc vận dụng phương thức tiến hành chiến tranh nhân dân để giành thắng lợi là sau Đồng khởi đã kiên trì được chiến tranh nhân dân toàn dân toàn diện tại địa phương trong suốt 21 năm, hay nói đúng hơn trong suốt 30 năm (toàn miền Nam là 10.812 ngày (từ 23-9-1945 đến 30-4-1975). Riêng Bến Tre là 10.673 ngày (từ 8-2-1946 đến 30-4-1975).

Bến Tre đã tiêu hao, tiêu diệt nhiều địch góp phần căng mỏng địch làm chúng phải lâm vào thế phòng ngự bị động, làm hao mòn tinh thần chiến đấu của địch, phối hợp đắc lực với các chiến dịch của bộ đội chủ lực, cung cấp sức người, sức của cho toàn miền, làm nhiệm vụ tiếp thu và chuyển tiếp sự chi viện của miền Bắc và cuối cùng kết hợp tiến công với nổi dậy thực hiện được nhiệm vụ xã giải phóng xã, huyện giải phóng huyện, tỉnh giải phóng tỉnh.

Đó là một cống hiến to lớn của Bến Tre.

Tuy nhiên nếu chỉ nói như vậy chưa thể nêu hết được sự cống hiến của Bến Tre, bởi vì ở miền Nam các tỉnh đều kiên trì được chiến tranh nhân dân lâu dài tại địa phương, thậm chí có tỉnh còn diệt được nhiều địch hơn hoặc thu hút nhiều bộ đội chủ lực địch hơn.

Cống hiến to lớn của Bến Tre chính là đã sáng tạo ra các phương thức đấu tranh thích hợp trong quá trình kiên trì chiến tranh nhân dân toàn dân, toàn diện.

Cuộc đấu tranh quyết liệt giữa địch và ta tại địa phương chính là một cuộc đấu tranh dai dẳng để giành dân. Quân địch thấy rõ sức mạnh vô cùng to lớn của ta trước hết là sức mạnh của toàn dân.

Cuộc đấu tranh của chúng ta để giành quyền làm chủ của dân trở nên vô cùng gay go, quyết liệt, đầy hy sinh gian khổ.

Trong tình hình đó Bến Tre đã sáng tạo ra phương thức đấu tranh thích hợp để giành quyền làm chủ của dân: đó là phương thức kết hợp hai chân ba mũi.

+ Hai chân: phát huy sức mạnh của hai lực lượng: lực lượng chính trị quần chúng và lực lượng vũ trang vốn không phải là điểm mới. Trong Tổng khởi nghĩa tháng Tám, trong Đồng Khởi ta đã từng dựa vào lực lượng chính trị quần chúng là chủ yếu để lật đổ địch, giành quyền làm chủ của dân.

Cái mới của Bến Tre là không những trong khởi nghĩa mà trong suốt cuộc chiến tranh đã phát huy được cao độ sức mạnh to lớn của lực lượng chính trị để tiến công địch bằng ba mũi giáp công. Đảng bộ Bến Tre đã tổ chức giáo dục huấn luyện toàn dân Bến Tre thành một đạo quân chính trị to lớn, một đội quân có thể vận dụng các phương thức đấu tranh khác nhau: đấu tranh chính trị, đấu tranh vũ trang (bao gồm khởi nghĩa vũ trang và tác chiến du kích) và binh vận, đội quân chính trị đó còn có một binh chủng đặc biệt là đội quân tóc dài.

Đó là sáng tạo to lớn của Bến Tre.

+ Ba mũi: đấu tranh chính trị, đấu tranh vũ trang và binh vận cũng không phải là cái mới. Từ kháng chiến 9 năm và trước nữa ta đã có đấu tranh chính trị. Từ kháng chiến chống Pháp ta đã coi công tác binh vận là một nhiệm vụ chiến lược.

Cái mới của Bến Tre là trong chiến tranh đã nâng đấu tranh chính trị lên một vị trí rất cao. Đấu tranh chính trị là một phương thức đấu tranh chiến lược trong chiến tranh.

Đấu tranh chính trị là một phương thức đấu tranh của lực lượng chính trị quần chúng dựa vào tiền đề hợp pháp, biến bất hợp pháp thành hợp pháp, chưa dùng bạo lực để lật đổ địch (tức chưa khởi nghĩa vũ trang), dùng lý lẽ để đấu tranh trực diện với địch, dựa vào khí thế đấu tranh mạnh mẽ của quần chúng để thắng địch.

Tác dụng của đấu tranh chính trị vô cùng to lớn. Nó bảo vệ được tính mạng tài sản của nhân dân, tạo điều kiện để phát triển lực lượng của cách mạng, hình thành một thế tiến công mạnh mẽ vào quân địch, tạo điều kiện thuận lợi cho khởi nghĩa vũ trang, cho tác chiến du kích, cho các chiến dịch lớn của các binh đoàn chủ lực. Bằng đấu tranh chính trị, chúng ta hình thành một mũi tiến công và phản công trong các chiến dịch chống càn, chiến dịch tiến công và phản công. Đấu tranh chính trị còn tạo điều kiện hết sức thuận lợi cho công tác binh vận.

Bến Tre đã sáng tạo ra nghệ thuật đấu tranh chính trị.

Ở nước ta, trong chiến tranh, bên cạnh nghệ thuật quân sự còn có nghệ thuật đấu tranh chính trị nữa. Hiện nay Ban tổng kết chiến lược của Bộ Quốc phòng mới tập trung tổng kết về nghệ thuật quân sự, tức nghệ thuật đấu tranh vũ trang. Chúng ta chưa có bộ phận nghiên cứu và tổng kết về nghệ thuật đấu tranh chính trị. Chúng tôi rất hoan nghênh trong hội nghị này đã có công để tổng kết riêng về đấu tranh chính trị. Chúng tôi đề nghị Viện Mác-Lênin của ta vừa mới thành lập chú ý vấn đề này.

Đấu tranh vũ trang của Bến Tre cũng có nhiều phát triển mới mẻ. Bến Tre đã năm lần Đồng khởi, Bến Tre đã có những cách đánh du kích rất mưu trí sáng tạo, đã có thể diệt đồn bằng nhiều cách đánh tài giỏi, đã có những cách đánh độc đáo (như đánh bằng ong vò vẽ) đã tiến hành nhiều chiến dịch tổng hợp thành công.

Công tác binh vận của Bến Tre đã có những sáng tạo và thành công to lớn.

Bến Tre đã biết kết hợp chặt chẽ hai chân ba mũi, là quê hương của việc vận dụng phương thức kết hợp hai chân ba mũi. Bến Tre đã thực hiện đánh địch trên cả ba vùng ở đồng bằng, trong vùng giải phóng ta phản công đánh bại càn quét của địch; trong vùng tranh chấp ta và địch giằng co quyết liệt với tư thế tấn công và phản công liên tục; trong vùng dân, vùng yếu (kể cả thị xã, thị trấn), ta luôn luôn tấn công địch bằng lực lượng tự vệ mật, an ninh mật, và trong tổng công kích tổng khởi nghĩa Tết Mậu Thân đã sáng tạo mô hình chiến dịch tổng hợp tập kích thị xã.

Bộ Chính trị Trung ương Đảng, Quân ủy Trung ương như Bộ tổng tham mưu đánh giá rất cao sự sáng tạo này. Toàn miền Nam đã học tập cách làm của các đồng chí.

Và cũng từ những thực tiễn nói trên của Bến Tre và thực tiễn phong phú trong cuộc kháng chiến chống Mỹ toàn miền Nam. Đại hội Đảng lần thứ IV đã khái quát thành quy luật của chiến tranh cách mạng chống Mỹ, cứu nước là sử dụng bạo lực cách mạng với hai lực lượng: lực lượng chính trị quần chúng và lực lượng vũ trang nhân dân; tiến hành khởi nghĩa từng phần ở nông thôn và từ khởi nghĩa phát triển thành chiến tranh cách mạng; kết hợp đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị và đấu tranh ngoại giao, kết hợp khởi nghĩa của quần chúng với chiến tranh cách mạng, nổi dậy và tiến công, tiến công và nổi dậy; đánh địch trên cả ba vùng chiến lược; rừng núi, nông thôn, đồng bằng và thành thị; đánh địch bằng ba mũi giáp công: quân sự, chính trị, binh vận, kết hợp ba thứ quân, kết hợp chiến tranh du kích với chiến tranh chính quy, kết hợp đánh lớn, đánh vừa, đánh nhỏ; thực hiện làm chủ để tiêu diệt địch, tiêu diệt địch để làm chủ; nắm vững phương châm chiến lược đánh lâu dài, đồng thời biết tạo thời cơ và nắm vững thời cơ mở những trận tiến công chiến lược làm thay đổi cục diện chiến tranh, tiến lên thực hiện tổng tiến công và nổi dậy để đè  bẹp quân địch, giành thắng lợi cuối cùng.

(Tựa bài do Ban Biên tập đặt)